10. Sears Tower
Umnak: Chicago, USA
Asan: 1451 ft (1729 ft acung bunhmi zummi par)
Dawt: 108
Sak Kum: 1970
9. Zifeng Tower
Aumnak: Nanjing (Tuluk)
Asan : 1476 ft
Dawt : 89
Sak Kum: 2010
Zifeng Tower
8. Petronas Twin Towers
Umnak: Kuala Lumpur, Malaysia
Asan : 1483 ft
Sak Kum: 1998
Dawr : 88
7. International Commerce Center
Umnak: Hong Kong, Tuluk
Asan: 1588
Dawt: 118
Sak Kum: 2010
6. Shanghai World Financial Center
Umnak: Shanghai, Tuluk
Asan: 1614 ft
Dawt: 101
Sak Kum: 2008
5. Taipe 101
Umnak: Taipe, Taiwan
Asan: 1670
Dawt: 101
Sak Kum: 2004
4. One World Trade Center
Umnak: New York, USA
San: 1776 ft
Dawt: 104
Sak Kum: 2013
3. Makkah Royal Clock Tower Hotel
Umnak : Mecca, Saudi Arabia
Asan: 1971 ft
Dawt: 120
Sak Kum: 2012
2. Shanghai Tower
Umnak : Shanghai, Tuluk
Asan : 2073 ft
Dawt : 121
Sak Kum: 2014 (Sak lio asi)
1. Burj Khalifa
Umnak : Dubai, UAE
Asan : 2717 ft
Dawt: 163
Sak Kum: 2010
Thursday, November 21, 2013
Wednesday, November 20, 2013
Anthur Thlaikung (Roselle Plant)
Anthur Thlaikung
Lai holh in anthur tiah kan timi hi, Mirang nih cun "roselle" an ti. Kawl nih "chin-baung" an ti. Aphun hi "Hibicus" a si. Achungkhar (family) asinak min cu, "Malvaceae" ti asi. Anthur thlaikung tiah ka ti duhnak cu, "roselle plant" tiah Mirang nih an timi khi ka chim duhnak asi. Anthur thlaikung ti tikah, a kung lawng khi chim duhmi siloin a hnah, a kung, a nge, a hram le apar tiang in aa tel dih.
Anthur Phunphun
Anthur Phunphun
Atanglei hi anthur aphunphun hmanthlak an si.
Thursen Anthur sen phundang pakhat
Thurzam phunkhat Anthur phunkhat a par lio
Thurhring a no lio caan
Thurhring a no lio caan Thurzam par
Anthur Thlaikung Thawhkehnak
Anthur thlaikung (Roselle plant) hi khawika ram sette in dah aa thawk ti cu theihfian a si lo. Tuanbia thiammi tampi nih cun, Africaram chaklei Egypt ram in aa thawkmi thlaikung pakhat asi tiah an ti. Acheu nihcun anthur thlaikung (plant) hi India in Malaysia ram karlak ram hna ah hin, an rak cinhmasatmi thlaikung (plant) pakhat asi tiah an ti. Cuka hmunhma in chawlet pawl nih, Africa ram ah an rak luhpi. Africa in America ah an rak zuarmi sal pawl nih, anthur thlaici cu Thlanglei le Chaklei America tiang an rak i kalpi i, cuticun anthur thlaikung cu hmunkip a phanhnak asi tiah an ti.
Thingkung kong cawngmi le thiammi, M. de L'Obel nih, anthur kong a rak hlathlainak kongkau hi 1576 ah ca in a rak tial cang. 1687 ah anthur hnah eidin khawh a rak sinak hi, Java ram ah an rak tial cang. Kum zabu 17 nak ah Brazil ah le 1707 ah Jamaica ah an rak cin cang. 1840 hlan ah hin, Guatemala ram ah dinhhang caah an rak cin cang. J.N. Rose nih "1899 ah Mexico ram Guadalajara Market ah, beng khatkhat in anthur an rak zuarmi ka hmuh" tiah ca a tial. 1892 ah Queensland (Australia) ah anthur sersiamnak sehzung pahnih a rak um cang i, anthur akhammi an rak ser i, Europe tiang an rak zuar cang ti a si.
