U.S Khuasik le Innlo Ngeilo Hna Temtuarnak

Ka nunchung ah innlo ngeilo ka hmuh hmasat cem hi, Mandalay University ka kai lio 1984 ah a si. Mandalay innlo ngeilo tam ngai an rak um. An nunnak hi a rak har tuk. Ni a linh tikah a linh ning in le ruah a sur tik ah a sur ning in an rak tuar. Dawrnak a thatnak paoh ah an rak i dor. Zaangfak tuk an rak si. Fikfa nih chun he zan he a seh hna. A cheu cu kutke bul an si. Fikfa nih a seh hna zong ah huahnak kut an ngei lo. An taksa hi a hma dih. Tho nih an hma a tlanh pah hna.

1997 ah USA ah ka ra. Ram rum an si le innlo ngeilo cu an um tuk lai lo tiah ka rak ruah. Khualak ah ka ke in ka chawk. Khuasik lak le vur lak ah a ke in aa chawkmi innlo ngeilo hmunkip ah ka hmuh than hna. Mandalay nak hmanh in an tam deuh. Ram sifak cu innlo ngeihlo an tam tuk cio le a zia ngai. Ram rum i innlo ngeilo si hi zeitluk in dah a har hnga timi ka rak ruat.

Cun snow tlaknak le tlikik lak i, khualeng le hleitang hna i a umi innlo ngeilo tampi ka hmuh hna.  U.S cu khuasik ahcun a kih tuk caah, Kawlram innlo ngeilo nakin U.S innlo ngeilo si kha a har chinchin. An temtuar ning a fak tuk. Motor chung le innchung in cun, "inn ngeilo dirhmun hi zei tluk in dah a har?" timi theih fian khawh a si lo. Cucaah, catialtu cheukhat cu "inn ngeilo" (homeless) sin bak ah a zarh in khua a va sa. Awkhlawh rian an va tuan. Ca an tial i, "Innlo ngeilo zeitindah kan zohkhenh khawh hna lai?" timi khua an ruat. Cuticun innlo ngeihlo bawmhnak an tuah hna.

Nai Polar Vortex lio ah innlo ngeilo 15 an khal i an thi

Voikhat cu zantim ah kan nu a riantuannak ah ka va la. Snow a tla. Thli a hrang. Motor dah ti lo cu aa chawkmi thil ka hmu bak hna lo. Downtown phak lai te ka va phan. A kih tuk caah, ka motor hmanh tha tein a lum kho lo. Cu lio ah "inn ngeilo" (homeless) zei maw zat hlei tang ah, naih tein a rak thumi minung pasarih-riat ka hmuh hna. Ka lungthin hi a kekkuai bak. Ka bawmh khawhmi hna a um fawn lo. Ram dangmi kan si. Kan mah nunnak hmanh harsa tein kan um. Keimah le keimah hmanh ka zohkhenh kho ve lo. Motor chung hmanh hin, hi tluk a va kik si kaw, khi hlei tang thli kik "veu-veu" in a hrangmi ah, phentu zeihmanh um lomi hleitangah an thu ko. Zei tluk in dah a va har hnga, timi ka ruat i, cu zan cu ka hngilh sia zong a rem lo. Cu zan i ka hmuhmi innlo ngeilo pawl kha a tu tiang ka mitthlam ah an cuang.

Kan umnak Ohio hi U.S chaklei hriang ah a um. A kih caan ahcun a kik taktak. Khua sik hi innlo ngeilomi hna caah cun "Hell" bantuk in a har. A kih tuk caan ahcun, Ohio khuasik nih cun "Hell hmanh hi a daih khawh men lai" ti tluk in a kik ve tawn. Cucaah, khuasik tlak lai hi, inn ngeilo pawl kong ruah ah, ka lungre a thei i ka khing a rit tawn. Ka hmuh hna ah hin, ka nun si a vang.

Chicago: Hi bantuk khua i Homeless si cu Hell pakhat bantuk a si

U.S hi ram rum le ram thawng tuk a si nain innlo ngeilo an rak tam tuk. U.S ram khualian paoh ahcun an um dih. California ah an tam khun. U.S ram pumpi ah minung million 325.7 (2017) ah an um i, 2018 ah hin innlo ngeilo a 553,000 an  um. U.S innlo ngeilo hi Lairam Kulh minung nakin an tam deuh tinak a si. Chicago khua pakhat lawng ah hin, innlo ngeilo 80,000 an um ti a si. Hi vialte hna hi, U.S ah umnak ngei lo le ruahchannak ngeilo in, a tlawnglengmi hna an si.

