Wednesday, December 14, 2016

Baltimore Ah 2016 Chungah Minung 300 An Thah Cang Hna

Baltimore khua hi 1729 ah an tlakmi khua a si i, khua hlun taktak a si. Washington DC in nichuahlei kap, I-70 nichuahlei a donghnak ah a um. Hi ka khua hi, khua dawh le khua nuam ngai a si. US ah minung tam lei ah 29 nak a si. Baltimore Metro area ah minung 2.7 million an um i, USA ah lianh ah 21 nak asi. Baltimore timi taktak ahcun 620,961 (2010) an um.

Baltimore ah miphun kip ah um i, 2010 Milurelnak cazin ning zoh tik ah, 63.7% cu Minak an si; 29.6% cu Mirang le 2.3% Asian an si. Baltomore ah hin, Lai (Chin) miphun zong tampi khua an sa. Laimi Krihfabu hmasa pawl a simi Chin Baptist Mission Church (CBMC) zong nih hi khua ah biakinn lian taktak an cawk. Cu biakinn zong cu Mara le Kachin hna nih an hman ve i, a hlunghlai ngaingai. Hi khua ah, Kachin le Kawl zong an um ve hna.

Image result for Baltimore
Baltimore downtown

Baltimore ah a min a thang taktakmi John Hopkins University le John Hopkins Hosptal an um i, cu hna cu Baltimore ah rian tam bik a petu hna an si. Baltimore Int. Airport (BWI) zong hi a lian ngainagi i USA ah aa manhlobikmi 22 nak a si. Baltimore hi, tuanbia khua pakhat a si. Zeicatiah USA ah minung 100,000 a um hmasat khua cu New York a si i, Baltomore hi a pahnihnak a si caah a si. Cu tluk cun a min a thangmi le aa dawhmi khua pakhat a rak si bal ve.

Vawleicung cu thil sining aa tleng lengmang i, Baltimore zong a phunphun in aa thleng ve. Hi khua ah miphun kip an karh tik ah, miphun ruang ah lamzawhnak, buainak le gang cawlcanghnak a tam i, thil phun tampi ruangah sipuazi a tla. Innlo man a tum i, minung rian lo in tampi khua an sa. Mizaza nih an chuahtak. Inn lawngmi a tam tuk. Sipuazi a tlak tik ah, cozah zong harnak an tong.

Tahchunhnak ah Baltimore School hna cu 2016 ah hin, tangka million 129 a chambau ti a si. Detroit zong Bankruptcy a phanh bantuk in, Baltimore zong Bankruptcy a phan lai lo ti khawh a si ti lo. Nihin ni ah Baltimore ah hin, homeless hi 2011 ah 4,000 an um ti a si (2012 ah USA ram pumpi homeless hi 633,782) an si.

Baltimore homeless hi kum chiar in an karh ti a si caah, nihin ni ahcun an tam ngaingai lai tinak a si. CBMC ka tlawn lio zong ahcun, an biakin ah homeless pa cu ihkhun tha taktak aa tuah i, puanbu he a it ko. "Ziah hihi nan thial lai lo maw?" ka ti hna i, "Kan thialter te ko lai" tiah an ti. Atu cu a um ti lo tiah a hnu ah an ka chimh. Cu tluk in Baltimore hi a dirhmun a chia.

CBMC Biakinn, Baltimore, MD

Hi bantuk in sipuazi a tlak tikah, homeless an karh lawng silo in, ritnak sii a karh; gang an karh; aa zuarmi an karh. Sualnak le mithah lainawnnak a karh i, Baltimore hi USA ram pumpi khua tihnung bik (10) lakah aa tel lengmang.

Ka lung a that lo ngaimi cu, tu chun ah thawngpang a chuakmi cu "2016 ah Baltimore ah nizan in minung 300 an thah cang hna" ti a si. Chicago ah mi tambik an thah hna i, 700 renglo an thah cang hna. Baltimore hi a tam pawl tak a si ve cang. Cu News a chuakmi ka hmuh ah ka lung ah a chuakmi cu, Columbus in Baltimore ah June, 2016 ah vanlawng in ka zuan lio i, ka pawng a thumi pa Paul timi pa ka lung ah a chuak i, hi ca ka tialnak a si.

June, 2016 ah CBMC Krihfabu ka va thlawng hna. Columbus in direct vanlawng ka cit. Ka pawng ah Mirang pa, pa no nawn, pumrua tha le balah tha ngai a thu. T-Shirt angki te aa hruk i, kan thuti. A nih thlalangawng kam ah a thu. A muisam ka zoh ah, ralkap si dawh ngai a si.

Ka thut pah ah, "Hello, how are you?" tiah ka hei ti. Cuticun kan pahnih in kan hei thu ko. Bia hna a caancaan ah ka va ruah pah.