Zuar ding in tom ciami anthur
Sii Ca Hmannak
Anthur hi ram kip, Mexico, Africa, India in Thailand tiang an mah le thiam ning cio in sii caah an hman. Anthur ah thikai a tumter khotu dat (antihypertensive) a um tiah an ruah. Thi a tumter ko timi langhternak taktak cu an tuah kho rih lo. Zunlei zawtnak (unitary infection) caah an hman. Zun tam tuk (diuretic) thlawpnak, ek nem sii (laxative), cancer, lung lei damlonak phunkip, thahri thatlo phunkip thlawpnak caah an hman. Laimi hi cancer zawtnak a ngeimi an tlawm ngaingai. Hihi a ruang pakhat cu, khuhlu thei le anthur kan eidin tuk caah asi lai tiah ka ruat theu tawn.
Anthur ah hin Vitamin-C tampi aum ti asi caah, Vita-C cu taksa thawntertu le zawtnak dohtu vitamin phunkhat a si. Cu nihcun Laimi damnak tampi a rak kan pek ko rua tiah ka ruat.
Nichuahlei Africa ram ahcun, anthur sen in sermi, "Sudan lakphak" cu khuh sii ah an hman. Anthur haang (juice) cu cite le hmathak tlawmte cawhmi cu "biliousness" timi, thin le hnit nincanlo ruangah a chuakmi pawpi nuamhlonak, te pawl thlawpnak ah an hman.
Anthur hnah mei emmi alinmi cu, Durhtawt (boils), hmachia (ulcers) le kepha kakmi rang deuh in a dam khawhnak hnga caah an hman. Ahnah in an sermi takthuh (lotion) hi hma le titsa hnaikhuarmi thlawpnak ah an hman. Anthur mu in sermi thauhang (oil) cu kalauk kepha hmami damternak ah an hman. India ram ahcun, anthur cu rawlrialnak a dermi (dyspepsia/indigestion), zun fah (dysuria) le zunsip-ei (strangury) damternak caah an hman. Anthur i a ummi dat cheukhat nih thin zawtnak, cancer, zunthlum le adang thi he aa pehtlaimi zawtnak tampi damnak dat a um tiah an ti. E.Coli zawtnak a doh khotu dat zong aum ti asi.
Anthur in sermi eidin pawl
Anthur ah aa telmi dat hna hi atanglei bantuk in a si.
Anthur, Ahringmi
|
|
Gram 100 g (3.5 oz) ah Aa Telmi Dat
|
|
205 kJ (49 kcal)
|
|
11.31 g
|
|
0.64 g
|
|
0.96 g
|
|
Vitamin A equiv.
|
14 μg (2%)
|
0.011 mg (1%)
|
|
0.028 mg (2%)
|
|
0.31 mg (2%)
|
|
12 mg (14%)
|
|
215 mg (22%)
|
|
1.48 mg (11%)
|
|
51 mg (14%)
|
|
37 mg (5%)
|
|
208 mg (4%)
|
|
6 mg (0%)
|
|
Link to USDA Database entry
Percentages are roughly approximated using US recommendations for adults. Source: USDA Nutrient Database |
Vitamin a thami anthur hang
Hmannak Dangdang
Anthur hawng hi hri aphunphun caah an hman. Anthur sen hi America le Europe ram ah eidin color tamhnak caah tambik an zuar. Germany ram hi anthur sen tambik a cawmi ram a si. France ram ahcun, ramdang mipem Senegal miphun le adangdang nih anthur tampi an zuar i dawr ah hmuh ding tampi a um. Meh caah tambik an zuar.
India ram ahcun, "Gongura" tiah an ti i, Daal meh he aphunphun in an cawh i an chumh. Ahnah an kio i, hmathak he an cawhmi meh, Gongura Pacchadi timi Andhra miphun meh cu, Andhra miphun meh ah minthang bik asi. Kawlram zongah Chin-baung kyaw (anthur kio) cu a minthang taktakmi meh a si ve. Anthur hi Kawlram miphun hna zong nih, dinhhang, mehkio le zeidang meh phunkip ah kan hman ve. Laimi caahcun anthur cu kan miphun anhringso a si.
