Long Time No See

September thla, 1997 ah, United Theological Seminary, Dayton, Ohio ah sianginn kai ding in ka rak phan. Sianginn zarh khat hnih kan van kai. Mirang kan professor pa cu mi no ngai asi. Ca a thiam. Mi mithmai panh le mi capo huam ngai asi. Cu pa nih cun, voikhat cu kan i tong i, "Hai, long time no see" tiah a ka ti i, heh tiah a ni.

Cu lio ah, English ka thiam setsai rih lo. America ah mithar ngai ka si fawn. "Cu bantuk Mirang holh cu dah? Cu tin holh phung maw asi hnga? Capo dah a saih hnga?" ti ka ruat. Hawikawm ka van ngei deuhdeuh. Hawi tha deuh tete nih cun, kan i ton caan paoh ah, "Long time no see" an ka ti lengmang than. Kei zong nih, "Long time no see" ka hei ti ve hna. Kan i ton paoh ah, aa theihngal deuh paoh cu, kan kut kan zo i, "Hi, long time no see" kan i ti tawn. Hi bia kan chim paoh kan ni lengmang fawn. "Funny holh asi ko hih" ka hei ti.

Asinain mi tam tuk nih an hman ka theih lengmang. Cucaah ka ruat than. Hi bia hi zeitindah aa thawk hnga? Mirang holh tling cu asi fawn lo? Mi tam tuk nih le an hman fawn ka ti. Ka khuaruah a har. Mi tam tuk nih an hman tikah Mirang holh asi ve ko lai hih tiah ka ruat than.

College kan kai lio ah, kan saya pa nih, "Mirang holh cu a rum tuk. Nifatin tein in holh thar aa chap lengmang. Holh phunphun an serchap lengmang. Abik in "slang words" a tam tuk tiah a rak timi kha a hman ko hih tiah a hei ka ruahter than. "Long time no see" zong hi "slang words" an hmanmi asi ko lai hih ka hei ti. "Slang" timi cu "tialmi holh si lo in, zatlang lam cung i, hman nuam sawhsawh, bia chia holh chia le sinak deuh hmanmi" khi a si. Kawl nih, "ban saka" an ti. Hi bantuk holh cu cathiam setsai lomi le holh thiam setsai lo mi hna nih hmanmi bia in aa thawkmi ans i tawn.

"Long time no see" timi zong zeitindah aa thawk hnga ti khi hlathlai awk a phu ngaimi a si. Aa thawknak cu theih a fawi ding cu asi lo. Asinain mi tampi he bia kan i ruah. Ca tampi ka rel. Cauk he online he. Fiang setsai in aa thawknak hngalh khawh a si lo.

Ka tonmi pakhat cu Korea ka hawi le pawl hi ca cu an thiam ngai nain, Mirang holh a rak thiamlomi an tam tuk. Mirang holh an holh tikah, atu "long time no see" ti bantuk khin, catlang tling lo ngai in, bia an chim lengmang. Grammer a hman kho bak lo. Ka hawi pa Korea pa pakhat cu Mirang holh in bia kan i ruah tikah, a cafang bak in a holh.

Cu pa cu mitha taktak asi. Voikhat cu computer a hlunmi a ka thenh. A thilri a tlam a tling lo i dawr ah cawk ding asi. Cu dawr cu "Compusa" asilole "BestBuy" ah cawk ding khi aduh. Cu a ka pek ni cu caan a um lo. A ka chimhmi hi cu hitin a si. "Thaizing ah na sin ah ka ra lai. Library ah rak ra ve.Kei zong Library ah ka ra ve lai. Cun dawr ah kan kal lai. Cun computer thilri kan cawk lai" ti khi Mirang holh in a ka chimh. A ka chimhmi vialte cu Mirang catlang ning cun holh tling cu an si ruam lo nain, a fian cu ka fiang dih ko. Cu a chimmi vialte cu ka hei ruat than i, atu "long time no see" ti bantuk bak khi a si.

Cu a ka chimhmi cu hitin asi:-

"Hai Vung, tomorrow, I come library; you come library. And we meet. Then go BestBuy. OK. And buy computer. OK. You see."

Thaizing ahcun a ra i, library ah kan i tong. Cun BestBuyb le compusa dawr ah computer thilri cu tlamtling tein kan cawk.

"Long time no see" timi zong hi, cu ka hawipa bantuk in Mirang holh a thiamlomi nih an rak thawkmi asi hrimhrim lai timi cu ruah khawh a si. Asinain in cu a thawktu Miphun hi zei miphun dah an si hnga?

Ruah lengmang tik le tuak lengmang tikah, kan mah Asian mi si dawh an si. Cu hmanh ahcun an biafang hman ning le sining zoh tikah, Tuluk miphun nih thawkmi si dawh a si. Zeicatiah hlan lio chan deuh kum zabu 18 nak ah hin, America ah tlanglawng lam an vun pemh thluahmah. Hlawhfat ah Tuluk miphun tampi an rak lut. Nupi fate zong ngei lo in a thimi an rak tam ti asi. Holh le ca an rak thiam bak lo. Mirang holh in a meaning in an rak holh ti a si.

Cucaah Tuluk holh in, "Caan saupi kan hmu ti lo" timi khi Mirang biafang in an chim thiam ti lo. Cucaah "Tuluk holh chung biafang umtuning tein an rak chim" tawn ti a si. Cucaah "Kan hmuh lonak asau ko cang" timi kha Mirang holh in an chim tikah, "Long time no see" tiah an rak chimnak asi tiah an ti.

Acheu nih Native American pawl nih Mirang holh holh mi pawl an ton tik hna ah, "Good morning! Long time no see you.." tiah an rak hman tawn ti a si.  Hi holh hi ahmasat bik ah an rak tialnak cu, 1901 ah, W.F. Drannan tialmi "Thirty-One Years on the Plains and in the Mountains" timi cauk ah, Native American pawl nih Mirang pawl an rak ton hna tikah hitin an rak chim tawn tiah a tial.

Acheu nih cun, "Long time no see" hi Spanish nih an thawkmi asi tiah an ti. Zei si hmanh ah, Tuluk nih maw an thawk? Native American nih dah? Asiloah Spanish nih dah ti cu theihfian khawh a si lo.

Azei si hmanh ah, Long time no see nih a chim duhmi cu, "I haven't seen you for a long time" ti khi a rak si. Cathiam lo le holh thiam lo nih cun, kha vialte tling te chim ding cu a fawi ti lo caah, a tawinak in, "Long time no see" tiah an rak tinak asi ko.

Holh hman si hmanh hlah sehlaw, hi holh hi USA ah a lar ngaimi holh ah a tla. Hawikawmhnak a tha ngaimi asi. Hawikawm tha hna hmuh ton tikah bia sunglawi ah a tla. Long time no see tiah ati ngam cangmi cu, automatic in thinlung aa thei ngai ciami an si tinak a si. Cucaah, Long time no see nan i ti rawhrawh hnu cu, nih lo khawh asi ti lo. Merh lo khawh asi ti lo. I huat khawh asi ti lo.



Cucaah, aa theithiammi hna lawng nih, "Long time no see" timi bia cu hman ngam asi. Long time no see timi cu duhdawtnak le hawikawm tha hna hmuh ton tik hmanmi bia asi. "Long time no see" na ti khawh ahcun, cakei he hmanh nan i kup lai i, hawikawm tha ah nan cang kho ko lai.