Vawleicung ah, miphun kip nih an ngeihmi le hman bikmi bifang cu "dawtnak" timi hi asi. Hi biafang hi aa dawh, a tha i, duh a nung. "Dawtnak timi biafang lo cun, vawlei hi a tlam a tling kho lo." Hi biafang lo in cun nuva a um kho lo; chungkhar a um kho lo; unau a um kho lo; innpa chakthlang le Krifabu a um kho lo. Hi bia lo hin cun, khua, tlang, peng, ram le miphun zong aum kho lo. Cutluk cun "dawtnak" timi biafang hi a sunglawi i a biapi.
Amah belte cu, chim tukmi biafang asinain, 'zei set te khi dah dawtnak asi?' timi cu, aho hmanh nih tliang tein asullam chim khawh asi lo. A leh lawng in leh khawh asi i, a fian lawng in fianter khawh asi. Asullam le a rihma chim khawh asi lo.
Zeicatiah dawtnak cu amui hmuh khawh asi lo; tongh khawh asi lo; phurh le chiah khawh asi lo. A rihzan, a tawisau, a hmet lianh tah khawh a si lo. Cu dawtnak cu zilpum, maipum thenh in thenh le pek awk a tha lo. Dawtnak cu arawng (color) zong aum lo caah, a piah in piah le a hmuh in hmuhsak khawhmi asi lo. Amuisam zeidah alawh tiah langhter khawhmi thil asi lo. Atuah in tuah lawng ah minung thinlung ah theih-teh (feel) khawhmi thil pakhat asi. Muihmuh khawhlomi thil (abstract noun) timi pakhat asi.
Cucaah "Dawtnak kan timi hi muisam a um lo mi thil, biafang in kan hmanmi thil asi." Cucaah cu a umlomi thil, thinlung lawng nih a theih-teh (feel) khawhmi thil asi caah, Mirang nih "abstract" (muihmuh/tongh khawhlomi thil) pakhat ah an chiah. Tongh khawh le hmuh khawh asimi thil cu an hmun lo. Dawtnak zong tongh khawh asi lo caah, Mithiang Paul nih cun, "A hmun zungzalmi thil pathum lakah a lian bik asi" tiah ati (1 Cor. 13: 13)
Dawtnak timi biafang hi, a thuk in a sang tuk. Cucaah ruattuaktu (philosopher) pawl zong nih tliang tein asullam chim khawh asi lo. A fian lawng in an fianter khawh. Bible zong nih voi tampi a hman nain a sullam cu tliang tein a chim kho ve hlei lo.
Mithiang Paul hi "dawtnak biafang" kong tam bik a chimmi zumtu pakhat asi. Amah zong nih, "Dawtnak" a sunglawinak le a sannak kong kha Corinth cakuat ah a fianter (1 Cor 13:4-13; 14:1-5). A cakuat ah, dawtnak kong cu aphun phun in a fianter nain a fianter kho lo i, amah lungthin in a theih khawh tawk biafang le a biafang nih a zaat tawk lawng in, a fianter. A chimi pakhat cu, "Midang ca i nunnak pek hmanh ah dawtnak ngeih lo ahcun zeidah athahnem?" atimi biafang zoh tik ah, "nunnak pek hmanh ah dawtnak hi ngeih lo khawh asi ko" ti kha alanghter. Paul zong nih "Dawtnak" timi kong hi, a sullam a chim kho lo i, a fian tu in a fianter. Tahchunhak ah, dawtnak timi cu, amah ca lawng aa ruat lo; tlabulbal in khua asa lo; a thin a tawi lo; a hnah a chuak lo; veel a ngei ti in a fian lawng in a fianter khawh ve.
