Ka U Thlacamnak

Ka chungkhar hi minung (9) kan si. Ka chuah hlan ah (2) an thi i, (7) kan tang. Kan upa cem cu Rual Uk asi. Ca tang (3) tiang lawng a rak kai nain, Laica le Kawlca a rak thiam ngai. Amah cu mi nih mihrut tiah an ti. Ka mah zong nih mihrut ah kan chiah. Mi lung tlamtling lo deuh khi a si. Khuami nih capo ah an saih tawnmi asi.

Cu bantuk minung asi ko niain, kan upa nunnak ah cawn ding tampi a um. Cinthlak a huam i theihai tam ngai a cin. Dumhau tuah, lo le leikuang tuah a huam. Ngakan tuah le ngazuat a uar. Zei a tuah paoh ah "Sipuazi" a ruat. "Myanmar Socialist Lanzin Party" hi a rak uar tuk. Cucaah ca a tial tik ah, "Myanmar socialist lanzin pary sipuazi simanking" timi hi a diary ah khat ko in a tial tawn.

A diary zoh tik ah, cin ding, zuat ding atimi hi a tam tuk. Tuah ding hi simanking tam taktak a chiah. A tuah cu a tuah theng lo nain, aa tinhmi cu a ngan taktak. Tu chun B.A zapi zaran cu, diary zong an ngei lo. Simanking suainak cauk zong an ngei lo. Ka Upa cu mi nih mihrut an ti nain, mihrut fim taktak asi. Zeicatiah a catialmi le simanking a suaimi vialte, cauk cung i a chiahmi ca le tinhmi vialte, nihin ni B.A  zapi zaran nih, an tuah lo mi a tuah caah asi.

Phun a tanh taktakmi pa asi. Chungkhar sahlawh a tlaihchan taktak. Kan phun chung in ngakchia an chuah tik ah, pa asi ahcun, "Thianhlun kan karh" tiah ati i, khuapi cul in aa chawk. Nu an si ahcun, "dai dep in a um." Amah bantuk in phun a tanhmi hi ka hmu rih hna lo.

Ka Upa a uar tuk rih mi cu, "Sianginn saya" te an si. Sayagyi rian cu a uar taktak. Ka ngakchiat lio te ah, "Ka nau hniang pa cu, saya rian a tuan te lai i, kei thamtham cu amah kuli ka phur te ko lai" tiah atu le tu a rak chim tawn. Kan si a fak i, kan nih dirhmun ah saya hna kan tuan te lai timi a van chim ah khin ka ning a rak zak; ka phuhrung i mi hmai ka khap tawn lo.

Ka Upa a uar tuk rihmi cu pastor le evangelist hi an si. Lengkhawmh le lam a huam. Christmas le Kum Thar ahcun zan a dei peng. Baptist um a duh lo i, Medthodist ah a um. Methodist aa rawk i, kan khua ah CJC a dir tikah CJC ah a lut than. A donghnak ah CJC chungtel a um lio ah a thi. Zeitluk in dah pastor le evangelist a uar tiah cun, an kuli phurh hi a huam tuk. Pastor te khual an tlawn tik ah, a rak zul tawn hna. An kuli a va phur i a va nuam ko.

Voikhat cu Saya Sang Hu phungchim a rak zul.Rezua le Matupi lei ah a kum in an rak vakvai i, a thih le nun zong kan rak thei lo. Sau tuk a vaih hnu ah, a rak tlung than. Cu tluk cun Pathian riantuantu hna hi a upat hna. Cu lungput cu thangthat awk a tlak ngaingaimi asi.

1983-84 ah Hakha ah tang (10) ka kai. Ka Upa cu Thantlang lamzung ah ani ca in rian a rak tuan. Thlualam lamthlang ah inn fate a rak i sak i, cuka ahcun a rak um. Ahmuhmi tangka tete cun a rak i cawm. A inn cu a fate. A umnak a cheng taktak. A lahkhah le a tlawm. A eidin le a chia. A der thawm fawn. Zaangfak tuk in a rak um. A zawt zong le zohkhenhtu lo in a rak um. Kan khuami Van Uk nu le pa nih hin an rak dawt i, an mah nih an rak zohkhenh tawn.

