Covid-19 Ruangah Aa That Hmasat Bikmi U.S. Doctor

New York khua i Coronavirus mizaw kong ka tial cang. New York cu mizaw an tam tuk. A zualmi an tam tuk. A thimi an tam tuk. Cucaah doctors le nurses te le sizung riantuan pawl hi, an thinlung a ba tuk ti a si. Rian tlolh ahcun kan in ban hna lai ti a si fawn. Doctors tam deuh cu suimilam 12 chung rian an tuan ti a si. An hmuhmi hna hi, mizaw zual deuh lawngte an si. Miruak atu le tu in an hmuh hna. A caan ahcun ruak hi ruak chiahnak nih a tlum lo caah, truck chungah a pawn bak in an pawn hna ti a si.

Khatlei ah doctors te an i phakzawh lo tuk pin ah mizawfak, mizaw zual le mithi he lawngte ton pin ah, thadi zaangba tuk in rian an tuan hna. Dinh caan a tawi. Hmai le taksa huh dih bu in chun nitlak riantuan a si. An thinlung khing a rit tuk ti a si. Doctor pakhat hna cu a mah le mah a lung a hring. Ka Corona ve ko cang rua tiah ka ruat. Ka tah i, voi hnih tiang. Ka zaw fawn lo nain a zaw bantuk in ka um cang. Ka lungre a thei tuk tiah a si."

Dr. Lorna Breen (k.49)

Hi bantuk in doctors te hi, thinlung khingrihnak an celh tawn lo i, USA ah kum chiar te mi tam ngai an i that tawn ti a si. Nai Zarhpini ah Coronavirus mizaw a thlawp lengmangmi Emergency Doctor nu Dr. Lorna Breen timi cu a mah tei aa that i a thi. Kum 49 a si. Mah bantuk mifim cathiam le mizaw hna caah nunnak pek in riantuanmi hna nih, mahthahnak in an thihmi cu ngaih a chia tuk hringhran. Vawleicung hi dah ngai. Lung a dongh ahcun nunnak lak hna hi a rak fawi tuk ko. A fimthiamnak he, muisam dawh he, ram le miphun caah a pam hringhran ko.

Amah hi Covid-19 mizaw thlawptu a si i, voikhat zawtnak an chonh cang. A dam than i, cun rian ah a va lut than. Cun zawtnak a ngei than i, inn ah an rak kuat than tiah a pa nih a ti. "A mah hi New York ummi Emergency room doctor sangmi a si tiah NBC News nih a tial. Dr. Lorna hi, New York Presbyterian Allen Hospital in Inwood ah ER medical director a si. Sizung nih hin, zeitindah a thih ning a si timi hi fiang tein an chim lo.

Presbyterian Allen Hospital

A pa nih a timi cu, "Amah hi biafang vialte in kan chim lai ti ahcun, nusaltha (hero) a si ko. A hawi le ca le a khua caah a nunnak a pek ee" tiah a ti. Dr. Breen hi a thih lio ah hin, kum 49 a si. Virginia i a chungkhar sin ah a thi tiah an ti. Hi bantuk in, hi tluk mizaw tam lio i doctor pakhat van thih cu New York caah sunghnak nganpi a si ko.

U.S doctors cu an tha tuk. An hmurka a tha tuk. An kan chonh biak ah hin lungthin a dam tuk. An hmurka panh ning le an fimnak nih hin, mizaw hi tam tuk a damter hna tiah kan ti cio tawn. Cu tluk cun US doctor tam deuh cu an nunzia a tha. Upat hmaizah tlak a si.

A caan ahcun doctors te hi an baat lawng siloin an lungre a thei. Mizaw zual an um tik le an kut ah mithi an tam tam tuk tik ahcun an thinlung khingrih an celh lo. A caan ahcun mizaw le chungkhar nih an ti chih hna. A caan ahcun tangka duh ruangah doctors tazacuai bawhmi an rak um. A caan ah sizung ngeitu nih rian an hnek hna. A phunphun tein lungthin khingrihnak an tong i, USA ah hin kum chiar te doctors aa thatmi an tlawm lo ti a si.

Doctors te hi an mah lawng nih mizaw an hnemh hna Damter an i zuam nain, an mah an lungre a theihi ve tik ahcun hnemtu an um tawn lo. Cuticun lungthin damnak sii an ding i, an dam lo tik ah mahthahnak an tuah tawn ti a si. A tulio New York mizaw cu a zualhma tuk. Doctors te an baat ning le retheih ning an chim ah hin, sia an herh tuk.

Cucaah kan biakinn chung zong in Doctors, nurses le sizung riantuan pawl caah thla kan campi ve tawn hna. Hi ca a relmi paoh nih U.S Doctors le Nurses le Sizung riantuanmi ca ah thlacam piak cio hna u sih. A hleice in Dr. Breen nih a kaltakmi a chungkhar dihlak caah an min kan theih lo zong ah thlacampi cio hna u sih.

