U.S. Rian An On Than Tikah Covid-19 Zawtnak A Karh Te Lai?

Coronavirus hi 1918 i a rak chuakmi H1N1 Pandemic timi puul bantuk a si. A tu ah U.S ramchung mizaw hi an zapite 923,612 an si. 52,092 an thi cang. A zual ngaimi hi 14,997 an um. Ni nikhat ah mizaw thar 30,257 an um chap. Nihin ni ah damnak sii an hmu rih lo. FDA nih an hniksak lio mi sii phun 5-6 cu a um nain, "A tha men lai" tiah zumhmi le hniksak lio lawng an si rih. "A tha tiah fehtermi an um rih lo." Damnak sii a um rih lo caah, mizaw le mithi hi can zeimaw zat cu a karh lam an pamh ko rih.

Covid-19 zohkhenhnak kong ah, State cio nih mah le state cio nih tawlrel a si. Ohio hna cu an i rel tuk ko nain, zawtnak hi a karh a rang rih ko. State tampi cu lungrethei ngai in an um ko rih hna. Zawtnak hi a karh a karh lei an si cio rih ko hna. Ramkulh cozah tampi nih, "eidin chuahnak sehzung" phun dah ti lo cu, sehzung tam deuh cu rian an phih. Sianginn an khar. Cozah zung kharmi tam tuk an um. Cucaah USA ramkip ah buainak a um.

Nihin ni ah USA cu Coronavirus Epicenter timi zawtnak tambiknak ram ah aa chuah. Luklak ah million pakhat an zaw lai. White House nih tuan deuh ahcun minung 100,000-240,00 kar kan thi kho tiah an ti. A hnu ah 60,000 kan thi te lai tiah an ti. Minung 60,000 thihnak ding caah a zarh lawng a rau kho men. March thla i an tuaknak ahcun Septermber thla tiang ahcun, USA ah 2.2 million hi Covid-19 in an thi te lai ti a si. Hi cu zawtnak a san ngai lio i, thil sining zohchunh in tuakmi a si.

New York lamzulmi "Cuomo kha Dictator na si" timi hmanthlak a si

Cu tluk in tihnung dirhmun ah USA a um lio ah, mipi nih inn um an celh ti lo. Riantua lo um an celh ti lo. An mawh ve lo. A ruang cu bills pek a hau. Tirawl eidin a hau. American mipi nih le tangka an hmang tuk fawn. Chungkhar cio ah harnak a um tik ahcun buainak a tam ngai. Nizan ah ca pakhat an tial. "An pa rian an ban i, an chungkhar an har deuh caah, an nu cu nau no an ngei ko nain, aa zuar" tiah an ti. An pafa tein rawl an i pek lio khi hmanthlak an cuanter hna. An pafa tein an hmai cu an langhter hna lo. An pa hnatlaknak in i zuar sehlaw a dawh. Hi bantuk harmi hi tampi an um kho men.

USA minung hi minung an rak i ruang lo ngai. A rum lawlaw hi an rum tuk. Micheu cu, kan mah cio bang, ei cawp le kawl cawp an si ko hna. Tutan Covid-19 lio ah hin, US hi mi tampi an har ko hna timi hi a fiang Ngai. USA cu bills peknak ram a si. Tuan lo zong ah bills pek a hau a peng. Cucaah mipi cheukhat cu, an lungretheih ruang ah maw a si hnga? Politics ruangh maw a si hnga? Hmun tampi ah lam an zul. Tuluk ram ah leng chuak hlah u" timi he cun aa dang tuk. Cucaah USA ahcun minung hi hren le erh khawh taktak an si lo.

A cheu cu "Make America Great Again" (MAGA) catlang put in lam an zul. Meithal kuan hrukmi he bak in lam an zul ko. Meithal kennak nawl an ngeih caah ken khawh a si. Tihnung taktak a si. Lamzulmi pawl hi "Righ-wing asiloah Far-right movement" timi Mirang thilian pawl deuh an si ti a si. Cu hna cu President nih tha a pek pah fawn hna tikah, a buai ngaingai ko. Lam zulmi pawl hi, zaw tung hna sehlaw, zeitluk in dek an i ngaihchiah hnga? Chimh ngailo mi a zawmi le thimi an tam Ngai cang. Freedom ngeih lo in nunnak cun zawtnak ngeih i freedom kan duh deuh a timi tampi an um.

