Ohio State Cozah Nih Covid-19 An Hren Ningcang

Mirang holh "quarantine" timi sullam cu, Laiholh ahcun "hren asiloah erh" tinak a si. A tu lio ah, kan umnak Ohio coronavirus dohnak le hrennak ahcun, USA ram pumpi ah hmaisuang bik ah kar a hlangmi ramkulh a si. A ruang cu kan Governor hi, mi za taktak a si i, Pre. Trump hmanh aa biatak hlan ah, a nih cu aa ready tuk cang. USA cozah nakin hmaisuang deuh ah an kal manh. Hi bantuk a si bu hmanh ah, Covid-19 hi Ohio ah a karh a rang ngai ko. Thinphan dai lo in kan um ko hna.

A tu lio kan Ohio Governor pa hi, Mike DeWine a si. Republican a si. Miza ngaingai a si. Bia a chim tik le a thil tuahmi zoh lengmang ah, upat hmaizah a tlak. Thil a tuah tik ah aa biatak. Khua a ruat. A fim. Bichim aa ralring. Thil a tuah tik ah, "expert" hi a pawng ah aa chiah hna. Ruahnak a hal hna i a hman hna. A uk in a uk hna lo. Cucu a fimnak a si.

Dr. Amy Acton nih Covid-19 kong a chim lio (Phone zoh liomi hi Ohio Governor a si)

Ohio Governor cu, Covid-19 in Ohio ah minung pakhat hmanh an zawt hlan in, doctors le rungrul lei mifim pawl heh tiah meeting a tuahpi hna. A ralring taktak. A theimi hi a pawng ah aa chiah peng hna. An mah ruahnak pek ning tein rian a tuan. Zei tluk miza le politician thiam va si zong ah, zawtnak le rungrul kong hna cu, theih khawh a si lo. Mifim mithiam ruahnak lak a hau.

Ohio ah Coronavirus in mizaw pakhat hmanh an um hlan, February 27 ni ah Cleveland khua ah, "Coronavirus in him tein kan umnak ding caah, fak pi in khuaruah le timhlamh a hau. Ohio minung kan himnak le i vennak ding hi a biapi tuk tiah a ti.

Ohio ramkulh ah, March 11, 2020 ah a pakhatnak bik Coronavirus zawmi Stark County ah an hmuh. Minung pakhat te hi, biapi tuk ah an chiah. A tam tuk cang tiah an ruah. Cucaah March 11 zan in Governor DeWine nih nawlbia a chuah colh. Ohio minung vialte nih kan zulh dingmi upadi pakhat hnu pakhat a chuah. A mah nih order le guideline a chuahmi hi, USA ram pumpi nih an i zohchunmi a si ti a si. A rang taktak.

Inn thawng kan tlaknak Ohio khualipi "Columbus khua"

Hi tluk in aa ralrinnak hi, Ohio hi minung kan chah ngai caah a si. Ohio ah minung 11.73 million (2019) kan um. Ramkulh hmete a si i, USA ah lianh ah 34 nak lawng a si. Minung an i tet. Zawtnak a karh sual ahcun, harnak a tong taktak kho dingmi ram kan si. Cucaah Governor nih cahmai 14 tluk a saumi nawl a chuah. Cucu State Health Department Director Dr. Amy Acton nih a ruah cikcek hnu ah mifim tampi rawih in an  tuahmi a si. Upadi chung in a biapi deuh tete cu hitin a si:-

1. A herhlomi ah cozah riantuan khual nan tlawng lai lo
2. Ngandamnak caah a herhmi thilri Emergency in Ohio cawk khawhnak upadi a chuah
3. Zawtnak nih a chonh a fawi deumi hna-mizaw le tar he naih tuk um nan hrial lai (Cu chung ah, mizaw, thisen dermi, a thau tukmi, cuap zawtnak ngeimi, lungtur ngeimi tibantuk hrial ding).
4. Zawtnak ngeih a fawi dingmi paoh cu inn ah tha tein um le zohkhenh ding
5. Thianhlimnak biapi ah chiah cio ding (a tu le tu kuttawl, hmaiphiah, khuh tik ah hmur huh, dam setlo cun inn ah um,) timi order a chuah
6. Sianginn vialte an khar dih
7. Sekhan le ha-sekhan an khar dih
8. Cozah zung (court, food stamp zung le federal zung) vialte an khar dih
9. University le college vialte an khar dih
10. Edin dawr (restaurant), lakphak dawr le bars an khar dih. Thlalang awng lawng in cah khawh a si.
11. Gym, park, amusement park, zoo le nuamhnak paohpaoh an khar dih
13. Night club vialte an khar dih
14. Casino le Racino vialte an khar dih
15. Dawr ah minung pe 6 hlat in nan um lai ti a si. Dawr ah mi a runrun luh an khap.
16. Daycare room pakhat ah ngakchia 6 cung nan chia lai lo ti a si.
17. Sehzung tampi zong an kharter hna
18. A herh tuklo ahcun Ohio minung zong khual nan tlawng lai lo ti a si.
19. Biakinn zong ah minung 10 cung nan i pum kho lo ti a si.
20. Pumpak inn ah nan i pum kho lo ti a si.'
21. Puai vialte an cancel dih (Columbus ah tuah dingmi puai 100 an cancel)
22. Bank tam deuh cu an khar dih hna
23. Atu hi a herhlo ahcun innleng nan chuak lai lo tiah an ti caah innchung ah kan i erh ko hna.