"Nang khawi dah na um?" tiah ka hei ti. "Baltimore ah" tiah a ka leh. "Ralkap na si maw?" tiah ka hei hal colh.

"Ka si lo. Police tu ka si. Los Angeles ah training ka kai i ka tlun lei a si" a ti.

"Kum zeizat dah palik na tuan cang? Nupi na ngei maw?" tiah ka hei hal.

"Kum 3 ka tuan cang. Nupi ka ngei rih lo. Girl friend lawng ka ngei" a ti.

"Nangteh khawika ram in dah na rat? Baltimore ah maw na um?" tiah a ka hal.

"Kawlram mi ka si. Columbus ah ka um. Atu hi CBMC timi Krihfabu nih an ka sawm i, ka va tlawng ta hna lai ka ti" tiah ka ti.

Lawmhnak mithmai he, "Ka kut heh tiah a ka tlaih. Pastor maw na si?" a ka ti i, "Aw, pastor rian ka tuan" tiah ka leh.

"Kei zong Krihfa pei ka si ve cu. Ka lawm tuk ee" tiah a ti.

"Pastor na tuannak a sau maw? Nang tah kum zeizat dah na si?" tiah a ka hal.

"Pastor cu 1996 khan ka tuan. A caan ah sianginn ka kai pah" ka hei ti.

"Ka kum zeizat dah a si hnga tiah na ruah?" tiah amahtu ka hei hal chin.

"Kan zoh lengmang ah, 34/35 na si lai tiah ka ruah?" tiah a ka ti.

"A si lo. Atu 50 ka si" cang tiah ka chimh. A khuaruah a har. "Na no tuk ee?" tiah a ti. "Kan nih Asian cu kan tar a har deuh ee" tiah capo in ka hei leh.

Paul nih, "Kei ka kum hi teh zeizat dah a si hnga tiah na ruah?" tiah a ka hal.

Ka zoh ka zoh i, "Kum 28 na si lai" tiah ka leh.

Amit kaupi in aa au i, "Zeitin dah na theih khawh? Hmai zarh Ningani khi kum 28 ka tlinnak a si. Prophet maw na si?" tiah a ka capo.

"Prophet ka si lo. Kan zoh, kan zoh i, kum 28 cung cu na kai bak lai lo" timi hi, ka theih khawh ko tiah ka ti i, a khuaruah a har chinchin.

A ngaingai ti ahcun, ka theih ca i chimmi siloin ka zoh i, zawndamh in ka chim khawh sualmi tu khi a si.

Kan tum lai te ah, "Paul, Baltimore cu, USA ah cime a sannak cem pei a si cu? Hi ka riantuan hi na tih lo maw?" tiah ka hei hal.

"A si hrim. Ka tih ko. Asinain training ka dih ka in, hika khua ah rian ka hmu i, ka um peng ko" tiah a ti.

Cuticun "Hman i thla u sih aw" ka ti i, hman kan i thla. "Blog ah ca ka tial tawn i, ka rak khumh te lai mu" tiah ka ti i, "Ee law, rak khumh te" a ka ti i, ka khumh te lai ka ti nain, caan aa tet tuk caa, tu zan ceu ah ka khumh khawh.

Paul he vanlawng cung ah kan thut ti lio
Cuticun biaruah pah in kan zuang i, lamtawi sau hmanh kan thei lo. Baltimore kan phan.

Kan tum lai te ah, "Pathian nih thluachuah in pe ko seh. Nupi tha te in pe ko seh. Na lam va tluang ko seh. Hi vawlei i kan i ton than lo zongah, van ah kan i tong than te lai. Have a good day" tiah a kut ka tlaih i, cuticun kan i then.

Kan i then lai te ah, "Pastor, thla rak ka cam piak ve mu?" tiah a ka cah ta.

Kei zong nih, "Aw ka rak in campi ve lai?" tiah ka ti.

Tu zing ah, "Nizan ah Baltimore ah minung 300 nak an thah cang hna" tiah an chim bak in, ka thinlung ah a chuakmi cu CBMC ka tlawn lio i, vanlawng cung i ka tonmi Palik officer Paul kha a si.

"Bawipa a rian a tuannak ah, him tein va um ter ko. Community caah thahnem santlai siter law, mi tampi caah bawmtu le vengtu tha si ko seh. Damnak le nun khuasaunak va pe law, lunglawmhnak le hnangamnak va pe ko" tiah thla ka cam piak ve.

A nun le dam zong ka thei lo. Asinain thla cu ka campiak ko. Zeicatiah "Pastor, thla rak ka campiak ve" tiah a timi bia te kha, tu chun ni ah ka hnathlam ah a len peng caah a si!








No comments:

Post a Comment