Ka nu le pa nih, "Thau ah um ko" tiah an ti zong ah, a duh lo. "Hai Vung zawnruah ah palakah rian ka tuanmi asi" tiah arak ti tawn. Fang khat hmanh cu a ka bawm kho lo nain, zei thil a tuah paoh ah, "Hai Vung caah" ti lengmang a rak si. Ka zawn a rak ka ruat taktak. Amah nih a ka in a chimmi zong ka theih lengmang. Thantlang khua i mikip sin ah keimah kong cu a rak chim tawn. A caan ahcun ka ning zong a rak zak pah tawn. Cu tluk tiang cu a rak i lunghmuih.

Nihin ni tiang Thantlang khuami a cheu nih an ka ti tawn:- "Pa Uk nih a rak in dawt ning cu chim awk a tha lo; zei a tuah paoh ah Hai Vung caah ti lengmang asi" an ka ti tawn. Cu bia ka ruah ahcun, ka kutke ei manh lo tein a thihmi ka ruah ah, nihin ni tiang ka lungsak kho tawn lo.

Voikhat cu palakah rian a tuannak ah, mirang vawlei nih a kutke vialte a ei dih. A TB an ti i, Hakha in ka unu nih a va lak i, Hakha ah thla 2 fai sizung a rak kai. Thau ah tlung ko cang kan ti zong ah a duh lo. "Hai Vung caah rian tuan a hau" a rak ti peng i, a tlung duh lo. Innchiate cu a hngak i, pahlahkah ahcun rian te cu a tuan. Alahkhah cu amah ca hmanh khi aa za setsai lo nain, ruahchannak le zumhnak he, Thantlang a innte cu a hngak. Thantlang ka va tlun caah ah a innte cu ka va zoh i, ahme tuk. Umnak zong khi a rem lo. Cuka te ahcun khua cu a sa. A umnnak CJC Krihfabu nih an dawt tuk i, an rak kutrit ngaingai. hannak hna asi.

Ka upa nih hin ka zawn a ka ruah taktak. A ka ruahnak cem cu, Pathian sinah thla a ka cam piak peng. Zeithil a tuah paoh ah, "Ka naupa caah" ti peng asi. 1984 kum ah Hakha No.1 SHS in tang (10) cu ka awng. A rak i lawm tuk. Thantlang khuapi cul in aa chawk i, ka kong cu a rak chim ti asi. Ka ning lei in a zak pah nain, "Kan nih chung hna in tanghra hna kan awnmi cu a chim awk asi ko" ti khi ka rak ti. Pathian nih chim ding tuanbia pei a kan velngeih le a kan pek ve cu tiah ka ruat tawn.

Kan har tuk hringhran. Chim ding a um lo. Asinain, college kai ding ka tim than. Kan ngeihmi hi zei hmanh aum lo. Khap-8 bel pakhat le bartan bel a lianmi lawng hi, kan innchungkhar ah chim ding man ngeimi thil an um. Cu tluk asi bu in zumh ngamnak he, Mandalay University ah ka kai than.

University ka kai lio cu a har taktak. Cycle ka ngei lo. Rawltam tihal tein sianginn kai peng asi.Atu le tu do ka cawi. Kholhnak tangka zong ka ngei tawn lo. Voikhat cu tlunnak tangka zong ka ngei ti lo i, a ka dawtu tukmi kan innpa Tuluk hna ka rak cawi hna i, ka rak tlung bal. Ka hawi le cheukhat cu an har tikah, an ing a puang, an thin a hung i, zudin in a rak i lami zong an rak um tawn.

Cu tluk in ka rak har lio zongah, ka lung a rak dong lo. Ka ruahchannak a dong lo. Ka zumhnak a zor kho lo. Pathian nih a ka zaangfah lai i, nikhat khat cu ka dih te ko lai, ti ka ruat peng.

College ka kaikar ah a ka dawtu ka Upa Pa Uk cu a thi. Thantlang ah ka rak tlung. A bawipa nih a dawt tuk ning le a ruak cung i lanbu pa a tahning an ka chimh ahcun, ka lawm tuk. Dawt awk tlaklo ka u a rak dawtu ka ti i, ka va chonh hna. A lungdonh special in a rak donh. Thlantlang in Thlualam kalnak lam kam hmun a remnak bik ah an rak vui. Pa Uk thlan te cu ka va zoh.  A ra ka dawtu ka u thlan cu ka va muai. Liamcia caan vialte ruah ah, ngaih a chia tuk hringhran. Keimah a rak ka dawt ruang ah maw, nu le pa hmuh lo tein hika te ah a ruak aa vui ti khi ka ruat i, ka mitthli a luang.