N. Carolina ah lamzulmi pawl 

Cozah uktu Governor le President zong hi an tuar ngaingai ko hna. An caah biakhiah awk a har tuk.
An caah thlacampiak an hau. Riantuan ding van on sual le mizaw karh an phang. Business on lo le sipuazi tlak le mipi huatral kha an tih fawn. A karlak ah pialrawl bantuk in an i tenh. USA hi freedom le democracy hi an hman ning an luan deuh tawn rua tiah ruah awk a um.

A cheu cu hruaitu upa cungah biachia holh chia chim zong an um. A cheu cu Coronavirus hi "fake news" a timi an tampi. Kan President hmanh nih, "hoax" tiah a rak ti. Naite ah Ohio ramkulh ummi Marion khuapa, John W. McDaniel timi cu "Stay-at-Home order" chuahtu Ohio Governor kha biachia chia hna in a ti.

Ohio Governor DeWine hi..leng chuak kho lo in a kan tuah. A tihmi chuah lo in um ko u; a ngamhmi kan chuak ko lai...Hihi naingaizi ningcanglo in a hman caah a si" tiah a ti. Coronavirus cu tih ding um lo tiah a ti. Amah zong cu virus in a zaw nizan tihni ah a thi ve. A ruak cungah a nupi Lisa McDaniel nih a timi cu hi tin a si:

John bantuk in minung tampi nih Covid-19 tih a nunnak hi, fiang tein an rak thei lo. Nikhat hnu nikhat kan liamnak ah hin, hi mit nih a hmuh khawhlomi ral nganpi kan ngei ko ee" tiah a ti. John hi nihin ni ah nung rih sehlaw, USA ram pumpi nih buainak (Covid-19) kan tonmi hi, a cohlan ko cang hnga i, "Stay-at-Home Order" hi a zulh ko hnga. Midang chungkhar le khawikawm zong kha zulh ding ah a fial ko cang hna hnga timi kha kan fiang ko cang" tiah a ti. 

John McDaniel bantuk in a lungthawngmi le a zeipoi lo mi hi USA ah an rak tam tuk. Hi hna pawl nih hin, minung nunnak le ngandamnak nak nakin an lungchung chiahmi "agenda" le sipuazi le tangka tu hi biapi deuh ah an chiah caah, a tu bantuk in lamzulhnak zong hi an tuahnak a si timi hi, kei ka hmuh ning a si. A zawfakmi aa ngaihchihmi an tam tuk cang. Hi lamzulmi zong hi zaw hna sehlaw an i ngaichih tuk ve ding a si.

Hi zawtnak hi nihsawh ding a si lo. A tu zong lamzulmi pawl hi ngakchia hna an i chuahpi hna. An governor cio hi biachia holh chia in an ti hna. "USA cu Russia a si lo. Tuluk a si lo. Nawlngeitu uknak nan hmang kho lo..USA kan si an ti. Ohio governor DeWine hna cu,  "NAZI ruahnak he a tahchunhmi zong an um ve."

Doctor le nurse te nih cun, "Nan damnak le nan chungkhar damnak biapi ah chia u? Va tin u law inn ah va um ko u.." tiah an au ve. Nurses te le doctors te hi an ba tuk. An thluak a ba. An tha a ba. Nikhat ah suimilam 12 rian an tuan. A celh in an celh lo. Lamzultu hna nih hin, doctors le nurses te kong zong ruah a herh. US hi a  pawinak cu, "Tangka le sipuazi an ti ahcun ngandamnak kong zong an ruat lomi an tam tuk. Hruaitu caah dirhmun a fiang kho lomi an tam tuk.

President tha a pemi cheukhat cu meithal he bak in lam an zul

President zong hi a dirhmun a har tuk. Biakhiah awk aa harh taktak ko. "Social distance timi pe 6 cung naih lo ding" timi zong hi an peh te khawh men. Peh ah a tha ding a si. USA hi business an on ahcun mizaw an karh te kho men.