Chin-baung Kyaw
Gongura Pachadi India meh minthang
Nigeria le
adang Africa ram tampi ahcun, ramdang uknak chan lio in, innchungkhar meh ca
lawng silo in puai le nipini zongah biapi taktak in an zuarmi meh a si. Kawlram,
Africa le Trinidad timi ram hna ah hin, anthur in jam (ahang-khalmi) aphunphun
an ser. Australia ram Queensland ahcun, anthur in sermi jam (ahang-khaltermi)
pawl hi, khuachung puai kip ah biapi taktak in an zuar tawnmi a si.
Anthur juice
Anthur juice
Anthur haang khammi
Anthur juice
An Cinnak
Ram
Tuluk le
Thailand hi anthur tambik a cingmi le chuahmi ram an si. Thailand chuahmi hi asining
(quality) a tha bik khun i, Tuluk tu hi cu tlawmte asining a niam deuh.
Vawleicung anthur thabik cu Sudan in a chuak nain, an chuahmi a tlawm deuh caah
min an ngei tuk lo. A dang tambik cinnak ram hna cu, Mexico, Egypt, Senegal,
Tanzania, Mali and Jamaica an si. India ram abik in Ganges Nelrawnpi ah hi,
anthur cu hri caah tampi an cin. Cuka ahcun amin ah "mesta" tiah an
auh. Ahthur hri chuahnak sehzung zong tampi a um.
Malaysia ah anthur hi 1990
kum kuakap lawng in biatak tein an cin. 1993 ah Agriculture Department nih acre
12.8 an rak cin i, cucu anthur cin biatak te an thawknak a si. Tambik cu
Terengganu timi ram ah an cin. 2000 ahcun acre 1,000 tluk an cin ve. Senegal
ram hi anthur tambik a chuahnak ram pakhat a si. Kum khat ton 700 tluk a chuak
ti asi.
Tlangpang ah an cinmi thursen
Hmun rawn ah an cinmi thursen
Senegal ram anthur thursen an cinnak hmun
Anthur lo i riantuan lio
Lairam le Anthur Sipuazi
Lairam zong ah hlan pipu chan in anthur an rak cin cang. Pipu hna nih Lairam an rak phanh ka tein rak cing cang hna sehlaw a dawh. Zeicatiah Kala le Kawl miphun hna nih, Laimi pipu hna nih Lairam an rak luh hlan in anthur an rak cin cang i, kan pipu hna zong nih, Laitlang an rak kai lio ah, a ci an rak i ken ve hrimhrim ko lai ti hi a fiang.
Lairam khuacaan, tiram le leilung hna hi anthur phunkip nih an i ngaih. Lairam ah anthur a tha kho ngaingai. Cucaah motor lam an tha chin deuh lengmang lai i, anthur hi sipuazi ca in cin ah a tha ding asi. Athei cu haang (juice) ah ser khawh an si. Athei le hnah hring cu Kawlram ah zuar khawh a si. Acar in Mizoram, Kawlram le ramdang tiang zuar khawh an si. Akung cu hri phunphun caah hman khawh a si. Cucaah mah chungkhar ca te lawng cing ti lo in, lo kaukau tuah i, anthur sipuazi hi tuah ah mi tampi caah cawmnak a tlak te dingmi sipuazi pakhat asi.
Anthur theisen
Anthur theisen in an sermi
A car in zuar khawh a si
Hnah hring in zuar khawh a si
Cin tikah artlang tein cin ding a si
Biafunnak:
Laimi hi kan eidin a chia; kan rian a hrang; kan thadir ning le temtuar ning chim awsk atha lo. Asinain hi tluk in Laimi kan ngan a dammi, cancer, thikai, lungzawtnak le zunthlum te hna a rak tlawm tukmi hi, anthur kan ei tuak ruang zongah a ruang pakhat asi kho mi a si. Zeicatiah anthur ah zawtnak a dohkhotu dat tampi aum caah a si. Cucaah ngandam a duhmi poah nih, anthur tam deuhdeuh in ei ding asi.