Voikhat cu Thantlang khualak ah ka chawk. Lian Thang nu (Ka Ni) he kan i tong. A ka thawh i, "Vungte, kan chim ta hmanh lai. Pa Uk nih an dawt ning cu khuaruahhar asi. Zei a tuah paoh ah, ka naupa Hai Vung caah asi ti hi a si peng. Innhmun chiahru te a tuahmi ah, ka naupa Hai Vung nih inn a sak te lai tiah a ti. Sianginn na kai lio ah khan, Pa Uk nih ka naupa caah thla campiak hna u sih ati le CJC Biakinn chungah zarhpini chiar te thla kan in campiak lengmang" tiah a rak ka chimh.

College ka kai lio i, kha tluk in ka rak har le lungdongh thlak thil ka ton zong ah, ka lung a rak dongh lo mi kha zei ruang dah asi hnga timi a phi ka van ruat.

 "Ka U Thlacamnak" thawng in Bawipa nih a ka zaangfah timi kha, ka fiang. Ka upa nih ral tha taktak le duhfak taktak in thla a rak ka campiak lengmang; CJC zong nih an rak ka cam piak lengmang. Midangdang zong nih. Kha tluk in ka thinlung a rak thawnmi kha, ka hnulei in ka Upa nih thlacamnak in a rak bawmh peng caah pei asi hi" ti ka van fiang.

Ka upa cu nihin ni ah a um ti lo. A thlanro te lawng a um cang. Sihmanhsehlaw, "Ka U Tlacamnak" cu nihin ni tiang a theipar ka zun rih. Amah thlacamnak nih, a rak ka cawisan; lungthawnnak a ka pek; zumhnak a ka pek; zeitluk harnak ka ton zongah ruahchannak, thanuamnak, lungsau thinfualnak, teimantluknak, in khawhnak, harnak ton ngamhnak, khuaruah khawhnak le suum khawhnak a ka pek. Ka U Thlacamnak cu nihin ni tiang ka nunnak ah thazaang asi. Ka caah tuanbia tha le cawnpiaktu tha asi. Bawipa rian ka tuannak ah, thazaang petu le fimchimtu asi.

Cucaah, ka upa a thih hnu ah B.Sc ka lim; BD ka lim; MATS ka lim; D.Miss ka lim. D.Miss ka hmuh ni le bang ahcun, fanu pakhat le fapa pathum Bawipa nih a ka pek chih. Hi degree ka lak ni cu, ka upa ka ngai tuk. Ka hlam tuk. Ka u dawtnak ka ruah than tikah, ka caah cun "Rolingmi Dawtnak" asi. Ka upa kong ka ruat i, lunglawmhnak le ngaihchiatnak aa zat.

Ka upa va nung ve sehlaw zeitluk in dah ava lawmh hnga? Zeitluk in dah aa lunghmuih hnga? timi ka ruah ah, lunglawmhnak mitthli a luang.

Minung mithmuh ahcun, mi hrutnga si ko hmanh sehlaw, Bawipa hmai ahcun, mifim a si. Zeicatiah kan si khawhnak lengpi tiang in a rak ka tinh piak. Kan si khawhnak lengpi tiang in raltha taktak in thla a rak ka cam piak. Cucu Bawipa duhmi asi. Zumhnak, ruahchannak, duhfahnak le tinhmi sangpi he thla a kan campiaknak thawng in, Bawipa nih thluachuah tampi a ka pek.

Hi ka thluachuah vialte ka rel fate, "Ka U Thlacamnak" cu philh ni a um bal ti lai lo. Ka Upa nih cun ka kal tak hmanh sehlaw, amah nih a biakmi le keimah nih ka biakmi kan Pathian sin ah ton thannak caan aum te ko lai timi ka ruahchan.

"Ka U Thlacamnak" tuanbia nih careltu le catialtu a kan zuamcawhmi thil a um. Nang tah, "Na unau caah zeitluk duhfahnak he dah thla na campiak ve tawn? Kei tah ka unau caah voi zeizat dah thla ka cam ve tawn?"

-----------------------------------------------------------------------------------------------------------

Chinchiah:
Duhfak taktak in kan sining nak lengpi tiang thla a rak ka campiaktu ka Upa Pu Rual Uk upat peknak caah hi capar hi ka tialmi asi.