Covid-19 Rungrul Testnak Thilri State Kip Nih A Za In An Ngei Lo

Covid-19 zawtnak a van i thawkka ah Kawlram lei in a rak tlungmi kan churh member 3-4 an um. "Check an duh check khawh a si hnga maw?" tiah sizung kip ka chonh. "Checknak kan ngei lo Check khawh a si lo. An mah chungkhar doctor ah piah hmasat a hau. An doctor nih check an hau a ti lawng ah, check khawk khawh a si" tiah an ka ti. An doctor appointment tuah hmanh ah a thla in a rau ding a si cang. "Ziah nan I chek ta a hau an ti tung. Mah cu zeitindah a si ne hnga?" ka ti. USA cu hi bantuk test nak ding ahcun a rak har tuk. A dot a tam ngai caah, caan sau tuk a rau ding a si. "A zawmi hmanh, sizung ah um khawh a si lo. Inn tu ah va um ko tiah timi an tam tuk tuk ti a si."

Hi bantuk in khamtu a tam tuk caah va test ding hi kan nih khua dirhmun hna cun a fawi bak lo. Khawika dah fawi tein testnak a um timi hi a tu tiang ka thei kho rih lo. Tuluk, Japan, South Korea te hna an tining he cun aa thlau tuk. Cucaah USA ah hin test a fawi lo caah "Zeizat ciah dah an zaw?" timi hi theih ding a lam a um lo. An theih khawhmi hna cu, doctor ah a piahmi le Emergency kalmi deuh lawngte an si. Rungrul a ngei ko nain, aa theih lo mi thawng tampi an um kho.

Tahchunhnak ah, New York Governor Cuamo nih a chimmi cu, "New York khua minung test mi hna chungah 21.2% tluk nih zawtnak runrul an he i tong. New York timi khua taktak chungah 2.7 million an um i, cu chung ah 13.9% hi zawtnak an ngei" tiah a ti. USA ah hin, rungrul he aa tongmi zeizat dek kan si hnga?

Nihin cu USA ah Covid-19 in mizaw 1,002,900 an phanh ni a si. Mithi zong 56,376 an phan. Lulak ah mithi hi 60,000 an phan lai. Cozah nih tuan deuh ahcun 100,000 in 240,000 karlak kan thi kho tiah an ti. A hnu deuh ah 60,000 kan thi kho an ti. 60,000 tlinnak ding caah, 4,000 hrawnglawng aa duh. Cu chungah ho dah aa tel lai ti bel kan i thei rih hna lo. Asinain Zarhpini hlan ah ah 4,000 renglo mithi um khawh a si cang.

Covid-19 rungrul hi tohkuai bantuk a si le chonh a fawi ngai. Mi tampi a zawfakmi le a thimi hna chungkhar nih an chimmi bia tampi ngaih tikah le kan khua cio ah a cangmi thil sining zoh tik ah, "Khawika dah kan i lak hnga?" ti hmanh hi a rak theilomi tampi an um. A tam bik cu dawr le riantuannak ah si dawh a si. Cucaah minung leikap in ralrin le runven ngaingai a haumi zawtnak a si. A cheu caahcun ralrin tuk bu zong ah a ngeimi le a thimi an rak um ve hawi ko hna.

Hi zawtnak hi a cheu caahcun a rak fak tuk. Flu nakin a let (10) a fak deuh kho i, a zawmi cheukhat cu ni 4-14 karah zawtnak a lang. An zaw colh lo. Cu chungah mi an rak chonh kho. A cheu cu rungrul um ko nain an zaw lo. Zawlo bak in a dammi zong tampi an um. A cheu cu an zaw i an zual thluahmah le sizung an kalpi manhlo in a thimi zong an um. Sining aa lo cio lo. A cheu caah cun tih zong a nung tuk nain a cheu cu an zawt hmanh an i thei ve hna lo. Hi zawtnak nih hin, upa ngakchia a hrial lo i, a tlak khawh ko hna. Amah belte cu ngakcia kum 15 tang le upa kum 65 cung caah tih a nung khun ti a si. Cun damlonak ngei ciami caah tih a nung khun ti a si.

Nihin ni ah vawleicung ah 3,050,432 an zaw i, 210,614 an thi cang. Zawtnak a tambiknak ram le mithi a tambiknak ram hna hi, April 27 ning in a tanglei bantuk an si. USA zong ah nihin hi, million 1 a zawmi an tlin ni a si. Ohio zong ah mizaw 16,000 an tlin ni a si. Hi zawtnak hi nihin ni tiang ahcun a karh ning cu a zor nain, mizaw cu an um ceu mau rih ko.

Covid-19 in tambik a zawmi ram (April 27)

Hi zawtnak hi a cheu caahcun a mual a fak tuk I, an celh lo nain a cheu caahcun a dinte. An zawt hmanh an I thei lo. Test lawng ah an zawt an I thei ti a si. Naite ah Ohio State I a ummi Marion khua thawnginn ah thawngtla 2,500 an um. Thawngtla 2,200 an test hna hi 80% cu Covid-19 zawtnak rungrul an ngei ti a si. Cun cu ka riantuanmi palki bawi le a dang riantuantu pawl 160 zong an ngei ve ti a si. Cucaah Marion hrawnghrang ah tambik zawt chonhnak cu ka hin a si an ti. A thimi zong pahnihthum cu an um nain a tam deuh cu an zawt zong an i thei lo ti a si.

Nihin ni ah hi, vawleicung ah testnak um lo ruang ah maw? Va hnisak lo ruangah maw rungrul ngei ko nain ka ngei timi aa theihlomi tampi um khawh a si. USA hna hi Covid-19 testnak le vennak ahcun an i ready lo tuk ti a si. PPE (Personal Protection Equipment) zong a tlinlo pin ah, zawtnak testnak innlo le testnak thilri (test kid) a tlinglo tuk ti a si. A dang ram he epchun ahcun USA hi testnak thilri a tlin lo bikmi a si. Cucaah an I test lo caah a si I test hna sehlaw mizaw hi hi nakin an tam vingvan lai ti a si.

