Tuesday, October 8, 2019

Green Card Ngeih Ruangah Hnangam Tuk Ding A Si Lo?

Laimi tam deuh cu USA kan rat tik ah, refugees le asylum in a rami kan tam deuh. A cheu siangngakchia in rami zong kan um. A tam deuh cu, Green card a hmumi an tam cang. Green card ngeilo le dirhmun ngei setsai lo zong tlawmte cu kan um ve. A phunphun in USA ah khua kan sau cio hna. Zei bantuk dirhmun in, khua kan sak hmanh ah, kan umnak ram upadi upat le zulh cu a herh bak.

Green card hi a tam deuh cu kum 10 a nung. Green card hmu ciami cu, kum nga um hnu ahcun citizenship sawknak nawl an ngei. An hmuh le hmuhlo cu kong dang a si. Ruah a haumi cu a sawkmi paoh hmuh a si lo timi theih a hau.

Laimi cheukhat cu Green card an ngeih in, an hna a ngam. Duh poh in a nungmi zong kan um.  Nuncan ziaza chia taktak in khuasa zong kan um. Pathian thei lo in, zudin sa-ei le ningcanglo nung zong tam ngai kan um. Vuakden hmang zong kan um. Mifim le "gangster" zong kan um hna. Hi bantuk ningcang lo nun hi, zeitluk in dah tih a nun le "risk" lak a si timi hi fian kan herh taktak.

Green card ngeih ruang ah, hnangam tuk ding a si lo. Upadi buar ahcun fawi tuk in thawng thlak khawh le deportation tuah khawh a si. Ruah a herh rihmi cu, Green card si hnu ah, a fak deuhmi upadi hna buar sual ahcun Green card hi thar chuah duh tik ah, thar chuah khawh lo in um khawh a si. USA ah hin miphun dang cheukhat cu, green card a nunter kho ti lo i, vava tummi an tam tuk cang.

Green card thar chuah piak lo ahcun, driver license tharchuah khawh a si ti lo. Green card ngeihlo ahcun "work permit" ngeih khawh a si ti lo i, USA ah sushi hna dah tuah ti  lo ahcun, upadi ning tein riantuan khawh a si lo. Cu ti cun harnak fak taktak tawn khawh a si. USA ah hin, work permit lo in kum 12 deng khua ka sa. Driver license lo in kum thum ka um. Driver license ka tharchuah khawh lo caah license lo in thla 3-5 kar ka um caan a um. Cu chung ah harnak tam tuk ka tong. A fawi lo.

Cucaah green card lo, work permit lo le driver license lo um hna hi zeitluk in dah a rak har timi hi, a tonglomi nih cun an thei lai lo. A har ngaingai ko.

USA cozah cu an fim tuk. An ram hi "the land of the law" (upadi ram) tiah an ti. Upadi zulh lo ahcun tlaknak le taapnak ram a si. An in tlaih lo le Kawlram i kuat lo zongah, green card na renew tik ah an in, renew piak lo ahcun, na dih ko cang. Work permit le driver license na ngei kho ti lai lo. Cuticun fak pi'in ti lem tunglo in, din tein cawlcang kho lo in, tuah an hmang. Cucaah refugee kan sinak zong upat a herh. Green card hi a thi kho ti le US upadi buar ahcun an ka kuat khawh timi theih a herh.

"Green card ka ngei cang. USA cu zalawnnak ram a si. Democracy ram a si. "This is America" timi phun in duh poh in, upadi buar zawng in khuasak tuntuk ding a rak si hrimhrim lo. Cozah huatmi upadi buar ding asi hrimhrim lo. HI ram hi upadi buarmi caahcun nunnak lam a fawi ti lo.
Zohchunh ding thil pakhat in van tial ka duh. US ah ralkap rian a rak tuan cangmi ralkap pension pakhat Miguel Perez timi cu Chicago ah kum tam ngai a um cangmi a si. Drug zuar ruang ah, a green card an thi. Amah cu US ralkap a rak si. USA ah citizen a simi nupi le fale a ngei hna. A caan a zaat tikah, citizenship a van sawk. Asinain citizenship an pe lo. A green card le a thi cang fawn.

US ralkap zong a rak si. A nupi le fale zong citizen an si ko nain, "cocaine a zuar" timi ruangah an tlaih i, Mexico ah an kuat. A bia caih than ding in Chicago ah a zukhan than. Illinois Ramkulh Governor tiang nih ngaihthiamnak a nawl piak hna nain, cozah nih an ngaithiam rih lo. Mexico in a bia caih awk ah Chicago ah a rak kir. Amah nih a timi cu, "USA ah um ka duh. Chicago ah um ka duh ko. Nupi fale sin ah" tiah a ti ko nain, cozah nawl ngeitu hna nih zeitindek an ti te lai theih a si rih lo.

Cucaah green card ngeih pat in USA ah duhpoh in nun ding a si lo. Zalawng tuk in ningcanglo nun hna hi hrial a herh. Ningcang tein nun kan herh. US ram cozah nih an huatmi upadi hi buar ding asi lo. Food stamp upadi hmanh hi buar ding a si lo. Food stamp ruangah dantati le thawngtla mi USA ah an tlawm ti lo. Tax hmanlo in file ruangah, dantami an tlawm ti lo.  Cucaah, cozah huatmi "hlawhhlan te hna, zudin sa-ei riangmang i thawngtlak te hna, mithah lainawn te hna, bank boh te hna, mi inn bauh te hna hrial bak an herh.

A bik in Laipa tampi nih zei kan rel huahalomi, zudin sa-ei le zurit hna hi tih a nung tuk. Hrial bak kan herh. Voi tam tuk DUI/OVI hmuh sual ahcun, kan ram ah kuat khawh a si ko. Cun thih hlanlo driver license phih khawh a si. Ohio ah Mirang pa pakhat cu voi tam tuk zu a rit caah, biacaihtu bawi nih a nun chung zungzal in driver license a rak phih bal cang. Biacaihtu nawl a si. Cun "drug" (rintnak sii) hna zuar asiloah tonghtham ahcun green card chuh khawh a si. Cucaah "Green card ka ngei" ti in, hnangam tuk le ningcanglo tuk in nun ding a si lo. Thil tha lo tuah ding a si lo. Upadi buar ruangah, Green card a thih tik ah, "Na nunter khawhlo cun USA ahcun a dih fawi ti lo."

Cucaah Laimi zong ralring tein um kan herh. Kan umnak ram hi, upadi ram a si. Dinfelnak ram asi caah dinfelnak hi, kan i tlaih le tanh cio a herhmi asi. Upadi zulh, ningcang te in nun, dinfelnak tuah le zumh awk tlak tein nun hi, nunnak ah a sunglawi bik le man ngei bikmi an si caah, Laimi zong nih cucu USA ah kan I tlaih a herh.

-----------------------------------












No comments:

Post a Comment