A tu hi kan herh taktakmi lawng ah kan chuak. Innpa chakthlang inn zong ah kan leng hna lo. USA ah hi bantuk kan tong te lai timi hi, ruah awk a rak har tuk. Kawlram le India curfew tluk cu a si lo nain, motor aa chawkmi zong an tlawm taktak. Ohio kan khua hna hi, zanlei ahcun king dimdiam tein an um ko. Lungleng ngaihchia te khi a si.

Tirawl a za in zarh hnih thum ca kha kan i cawk cio hna caah, a herh tuk lo ahcun leng chuak lo in, kan cawk cia inn chung ah kan ei hna. Cu ti cun, Ohio khualipi Columbus khua ah, kan chungkhar tein "Innthawng kan tla ko hna."

Pastor lam cu chuah lo awk a that lo caah kan chuak pah tawn.

Kan fale cu ka zoh hna i, an um a har taktak. TV, computer le game an i thleng. Inncung tang an hlat. An i chawk cawk fawn lo. An um a har ko. Innchung ah erhmi ar cio an si ko. Zangfak khuaruahtam an si. Innchung um hman hi, kan fale caah cun a har taktak ko.

Pathian nih minung hi riantuan ding in a kan ser. Dam ko tung nain riantuan lo um hi a rak har bak. A cheu upa pawl zong a celh bak an celh lo. Len le a laklawh. Inn ah benh cawk a si lo. Rian le tuan awk a um lo. Dam ko tung nain, riantuanlo in um hna hi, zawt tluk dengmang in a rak har ve ko.

Ohio cu kan Governor a fel tuk caah, kan him ngai rih. Phunglam zong kan zul ngai hna. Asinain mizaw cu an karh tuk thiamthiam i, March thla dih ahcun 2,199 an zaw cang i, 55 an thi cang. Nizan ah kan kal lengmang nak, Ohio Sate University sizung i radiologist tuanmi nu. Jeannie Danker cu, coronavirus in a thi i, OSU zong nih ngaihchiatnak ca an van tial.

Tu zarh Nihnihni ah kan inn in, minutes 15 mawnghnak ah, chungkhar pakhat nu cu, Covid-19 in a nulepa an thi. A tapa a thi ve hawi. A tu lio hi a vapa kum 51 a zual taktakmi a um. Covid-19 hi "puul rai" (pandemic) taktak a si ko. Chungkhar ramhramh in thih khawhmi zawtnak a si. April 2 ni ahcun, 2,902 an zaw i, mithi 25% an karh i a zapite thimi 81 an si cang. Cu bantuk zawtnak lak i, chungkhar khua kan sak tik ah, lungthin hi a ba kho ngai. Nifatin te Pathian nih dah a kan ven ti lo cu, himnak a har ngaingai ko.

Hi tluk an i ralring nain, nifatin in mizaw thar an i chap thluahmah ko rih. Mithi zong an karh cuahmah rih ko. Cucaah Greater Columbus Convention Center zong a herh ahcun mizaw chiah nak ding caah an tuah cang i, mizaw ihkhun 1,000 zalawng tein an um lai ti a si. Cu tluk cun Ohio hi an i timtuah. Hi tluk in an i timhtuah caah hin, mizaw karh ning zong hi minung an tam rup cun a karh tu lem lo. Nihin April 8 ah, mizaw 5,148 an phan i, 193 an thi cang.

Nihin cu Thawhthan Ni (April 12) a si. Ohio ah mizaw 6,604 an um cang i, 253 an thi cang. Kan nih Ohio cu an i rep taktak. An i ralring. An i zuam tuk nain, an karh ngaingai ve.

Ohio zong duhsah tein mizaw an karh ceumau i, April 20 cozah cazin chuahmi ah, mizaw fehtermi 12,516 an si. Mithi zong 491 an um ve cang. Ni 8 chung ah 6,000 tluk an karh manh i, Covid-19 zawtnak hi a karh a rang i tihnung ngaingaimi a si ko timi a lang.

Nihin ah Governor DeWine nih Tang cheu in tang 12 tiang 2019-20 sianginn kai kum cu kai thai a si ti lai lo. Sianginn kan khar thai cang lai tiah a ti. Kawlram kan um lio i college kan kai lio ah voi (3) sianginn an rak khar i, voi khat cu kum (3) nawn an kan khar piak lio kha ka van thei ngai. Asinain Ohio tu cu computer in ca an tuah i, mark zong an pek ko hna i, tha tein a dihmi le a awngmi cu an catang aa kai ko lai ti a si. USA ah hi bantuk in sianginn khar tiang in zawtnak a chuak te lai timi hi, rak ruah chung khawh a si lo, Covid-19 nih Ohio sining zong a thlen taktak ve.

Kan fale sianginn zong May 1 tiang kan khar than lai tiah tu zanlei ah Governor nih nawlbia a chuah than. Kan fale cu an um a har ko lai nain, Aung San Suu Kyi le Nelson Mandela te hna thawng an tlakmi he epchun ahcun, kan fale inn ummi cu "Paradise bantuk a si rih ko."

Ka dang in ka hawikawm tete zong nih, "Ohio lei zeidah nan lawh?" tiah a kan hal tawn. "A kan curfew le kan chuak kho lo ee. Asinain, kan chungkhar tling tein innchung ah kan umti kho hna le chungkhar caah caan tha ngai zong a si ve ko" tiah ka leh hna.

Vawleicung hi ruah zia thiam a hau. "Nifatin te hi Pathian laksawng le thluachuah a si." Vanchiatnak lak zong ah chungkhar hna dam tein kan umtimi le hmun khatte ah inn kan umtimi zong a sunglawi tuk thiamthiam. Zeicatiah Ohio ah Coronavirus a karh tuk caah, thaizing ah hin, hi bantuk in caan tha kan hmang ti kho te hna lai maw timi hi a fian lo caah a si.

------------