Ramdang ah mizaw an karh tuknak a ruang cu, test lei ah an rak cah tuk caah a si an ti. USA hi vawleicung ah a thawngbik, rumbik le fim bik a si ko nain, Coronavirus zawtnak ahcun a der pawl tak a si ve. A ruang cu cozah hi an rak I ralring lo. An I tim lo An hna a rak ngam. An daithlang sual i, cucaah hi tluk in mizaw an karhnak le mithi an tamnak a si tiah an ti.

White House Covid-19 Taskforce le Director of National Institute of Infectious Disease, Dr. Anthony Fauci nih a chimmi cu, "USA nih in 1.5 in 2 million karlak lawng hi zarh khat ah kan test khawh hna. Hmailei zarh tampi hnu lawngah a let hnih in kan test khawh hna lai" tiah a ti. USA hi minung an tam rup in an test kho hna lo Cucaah zawt aa thei lo nain rungrul ngeimi tampi kan um kho ko.

Cucaah Coronavirus a zual ka in nih hin ni tiang an test mi hna hi, 4,000,000 lawng an si rih ti a si. Million 330 kuakap ummi ah, million 4 lawng test khawh cu a tlawm taktak. Tuluk le Korea tibantuk hna in test hna sehlaw mizaw hi a let tam tuk in an um kho men. Ohio State ummi Marion Thawnginn hna cu an test tik hna ah thawngtla 80% cu rungrul an ngei ti a si. Ohio cozah cu an lau taktak ko.

USA cu hmun kip ah lam an zul. "Rian kan on piak u" ti a si. Hi bantuk dirhmun cun zawtnak erh ding hi a fawi lo. A tu hi rian an kharmi vialte on than ding a si tikah, State cozah cu an thin a phang ngaingai. Federal cozah nih PPE pin ah testnak thilri a a za in a kan bawm kho lo ti a si. Ohio Governor zong mi vialte test khawhnak innlo le thilri kan ngei lo tiah  ati. Ramdang nih test an tuah ning le USA test an tuah ning hi a tanglei ah kan epchun khawh.

 

Covid-19 tih lo in Ohio cozah zung innka hram bak a aumi hna

www.ScienceAlert.com  website ah an tialmi ahcun vawleicungpumpi ah Coronavirus hniksaknak tambik a tuahi cu S. Korea a si. A milu hawih sining in tuak ahcun South Korea nih hin USA nakin minung an testmi hna hi a let 700 in a tam deuh tiah an ti. Kan cozah nih "Kan I ready tuk an timi le Test Kid zong tampi um timi hi, a dikmi a si lo" tiah State Governor tam tuk nih an chim. Journalist nih ca an tial. Doctors tampi nih an chim. News ah tampi a lang ko. Cucaah kan cozah zong hi Covid-19 kong ahcun an rak i timtuah lo ngaingai timi hi hmuh khawh a si.

Hi bantuk in Covid-19 testnak thilri hi USA ah a za in a um lo. State kip zong nih tling tein an ngei kho rih lo. Test a duhmi kip zong an i test kho lo. Hihi State Governor pawl nih May nikhat i rian van on than ding hi an ngaihlah cemmi a si. Riantuantu zong nih an ngaihlah ngaingai.

Nikhatni ah biahalnak an tuahmi ahcun riantuanmi 80% nih cun, rian hi an on i riantuan ding tiah an ti ahcun kan him rih lo tiah an ti tiah Fox News ah an chim. Cu tluk tih ko nain le him lo nain rian van kal ding zong hi an ngaihlah ngai ko hna. Pawcawmnak ca ahcun kal lo awk le a tha fawn lo.

Dr. Antho Fauci nih a let hnih testnak tuah khawhnak ding caahcun zarh tam ngai kan rau ri lai a ti. Hi chung ah hin minung zeizat dah an zaw te hnga? Minung zeizat nih dah zawtnak an i theih i, minung zeizat nih dah zawtnak thei lo in kan va um te hnga? Zawtnak a ngeih aa theihlomi nih minung zeizat dek an va chonh than te hnga?



-------------------------------------------------------------------------

Zochihmi Ca hna

1. KMOV News: Fauci Says US should double its testing over next several weeks

https://www.kmov.com/news/fauci-says-us-should-double-its-testing-over-next-several-weeks/article_888ecd12-1ea5-5866-ad65-cf4115366009.html


2. Coronavirus Has Infected A 5th Of New York City, Testing Suggests

https://www.npr.org/sections/coronavirus-live-updates/2020/04/23/842818125/coronavirus-has-infected-a-fifth-of-new-york-city-testing-suggests


3. Fox News: 80 Percent of workers would not feel safe if their state reopened now, survey reveals

https://www.msn.com/en-us/news/us/80-percent-of-workers-would-not-feel-safe-if-their-state-reopened-now-survey-reveals/ar-BB13hv98?ocid=spartandhp

4. www.sciencealert.com nih Coronavirus tambik test a tuahtu hna ram a result an hmuh khawh tawk ram a tanglei bantuk i an epchun hna. Hihi zoh tik ah, USA hi ram thawng bik a sinain, hnu ah aa thlai timi hmuh khawh a si.


















