Kum (36), Minthang (3), Ni (3) Chungah, Asian Ram (3) Ah An Thi

 Vawlei ah hin, zei bantuk minung paoh thih phung a si. Asinain ngaknu le tlangval lio thih cu a fak khun. Nulepa le chungkhar ca lawng siloin, mi tampi caah ngaihchia khun a si. Cu lawng siloin min than siling le lar siling ah thih hi, a pawi khun. Cu zong ahcun, kokek zawtnak in thih cu a zia ngai nain, "Mahthahnak" (suicide) i thih cu a pawi khun ko.

Pathian nih hin, minung hi kum 70-80 tiang nung kho ding in a kan ser. A cheu kum 100 nung kho ding in. Zawtnak le fahnak ruangah thih cu a um ve nain, thih caan zaat hlan ah mahthahnak ruangah maw? Accident in maw?" tibantuk thihnak kan ton mi hna hi, a rak pawi kho tuk. 

Tu chan ah ralrin ngai a haumi cu, tu chan ah hin minung nih rumnak, lianhngannak, larnak, minthannak a phunphun kan duh chin lengmang. Technology a sang chin lengmang. Zuamnak a san chin lengmang tikah, "Pressure" timi hneknak hi  rak sang tuk. Cucu minung nih celh a si tawn lo i, nunnak nih lungretheihnak pek tuk ruang ah, lungretheihnak (stress) in lungthin damlonak (depression) in mahthahnak (suicide) tiang fawi tein a phanmi chan kan phan. USA kan phak hnu ah Laimi hmanh mahthahnak a tuahmi kan tlawm ti lo. 

Ramthangcho kan timi Japan, S. Korea, Taiwan, USA le Europe cam cheukhat hna hi, an thangcho tuk nain, minung lungthin damnak cu thancho nak nih a chuah kho hlei lo i, mahthahnak tampi a um ko. Naite ah mino tete minthang pathum thihnak thawngpang ka rel tik ah, nunnak hi zei rek lo te pei a si hi, timi ka thinlung ah a chuak. Pastor le mipi zong nih "stress le depression" te hna hi, biapi tuk ah kan ruah a hau cang timi zong hi ka ruat i, hi ca ka tialnak a si. 

September 14 ah, South Korean actress minthang Oh In-Hye (k.36) cu a lungtur tuk ruang ah, Incheon khua amah inn ah 5:00 Am ah lungfim lo in palik nih an va lak. Cun sizung ah an tlikpi i a thi. Palik nih an timi cu, "Atu tiang thil sining ahcun mahthahnak a tuah caah a si tiah kan ruah" an ti. A ruang cu an thei kho rih lo. 

Oh In-Hye (36)

Korea hi an thinlung a rak nenno ngai. Nai cikua ah an ram minthangmi hi aa thatmi an tam ngai. Nikum zong ah K-pop hlasak thiam minthang Sulli le Good Hara zong an i that i an thi. 

September 15 ah, Japan ram ah actress minthang Sei Ashina (k.36) zong a inn ah lungfim lo in a um i an va lak i, a nunnak a liam ve. A nih hi amah le mah aa awk tiah an ruah i, a thihnak kong an hlat lio a si caah fiang tein an chim rih lo. Mi za taktak  si i, mi nuntha a si timi a si. 

Sei Ashina (36)

Japan ram hi, mahthahnak tuah an i fawih tuk caah, an lung a rawk men ah an mah le mah an i thahning a rang taktak. Cucaah tlang pakhat hna cu, "Mahthannak a tuahmi hna donghnak tlang" tiah min an sak phah. 

Nihin September 16 ah, Taiwan ram ah Actor le Singer a simi Alien Huang (k.36) zong a umnak apartment ah lungfim lo in an va lak i, a nunnak a liam ve. Tikholhnak khan in a rak chuak i a thi tiah an ruah. Tikholhnak tii aa thlahmi zong aa phit rih lo ti a si.

Alien Huang (36)

Khuaruahhar ngaingai a si. Kum (36), Mithang (3), Ni (3) Chungah, Ram (3) Ah An Thi" timi cu khuaruahhar ngai thawngpang chia a si.  