Covid-19 cu mi zapite caah buainak bak a rak si. President le Governors pawl zong a caancaan ahcun bia fakpi in an i el tawn. An ruahnak zong aa khat kho tawn lo. President nih  bia a chimmi ah State Governor pawl hi, an upadi a reng tuk lehpek tiah a ti i, a mawhchiat tawn hna. Cucaah mipi kha Governor nih an uk tuk hna ti phun in bia a chim ve.

Cucaaah "Liberate Minnesota, Liberate Michigan, Liberate Virgiania..." tiah a ti i, lamzulmi tha a pek hna. Governor cheukhat cu an thin a hung taktak. President le Governor pawl hi an tangti kho lo ngai. Hihi thil pawi ngai a si. A tu lio caan ahcun lungthin khatte in tanti le i bawmhchanh cio hi riantha bik a si. State cheukhat cozah nih kan i ready lo ti a si. Federal cozah nih kan bawm deuh seh ti an duh. President nih an duh ning in a bawm kho ve hna lo. Harnak tampi an tong.

Ohio kan governor hna cu, Ohio hi rian on ding caah kan i ready lo a ti. Cucaah kan on hmanh ah duhsah tein kan on lai tiah a ti. Federal Government nih State Government kha an herhmi-Covid-19 test nak thilri, hmurhuh, khut hnukmi sii le vennak thilri-hi tling tein a kan bawm kho lo. Testnak thilri a tlinlomi hi a pawi ngaingai ah an ruah. A ruang cu a zawmi theih khawh an si lo i, zawt theih tunglo in midang kha zawtnak an chonh khawh hna caah a si. 

Thutdir ningcang zong tliang le tling tein bia a kan chim lo ti a si. State governor pawl an lung a rawk ngaingai. An ram mipi nih le an namchih (press) tuk fawn hna. Cucaah ramkulh cheukhat cu May 1, 2020 ah business kan on than lai ti a si. Cu ahcun Ohio zong aa tel ve.

New York State hna cu mizaw le mithi an tam tuk caah, May 1 ah rian on ding cu a si kho lo ti a si. Tu tan virus cu US ram ve lo bang an i chuahsual ngaingai ko. An rak i timlam lo ngaingai i, a taktak an van ton tik ahcun an i ti kho ti lo. Ramkip in bawmhnak a phunphun te a ra ve. South Korea, Tuluk, Russia le a dang ram fatete hmanh in PPE timi pumpak vennak thilri le sizung thilri bawmhnak tampi an hmuh ve.

US States lakah Georgia hi tu zarh Ningani ah rian kan on than lai tiah aa timi a si. Georgia hi Ohio nak in mizaw an tam deuh. A tu lio ah 22,491 an zaw; 899 an thi cang. Rian an van on than tik ah mizaw le mithi zeidek an lawh te lai? Mipi nih cun an ngaihlah ngai ko ti a si. Georgia bantuk in, State dang zong nih rian an van on ahcun, USA ah zawtnak hi a karh ngai te kho men.

California cu rian an on ngam rih lo nain survey an tuah tikah, sifakbik 3.6% lawng nih business hi on than an duh i zapi zaran 3.6% nih an duh rih lo ti a si. Cozah nih "innchung ah um ding" timi a um rih ko nain, ni a lin tuk i degree 90 cung a kai caah beach ah nikhat hnu nikhat minung an tam chin lengmang i zawtnak hi a karh ngai te men lai tiah an ti.

Atu ah eidin dawr, thilri dawr, bars, sekhan, sianginn le a herh tuklomi rian paoh cu an khar dih ko hna. Voksa le cawsa chuahnak sehzung lianlian zong an khar hna. Minung 28 million rian lo in an um. Rian an on tik ah hin, hi vialte hi a hlan bantuk in US zong hi kan si than te lai dek maw timi theih khawh a si rih lo. "Normal" hi fawi ah kan si kho lo te men lai.

Cucah May 1 ah business on dingmi cu, mipi nih ngaihlah bu tein on ding an timh cio mi a si. Hi rian an on tik ah hin, zeitluk in dah Covid-19 mizaw hi an karh te lai timi cu theih khawh lai timi cu ralring tein hngah cio rih ding a si ko. Biakinn pumh te hna zong an on te ko lai nain, Khrihfabu cio nih pumh le pumh lo ding cu, mah le state hawih cio in khan ah a tha te ding a si.