---------------------------------------------------------------------------

Rev. David Lah le Bishop Gerald Glenn Zumhnak Hi Zeitindah Na Ruah?

Pastor David Lah le a hawile an tlaih hna timi thawngpang a chuah tikah lung a tha lo ngai. Kawlram polik nih Saya David Lah le a hawile pastors pahnih an tlaih hna i, Covid-19 he pehtlai in cozah chuahmi upadi an buar caah a si tiah an ti. A ruang cu Pastor David Lah cu Covid-19 zawtnak an hniksak tikah a ngei tiah an ti. An hawi le dang zong a ngeimi an um ve ti a si. An tlaihnak hna hi Yangon ah a si.

Cozah nih taza an cuaimi hna hi Pastor Saw Kwe Wah, U Saw Ray Gandi, Pastor David Lah le U Wai Tun a si i, taza an cuainak hna upadi pohmah cu Disaster Management Law nan buar timi caah a si. Covid-19 ruangah mibu um lo ding timi upadi an buar caah a si an ti. April thla chuakka tiang Yangon khua ah, Khrihfa biaknak cawlcanghnak an ngeih caah a si an ti. Yangon ah hin, mibu cawlcanghnak tuah lo ding tiah March 13 in Yangon ramthen cozah nih upadi an ser cang i, cu upadi an buar caah a si. "An sual" ti a si ahcun kum khat thawng thlak khawh a si tiah an ti. Coronavirus zawtnak hi Kawlram zong ah a karh ceumau i, minung 62 an zaw i, pahnih an thi cang.

Sual phawtmi hna lak ah hin, Pastor David Lah zong zawtnak a ngei ve tiah Nikhatni ah an ti. Myanmar's Ministry of Health and Sports nih, "Biaknak lei pumhnak an tuah caah, pastor tel chih in, Minung 13 zawtnak an ngei" tiah Nihnihni ah an ti ve. Hlasakthiam Myo Gyi zong tu hla chuak ka ah Yangon pumhnak ah a telpi ve hna i, a nih zong zawtnak a ngei ve tiah an ti. Pastor le Myo Gyi cu an umnak municipal zung nih an hniksak hna i, zawtnak an ngeihmi cu an hmuhmi a si.

Covid-19 zawtnak a ngeimi hna an umnak hmunhma le an i pumhnak Insein Township ummi Baptist Church vialte, Nihnihni ah cozah nih an khar dih hna. Minung luhchuah khawh a si lo tiah Yangon Regional Office nih an ti.

Kum 43 a simi David Lah zong zawtnak a ngeih caah, a mah he naihniam in a ummi vialte Covid-19 in zawtnak an ngei maw ngei lo tiah hniksak dih an si. Kawlram i Vice President Pu Henry Van Thio zong Pastor David Lah he February ah tonnak an ngeih caah, an mah chungkhar zong Covid-19 an ngei maw ngeilo tinak caah, an hniksak ve hna i, an nih cu an ngei lo ti a si. Vice President a va pumh hi cu cozah nih an kham hlan a si kho men.

Pastor David Lah and VP Pu Henry Van Tho (Credit: Irrawaddy News)

Pastor David Lah he aa tongmi le pehtlaihmi minung 30 kha an hniksak hna ti a si. A ruang cu mipi an thinlung a nuamh lo caah a si an ti.

Amah hi Kawlram i Khrihfa tamnawn chungah a lar ngaimi a si. Mi tampi nih an uar i, mi tampi he zumhnak ah aa ralkahmi zong asi ve. A thawngtha hi mi thinlung ah tuaitamnak a um pahmi a si an ti. Amah hi DREAM Ministry International timi bu a dirhtu a si i, 2014 in ramkip ah thawngtha chim in a vakmi a si.

Covid-19 in zawtnak a ngeih hlan ah, mitam deuh nih an zumhnak a pawm lo i, biaknak pumhnak hi tuah ding a si lo. Zawtnak nan i chawnh kho tiah cozah le mifim thiam nih an timi kha a pawm lo ti a si.

Jesuh zumh taktak ahcun kan zaw kho lai lo tiah a pawmmi a si i, a  mah nih a chimmi cu

"Nan Khrihfabu nih Jesuh hi biatak tein nan zumh ahcun, nan zawtnak nan ngei hrimhrim lai lo timi hi, aamah kan khan khawh hna" tiah a chimmi a si. 

Hi kong hi tha tein ruah a hau. Khua ka ruat ngai. Buddhist Pura ah a bu deuh kalmi teh an um ve hnga maw? An tlai ve hna hnga maw? Cun Facebook ah Yangon Medical Students pawl le sizung riantuantu pawl zan ah hla an sa i, an i chawk ve ko. Cu hna teh an tlai ve hna hnga maw? Yangon ah Tinkyan Puai a hmangmi mibu an um len ko. Cu hna teh an tlai ve hna hnga maw?" Tlaihmi hna hi Covid-19 positive ngeimi lawng maw an tlaih hna? Khrihfa lawng maw an tlaih hna?" timi ka ruat ngai.