Laimi sining chim ahcun, "Dawtnak kan timi cu, siaherhnak, hnakkar tenhnak, zawnruahnak, zohkhenhnak, bawmhchanhnak, i hramhnak, theihthiamnak, nawlthiamnak, i in-tuar khawhnak, tlaihchannak, hramhkauhnak, hnemhnak, zaangfahnak, chiatnak-thatnak hrawm tinak, midang ca thatnak tuahnak, thangchiatnak hrial piak le thangthanak pek, mah pumpak zawn ruahlonak le midang caah temtuar huamnak" tibantuk in aphunphun in a fian lawng in fianter khawh asi. Mi pakhat cu kan dawt kan ti tung i, acunglei thil hi kan tuah lo ahcun, "dawt" asi kho lo.
Cucaah "Dawtnak kan timi cu, amah dawtnak bak te hi, a langh in langhter le a tuah in tuah awk a tha mi asi lo. A thami tu cu, "siaherhnak, zawnruahnak, zaangfahnak, dawtmi caah temtuar duhnak" ti bantuk hna ngeih khi, dawtnak langhnak le dawtnak atuah in tuahnak cu an rak si ko. Hi bantuk thil hna Cu hna zong cu thinlung chung lawngah a ummi an si i, tongh khawhmi an si lo caah, tuahsernak in langhter haumi thil thiamthiam an si. Cucah dawtnak timi hi, tuahsernak in langhter le fianter lo ahcun a sullam leh khawh asi lo.
Tahchunhnak ah mi pakhat kan dawtmi caah temtuarnak tello in dawt khawh asi lo. Kan dawtmi caahcun temtuarnak pakhatkhat cu a um hrimhrim a herh. Kan dawt kan ti tung i, a caah temtuarnak kan in duh lo ahcun dawtnak deu asi. Jesuh Krih nih a kan dawt kan timi zong khi, vailamtah cung tarnak tiang in tehte a khannak nih khin "a dawtnak" fiang khun in a langhter. Cu bantuk in dawtmi hna caah, temtuarnak in langhter a hau zungzal.
French-American singer le fidi Arielle Dombasle nih cun, "There is no love without suffering" tiah a rak ti bal. Chim duhmi cu, "Temtuarnak lo cun dawtnak a um kho lo" tinak asi. Kan dawt mi hna caah temtuarnak kan in huam tung lo ahcun pakpalawng a rak si.
Dawtnak hi phun tampi in langhter khawh asi ve. Pekchanhnak zong in langhter khawh asi. Tu chan Laimi, ramdang kan kal hnu in, kan nunphung kan van hlam thanmi pakhat cu, "arthin-tuh" timi asi. Pipu chan ah an rak hman tawnmi nunphung asi. Kan harsat caah kum tampi cu hmun tampi ah hmanmi asi ti lo. Va tuh hmanh ah arte va thah asi ko. Tuchan ahcun ramdang kal a um tikah, vok le caw thah hna in, arthin i tuh asi. A tha tukmi kan nunphung asi caah, atuah kho caahcun thil tha asi. Cu arthin tuh kha, buh le sa va ei i, va hrawm asi ko i, buh dang le sadang bantuk asi ve ko. Aa dang lo. Asinain dawtnak langhternak thil asi caah, phundang ngai in sullam a ngei. Dawtmi caah asunlawinak phun dang ngaingai asi.
Asinain arthin tuh vial tiang lawng nih, dawtnak hi alanghter kho hlei lo. Cucu dawtnak a thuhnak asi. Cun arthin voi zeizat va tuh zongah, arthin kan tuhmi hna nih, ka fanu le ka fapa nih an ka dawt ko ti kha, a thinlung tein a theih-teh (feel) lo ahcun dawt ah a tla hlei lo. Kan i bawmh, kan i chanh, kan i lenkai, thilri kan ithenh le heh tiah kan i zokhenh ko zongah, "Kan thinlung ah a ka dawt ko hi te" timi theihtehnak (feeling) a um lo ahcun, dawtnak kha theih khawh asi hlei lo. Arthin voi zeizat va tuh zongah, thih hlan lungphun va tuah zong ah, "A thinlung tein ka dawt timi a theihteh (feel) khawh lo ahcun, dawt a tling kho lo."