(Ref: Images from Google.com)
Monday, November 11, 2013
Haiyan Typhoon
Haiyan Typhoon?
Haiyan typhoon cu Philippines
ahcun "Typhoon Yolanda" tiah min an sak. November 7 ah Guiuan,
Nichuahlei Samar, Philippines ram ah tlang a phanh ah hin a cah lio cem caan a
si. November ni 8 ah Philippines ram chung taktak ah a rak phan. Haiyan typhoon
hi, Federated States of Micronesia ram nichuah thlanglei in aa sem. Thli a fak
chin lengmang i, Philippines ram a phak tik ahcun, suimilam pakhat ah 315 km/h
(195 m/h) in a hrang. Thli nih rili tilet a thawhtermi hi pe 45 a sang.
Haiyan typhoon nih, Philippines
ram ah atanglei bantuk in rawhralnak le thihlohnak a chuahpi:
*Mithilo: Minung 1,796 ruak an char cang; 10,000 tluk an thi lai
tiah an ruah. Khua tampi a hrawh i, a cheu khua cu a ning bak in an i rawk dih.
* Arawkmi: million 10.6 a tlawmbik ah a rawk lai tiah an tuak
chung
*Rawhnak Fakbik Khua Hna:
-Guiuan, Sama Province, minung 40,000 umnak aa rawk dih
-Tacloban, Leyte Province cu innlo le thinking vialte an bawk dih.
Miruak aa pawng
-Cebu Province khua hna i, 80-90% cu aa rawk dih
-Baco khua, Oriental Mindora (mi 35,000 umnak) cu 80% tii nih a
phum (UN report)
Haiyan typhoon hi, vawleicung
hrangmi typhoon vialte lakah a fak bik mi thlipi asi tiah an ti. Thlipi hrangmi
a kauh hi, 600 km a kau. Hi thli hi Vietnam le Tuluk ram ah a va lan. Vietnam a
phak ah hin a cak tuk rih i, thli thazaang hi 115m/h (suimilam pakhat ah meng
115) in a hrang; Tuluk ram a phak tik zongah a cah tuk caah mithihnak a chuak
rih. Vietnam ah minung 14 an thi, 4 an tlau i 81 hma an pu. Minung 600,000 tluk
himnak hmun ah an zamter hna. Taiwan ram ahcun, rilipi tii nih minung 18 a lak
hna; an khamh dih hna nain 8 an thi. Tuluk ram ah tiilawng pakhat a hrawh I,
minung 6 an tlau; Hong Kong ah 1 a thi.
Typhoon dangdang minung tambik a
thihtertmi hna cu:
-Kong Kong typhoon (Sept,
1937)-11,000 an thi
-Vera Typhoon (Sept,
1959)-Japan ah 5,238 an
-Typhoon Nina (Aug
1975)-Banqiao tikhamnak aa sat i mi 229,000 an thi
-Typhoon Thelma (Nov,
1991)-Philippines ah mi 5,000-8,000 an thi
Hmailei?
Global warming ruangah typhoon, hurricane le cyclones hna hi an fak chin
lengmang i, rawhralnak an chuahpimi zong a tam chin lengmang ti a si.
Subscribe to:
Posts (Atom)
Hmurhuh Huh Lo Ruangah February Ahcun 500,000 An Thi Kho
Covid-19 zawtnak U.S a phanh ka tein CDC doctors le scientists le NIAID (National Institute of Allergy and Infectious Diseases) director Dr....
-
Lunglawmhnak Ni Tawite By Bawi Tei Kum rungvui in kan lung...
-
Jesuh nih "Si dawh lo ngai a simi bia" a rak chimmi pakhat a um. Cucu Thawngtha Cauk (Gospel) ah a ummi silo in, Lamkaltu chung tu...
-
Miphunpi tampi cu an miphun le nunphung aa tlakmi hi, an miphun hmelchunh (national symbol) ah an hman tawn hna. Cucu an tiram, an nunphung ...