Jerusalem le Hakha Khualipi

Siangpahrang David chan thawk in, Jerusalem cu Israel miphun hna an khualipi asi. BC 1000 kuakap ah, David nih Jebusites miphun hna sin in a lak i khualipi ah a sermi a si. Jehovah Jireh Pathian sin ah thla a cam i, Pathian min in khualipi si ding ah a thimmi hmunhma a si. Pathian min in a a hammi le a namhnehmi khua asi. Cucaah Jerusalem cu Judah miphun hna caah "an zeizong le an laicer (center) asi i, an miphun nunnak ah a biapi tuk. Jerusalem rawh cu an ram aa rawh a si. An miphun aa rawh a si. Zeicatiah, Jerusalem cu an politics, an ram uknak, biaknak, sithatnak (sipuazi) le fimcawnnak aa rawh asi.

Cucaah Israel ral pawl nih Judah miphun an tei tik hna le an ram an lak duh tikah, Jerusalem lak le hrawh hi an i zuam. Cucaah Jerusalem hi ral nih voi tam tuk an kulh i an hrawh. Judah tuanbia zoh tikah, Jerusalem hi BC 4,000 lio hrawng in an rak tlak i, nihin ni tiang a hmun rih.

Hi caan chungah, Jerusalem cu voi (2) an hrawh; voi (23) ral nih an kulh; voi (52) ral nih an rak tuk; voi (44) ral nih an lak i, an chuh than lengmang than hna. Nihin ni zong ah Israel a huami Arab ram hna le Muslim ram abik in Iran ram hna nih cun, an ral taktak. Palestinian miphun nih cun Nichuahlei Jerusalem cu an khualipi asi an ti peng rih. An cuh peng ko hna.

Judah miphun nih an Pathian umnak, Pathian kechiahnak le khua thianghlim ah an rak ruahmi khua hi, daite le himbawm tein a um bal rih lo. Rawhralnak le harnak tampi a tong ve ko. Vawleicung asi caah, voi tampi hrawh a tong i, a caan ahcun an innlo an hrawh lawng si lo in, an khuakulh le biakinn zong an hrawh piak dih hna. Cutiun Jerusalem cu an hrawh, an remh, an remh than lengmang.


                Chim dailo Jerusalem Khua dawh

Nihin nih ah, Jerusalem le Hakha hi an i lo. Miphun hme veve kan khualipi an si. Jerusalem zong Israel ram laili ngai ah a rak um bang, Hakha zong Lairam laili ah aum ve. Jerusalem cu Judah mi hna an biaknak hmunlaili (center) asi bantuk in Hakha zong Rev. Arthur Carson chan in Laimi kan Krihfa biaknak hmunlaili (center) ah a cang ve. Jerusalem cu Judah miphun ramkongkau (politics) hmunlaili asi bantuk in Hakha zong Laimi caah ramkongkau (politics) hmunlaili asi ve. Jerusalem cu Judah miphun hna caah uknak hmunlaili (administration center) asi bantuk in Hakha zong Lairam pumpi uknak hmunlaili asi. Jerusalem cu Judah mi hna caah an holh, ca, zatlangnun, sithatnak (sipuazi), fimcawnnak le nunphung hmunlaili asi bantuk in, Hakha zong hi ca, holh, zatlangnun, sithatnak, fimcawnnak le Lai nunphung hmunlaili asi ve.

Jerusalem rawh cu Judah mi hna caah an ram le miphun rawh bantuk asi bantuk in Hakha khualipi a rawhmi cu Laimi kan ram le miphun rawh asi. Phundang in kan chim ahcun, "Laimi kan Jerusalem a rawh asi."

Israel mi hna caah an tuanbia philh lo a biapi tuk. An tuanbia chim peng a biapi tuk. Cu an tuanbia cu an miphun fimchimtu le thanchonak hrampi a si. Kan chim cia bang Jerusalem cu voi tam tuk ral nih an tuk; voi 2 an hrawh; voi tam tuk an kulh; voi tam tuk ral nih an lak i, an chuh than tawnmi hna khua si. Daihnak khua ti asi nain  atuabia zoh ah nihin ni tiang a dai bal lo.

Cutluk in Jerusalem cu rawhnak tong in, midang hrawhnak tuar ko hmanh seh, an hrawh zat in Israel mi hna nih caan tha an ngeih caan paoh an ser than lengmang bantuk in Hakha zong voi zeizat hmanh rawhralnak tong sehlaw, Laimi nih kan ser than ve lai. A thar in kan remh than lengmang lai. Israel mi hna nih an khualipi remh duhnak thinlung an ngeih bang in Laimi zong nih kan i tinh le seh chih a herh. Jerusalem zeitluk in rawhnak a ton zong ah, remh thannak ding ah Israel tefa han an lung a dongh bal lo bantuk in, Laimi zong Hakha remh le ser thannak ah kan lung a dongh lo a herh.

Jerusalem khua cu, a chungmuru le innlo rawk dih ko hmanh seh, Israel miphun an rawk lo bantuk in kan Hakha khualipi nih voikhatnak rawhral tong hmanh seh, Laimi hna kan lungput a rawk lo a herh.