Voi tampi cu Columbus chaklei sang ah burbuk tang ah plastic deu te ah a ummi homeless ka hmuh tawn hna. Kan sang Library hrawng ah zan khuasik lak ah, bag te aa bai i, inn ngeilo aa chawkvakmi ka hmuh tawn hna. A cheu cu fa hna an i puak rih. A caan ah a run tein an si. A caan ah a pikpak in an vaak. A caan ah palik nih an rat hnawh hna. An khua a sik tuk. A celh in an celh lo. An nih cu lawinak inn reprai an ngei lo. "Tu zan hi, khawi ka dah an va lawi hnga?" timi ka ruat tawn.

Innlo ngeilomi hna "runinn" tha bik cu hihi a si ko

Homeless si ciocio zong ah a linhnak ram homeless si cu a zia deuh ngai. A kihnak ram homeless si cu a fawi lo. A kih tuk caah kum chiar in, innlo ngeilo 700 hrawng hi khuasikdamlonak (hypothermia) in an thi tiah National Coalition for the Homeless nih 2010 ah ca an chuah. An thih tik zongah hawi thih he an i lo lo. Zuatmi uico thih tluk hmanh in an thi lo. An umnak hmun ah, an celh ti lo hnu ah, an va thi men. A ho nih domhtlaihlo le zunmuai lo tein an thi. Nulepa nih a chuah ka ah, "Ka dawt, ka dawt" timi fanu fapa cio an si ko. An thih ni ahcun, a ho nih domh tlaih lo tein an nunnak a liam. Zu le va bang in an nunnak a liam i, an ruak in an rak phawh tawn hna.

Voi tampi cu Kawlram homeless kha ka hei ruat than tawn hna. Kawlram i innlo ngeilo si kha cu, a zia ngai ka ti. A ruang cu kan si a fak viar ngacha. Innlo chia a tam tuk. Thingkung tang le burbuk lakah khuasak khawh a si. A zia tuk. U.S bantuk in a rummi ram, innlo thatha le umnak, eidin tamnak, tangka tamnak le mirum milian tamnak, motor thatha ti cawklo umnak ram i, homeless si hi a har tuk ding a si.

A bik in chungkhar in homeless a simi ca ko ah a fak khun. U.S ah an tuak tikah, innlo ngeilomi hna hi a buaktlak in kum 11 kuakap hi a tam bik ti a si. Ngakchia zeihngal lo tete, an nulepa hram ah "homeless dirhmun" in van hmuh ahcun lung a tha lo tuk. Lungthin a kekkuai tuk. A cheu cu homeless a huami le a nautatmi hna an um. Homeless pawl sining a zuar i a miak kawlmi misual zong an um ve. A pawimi a tam tuk. Nu ko hi an temtuar khun. Tlaihrem zong aa huahmi an um. An caah tih a nungmi a tam tuk.

Cu bantuk harnak phunkip an tuar lio caan ah, a har khunmi khuasik hi a si. Khuasik hi innlo ngeilo pawl caahcun "Hell" a si ko. Khuasik hi homeless tambik nunnak a latu kokek thil pakhat a a si.

Naite January 29 in a chuakmi "Polar Vortex" timi khuasik nih U.S Midwest States 12 cu a van den ciammam i, harnak tam tuk a kan pek. A kih ning hi a celh celh a si lo. Minnesota ahcun thli kik hi (-70 F) a phan. Tihnung taktak. Lake Michigan cu a khal dih i, a cungah cycle cit khawh a si. Tilawng zong an kal kho lo. Tisa tlawkmi thlet tikah vawlei a phanh hlan ah snow le ice ah aa cang manh. Cil chak tikah a khal manh. Cu tluk a kikmi ahcun, "innlo ngeilo cheukhat cu umnak inn an ngei lo i, lamkam le burbuk ah saram bang an um ko hna."

Minnesota ah thlikik degree (-70F) a phan. 

Polar Vortex timi a caancaan te ah a chuakmi a si i, tih a nung taktakmi khuasik thli a si. A kik taktakmi Polar thli kha a tom in a hrang i, celh a chuaklomi khuasihnak a chuahpi. Polar in a rami thli a si caah, Polar Vortex an tinak a si. Khuasik thlichia pakhat a si. Hi lio caan ah hin, Homeless pawl ruah ah lung a nuam lo khun ko. Zeicatiah a khuasik a fah tuk caah a si. A lumnak thlahmi innchung hmanh ah hin, a celh in celh a si lo lio caan ah, hleitang le innkam hna i ih le thut cu a fawi lo.

January 31, 2019 Midwest State pawl a kihlum a si. Windchill cu "Thlikik" tinak a si

Hi lio ah homeless an tamnak Chicago ko hi a buaimi a si. Chicago Downtown aa dawh tuk i, khua nuam tuk a si nain, khualai hrawng hi innlo ngeilo an tam tuk i lungrawk taktak khi a si. Atu President Trump hotel pawng hmanh hi innlo ngeilo tampi an um. Ihkhun hna an i chiah. Deu an i sak i cu ti cun an thudir hna. A tu bantuk in Polar Vortex um lio ahcun a fawi lo. Thih khawh a si. Vur lakah an thu. Vur lakah an it. Vur lakah khua an sa. Lumternak zeihmanh a um lo. Khuasik kha a in bak in in a si ko. Thih khawh tuk khi a si.

