Syria cozah aalan
Zeidang kong kan tial hlan ah, Syria ramchung thil umtuning a hmanthlak kan zohta hmasat lai.
Ram Area= 71,479 sq miles
Milu = 17,951,639 (2014 est)
GDP = 107.831 billons
Khua lianbik=Aleppo
Khualipi = Damascus
Independence from French= 1 January 1944
Uktu Party =Ba'ath Party
President = Bashar al-Assad
Ramchung Biaknak
Syria ramchung tuanbia zoh tikah biaknak hi buainak aa thawknak cem asi. An biaknak van zoh tikah hitin. A tam bik cu Muslim an si. Cu Muslim chung ahcun hitin an i then. Sunni Arabs 59-60%; Turkomen miphun i 3% cu Sunni an si i 13% cu Shia an si. Cu Shia chung ahcun "Alawite, Twelvers le Ismailis Muslim pawl an i tel. Syria ram chung minung 10% cu Krihfa an si i 9% cu Kurds an si.
Pre. Bashar al-Assad hi Alawite Muslim asi. Hi Alawite nih hin Syria ram politics hi an khuhnenh ngaingai. Cun ralkap bawi lian deuh vialte zong an mah biaknak phun an si. Cuticun Syria cozah hi Alawite nih an khuhnenh tuk caah, Pre. Assad duhlonak ruang le a tam u a simi Sunni pawl nawlngeihnak an co lo mi ruang ah, buai aa thawkmi asi.
Khati buai aa thawk tik ah a buai chinchin mi cu, Syria ram ah hin biaknak hrampi ah chia in tapung a dirmi phu 100 renglo an um. Cu tanpung hna cu, a cheu cozah lei tangmi an si. A cheu tapung tanhmi an si. A cheu cozah zong an doh i an hawi le tapung dang zong an doh ve hna. Cun US le Nitlaklei ram hna nih, "moderate" an timi FSA chungah "Muslim tuklehpek" tam tuk an rak um ve hawi. Cucaah Pre. Assad nih, "Nan nih nitlaklei nan bawmhmi hna hi, terrorist pei an si ko cu" tiah voi tampi a ti pengmi hi, Free Syrian Army chungah tuklehpek tamtuk an rak i tel caah asi. ISIS ralkap tampi cu FSA chung in an lung a dongh caah aa thialmi an si ti a si.
Syria ram tapung hi an tam tuk lehpek nain, hi chung ah min a thang bikmi tapung hna cu Nitlaklei ram nih an bawmhmi hna Free Syrian Army (FSA), Harakat Hazm (HH) le Syrian Revolutionary Front (SRF) an si. Hi hna hi US le EU ram pawl nih an dirpimi hna an si. SRF hruaitu Jamal Maarouf hi a laiva bik kalmi asi tiah Nitlaklei ram pawl nih an bochan ngaingaimi a si i a bawmh zong an bawmh cemmi asi.
Cun Bin la Den dirhmi "al-Qaeda he aa pehmi le US nih terorist tiah a timi hna Jabhat al-Nusra Front (JNF) le ISIS pawl hi an si. JNF le ISIS cu "al-Qaeda nih a hrinmi hna tapung an si. A sual bikmi, minung vailamtah a hmangmi le minung lak hmangmi pawl hi an mah an si hna. Al-Nusra Front hi Syria minung deuh lawngte an si. ISIS tu cu ramkip minung an i tel.
Cun ISIS nih an kah cuahmah mi hna Kurdish tapung cu an mah um deuh tein an um. Cozah he an i do lo i an mah ramte a vengmi an si. ISIS nih an khua tampi an lak piakmi hna an si.
A buai chinchin mi cu hi tapung hna hi a caan ah hawikawm an si. A caan ah an i kap. An i ral. An i daw than. Cuticun an i thlen lengmang tikah zumh awk tlak ngaingai zong an si theng lo. Nitlaklei ram nih training an pekmi hna FSA le SRF pawl hi Nitlakleiram nih "moderate" (alaiva kal) ah an ruah hna caah, Pre. Assad dohtu ding ah training an pek hna. Hriamnam, eidin, siai le raltuknak lei ah ruahnak petu in an bawmh hna. ISIS terrorist nih Syria an tuk tikah, hi bu pahnih hna hi ISIS a kaptu ding ah training biatak tein an pek hna i, hriamnam zong an serh hna.
