Friday, April 17, 2020

Covid-19 Ruangah Leithuang le Saram Zuami Sungbaunak

USA hi ram rum tuk asinain mi vialte an rum dih lo. A rum lawlaw an rum tuk. A ngei lawlaw nih tam tuk an ngeih. Minung an i ruanlonak bik ram pakhat a si caah, sifak an rak tam taktak ko timi hi, Covid-19 lio ah a fiang bakmi a si. Innlo that le motor ngeih vial lawng in, an rum ti awk a rak tha lo. Har lio caan ah chungkhar cio ah an nunnak caah a za in tirawl eidin le bills an i pe kho maw timi khi a rak herh taktak. Hi harnlio caan ah leithuangmi tampi nih an tirawl cu an zuar kho ti lo i, leikuang le lo chungah tam tuk an thutter i an manter hna. Vawleicung ramkip ah, sunghnak tampi a chuak.

USA hi lo a tam taktaknak ram a si. Vawleicung pumpi hmanh khi a cawm khawh hna lai ti tluk in an ram hi a kau i vawlei a tha. Asinain lo tuahtu pawl hi, a caan ahcun sungh le zatlak an tong tuk ve.  Covid-19 ruang ah a tu zong eidin tam tuk an zuar kho ti lo i, lo ah aa rawkmi an tam taktak. 2019 chung ah lotuahtu pawl Chapter 12 timi Bankruptcy a filemi 595 an si. 2018 nakin 100 an tam deuh ti a si. Covid-19 ruangah aa rawkmk an tampi than te lai. Nihin ni ahcun Covid-19 a dih rih lo caah, an sunghmi hi an tuak kho rih lo.

Tahchunhnak ah, phazian a chuahnak Florida i Miami thlanglei hrawnghrang te hmanh in, phazian pawng 10 million tluk hi, cawtu an um lo caah a thu ti a si. Florida hi, USA ah phazian, pe, lubuk le makphek phunphun tambik an cinnak a si. Cu hna cu, eidindawr, sianginn le nuamhnak park pawl caah tambik a chuahmi an si. Kum chiar in billion 155 man hrawng an chuah i, milung 2 million hrawng rian an pek hna.

"Covid-19 hlan tein USA minung hi 37 million hi eidin tirawl ah harnak an tong cia cang" tiah Feeding America tiah an ti. Cucaah Covid-19 bawmhnak caah cozah zong nih $9.5 billion an telh chih ve. California lei zongah leithuang pawl hi tam takak an sung. Leithuang pawl harnak an ton cemmi cu,  Tuluk-US sipuazi raltuknak ruang le a tu Covid-19 ruangah a si than ti a si.

Lotuahtu pawl an sungh ning cu a fak ko. USA ram pumpi i eidin le tirawl aa rawk dingmi cu chim cawk lo a si. Hi eidin pawl hi, minung nih ei lo in, leikuang le lo lakah an kaltak ko hna. A cheu leithuangtu pawl cu, a tu bantuk food bank ah mipi caah a va hlumi zong an um. A cheu lotuiahtu cu an thinhung i, leikuang ah an kaltak dih. An thutter dih ko hna.


Florida ah an cinthlakmi an zuar kho ti lo i an kaltak ko hna

Covid-19 ruangah khatlei ah eidin awk ngeilo an rak tam tuk. Alakka in lak khawhmi tirawl a bawhmi an tam tuk. Cu bantuk in eidin alakka lak khawhnak hi, food bank an ti. Food Bak nih eidin tirawl harsami hi, tam taktak an bawmh hna. A tu lio hi miharsa an karh. Eidin le bills ah a buaimi an rak tam ngai. Kan umnak Franklin County nih 1.5 million bawmhnak an ngeihmi tangka hi suimilam 24 chung ah a dih ti a si. Cu tluk in Covid-19 nih sifak le harsami tampi a chuahter hna.

