USA ah hin kum 18 khua ka sa cang. Seminary ah kum 10 ka kai. Miphun kip he kan i tong. Minak, Mirang, Korea, India, Ukraine, Latin American, Africa ram miphun kip le Europe ram miphun kip he kan i tong hna. Dayton University ah a caancaan ah course cheukhat cu ka va lak tawn. Catholic Seminar asi i, Catholic siangngakchia phunkip he kan i tong than.
Cu lak ka tonmi ah, a har ngaingaimi thil pakhat ka hmuhmi cu, "Ava he aa then i, tefa he a ummi hna nu pawl an temtuarnak" asi. An fale kha, nau umhnak ah an chiah hna. A caan hmante in chiah le don an hau. An lawi hnu ah inn ah umpi le cachimh an hau. Dawr kal ahau. Riantuan pah a hau. Sekhan kalpi an hau. Bill pek a hau. Ngakchia zohkhenh le an herhnak kip ah dirkamhpi an hau. An nunnak ah buainak tam taktak aum. yfriend aa chiahmi hna caah, thatnak le chiatnak tampi an kemh chih rih. America i "Nuhmei si hi a rak fawi lo" timi ka hmuh. Kan innpa ah a tongmi tampi kan hmuh hna. Aleng zohnak leng in a chung thilri ah a rak har vingvan ti kha ka mit in ka hmuhmi asi.
USA ah hin kum khat ah nuva tuah 1,000,000 tluk an i um i, kum khat a tlin hlan ah 500,000 cu an i then cang ti asi. Aa thiummi zatceu lawng an tlamtlinh kan ti lai. Hi aa thenmi vialte hi aphunphun in an i then hna. Thihtian zong a um i, a tam deuh cu nungtian tu an si.
America dirhmun zoh tikah "Nuhmei an tam chin lengmang" ti asi. www.singlemotherguide.com ah USA ramchung nuhmei pawl kong 2014 sining cu htin ca an tial:
1. Ngakchia chuakmi 10 lakah 4 cu nu nih va ngei lo in an hrinmi hna an si. Cu chungah cheu 3 cheu 2 cu hringtu nu hi kum 30 tang an si.
2. U.S. Census Bureau nih 2014 milurelnak cazin ah chungkhar 12,000,000 cu nu lawng asiloah pa lawng (single parent) nih zohmi chungkhar an si. Cu chungah zatuak ah sawmriat (80%) cu nuhmei zohmi an si.
3. Nihinni ah kum 18 tang ngakchia 4 ah 1 asiloah ngakchia 17.4 million cu, pale ngeilo in cawmmi an si. Cu chungah 45% cu sifak timi tang i sifak deuh an si. Hi ngakchia chungah, pale lawng nih zohmi ngakchia 21% sifak timi hna nakin sifak deuh dirhmun ah an um.
4. Nu le pa he a um timi ngakchia zatuak ah 13% lawng hi sifak timi cazin ah an um.
5. Nuhmei 49% (4,875,000) cu zeitikhmanhah va an ngei lo; 51% (5,055,000) cu an i then maw, an i thihtian maw ti an si.
2014 ah Kum 18 tang ngakchia ngeimi, Single Parent chungkhar kong ah cazin hintin an tial:
1. Chungkhar 9,929,000 (83.0%) cu nule lawng nih hmeihpimi chungkhar an si.
2. Chungkhar 1,945,000 (17.0%) cu pale lawng nih hmeihpimi an si.
3. Hiti aa thenrawimi chungah cheu 3 cheu 2 cu Mirang an si; cheu 1 cu Minak an si; cheu 4 ah cheu 1 tluk khi Hispanic an si.
4. Hi single parent ah hin cheu 3 cheu 1 cu college degree ngeimi an si; cheu 6 cheu 1 cu tanghra an dih lo.
Hi acunglei nuhmei le pahmei kong ruah tikah hitin a tawinak in kan fianter khawh:
1. Mirang lakah nuva then asiloah lakfa hrin a tam bik tinak asi.
2. Catang sangmi ko thenrawi a tam tinak kan hmuh
3. Nuleva remte um cu sifahlonak asi i, nu le va then cu sifahnak a si timi kan hmuh.
5. Chungkhar tampi sifak timi tang sifak an simi a runag pakhat cu nule asiloah pale lawng nih an zoh hna caah asi
May 15, 2015 ABC Today Show ah "Health Dangers for Single Mothers?" timi cauk kong an chim tikah, ruahnak leng in American nuhmei pawl hi harnak an rak tong timi a lang. A cheu cu va le thihtakmi an si; a cheu cu va ngei lo in lakfa ngeimi an si; a cheu cu va le nih makmi, thenmi le kaltakmi an si. An sining hawih cio in lungrawk zawtnak (Depression) ngei hna.