Al-Nusra terrorist aalan
al-Nusra Front ralkap
ISIS Terrorist aalan
USA Caah Thawngchia
SRF le Harakat Hazm tapung bu pahnih hi, FSA he aa kawmmi an si. Hi hna hi US nih an ruahnak le theihnak bantuk an rak si lo. An thazaang a rak der ngai. USA nih eidin, hriamnam lianmi, tangka le zeidang in a tanpi hna i TOW timi tank motor kahnak meithal tiang in a pek hna. Asinain US nih an i bochan ning bang in an thazaang a rak cak lo. Cucu US cozah zong alung a that lonak asi. Hi bu pahnih hi US cozah nih aa bochan cemmi hna ISIS dohtu ding ca i training apekmi hna an si.
Hi tapung bu pahnih hi Idlib Province ummi Jabal al-Zawiya hmunhma hrawng ah khuasami an si. Nai zarh donghnak ni ah, al-Nusra Front nih an kah ciammam hna i, an umnak hmunhma in an dawi dih hna. US nih a pekmi hna TOW tang kahnak meithal le adang hriamnam nganmi tampi an lak dih tiah ruah asi. Acheu cu an zam i a cheu cu al-Nusra Front nih an tlaih hna. Acheu an mah sin ah an lut lawlaw tiah an ti. Aruang cu an lung a dongh tuk cang caah asi an ti. Cun ramri khua Bab al-Hawa zong al-Nusra Front nih an lak fawn cang.
Nitlaklei ram nih an bochan cemmi Jamal Maarouf
Idlib Province in FSA le SRF le an hawile tapung pawl umnak hmun a chunglei ah al-Nusra Front nih thuk chinchin in an luh hnawh cuahmah lio hna asi. Cucaah hi hmunhma in an zam hnu ahcun, Free Syrian Army caah Aleppo khua lawnglawng hi ruahchannak aum cang ti a si.
ISIS nih Turkey ramri khua Kobane an kah cuahmah lio ah, al-Nusra Front nih Idlib Province vialte a van nawr ve than. US cozah ni hi tluk in bom in akah hna, vanlawng in bom a thlak hna hnu ah hi tluk in, an thawng rih. US bom thlakmi nih tapung caah harnak tampi a chuahpi ko nian, an thazaang a zor tuk lo ti a si. Cucaah US le Nitlaklei ram bawmhmi tapung cu an lo ziahmah cang. Thazaang an ngeihnak ding caah caan sau taktak a rau ding asi cang.
Ziah hi tluk in Syria ah al-Nusra Front le ISIS hi an thawn timi zoh rih u sih. Hi hna hi tuan deuh ahcun Syria cozah nih a ral theng hna lo. Free Syrian Army tu kha heh tiah a kah hna. Kha tikah al-Nusra Front le ISIS pawl kha hmunhma an rak la i, thazaang fehnak kha an rak kawl. An thazaang a feh tikah Syria cozah zong an kah hna. Kurdish zong an kah hna. FSA le SRF zong an kah cang hna. A caan ah Pre. Assad bawmtu Hizabollah tapung he zong an i kap hawi hna.
Nihin nih ahcun, FSA le SRF pawl nih cun, Syria zoah lawng silo in al-Nusra Front le ISIS le an hawi le pawl zong doh viar an hau ve than cang. Cucaah pakhat le khat heh tiah an i kap viar. Aa teimi an um lo tikah, bahu uknak a um kho ti lo.
Cun khatlei ah, US le Nitlaklei cozah nih Pre. Assad a sual tuk caah, aa ban a hau an ti. A thadernak ding aphunphun an tuah. Ram pakhat ah a thawngbikmi central cozah pakhatkhat a um lo ahcun, cu ram cu ramchung kahnak in a buai zungzal. An thazaang aa khingkhalmi lawngte an si i miphun le biaknak an i dan ahcun a dai kho ti lo. Iraq zong cuti bantuk in central cozah a cah lo tikah, an buainak asi.
Cuticun Nitlaklei ram nih an rengh peng ruang ah, Syria cozah a tha a der tikah tapung dang vialte a tei kho ti hna lo. Abik in al-Nusra Front le ISIS pawl cu a tei kho ti hna lo. Cucaah Syria ram i 35% nak tam hi ISIS nih an uk cang ti asi. Khuaram an kauh chin lengmang. Minung an thahmi hna an tam chin lengmang. Cu tikah adonghnak ahcun, US le Nitlaklei ram tu buainak ah aa cang than.
Nitlaklei bawmhmi FSA le SRF le Harakat Hazm tapung pawl hna nih, Pre. Assad cozah hi fawi le bai ah a tei kho ding an si fawn lo. Pre. Assad nih le cozah hrat cu, a cah tuk rih pin ah, bawmtu tapung dang tampi a ngei ve fawn rih. Cucaah Syria kong hi a buaibai taktak. A lungthu bunh in an i kap hna le cu chungah, a cak bik an um lo ahcun, Syria buainak hi fawi ah a tliang kho ding asi ti lo. Syria ramchung kahnak hi 2011 in aa thak i kum 3 leng asi cang. Hi hnu kum zeizat dah an i kah rih te lai?