Hi bantuk lio caan ah, "Samaria Mitha" timi zong an chuak ve. Min chim a duhlomi pa pakhat nih,  minung 70-100 karlak caah, hotel a hlan piak hna. Homeless ca ah "Paradise" bantuk a si. A sunglawi tuk. Chawva hna hi vancung kaipi ding pia khat hmanh a um lo. Inn ngeilo minung 70 ca i hotel hlan piakmi tangka tu khi, Jesuh mit ahcun "vancung ah chaw khawn" a rak si ko. Krihfa caah ruah ding tampi a um. Kan chawva hi khawidah kan khawn tawn? Vawlei ah maw? Vancung ah dah timi khi a ka ruahter ngai. Samaria Mitha pa bantuk hi, vawleicung ah kan herh chin lengmang ko.

Chicago khualai "homeless camp."  An caah hihi inn tha bik an si ko.

A kih tuk caah, tutan Polar Vortex thli kik ruang ah minung 21 an thi cang. Chicago ah minung 50 cu, khuasik nih an kutke a tam hna sizung ah an chiah hna. A cheu cu an hmur a bul lai ti a si. A tam deuh cu innlo ngeilo an si. Nunnak hi an caah a fawi lo.

 Chicago cu a kih tuk ah degree (-23-25) an si i, thlikik hi degree (-52 F) a phan. Minung thi a khal kho i, thihri a pit kho. Minung vunhawng hi (-25 F) tang ah hin minute 15 chung ah a khal ko ti a si. Vunhawng a khal ahcun vun thih khawh a si. Kutke a zeng kho. Ruh zong a fak kho. Illinois chaklei hmunhma cheukhat cu (-57 degrees) tiang a kik. Cucu Vawlei a chaklei le thlanglei par tluk in a kik i, Russia ram Siberia le Mount Everest Tlangpar tluk in a kik. Minung nih tuar khawh ding a si lo. Cu bantuk kihnak zong ah "lawinak inn an ngeih lo caah, an buk tete ahcun an um ko hna." 

Ihkhun dang a um ti lo ahcun hihi ihnak tha bik a si

Cucaah Chicago khua cozah nih inn ngeilo umnak inn paruk an on piak hna i, suimilam 24 chung  an zohkhenh hna. Khualum deuh cun an kalter than te hna lai. Homeless kong hi cozah zong nih an ti kho bak lo. Cozah zong nih an harsatnak le buaibainak cu a tliantlaiter kho lo. Volunteer zong tampi rian an tuan. 

Minung ciocio si zong ah, sifak santlai lo le homeless hna hi, zaangfak tuk an rak si. "Inn ngeilo" (homeless) an sinak a ruang hi tampi a um ko lai. Zudin saei, drug tongh ruang le firtlei ruang le chimh ngaih lo ruang zong ah a phunphun a um ko lai. 

A cheu cu cozah duhlomi sualnak an tuah ruang zong a si ko lai. Chungkhar ah tlum lo in, dawt an i hlawh lo ruang zong a si ko lai. Thathut ruang le zia thatlo ruang zong ah a si ko lai. Thil pakhatkhat ruangah inn ngeilo an sinak zong a si ko lai. Nulepa nih an hlonh hna ruang zong ah a si ko lai. Inn ngeilo an sinak a ruang cu tampi a um ko lai nain, zei bantuk hmanh va si hna sehlaw, "Minung cu minung an si ko. Homeless si hi an mah saduhthah le duh tukmi le hammi cu a si theng lo men ko lai."

Lamcung hawhra lak ah Chicago homeless

Zei bantuk an si zong ah saram an si lo. Nangmah le keimah bantuk te an si. Fah an thei. Temtuar an thei. Mitkuh an thiam i, mitkuh thaw in ih an duh ve. Rawltam tihal an thei. Lungfah an thei. Ngaihchiat an thei. Ningzah an thei. Nilin an thei. Ruahsur le cindam an thei. Nunnak ruah ah tihnak le phannak an ngei ve. Thih zong an tih ve i, nun an duh ve. Nangmah le keimah bantuk in khuacaan nuamh zong an thei i, a tu bantuk thihri zong a cawnter khotu khuasik "Polar Vortex" zong an theih ve. An tih ve. Asinain an nih cu dornak le zamnak an ngei lo. Lumternak an ngei ve lo. 