A cheu nu cu, an fale pin ah chizawh le uico hna an i chiah rih. Chizawh le uico zong zuat sawh zuat a ngah lo. An ngandamnak ding in tirawl pek a hau. Insurance tuahpiak an hau. An fale pin ah saram hna an i chap tikah, an rian a tam chinchin. An caan aa te chinchin. Zohkhenh ding le tuanvo lakpiak dingmi an tam chinchin i, nu le caah harnak le thabatnak tam taktak a chuak ti asi. An duhmi (watana) asi caah thloh awk an tha fawn lo.
Cucaah American i "nuhmei" pawl hi tar an zat hlan in an tar. Kum 50 an phak ahcun an tar ngai hna ti asi. Cu lawng si lo in, an sining a har tuk ruang ah thluakrawknak (depression) le lungretheihnak (stress) tam tuk an ngei. Cu thil nih cun an nunnak ah nuamhnak le lawmhnak a umter kho ti lo. Cucaah harnak dangdang a chuak chin lengmang i, nuhmei pawl hi pahmei nakin, an tar le an thih a fawi ngaingai tiah hlathlaitu pawl nih an ti. Mah le mah aa thatmi zong pa nakin an tam deuh ti asi.
USA ah nuhmei 9,000,000 renglo an um. Cu hna cu harnak phunkip an tong. Abik in pawcawmnak ah harnak an tong khun. An lung a rawh caah zudin saei le sualnak phunphun tuah zong in a kalmi tampi an um. USA lawng silo in Europe nuhmei zong harnak tam tuk an tong ti asi.
Vawleicung tuanbia le sining zoh tikah, Europe le America hi mahte kutke in i todelh a duhmi miphun le ram an si ti kan hmuh. Chungkhar sahlawh zohkhenh, bawmhchanh le dirkamh a um tuk lo. Cucaah nuhmei hna hi dirkamhtu ngeilo bantuk in an um i, harnak le lungrawhnak phunphun an tong tawn. Cu harnak nih, nuhmei kum no tete kha tar bantuk ah a tuah hna i, thih zat hlan ah a thihter tawn hna. Kaltakmi telefa zong lungrawhnak, lungthin kuainak le an nunnak ah tlamtlinlonak an tong deuh ti asi.
USA hi seh riantuannak ramthangcho viatle lakah, tanghra dih lo in aa bangmi an tam cemnak ram asi. A ruang pakhat cu nulepa buaibai ruang le thenrawi ruang asi ti asi. Nuhmei lawng nih zohmi telefa cu, catang sang phanh an i harh ngaingai i, rian tha zong tlai kho lo in an um tawn. An nu le kha an tihzah in an upat tawn hna lo. Minung pakhat lawng nih fale zoh asi tikah, riantuan umkal tak karlak ah, fale duhpoh in khua an sa tawn i, ritnak sii le zudin saei in aa chuahmi zong an tam khun ti asi. Cu hna cu an cutzat tikah chungkhar zong tha te dirh kho lo in a vaivuan ve than. Cucaah "nuhmei" hi a bik in fale kong ah an tuar khun i, harnak an tong khun ti asi.
Laimi zong Europe le America hna kan um tikah, ralrin cikcek ahau. Nuva aa thenmi an tlawm ti lo. Lai nu hna nih, va le he then ngamh tuk le nuhmei si ngamh tuk te hna zong thil tha lo ngai asi. Nuhmei silonak ding caah, va le upat hmaizah thiammi si a herh. Nihin ni dirhmun ahcun, achjeu nu cu, va le nak in nihlawh hna athat deuh ahcun, va le cung cuan hman asi tawn. Va le hmaizahnak zong an ngei ti lo. Cu thil nih, nu le va thenrawinak le hmeihnak a chuahter duh ngai.
Va le zong nih nupi fate zawn ruat lo in, "Thathut, zudin saei, innlak lenkai, night club kal le gambling tuah" hna hman lo ding asi. Nupi le vuakden zong hman lo a hau. Nupi le cariprep tein kilkawi le zohkhenh a herh. Nupi fale tangka kan kawl piak hna? An paw kan cawm hna ah a za?" ti phun in tuanvo a ngei lo mi pa bantuk in um ding asi lo. Tuanvo a ngeimi pa si a herh. Nupi le hmeih zong a sianglomi le a duh lo mi pa si a herh.
Zohchunhmi Ca
1. https://singlemotherguide.com/single-mother-statistics/
No comments:
Post a Comment