USA ah hin food banks hi 200 a um. Cu nih cun eidin phawtzamhnak hmun 60,000 an ngei. Cu hna nih cun ramchung ah heh tiah bawmhnak an hal i, sifak santlai lo kha eidin an phawt hna. Zarh khat ah voikhat ti bantuk in eidin tuktak tete an phawt hna.

Cu food banks nih cun American Farm Bureau timi he bawmh i, riantuan ding an i tim. Farm Bureau hi American lotuahmi eidin chuahtu hna le Feeding America timi bu he riantuanmi an si.

Nihin ni ah Coronavirus ruangah sianginn an khar. Hotel le restaurant an khar. Market tampi ah caan an thumh. Cun eidin lei sertu sehzung zong aa kharmi a um. Khualtlawng an tlawm caah minung nih tirawl an eimi a zor. Cun Covid-19 ruangah minung tampi cu eidin dawr ah an ei ti lo i, inn ah an chumchuang deuh cang. Cucaah leithuang pawl an cinmi-phazian, anhringso le cawhnuk-tibantuk hi an zuar kho ti hna lo.

Cucaah lotuahtu pawl nih an cinthlakmi vialte leikuangah an chiah sawhsawh hna i, a thumi a tam taktak cang. Cun cawhnuk zong an zuar kho ti lo i, food banks le zeidang ah va hlut um lo in, vawlei ah an thlet hna le tiva bantuk bak in a luang. A pam ti zong ah an zuar khawh lo cang ahcun zeiti awk a tha lo. An mah ta a si i, an mah nawl a si.

Satil zuami nih cawhnuk an thletmi

Tivapi bang in a luangmi cawhnuk an thletmi 


Cawhnuk an thlet lio


Cawhnuk an thlet lio
Cu lio ahcun food bank tampi cu, cawhnuk a chambau. Anhringso a chambau. Eidin awk ngeilo tam taktak an rak um. Covid-19 ruangah minung million 16-17 kar nih rian ka ngeilo timi "Unemployment benefit" an sawk i, harnak tampi an tong. Feeding America nih an chimnak ah, food banks ah allakka in eidin le tirawl a lami hi 40% an karh ti a si.

Hi tluk in mipi an har lio le zeitin dah kan um lai an ti lio ah, lo tuahtu hna le satil zuami hna nih cun cawhnuk ton tam taktak hi, vawlei ah an hlonh i an tlet hna. USA sipuazi a tlak tuk lio le har tuk lio caan ah, a hlonh hlonh lo in le a thlet in thle lo in, food banks le allakka in eidin a phawzammi hna "food pantries" pawl ah, hlut khawh ahcun a thahnem tuk ding a si.

Minung thawng tam tuk rawltam tihal in an um lio caan le cozah bawmhnak tangka lawng an bawh lio caan ah, mah tluk a man a fakmi cawhnuk an thletmi le eidin an hlonhmi ruah ahcun, a pam taktak a si. Hihi Democracy a si ko. Democracy i a hrampi cu Capitalism a si, Cucu Mirum-nawlngeihnak uknak (a-yin-sin sahnit) timi kha a si.

Capitalism ahcun a miak hmuh lo ahcun zeihmanh tuah duh a si ti lo. Capitalism ahcun minung nakin tangka le a miak hmuh duhnak tu khi biapi deuh ah chiah a si tawn. Mah sipuazi tu khi minung nakin a biapi deuh ah ruah a si. Midang peknak cha cun a hlonh in hlonh khi duh deuh a si. US lawng ah a si lo. Australia, Europe le India tiang zong ah a cang lengmangmi a si. Covid-19 ruangah vawleicung ah tirawl sunghnak tam tuk a chuah caah, ram cheukhat cu eidin harnak an tong hrimhrim lai ti a si. Cu lio ah eidin tamtuk cu, vawlei ah thlet sawhsawh in thlet an si ko!

Welcome to Capitalism!

--------------------------------------

Zohchihmi ca



No comments:

Post a Comment