Cucaah dawtnak hi a thuk in a kau tuk i, rihma khiah khawh asi lo. Hihi dawtnak asi timi fianter khawh asi lo. Zeicatiah hmuh khawhmi thil asi lo caah asi. Cucaah dawtnak kan timi cu zeitindah kan fianter khawh ne lai timi hi ruah ahau. Dawtnak cu atanglei bantuk in phun (2) in kan fianter khawh:
1. Dawtnak cu a pek in pek le a dawt in dawt lo in a tuah in tuah ding.
2. Midang nih dawt asilo ti in an ruahmi thil paohpaoh hrial ding
Cu thil pahnih-tuah ding le hrial ding-hna hi nifatin tein i nunpi lawngah dawtnak hi a um kho ding asi. Asiah cucu zeitindah kan tuah kun hna lai?
1. Dawtnak Tuah Ding
Palhnak i ngaihthiam; zawnruahnak, hnakkar tenhnak, siaherhnak, dawtmi caah thiltha tuahpiaknak, teminnak, duhmi thil zong kaltaknak, tuah duhmi zong tuah lo in um, tuah duhlomi zong tuahnak tibantuk in langhter ding asi.
2. Dawtnak timi cu Huatnak Umlo khi asi
Dawtnak timi biafang i biarak kah cu "huatnak" timi asi. Cucaah "dawtnak kha langhter khawhlo hmanh ah, mi pakhatkhat kha na huat lo hnu" paohpaoh ahcun, na dawt ti tluk asi ko. Cucaah "Dawtnak tim cu huatnak a umlo khi asi ko." Mirang holh in chim ahcun, "Love is the absence of hatred" ti asi ko. Mi pakhat cu na huat lo ahcun, na dawt ti tluk asi ko cang. Cu ve bantuk thiamthiam in, mi pakhat cu na huat ahcun na daw kho hrimhrim ti ve lo.
Mi pakhatkhat cu zeitluk hmanh in, dawtnak va tuah, arthin zong voi zakhat hmanh vatuh law, arthin na tuhmi kha na huat tung asi ahcun asiloah a ka huat tiah a thinlung ah a um ahcun, kha thiltha na tuahmi vialte kha dawt ah atla kho ti lo. Chung ah a pil khomi dawtnak si ti lo. Alengphawthual in aummi dawtnak lawng asi.
"Dawtnak timi cu huatnak umlonak hmun asi" caah, mi pakhat cu dawt zong dawt, huat zong huat timi asi kho lo. Cu ve bantuk in mi pakhat cu kan dawt ahcun huat a ngah lo i, kan huat ahcun dawt a ngah fawn lo. Asullam cu "Dawtnak le huatnak" cu an um ti kho lo.
 |
| Jesuh nih hitin a kan dawtnak alanghter (Ref: www.yoyowall.com) |
Careltu nih ruah awk a um than cang. "Dawtnak Biafang" hi, a tha tuk nain a zunzai lo in chim ngam ding asi ti lo ti kan fiang cang theu lai. Tuahsernak aa tellomi le tuahsernak in a lang lomi paoh cu, dawtnak a tling kho lo. Temtuarnak le tuahsernak aa tello ahcun dawtnak a um kho lo. Jesuh nih a kan dawtnak cu vancung supar kaltak in, cawrawlkuang ah a chuak; cawrawl kuang in vailamtah ah a kai. Cunak in a sungmi dawtnak aum kho ti lo.
Cucaah "Kan dawt" timi bia kan chim lai fate, i ruah ta hmasat a haumi cu, "Hi ka chimmi bia hi ka fiang maw?" ti hi asi. Cu na fian lo ahcun "kan dawt" timi hi, a zunzai lo in chim ding asi lo. Na chim asi le na chim bantuk tein tuahsernak in zulh a herh. Cu asilo ahcun "thli lak ah a zuangmi bia" lawnglawng asi.
No comments:
Post a Comment