Minung hi a ho paoh hi, zei tik caan paoh le zei tik hmunhma paoh ah thih khawh cu a si ko nain, hi bantuk in, "Kum 36, Minthang (3), Ni (3) Chungah Ram (3) Ah Thih Hi" thil khuaruahhar ngai a si. 

Alein Huang, Sei Ashina, Oh In-Hye (k.36 lawngte)

Hi hna hi, hi ti ruahnak ahcun an lar tuk hna. Tangka zong a hmumi an si hna. Minthang an si. Mi nih uarmi le cawisanami an si ko hna. An i nuam tuk lai tiah kan ruah ko hna. Asinain an rak i nuamhlonak tampi le lungretheihnak tampi a um kho ve. Hi bantuk mino le miza hna an thihmi hi, an pam tuk pin ah ngaih zong a chia khun. Sian an um lo tuk hna. 

Khatlei ahcun hi bantuk mino, miza, minthang le a larmi hna nih an nunnak a liam tik ah, "Minung hi zei bantuk minung zong thi kho kan si" timi a langhter. Cun zei bantuk minung paoh hi, ngaihchiat, lungretheih le harnak kan ngei cio i, cucu kan ca cio ah an khing a rak rit tuk cio hna timi zong a langhter. 

Hi a thimi hna nih minung kong fiang tein a kan chimh fawn. Minung asi mi paoh hi, lungretheihnak kan ngei viar. Buddhist zong, Hindu zong, Muslim zong, Judah biaknak zong, Khrihfa zong mah le si tawk in harnak kan tong dih. Lungretheihnak kan ngei dih cio. A zual deuh le din deuh lawng kan si. Mirum le milian zong lungretheihnak an ngei thiamthiam. Uktu le bawi zong an ngei thiamthiam. Hruaitu le mifim zong an ngei thiamthiam. Harnak le lungretheihnak tong lo mi kan um bak hna lo. Pastor le Evangelist zong lungretheihnak kan ngei thiamthiam ko.

Vawleicung ah hin, min than tuk zong hi a herh lem lo. Rum tuk cu a tha nain a herhmi a si lo. Fim tuk zong a tha nain a herhmi a si lo. Thawn tuk zong a tha nain a herhmi a si lo. Thilri tam tuk lehpek le tangka tam tuk lehpek va ngeih zong a tha nain a herhmi an si lo. Cucu theithiam a herh. Catang sang tuk phak zong hi a thami a si. Asinain a herhmi a si lo. A herhmi cu "nun le dam" hi a si.

Zeicatiah zei thil hmanh hi, caan tawite ca lawng an si. Hi vawlei hi kan khualtlawnnak a si. Caan sau kan umnak vawlei a si lo. Zungzal kan umnak inn le khua a si lo. Cucaah a biapimi cu nunnak le damnak hi a si. Hi vawleicung ah tangka hman cawk lo le innlo thatha le motor thatha ngeih zong ah, zungzal ca an si lo. Caantawi ca lawng an si. 

A taktak ahcun hi vawleicung i larnak te hna hi, lungretheihnak chin hna an si kho. Innlo thatha, motor thatha ngeih le tangka tam tuk ngeih hna hi, hnangamnak an si theng lo. Lunglawmhnak an si theng lo. Duhdim nunnak an si theng lo. Kan ngeihchiah le chawva hna hi, lungretheihtertu le ngaihchiattertu thilri tu an si kho. Lungrawhtertu tu an si kho. 

Lar tuk le minthan tuk te hna zong lunglawmhnak an si theng lo. Rawhnak le lungrawknak chuahpitu hna an si ko. Dawhnak te hna hi, an tha tuk nain ngaihchiatnak a chuahpitu an si kho ko. Ngenpi cu aa dawh tukmi a ki ruangah a thi ti a si tawn ko. Cucaah vawleicung nun lio ah hin, mahthah duhnak ngeih taing in, lungretheihnak chuahpi khotu thilri hi a rak tam tuk. 