Jerusalem innsangsang hna cim in, an kulhnak khua vampang hna cu cim in pur dih ko hmanh sehlaw, Israel mipi hna le hruaitu hna an lungput a chimh lole a pur lo bantuk in, kan Hakha khualipi cu cim in Rungtlangpi cu pur ko hmanh sehlaw, Laimi mipi le hruaitu hna kan lungput a cimh lo le a pur lo a biapi tuk.

Hi bantuk in Israel miphun hna nih, an khuaram le miphun an dawt caah an khualipi Jerusalem an dawt ve bantuk in kan nih Laimi zong nih Hakha khua hi kan dawt ve a herh. Judah mi hna nih cun, Jerusalem hi an rak dawt tuk caah, Babylon saltang le bang nih cun hitin hla an rak phuah phah:

"Maw, Jerusalem, nangmah kha kan philh asi ahcun, ka cavorh lei kut hi cawlcang kho lo in um seh; Nangmah kha kan theih camcin lo i ka lawmhnak sang bik i kan chiah lo asi ahcun, ka lei hi ka dang ah i benh seh"  (Psalm 137:5,6)

Israel miphun hna nih, hi tluk chiatserh ngamh tiang in an khualipi an dawt tik le an uar mi cu, an ram le mipun an dawt tuk caah a rak si bantuk in, kan nih Lai miphun zong nih ram le miphun a dawmi paoh nih cun kan Jerusalem Hakha cu kan dawt ding asi. Israel mi hna nih chiatserh tiang in an khualipi caah thla an cam bantuk in kan nih Laimi zong nih kan khualipi caah rawlulhnak he mitthli le hnapduk he thla kan cam awk hrimhrim asi.

Jerusalem khua cu Siangpahrang David nih thlacam nenh tein a rak namhnehmi khua asi caah, Israel uktu cheukhat hna nih Pennak ram hna an van dirh i, Samaria le Siloh tibantuk hna ah Jerusalem zuamcawhtu khualipi hna an van dirh ve tawn. Asinain David nih Pathian min chalh in a namhnehmi khualipi asi caah, a donghnak ahcun an thial kho taktak bal lo. Cuve bantuk in Hakha khua zong Rev. Arthur Carson nih Pathian min in a namhnehmi khualipi asi. Dr. East nih Mission Headquarter hi Tiddim ah thial ah a tha lai a rak ti hmanh ah, Rev. Carson nih a rak duh lo. Cucaah khuadang dang nih Hakha khua hi zuamcawh ding le khualipi asinak hi thial duh in cuh hna hmanh sehlaw, an cuh kho lai lo. An thial kho lai lo. Khuaivah kat reu bantuk ceu an si lai. Zeicatiah Pathian Bia Lairam a luhka tein Rev. Carson nih Pathian min a khenhnak khua asi caah asi.

Israel mi tuanbia kan zoh tik ah, Samaria nih biainak le politics ah Jerusalem an doh peng i an zuamcawh peng caah an rawk. An khua chuahtakmi khua an i chuah. Nihin ni ah Samaria le Siloh khuate hna cu an rawk cikcek i, a lungpawm lawng an um cang. Vawlei tuanbia ah bia in chim ding lawng in an um i, a khua hmuh ding an um ti lo. An tuanbia a loh bak in an lo viar hna. Zeicatiah Pathian thimmi khua Jerusalem kha an huat le an doh peng caah asi. Cu ve bantuk in Rev. Arthur Carson hmang in, Hakha zong Pathian nih a thim cangmi khua asi. Hakha a dohmi le a zuamcawhmi Lairam khua paohpaoh Samaria le Siloh an rawh bantuk in an rawk kho ve.

Israel mi tuanbia kan zoh tikah, Pathian nih a thimmi khua cu rawhnak tong ko hmanh seh, a fek zungzal. A rawk thai kho lo. Cucaah David chan BC 1000 in kan rel ahcun Jerusalem khualipi tuanbia cu kum 3,000 renglo asi cang. Rawhralnak voi tam tuk tong ko hmanh seh, Pathian nih a kilvenmi, a humhakmi, a zohkhenhmi le a dawtmi khua asi caah, a tuanbia a dong kho lo. A hmunh lawng silo in a tha chin lengmang; a sunglawi chin lengmang; duh a nung chin lengmang i, vawleicung khualipi vialte lakah chimrel cemmi, a kong caih cemmi le chim dailo khua a si peng.

                             Jerusalem bang chim dailo ve dingmi Hakha Khua

Cuvebantuk in Hakha zong rawhnak tong ko hmanh seh, Hakha cu Carson chan in Pathian nih Lai miphun caah a thimmi khua, a kilvemi, humhakmi, zohkhenhmi le dawtmi khua asi. Cucaah atu ah rawhralnak tong ko hmanh seh, hmailei Hakha cu aa dawh chin lengmang lai; a tha chin lengmang lai; a sunglawi chin lengmang lai; a lianngan chin lengmang lai i, Kawlram khua vialte lakah chim dailomi khua asi ve than lai. Ramkip nih theihmi, caihmi le chim dailo khua asi than ve ko lai.

Jerusalem hi vawlei ramkip nih chim dailo khua asi peng khawhnak ding caah le an remh khawh peng lengmang nak hnga ding caah Israel miphun hna nih hrampi ah an chiahmi cu an Pathian asi. Laimi zong nih kan Jerusalem Hakha khualipi hi chim dailomi khua i a can peng khawhnak hnga ding caah, hrampi ah Pathian chia ve hna u sih!!!!