Cun Khrihfami hi kan theology zong ruah a herh ve. Saya David Lah zong a zumhnak theology hi ruah than a herh ve. Voikhat cu USA ah mizaw kan zoh. A zual tuk cang. Mi pakhat nih "Pastor thlacam piak hna u sih. Pathian nih cun a damter khawh ko?" tiah a ti. "A thi ko cang lai hih. Thla cu kan cam lengmang ko. Hihi Pathian duhnak a si ko rua" ka ti. "Cam than ko hna u sih" a ti le thla kan cam than. A dang cu damnak maw an cam? Thihnak dah ka thei lo. Kei cu Pathian duhnak hi thihnak a si ko cang" ti kha ka thinlung ah a um caah "Bawipa na duhnak a si ahcun tuan ah la cang ko" ti tu in ka cam.

Pathian duhnak cu kan thei kho thlu lai lo nain, Pathian duhnak le tinhmi cu a rak um ve hrimhrim ko. Saya David Lah zumhnak kong hi, Khrihfa tampi nih thuk pi in ruah a herh. Pathian hi kan ruahmi paoh a ruat ve mi a si lo. A caan ahcun kan zumh ning paoh in a ummi a si lo. "Amah tuah duhmi a tuahmi Pathian tu a si tawn."

Khrihfa nih ruah ding tampi kan ngei,. Kan zumhnak zong a va thawng ngai men ko lai. Asinain kan zumhnak kan timi khi "Kan mah lei zumhnak lawng a si sual maw? Kan zumh bantuk khin teh Jesuh nih a kan zum ve maw?" timi ruah a herh. Kan zumh kan timi bantuk khi, Pathian duhnak teh a rak si ve hnga maw timi zong ruah a herh.

Kawlram cozah nih Covid-19 kong ah upadi phung tha tein an sermi um ko i, cucu biaknak kip nih zulh a herhmi a si. Vawleicung ramkip nih an tihmi le UNO pi hmanh nih aa buaipimi le US cozah hmanh nih "lock-down" an tuahmi a si. Cu tluk in tih a nung. Cucaah Covid-19 upadi cu, pumpak caah a tha. Mah chungkhar caah a tha. Mah khua le ram caah a tha. Mah cozah caah a tha. Mi vialte caah a thami a si. Biaknak kip-Hindu, Buddhist, Muslim le Khrihfa-vialte caah a thami a si ko.

Bible nih a kan cawnpiak: "Cozah nawlngeitu uktu hna kha an nawl va ngai hna u" (Rome 13:1) ti a si. Covid-19 hi, zeidang ruang ah chuahmi upadi a si lo. Mi zapi ngandamnak caah chuahmi upadi a si. Khrihfa vialte zong nih kan zulh dingmi a si. Saya David Lah le hawile zong nih zulh dingmi upadi a si. Ram uktu zong nih zulh dingmi a si.

Cun Khrihfa zumtu caah ruah ding tampi a um. Jesuh zumtu si ruang ah kan zaw lai lo timi zumhnak  ngeih cu  tha ko nain, Pathian duhnak a si le silo cu a ho hmanh nih theih khawh a si lo.

Bishop Gerald Glenn riantuannak New Deliverance Evangelistic Church

Nizan tihni te ah, Virginia ah Minak Pastor an bochan taktakmi a thi. A min ah Bishop Gerald Glenn timi a si. An Khrihfabu min cu New Deliverance Evangelistic Church, Chesterfield, Richmond, VA a si. Easter ni ah a thi. Biship Glenn hi March 22 ah a donghnak phung a chim a si. March 23 ah Virginia Governor nih minung 10 cung nan i pum kho lo timi nawlbia an ramkulh ah a chuah i, cu phungbia cu zulh a duh lo. Bishop Glenn nih a timi cu:

"Pathian hi a tu i buainak a chuahpitu rungrul nakin a ngan deuh timi fek tein ka zumh. Ka bia hi nan i cherhchan khawh ko" tiah a ti.

Cun "Keimah cu herhmi ka si. Pathian thawngtha chimtu ka si. Pathian he bia kan i ruah..." tiah a ti. "Kan biakinn ka khar lai lo. Thawng ka tlak tiang asilole sizung ka um tiang" tiah a ti.

Asinain April 11, 9:00 PM ah Bishop Glenn cu Coronavirus in a nunnak a liam. An church members cu an ngaih a chia tuk. Glenn a fanu, Mar-Gerie Crawley nih a timi cu, "Ka pa nih hin, nawlbia a buar caah a chimmi a si lo, mipi nih tihphannak an ngeih tuk caah a chimmi a si. Mi vialte hi innchung ah um awk a si" tiah a ti.

Kei zong nih hihi ka ti ve mi a si. "Coronavirus hi kan tih tuk ding a si lo. Coronavirus kan tih ruang le lungrethei le awklokchawng le vansangau in kan um awk a si lo. Pathian nih kan caan za a ti lo cun kan him ko lai. Pathian nih nan caan za a ti ahcun kan i veng kho lai lo. Minung lei kap cun tih ding le ralrin ding taktak a si. Asinain samfa nakin a let nga a fa deunmi virus cu hmuh khawh le tongh khawh a si lo. Kham awk zong a har tuk. Pathian nih nan caan za a ti ahcun kan thi ko lai. Zumhnak fek le ruahchannak tu ngeih ding a si" tiah ka ti tawnmi hna a si ve. Keimah zong nih ka tih lo. Asinain ka tih lo timi ruangah ka zaw lai lo, ka thi lai lo" timi a si hrimhrim lo.

