Canada Ram Mibu Meithal Kahnak Nih Zeidah A Kan Hmuhsak?

Vawleicung ah a pawimi thil tam tuk a um. Cu lak ah misualmi nih misuallomi an thahnawn tawn mi hna le misualmi hna kut in sualnak a tuahlomi hna nunnak tam tuk a liammi hi a si. Cu nakin a pawi deuhmi cu, "Constitutions cherhchan riangmang in, politicians pawl nih an mah vote hmuhnak ah, kuangfang tam tuk aa tlummi meithal ngeih te hna an i pawmtermi hi a let in a pawimi a si."

Vawleicung ah mibu meithal kahnak kong tuanbia kan zoh tik ah, Communist ram le Socialist ramnak in, Democracy ram hin tam deuh kan hmuh. Cun Buddhist ram le Hindu ramnak in, Khrihfa ram tu ah tam deuh kan hmuh than. Cun Nichuahlei ram nakin Nitlaklei ram ah tam deuh kan hmuh than. Cu Nitlaklei ram chung zong ahcun, South America le North America ah tam bik kan hmuh. South America hi mithah lainawn a tambiknam a si i, North America ahcun Mexico le USA hi a tamnak bik a si i, Canada hi cu a rak tlawm deuh ngai. Asinain Canada zong meithal in an him hlei ti lo timi cu, nai minung 22 an kahthatmi hna tuanbia zoh in a lang ko.

Canada hi ram dai ngai a si. Asinain nai Rinni (April 18) ah, Canada ram i, Nova Scotia ramthen ah, mibu meithal kahnak a van chuak i, Canada ram cu ngaihchiatnak nganpi an tong ve. Canada hi a dai ngaimi ram asinain hi mibu kahnak nih tuanbia thar a van chuahter ve than. Mi a thah ni ah hin, minung 16 a thah hna. AP News nih report a tial than tik ahcun, minung 22 an thi ti a si.

Lainawngpa tlaihnak ding caah hi tin Canada palik nih lam an kham

Cucaah Canada Public Safety Minister Bill Blair nih "Sualnak ngeilo minung 18 hna nunnak hi, Canada tuanbia a um chung vialte kan theih zungzal ko lai" tiah a ti. Canada Prime Minister Justin Trudeau zong nih, Nova Scotia kha naihniam tein a ummi an sinak kong kha hi tin a tial:

"Nova Scotians mi tam deuh nih cun, a thimi hna pakhat he maw, tam deuh he maw, phun khatkhat nan i pehtlai cio theu. Ram pumpi le hi pengram dihlak nih hin a tu lio ah kan ngaih a chia i, a tu i kan tonmi hi, thinlung nih a ruah khawh lomi tiang ngaichiatnak a si ko" tiah Conference ah bia a chim. 

Nova Scotia Premier Stephen McNeil nih, "Hihi Nova Scotia ah, sullam umloin a chuakmi  puarhran thahnawnnak a si" tiah a ti ve.

A kaptu tiah ruahmi pa hi, kum 51 pa nih meithal in minung a kah hna i a tlawm bik ah 16 an thi i Palik officer nu va le fale ngeimi zong aa tel ve. An pa cu pahmei ah aa chuah i, a fale cu ngaktah an si cang. A nulepa cu an ngaih a chia taktak. Misualmi hna ruangah a suallomi palik nunnak hna a rak liam tawn. Meithal nih hin thil tha lo tamtuk hi a chuahpi. Study an tuah i, an hmuhmi cu, "Mah vennak meithal an cawkmi nih an mah an i venmi nakin, mithahnak an hman hi a tam deuh" ti a si.

A kaptu pa hi Gabriel Wortman (K.51) a si. Dartmouth, Nova Scotia ah haa sekhan a tuahmi a si. Canada hi cu ram dai ngai a si i, tu chun meithal kahnak nih, hi ram zong ah daihnak taktak a um kho thlu ve lo timi a langhter. Zeicadah mah vialte hi a kahthat hna timi aa tinhmi a fiang rih lo. An kawl i, minung a thah hmasatnak in meng 60 a hlatnak meiti dawr ah palik nih an kahthat.

Lainawngpa an kahthatnak Enfield khua gas station

A voikhatnak minung 16 an thi ti a si. A voi hnihnak ah 18 ti a si. A voi thumnak ah 23 ti a si nain, a donghnak an fianmi cu 22 an si ti a si. Palik officer RCMP veteran Const Heidi Stevenson (23) zong meithal kaptu pa nih a kah i a thi ve. A vapa le fale a raoh ta hna. 

A hnu an hmuhmi cu mithat pa nih hin, minung 9 cu mei in inn a khanghmi ah a khangh chih hna ti a si. A sual taktak ko. Canada caahcun thawngchia taktak a si. 

Suimilam 12 chungah a kenkip deuh ah va kah hna. Mi ruak tam bik hi, Portapique Beach Rd ummi inn pakhat i, innleng le innchung ah an hmuh hna. Cun Nova Scotia zong ah ruak zeimawzat an va hmuh hna. Nawlngeitu nih an timi cu, mithattu pa nih hin a thah hmasatmi hna hi cu aa tinhmi an si i, khi hnu khi cu motor aa mawngh i a kah duhmi kha a thim in a kah hna ti a si. Tinhmi theng a ngei ti lo an ti.

