Sunday, July 12, 2020

U.S Nilin A Zual Chinchin Lai

Vawleicung khuacaan a um chin lengmang timi hi voi tampi ca ka tial cang. Laimi zong nih, kan umnak cio in hihi biatak tein kan ruah a herh. A bik in politician le hruaitu hna nih tuaktan khun ding a si. Cozah nih "pawngkam kilvennak" hi biapi bik ah chia in, budget chiah in zuam a herh cang. 
Vawleicung khuacaan hi a chiattertu cu minung kan si. Vawleipumpi lumnak timi zong hi minung tuahmi (man made) ti a si ko. Tu zarh USA cu a lin ngaingai. Kan umnak Ohio hmanh a lin ngaingai. Vokhat cu degree 96/97 a phan. A lin ngaingai i, celh a si lo. Khatlei ah Coronavirus zawtnak karh a si i a cheu cu harnak tampi an tong. 
USA states tam deuh cu nai zarh cu an lin viar. Nichuahlei Atlantic Rilikam Gulf Coast in nitlakei thetse ram tiang in an lin dih. Khuapi chung ah linh a zual ngaingai. Dallas-Fort Worth area cu degree 106 a phan lai ti a si. Texas in nitlaklei thetse ram hrawng ahcun degree 120 a  phan lai ti a si. Hi tining tein nikhua linh hi a kai ahcun 2100 ahcun Dallas hrawng hi nun a har ngaingai te lai ti a si. 
US nitlakthlanglei hi a linh tuk caah, tu kum hi a linh bik kum a si lai ti a si. Tuscon, Arizona cu tu chun Zarhpini hi degree 113 a lin ti a si. Phoenix cu 116 a si i, Las Vegas cu 110 a lin. Hi tining tein ni a linh chin lengmang ahcun, Phoenix hrawnghrang zong hi 2050 ahcun nun a har ngai lai ti a si. 

Nizan ah vawleicung a linhnak bik Death Valley cu degree 124 a phan. Death Valley hi vawleicung ah a linhnak bik a si i, voikhat cu degree 134 a rak phan. July 10, 1913 ah Death Valley hi degree 134 a rak lin bal ti a si.  Death Valley hi California Nichuahlei ah a ummi a si. Ngandam lo mi, ngakchia le tar cuh luh ah ralrin taktak a haumi hmun a si. A linh tuk caah an thi sual lai ti an phan caah a si. 
Vawleicung a linhnak bik hmun "Death Valley" 
A linhnak lei kong ruahnak petu hna nih, Texas chung vialte le Louisiana chung viale ngacha le Mississippi ram tam deuh, Alabama, Oklahoma le New Mexico ahcun ralrin taktak a hau tiah ralrinnak ca an chuah. Nizan ah Albuquerque cu nizan ah degree 101 a sa i Oklahoma u 106 a sa. Roswell, New Mexico cu degree 111 a lin. Amarillo te hna zong nizan ah degree 109 a lin i, Amarillo in nichuahchaklei meng 40 hlatnak ummi, Borger cu degree 116 a lin. Amarillo in nihcuahlei ummi Oklahoma city cu hmun khat ahcun degree 120 a piah ti a si. 
US Nichuahthlanglei pawl zong hi, degree 90 cung deuh lawngte a si. Jackson, Mississippi, zong degree 109 a lin. New Orleans cu 110 a si. Mobile, Alabama cu 114 a si. US ah hi ti a linh hi a um theng bal lo ti a si. A linh caan zong a sau tuk ti a si. Linhnak kha a san tik ah, a lumnak kha a va sang chinchin i, minung thih khawh a si. USA ah hin, kum chiar in nilin ruangah minung 600 cung lengmang an thi ti a si. Lihnak ruangah a chuakmi Heat Stroke timi tihnung taktak i, mino tete zong thih khawh a si caah, upa le ngakchia le damlomi lengchuah ralrin a herh. 
Kan umnak Columbus, Ohio hna cu a kihnak ram a si nain, nai zarh cu 90 cung deuh lawngte a si. Nai Nilini ah Buffalo, New York cu Canada ramri ummi a si i, a kihnak khua a si nain, nai Nilini cu degree 98 a phan ve. 
USA cu zan ah tlawmte thli a kih caah aa zia deuh. Kawlram bantuk cun a si deuh lo caah, minung caah in khawh ngai a si. Kawlram bantuk in chun he zan he a thli lum sehlaw a celh celh a si hnga lo. A ra laimi zarh zong hi, USA khua tampi cu a lum taktak lai ti a si. A tanglei khua hna hi, hi tluk in an lin lai tiah an ti.
Hi khua pawl hi a ra laimi zarh ah hi tluk in an lin lai

Khatlei ah thin a phangmi cu, ram meikangh hi a si. Nai cikua hmanh ah, Arizona, California, Colorado le Florida ah an kang ngai cang i, ram meikangh hi phan a um taktak. 
Khuacaan lei thiammi nih an tuak tik ah, vawleipumpi hi a lin chin lengmang ti a si caah, 2020 hi vawleicung ah a linh bik kum a si te kho men tiah an ti. Kan chim cia bantuk in vawleipumpi linhnak cu Carbon Dioxide ruangah a si bik i, cucu a ruang cemmi motor le sehzung khu nih a chuahtermi a si. Cucaah vawleicung rumnak le thanchonak timi lila hi vawlei hrawktu an rak si than. Minung kan karh chin lengmang i, motor le sehzung a karh chin lengmang. Cucaah vawleicungpumpi lumnak hi, nikhat khat cu kham khawhlo in a lum te lai i, minung nunnak hi a har te ko lai ti a si.

July 13 ni i US nilinh ning hi tin a si
Nika hi minung kan nunnak caah a herh bakmi a si. A um lo cun a si kho lo nain, kan vawleicung pumpi minung hi khuacaan kong le pawngkam zohkhenhnak kong ah biapi kan ruah lo ahcun, Nika linhnak lila tu hi, ka vawlei rawhtertu a si te ko lai tiah tu chan scientist tampi nih an ti lengmang.

Kawlram khuapi a simi Mandalay, Yangon, Naypyidaw, Monywa, Minkyan, Pakoku le Kalaymyo te hna zong hi an lin chin lengmang cang lai. Cu tikah tii zong a har chin lengmang cang lai. Lai Tlang zong a lin chin lengmang ve lai. Cerh le tiva tii tampi a zor te lai. Cucaah hmailei khuacaan kong ah, cozah nih biatak tein timhtuahnak an ngeih a herh. Budget an chiah i, an i zuam a herh cang. 
Cucaah minung pumpak le chungkhar in siseh, a bik in cozah hruainak in vawleipumpi lumnak hi doh a herh. Cu dohnak ding caahcun motor khu le sehzung khu tam tuk chuak lo ding in zohkhenh a herh. Khatlei ah thingkung tam taktak in cin a herh. Vawlei lawnnak kip, lamkam, innpawng, sizung, sianginn pawng, certual pawng tibantuk vawlei lawnnak paoh ah, thingkung khat tein kan cin ahcun, vawleipumpi lumnak hi kan doh khawhmi a si. 

No comments:

Post a Comment