Ral Ruangah Alleppo Khua aa rawkmi
Cupinah 2011 ah Free Syrian Army le tapung dangdang hruainak in, "Bashar al-Assad cozahi a rawk te lai" tiah mifim tampi nih an rak chim chung. Syria cozah a rawk tikah zeitindah ram hruai ah a that te lai tiah khuaruattu bu zong an rak i ser chung cang. Asinain Syria Assad cozah a rawk lo pin ah, Free Syrian Army le tapung dangdang tu hi, Assad nih a tei chin lengmang cang hna. Tapung pakhat le khat an i kap i, an thazaang a der chin lengmang. Culioah Assad cozah nih an nawr tik hna ah, dothlennak tuahtu pawl hi an dir kho ti lo.
Ral Ruangah Homs khua a rawkmi
Syria ram revoluation aa thawknak le hmunhma laicer bik asimi Homs khua zong Assad cozah nih an tei i an lak diam cang. Atu zong Syria ram khua lianbik le sipuazi khuapi bik asimi Allepo khua cu, Free Syrian Army kut chungah a rak umnak in, Assad cozah nih an tei dih deng cang. A khua chung ummi minung tampi le tapung hna cu, rawl lo le ti lo in car an timh than cang hna. Hiti ning tein a kal ahcun, Alleppo khua zong Assad cozah kut ah a tlu than lai. Cu a tluk ahcun, Syria
Cucaah a tawinak in kan chim ahcun, "Syria ram i US policy hi nihin ni tiang cu rian a tuan kho lo. Hma pakhat hmanh a kal lo. US cozah nih cun zeipawi lo ngai in an chim ko nain, Syria ramchung caahcun American hawi pakhat an tla than cang. Cu nih a langhtermi cu, Syria ah Pre. Obama cozah policy hi rian a tuan kho lo" tinak asi.
Syria Ah US Policy Hi Zeitindah Tuah A That Lai?
Syria ram a tliantlai lo ahcun, al-Qaeda he aa pehmi tapung vialte (al-Nusra Front le ISIS le adang Muslim tapung vialte) hi fawi ah an lo kho lai lo. US le Nitlaklei ram nih ISIS le adang Muslim tanpung kalsual pawl hi hloh an duh hna ahcun, an duh zong duh lo zong ah an policy an thlen a hau.
Syria kongkau ah, atanglei hi ruah ding le thim ding cu an si.
Syria cu China le Russia hawi tha tuk asi caah, UNO zong nih Libya Kadafi cozah an rak tuahto bantuk in Nitlaklei ram nih an ti kho theng lai lo. Russia le Tuluk ni veto an hman lai i an kham khawh peng caah, UNO lei cun thil hma a kal kho ding asi lo. USA nih UNO Security Council phun cun hma a la kho theng lai lo.
Cucaah ISIS pawl tei le hloh taktak an duh hna ahcun, thil (3) chung ah pakhat an i thim a hau:-
1. An duh tuk lem lo zong ah Pre. Assad tu hi tanpi i, Syria ralkap hmang in ISIS le adang Muslim kal sual pawl kah lawnglawng ah an tei khawh hna lai (Asinain Pre. Obama nih a duh fawn lai lo)
2. Amah Pre. Assad kah lawlaw i, Syria ralkap hrawh dih. Cun Free Syrian Army kha cak taktak in tuah i ISIS le adang kal sual pawl nawr ding (Asinain Russia le China nih hi policy cu an doh ngaingai lai. Cupin ah "biaknak i kahnak" a chuak than ding asi caah, Syria dam adai kho hlei lai lo)
3. Syria ram chung ISIS le Muslim kalsual pawl tuk awk ah ke ralkap thlah ding (Hihi US le Nitlaklei ram nih an duh fawn lai lo)
Hi acunglei thil (3) hi thim awk an har viar. Cucaah US cozah caah thim ding (3) chung ah pakhat paoh aa thim lo ahcun, pakhat paoh aa thim i a tuah lo ahcun, Syria le Iraq ram i ISIS tuk ding hi kum in a rau lai. Cu chungah minung nunnak zeizar riamruam dah a liam te lai? Innlo zeizat riamruam dah aa rawk te lai? Minung ngeihchiah le chawva zeizat riamruam dah a dih te lai? Minung zeizat riamruam dah ralzaam ah an cang te lai? Nu zeizat remruam dah sal an an tlaih hna lai i, an tlaihhrem te hna lai? Minung zeizat dah hremtuar le vailamtah an ing te lai?
No comments:
Post a Comment