Meithal kaptu pa tiah an ruahmi hi tuan ahcun an tlai kho lo. A kenkip ah meithal he a zam. Tih a nun tuk caah, innleng ah chuak hlah u. Innchung ah um viar u tiah thawng an thanh. Canada palik tam tuk nih an kawl. Hmun tam tuk ah lam an phih. A hnu ah an thah khawh. That kho hna hlah sehlaw, minung tam deuhpi a kah hna lai. Zei ruang dah, hi tin mi a kahthat hna timi hi, an hlat lio a si.

RCMP a thimi Heidi Stevnenson

Canada hi mithah a tlawm ngai. Marc Lepine nih, 1989 i Montreal's Ecole Polytechnique sianginn i nu 14 an thah hna kum in, tu tan mithahnak hi, minung tambik an thah hna a si. 1989 mibu thah kum in, Canada cu cozah nih meithal leiah upadi reng ngai in an ser caah mibu thah hi a tlawm deuh ngai. Marc Leline hi "feminism" timi nu-nawlngeihnak a huami deuh si dawh a si. Cu ruang ah cun rak that hna sehlaw a awh. A thah hna ni ah hin, hi tin a tuah hna:

Engineering cacawnnak khan chung ah a lut. Nu le pa kha ralkah in a dirter hna. Cun nu 9 kha a dang in a dirter hna i, pa kha a chuahter hna. A chimmi cu "Faminism dohtu ka si" tiah a ti. Nu 9 ning in meithal in a kah hna i, 6 an thi. Cun a chuak i, innleng le coka le sianginn khan ah a ummi nu a hmuhmi paoh minutes 20 chung a kah hna. Cu hnu ah a mah le mah aa kap i a thi. 

Vawleicung ram kip sining zoh tik ah, social service timi minung i bawmhchanhnak a that deuhnak paoh ah, mithah lainawn a tlawm deuh ti a si. Canada hi Democracy ram a si ko nain, an cozah policy  hi socialist phun tein a kalmi a si. Sizung doctor piah zong a fawi i, cozah zohkhenh ning hi a tha ngai ti a si. An ram hi nunning zaang a dam i minung thinlung a dai ngai an ti. Europe he aa lo. Ngandamnak insurance zong an ngei dih cio i, minung an ngan a dam i, an nunning a zaang a dam i, an thinlung a dam ngai ti a si. Cucaah tu tanbantuk mithah hi a tlawm ngai i, mipi an lau ngaingai ko.

Montreal's Ecole Polytechnique school

USA a pawinak cem pakhat cu, meithal a tam tukmi le minung cheu nih nunnak zei ah an rellomi le  mithah lainawn an i fawih tukmi hi a si. Misualmi  ruang i sualnak ngeilo minung tam tuk an thih mi hi a pawi tuk. Hihi US um a nuamhlonak bik zong a si. Lampi i tapaihhmoh hmanh ah riffle meithal lianlian he an i chawh ahcun tih a nung tuk. Canada cu, cu hlan ahcun innpa ram, USA bantuk a si lo i, um nuam ngai ram a si nain, hi pin ah hin mibu meithal kahnak hi a tam chin lengmang ve sual lai tiah phan a um ngai.

Canada cozah cu an khul a rang. Politics le mah party chuahnak nakin ram himbawmnak kha biapi ah an chiah deuh caah, naite ah an caih i, May ni (1) in Assault Riffles cu kan kham cang lai tiah an ti. An kham cang. Conservative MPs pakhat nih a timi cu, "Assault Riffle khamnak ding caahcun Democracy cu a kamte ah kan chiahta ee" tiah a ti. USA nih Canada sin in fim aa lak a herh ko.

Minung zei bantuk biaknak kan si zong ah, kan zawlawnnak hi midang caah rawhnak hman dinga si lo. Minung cu zei miphun kan si zong ah, vaun rang pek, vun nak pek, vun eng pek, kan biakmi Pathian tihnak le upatnak a um ti lo hnu ahcun, kan minung hawi tihnak le upatnak zong a um kho ti lo. Kan minung hawi nunnak zong biapi ah chiah khawh a si ti lo. Minung hawi caah thatlonak tuah le mithah lainawn zong tihnak a um ti lo. Cu Pathian theihlonak hi, mithah lainawnnak i a hrampi bik a si ko tiah ka ruat tawn. Nang zeitin dek na ruah ve?

Canada zong ram nuam, ram tha le ram dai ngai a si ko nain, tu tan an thil tawnmi nih "Sualnak timi cu khawika ram paoh ah a rak um ko. Pumpak sualnak cu vawleicung khawika ram paoh ah a um ve ko" timi a kan hmuhsak.

----------------------------------------

Zohchihmi Ca

1. Nova Scotia Shooting: 22 confirmed killed in Canada's dealiest mass shooting

 nbcnews.com/news/world/18-confirmed-killed-canada-s-deadliest-mass-shooting-officials-expect-n1188471

2. Canada Shooting: Death toll in Nova Scotia rises to 23

https://www.bbc.com/news/world-us-canada-52376547