Coronavirus hi mi vialte caah tih a nung bak mi rungrul a si. Flu le Influenza sawhsawh bantuk a si lo. Thahnak sii le khamnak sii a um rih lo. Minung cuap kha a doh i thaw a pihter khotu zawtnak a si caah, zawtnak a fakmi cu khulrang ngai in an thi i, tih a nung taktak. Hi zawtnak hi, nihsawh thlanglamh ding a si lo. Jesuh kan zumh bu le Pathian kan zumh bu in, minung sinak in ralrin a haumi zawtnak hrik pakhat a si.

Zumtu u le nau hna, Khrihfa zumtu na sinak ah, Pastor David Lah zumhnak le Bishop Glenn zumhnak hi nang zeitindah na ruah? Khrihfa nih hin, hi bantuk caan lio ah cozah nawlbia hi kan zulh ding maw a si? Zulh lo in dah kan um awk a si? Bible nih "uktu hna an nawlbia kha zul hna u" tiah a timi hi zeitin dah nang na fian ning a si?

------------------------------------

Zohchihmi ca

1. Irrawaddy News
2. Virginia pastor dies from Coronavirus after vowing to keep church open despite essential business order https://www.foxnews.com/us/virginia-pastor-dies-coronavirus

Zei Ruang Dah USA Khuapi 30 Ah Lainawn A Karh Hnga?

Pathian nih minung nunnak hi biapi tuk ah a chiah. Cucaah lainawn lo ding hi Nawlbia 10 ah hitin a kan chimh...."Lai nan nawng lai lo" (Ex. 20: 13) ti a si. Asinain USA thil sining zoh tikah, lainawn hi zeite ah an rel lo. USA minung cheukhat caah hin, "Minung thahnak in uico thah hi an duh lo deuh" lai tiah ruah tlak a si. Cu tluk cun minung nunnak hi zei ah an rel lo.

"A vapa nih a nupi a thah; a pa nih a nupi le fale a thah hna. A nu nih a fale a thah hna. Cu pa nih, Mall ah a kah hna; cu pa nih sianginn ah a kah hna; rian ah a kah hna; anih te chung an mah le mah an dongte in an i that" ti phun hi, a tam in a tam tuk. A cheu an buaimi cu "pia 80 man arti ruang hna ah an i that men..." Micheu cu an thin a tawi taktak. Kutpi nam lawng a si. Cu nih cun meithal an ngeihmi cu tih a nung tuk cang.

Meithal kah a tamnak khua i, News ngaih cu, zeidang kong a um lo. "Khuacaan, accident le, innkang le mithah lainawn kong lawngte in a khat." TV zoh hi, lungrawnnak menmen a si. Thawngtha theih ding pakhat zong a um lo. Cu tluk cun USA hi a dirhmun a chia.

Zeicatiah mi tampi cu Pathian kha zei ah an rel lo i, "Nawlbia 10" kha an caah sullam a ngei lo. Nawlbia 10 an ca i sullam a ngeih lo ahcun, "Minung nunnak cu zeihmanh a si ti lo. Hmuichon bantuk tluk ceu a si."

Khatlei ah mi an thahnak cem cu methal a si nain, meithal zuar a duhmi le meithal ngeih a duhmi hna nih, "Meithal nih minung a thah tung hna lo. Minung nih pei an thah ko hna cu. US phunghram zong nih meithal ken a onh fawn hna. Cucaah mipi kut ah mei thal tam chin lengmang a phan. Meithal kan ngeih ahcun kan him deuh lai" tiah mipi fim a kan chimh. Cucaah USA cu "Hriamnam ram" (a country of weapons) a si. An ram milu nakin meithal ngeimi an tam deuh cang lai tiah ruah  a si. Meithal hi an buaibainak tlianternak caah an hman fawn i, tih a nun khunnak a si hawi.

Mei a dekmi mei in, tii a dekmi tii in, meithal a dekmi meitha in, a thimi an tam deuh zungzal. Hriamnam a tam tuknak ram paoh cu, a daimi ram a lo nain, chungmuru taktak cu a dai lo. Thinlung hna a ngam bal lo.

Meithal zuar pawl nih an chimmi bia hi, a dik le diklo cu, USA ah kum chiar meithal aa kapmi an tam chin lengmang mi nih, a dik lo timi a fianter ko. Nihin ni ah, meithal a tam deuhdeuh, mithah lainawn a tam deuhdeuh. Khuaruahhar a simi cu "Meithal an ngeih ruangah an himbawm" timi nakin "Meithal an ngei i an i kap, an i that" timi tu a tam deuh peng.

FBI nih meithal cawk a duhmi hna hi, an siningtuanbia (background) tha tein an chek ko hnu in, meithal kah i thahnawn hi a tlawm deuh ngai an ti. Asinain "background" check nih cun, a liamcia caan ca lawng a theih khawh i, minung thinlung zei dah an ruah? Hmailei ah zeidah an tuah lai timi cu computer nih a thei kho ti lo. USA ah hin, kum chiar in mithah lainawn hi, a zor lei nakin a karh lei deuh hi a si tawn. Khua cheukhat ah a rak zor i, khua cheukhat ah a rak karh.

2015 ah hin USA ah minung 15,696 an thah hna i, 2014 nakin 10.8% tam deuh an thah hna. 2016 ah hin, 2015 nakin a karh deuh lai tiah ruah a si. A ruang pakhat cu Chicago ah minung an thahmi hna an karh tuk caah a si.