Cu bantuk minung hna caahcun "Nun hi sullam zeidah a va lawh hnga? An chuahchan zeidah a si hnga?"  Nang le kei innchung kan um hmanh ah kan khua a sik kan ti va si kaw? Motor in kan kal hmanh ah kan khua a sik kan ti va si kaw, khi inn ngeilo titsa le vunhawng khi zei tluk in dah an va tuar hnga? 

Khi tluk khua a sih lio caan ah khin, zeidah an ruah ve hnga? Nulepa le chungkhar cu an ruat ve tawn ko hna hnga lo maw? Ulenau zong an ngai ve tawn ko hna hnga lo maw? Nulepa sin an um lio hna an ngai ve ko hnga lo maw? Chungkhar nuam chialmal tein an tlawnlen lio le lente celh lio hna an ngai ve ko hnga lo maw? A cheu cu Krihfa an rak si ve i, an ngakchiat lio hawi he pumh lio hna an thei ve tawn ko hnga lo maw?  Innlo ngeilo an si hnu cu, an nih cu hawikom zong an ngei ti lo. An hawikom thabik cu an caah zumh tlak in a nung zungzalmi "uico" te hna rak si. Hnemtu dang an ngei lo. An hawi tha cu an uico a si ko.

Uico hi homeless caah zumhtlak hawi a si (Rf. quinncreactive.com)

Nihin ni ah vawleicung pumpi ah innlo ngeilo an karh. U.S zongah an karh chin lengmang. Homeless vialte cu kan bawm kho fawn hna lai lo. Asinain kan mah miphun le Krihfabu cio tal ahcun innlo ngeilo um sual lo ding hi tlacam le zuam cio a herh. Homeless zohkhenhtu bu hna ah $10 le $20 cio tein tel ve i, pumpak missions tuan hi kan herh taktak ko. Cucu Krihfa kan rian zong a si. Jesuh cawnpiakmi zong a si.

Innlo ngeilomi hna kong hi, ruahlo awk a tha lo. An thathut ruang le ziaza ruang zong ah a si men ko lai. Zei kong paoh va si sehlaw, innlo ngeilo an si. Hihi pumpak in tuah ding ahcun a fawi lo. A bu riantuannak ah tel a haumi tu a si. Laimi zong hmailei ahcun hihi piahtana nganpi a si te kho men. Nihin ni ah Zophei Baptist Church nih a zudingmi  zohkhenhnak an tuahmi te hna hi, thil tha taktak a si. Laimi zong hmailei ahcun innlo ngeilo kan um lai lo ti khawh a si lo. Va um sual ahcun, miphun ningpi in tan le zohkhenhnak ah i bawmh hau ding kan si. 

Homeless kong hi biaknak le thlarau lei thil zong a si caaah, Jesuh zummi dihlak nih hmaithlak dingmi rian pakhat a si. Nang le kei zong kan thi ve te lai. Cu tikah, Bawipa Jesuh Krih nih vawlei i kan nun lio ah, sifak santlai lo, mi zaw mifak hna, khual hna, thawngthla hna caah, zei dah kan tuah timi hawih in kan Credit a kan chek ve te lai timi kha Matthew 25:31-46 ah kan hmuh. 

"Ka rawl a tam ah rawl nan ka pe lo; ka ti a hal ah ti nan ka pe duh lo; khual ka si ah nan ka tlunter duh lo; puan aih awk ka ngeihlo ah puan nan ka pe duh lo; ka zawt i nan ka zohkhenh lo...thawng ka tla i nan ka leng lo..Mi sifak hramh nan duh hna lo paoh ah khan nan ka hramh lo a si...

Pathian nih a chapte ding tam tuk a um. Cu lak ahcun, "Khuasik lak ah innlo ngeilo in ka um. Polar Vortex tangah temtuar taktak in ka um nain, nan ka hram lo.." timi hi a si te lai.  Cucu vancung Pathian hmai i biacaihnak ni ah, biacaihnak ah kan credit chek te nak ding a si. Cu ni ah nang le kei kan credit zeidah a lawh te lai?  

Zumtu caah ruah dingmi a biapi cu hihi a si. "Khi tluk a kikmi hawhra lak ah innlo ngeilo in temtuarnak phun zakip a tuarmi hna na hmuh tik hna ah, an hmai ah Jesuh na cuanter kho maw?"  Cucu na cuanter khawh ahcun an caah thlacam piak ve hna law chawva zong hlut khawh rak zuam ve te. 

Jesuh hmai na hmu kho maw?

------------------------------------------------

Chinchiah:

1. National Coalition for the Homeless hi USA ah Homeless an umlonak ding caah riantuanmi an si. An i tinhmi cu "Building a movement to end the homelessness" timi a si. Hi website ah hin online in hlut khawh a si ve. https://nationalhomeless.org/