Atu lio ah USA cu Nitlaklei state 10 mei fak tuk in a kang i, minung lungthin a rawk taktak ko. Nichuahlei ah Hurricance Laura, Marco le Sally nih zarh hnihthum chung ah innlo tam tuk a hrawh i, lungrawhnak lawngte an si ko. Kan i lawmhnak ding timi innlo thatha kha rawh caan an phak tik ahcun, kan ngaih a kan chiattertu thil hna an si. 

Cucaah vawleicung ah hin zei bantuk thil paoh hi, ngaihchiattertu, lungretheihtertu, lungthin a khekkhuaitertu, lungthin a zawttertu le lungsivang in umtertu thil an si kho viar. Cucaah hi vawleicungah hi "zeidang vailte nakin" nunnak le damnak hi biapi ah chiah a herh. Kan duh tukmi kan nupi le hi vale tahnak an si kho i, duh tukmi le bochan tukmi vale hna hi mitthli luantertu an si  kho. Cucaah nupi le vale nak zong in, mah pumpak nunnak hi, biapi deuh ah chiah a herh. 

Cucaah a biapimi cu zei bantuk kan ton hmanh ah, cohlan zia thiam a herh. Pawm zia thiam a herh. Tuar zia thiam a herh. Khing zaang tein le zaangdam tein tuar zia thiam ahcun, zei thil paoh hi in khawh a si. Culoahcun khingrit taktak in um le a donghnak ah "mahthannak" tiang in tuah khawh a si ko. Cucaah Phungchimtu nih hi tin kan cawnpiak:

"Zeihmanh nan lungre i theihter hlah u, zeihmanh fahnak i pekter hlah u. Saupi na no ti lai lo" (Phungchimtu 11:10)

Vawlei ah hin saupi kan no lai lo. Zeihmanh hi lungre theihter ding a si lo. Zeihmanh nih fahnak i pekter ding asi lo. Zeicatiah kan nunnak hi pangpar bantuk a si i, saupi a no ding kan si lo. Caan tawite chungah a uai ding kan si ko hna. Cu amah uai tein a uai dingmi kha kan mah nih uaiter chawm ding a si lo. 

Jesuh zong nih hin lungretheihnak kong a kan cawnpiak. "Do not be worry" timi hi voi tam ngai a kan chimh. Tirawl nakin nunnak hi biapi deuh ah chiah a kan fial. Hnipuan hrukaih nakin nunnak kha biapi ah chiah a kan fial. Mit hmuh khawhmi hi vawleicung thilri le rumnak le sunparnak nakin mit hmuhlo mi "Pathian pennak le dinnak" tu khi kawlter hmasat a kan duh. Cu Pathian pennnak a kawl hmasatmi caahcun vawlei ah hin, ngeih duhmi dang a um ti lo. Ngeih lo zong ah cohlan zia le tuar zia thiam a si. Ngeih chinchin ahcun thiam chinchin a si caah, Pathian peknak tu hi kawl hmasat hi Jesuh nih a kan duh piakmi a si. 

Thihnak kong cu a phi theih khawh a si lo bu ah, hi a thimi minung pathum hna zong nih hin, hi vawleicung chawva, suingun le laranak hi, biapi ah chia lo in, an nunnak tu hi biapi deuh ah rak chia hna sehlaw, hi tluk chan tawi lawng hi an nung hnga lo. Kum tam deuh le kum tling deuh tiang zong an va nung men ko lai. 

Vawlei ah zeitluk hmanh in harnak le ngaihchiatnak tong u sih law, zeidang vialte nakin nunnak tu hi biapi ah chiah hi a tha bik a si. Nunnak a dih ahcun innlo, motor, tangka, catang, larnak, rumnak phunphun, minthannak le zeidang vialte kha man an ngei ti lo. Sullam an ngei ti lo. Pakpalawng lawngte an si dih. Cucaah zei dang vialte nain, nunnak hi a sunlawi cem caah, nunnak hi aa thimi si hram ko hna u sih timi kha careltu sawm kan duh hna. 

Cun USA ah Laimi zong mahthahnak a tuahmi le caan tlinlo ah a thimi kan tam tuk cang. Nulepa le hruaitu hna zong nih, kan mah le bu cio ah "stress le depression" kong zong hi, ministry pakhat bantuk in kan ruah a herh ko cang!