2015 le 2016 epchun tikah, mithah a karh biknak khua (15) an thim tik hna ah, Kawlrammi kan tamnak khua-Indianapolis, Chicago, Phoenix, Dallas, Houston, Fort Wayne, Atlanta le Kansas City- hna zong an i tel ve hna. Mithah a tam ngainak Washington DC, Baltimore, Milwaukee tibantuk ah tlawmte a zor. A cheu khua cu Metro area in tuak ahcun a karh thiamthiam ko rih.

Cucah kan umnak khua thatnak ding caah, Laimi zong kan i zuam ve a herh. Cucu Pathian duhmi a si i, Bible cawnpiaknak zong a si. Kan umnak khua le ram caah thlacam le thiltha tuah hi, kan i zuam a herh.

2015 le 2016 an epchun tikah atanglei khua hna ah hin, mithah lainawn a karh bik tiah ti a si. Hihi October, 2016 i an tuakning a si. Kum dih tuakmi a si lo. Hi khua hna hi, mithah lainawn a tam bik timi siloin 2015 nakin 2016 ah zeitluk in dah a karh deuh timi tuaknak a si.


                             2015             2016       Karhmi             % A karhmi
Chicago                378                536            +158                    41.8%
Orlando, Fla.         19                  73            +54                       284.2
Memphis, Tenn.    114               158            +44                      38.6
Phoenix                 72                 111            +39                       54.2
Las Vegas              90                 125           +35                       38.9
San Antonio          78                  111           +33                        42.3
Louisville, Ky.   52                   79            +27                       51.9
Dallas                    95                  118           +23                       24.2
Houston                191                212            +21                       11.0
Fort Wayne, Ind.  17                  34             +17                     100.0
Atlanta                   68                  85             +17                        25.0
Indianapolis          102                 117           +15                        14.7
Austin, Texas        13                   28            +15                       115.4
Kansas City, Mo.   77                  90            +13                         16.  9
Arlington, Texas     4                    17           +13                        325.0

"Zei ruang ah dah US khuapi 30 ah hin mithah lainawn a karh hnga?" timi biahalnak hi, million pakhat man biahalnak tluk a si. A phi chuah awk a fawi lo.

Hi ti mithah lainawn a karhnak a ruang hi, thil pakhat ruang lawngah a si lo. A ruang phun tampi a um. Mifimmi hna hmuhnak ah, a ruang tambik cu "drug, gang, robbery le innchungkhar vuakden ruang, hlawhhlan, zudin saei ruang le cu he aa pehtlai deuhmi lawngte a si" tiah an ruah, Kah sualmi zong an um ve nain an tlawmte. Acheu cu lungthin rawh (depression) ruangah a si an ti. Seh riantuannak ram hna, abik in USA ah hin, lungrawk zawtnak hi a tam ngaingai i, hi nih nih mah le mah thahnak, midang thah duhnak tam tuk a rak chuahter.

Zeihmanh va sisehlaw, ruah a herhi a um. Acunglei cazin zoh in, ka umnak khua ah mithah lainawn hi a karh lei maw a si, a zor lei dah a si timi tuak a herh. Zeipipa tuah lo zongah, kan umnak khua ah mithah lainawn a karh cu, kan caah thil tha a si lo i, kan mah cio zong mithah a zornak ding caah tel ve kan herh. Cozah le khuachung cawlcanghnak le hruainak ah tel ve a herh.

Cun hihi ruah hrimhrim zong a herh:

Ka umnak khua ah zeicadah mithah lainawn a karh? Zei dah kan zatlang ah buaitertu a si? Zei thil nih dah hi bantuk mithah lainawn hi a karhter khun hnga? Sipuazi maw a si? Zuu maw? Ritnak si-ai maw? Sifahnak maw? Fimthiamnak maw? Nu aa zuarmi maw an si? Gangster ruang dah a si? timi kha ruah, kan nih Laimi ni nih teh zeidah kan zatlang ah thathnemnak kan tuah khawh ve mi a um? Palik hna kan dirkamh deuh hna lai maw? Pathian nih biapi tuk ah a chiahmi nunnak khamhnak caah zeidah kei ka tuah ve lai?" timi ruah a herh.

                                           ------------------------------------------------------

Zohchunhmi Ca

1. http://fivethirtyeight.com/features/a-handful-of-cities-are-driving-2016s-rise-in-murders/

Nang Snow Na Uar Ve Maw?

Ohio hi snow a tam ngai ve. Indiana le Michigan he aa lo. August 1997 ah USA ka phan. Snow hmuh lai ka rak i ngaih tuk. Cu lio ahcun khuasik hi a rak tuan deuh ngai. A voikhatnak bik snow hi November 20 hnu deuh aha rak tla. Cucu a voikhatnak bik snow ka hmu a si. Atu ahcun snow hi a tlawm chin lengmang.

Snow ka hmuh ah ka thinlung ah a chuakmi cu, "Zei tluk hmanh in sual ning law, Pathian nih cun hi snow bantuk in pei ka sualnak hi a vaarter khawh ko cu" timi a si. Misual si hmanh u sih law, kan sualnak hi, hi snow bantuk a vaar kho ve ko timi a langhtertu hmelchunhnak a si caah, snow hi Pathian dawtnak le velngeihnak a langhtertu thil pakhat a si.

Bible ah snow timi hi 282 a lang i, Bible cang 261 ah aa tial. Israel ram ah hin, a bik in Hermon Tlang cu snow nih a khuh peng. Aa dawh tuk caah, snow hi hla zong ah an phuah lengmang. Zion Tlang le Jerusalem hrawnghrang hi khuasik ahcun snow a tla peng. Cucah snow cu hlan chan in hmuh pengmi a si. Cucah Bible zong ah voi tam ngaite snow kong hi, a tialnak a si.

Hermon Tlang

Jesuh nih vancung pennak kong cawnpiaknak caah, mit nih a hmuh khawhmi thil kha tahchunhnak ah a hman tawn hna. Isaiah zong nih, "Minung sualnak hi senduk hmanh in sen sehlaw, Pathian nih cun snow bang a vaarter khawh ko" tiah, snow thiannak le vaarnak hi, tahchunhnak ah a hman ve (Is.1:18).

Snow a tlak fate, ka lawm. Zeicatiah snow nih keimah ka sining kong kha fiang tein hmanthlak a ka hmuhter caah a si. Snow rang taktak ka hmuh ahcun, ka zumhnak a fek deuh. Zeicatiah minung kan sualnak hi, snow bantuk in Pathian nih a ranter khawh ko timi kha, fiang tein hmanthlak a langhtertu a si caah a si.

Snow ka hmuh fate, "Keimah dinfelnak ruangah silo in, Pathian a velngeih lawnglawng in, ka sualnak vialte hi, hi snow bantuk in pei a ran dih ve cang hi" tiah snow nih, sual ngaihthiammi ka sinak, ka hmanthlak kha a ka hmuhsak. Cucaah snow cu ka uar khunnak a si.

Ram linsa in a rami miphun kan si caah, a cheu cu snow kan duh lo. Snow kan huat. Laimi cheukhat nih, "Snow hi a kan neng tuk" tiah an ti tawn. A linhnak ram in a ra mi kan si caah kan mawh lo.

Ka rak ti tawnmi cu, "USA chaklei i um ahcun snow hi huat khawh a si lo. Hrial khawh zong a si lo. Na duh zong duh lo zongah snow kha na rem a hau. Na duh i, na uar i, na nuamhpi kha a miak deuh" tiah ka ti tawn hna.

"Snow hi ngaknu he an i lo. Na duhmi ngaknu cu, aa dawh zong dawh lo zong ah, na uar i na duh; a pawng na um tik ah na lawm. Cu ve bantuk in, snow hi ngaknu bantuk in na duh i na uar ahcun na lawm ngaingai lai. Na hmuh lo tik ah na hlam lai" tiah ka ti tawn hna.

Ngaknu cu aa dawh lo te a si zong ah, uar hnu ahcun i nuamhpi le lawmhpi a si. A um lo tikah hlam le ngaih an si tawn. Snow a uarmi caah cun, a tlak lo tikah kan hlam zungzal. Cucaah "Ngaknu le snow" an i lo ka tinak a si.

Ka tlaihmi bia cu hihi a si. "U.S.A um vekvek ahcun, snow tlaknak khuaram ah um ding. Mirang ram um vekvek ah Mirang lakah um ding" ti a si.

Zeitluk a kih zong ah snow le khuasik kha duh le uar khawh ka zuam. Snow a thatnak le snow tlak a hlawknak lawngte ka ruat. A chiatnak ka ruat theng lo. Cucaah snow a tlak tik ah ka lawm i, ka nuam. Snow kha harnak petu zong a si ve ko nain, a thatnak tu tam deuh ka hmuh khawh.

Snow cu, leicung leitang tii a tamtertu; thli thiantertu; zawtnak rungrul thattu le pawngkam a thianthlimtertu a si. Minung ngan a dam deuh. Snow a tlak tam paoh ahcun vawleitang tii a tam i tichuak a tha i hydro electric ca tiang in thatnak tamtuk a chuahpi. Snow tam kum ahcun, thingram a tha khun i, leikung le cinthlak a tha khun.

Snow a tlaknak ram ahcun, kan duh zong, duh lo zong ah, a tla thiamthiam ko. Snow thatnak tu kha kan zoh i, kan duh le kan uar ahcun, kan i lawmpi khawh i, cucu a thami le a miakmi a si.

Snow duhnak le uarnak ngeih hnu ahcun snow a tlak paoh ah a nuam i, snow a tlak lo paoh ah, kan hlam. Zeicatiah "Snow le ngaknu cu an i lo." Asiahcun careltu nang "Snow na uar ve maw?"

Khuasik lio snow thlak hlan

Snow a tlak hnu ah hitin a si (2015)

Acunglei hmanthlak pahnih hi, kan inn pawng a si. Snow a tlak hlan le a tlak hnu epchunnak a si.

Snow thlak hlan (2015)

Snow tlak hnu (2015)

Acunglei hmanthlak pahnih hi snow a tlak hlan le a tlak hnu epchunnak a si.

Snow thlak hlan le tlak hnu (2015)

Atanglei hmanthlak hi December 13, 2016 ah a tlami snow hmanthlak an si. 

Park 

December 14, 2016

(2015)

(2015)

2016 kan innhmai far kung

2013 Snow

Ka fale 2014 Snow cung ah (-9 degree F a si)

Westland High School pawng snow (2016)

Westland HS (2016)

Snow at Westland HS (2016)


Atanglei hi Mansfield, Ohio ummi Snow Trails timi a si. Normandy United Methodist Church, Dayton, Ohio ah Youth pastor ka tuah lio ah, mino pawl he snow lakah skii kan rak i cit tawnnak a si.

Snow Trails

Wright Brother's Inn, Dayton, Ohio