Har Lio Caan Ah Zumnak Thawn A Herh

Bible Caangtar: Isaiah 7:9  "Na zumhnak a thawnlo ahcun na hmun hrimhrim lai lo" 

Biahmaithi: Minung hi zungzal hmun ding kan si lo. Kan thih caan a phak cun kan thi ko lai. Asinain kan nunchung upa kan si hnu in, tar kan si hlan tiang ah, harnak le ral kan ton tik paoh ah, teinak kan hmuh khawhnak ding caah le teitu kan sinak ding caah a hrampi bik  aherhmi cu "zumhnak a si." Zei bantuk harsatnak, zawtfahnak, sunghbaunak le ral kan ton zong ah, Pathian lei ahcun fekte le zumh awk tlak tein um a herh. Kan zumhnak a hmunh a herh. Kan zumhnak a thawn a herh. Zumhnak a thawn ti lo hnu ahcun, zeitluk ralkapbu thawng le hriamnam thawng hmanh hi an zam tawn ko. 

Isaiah 7:1-9 ah hin raltuknak pakhat kan hmuh. Aa tunmi hna cu hihi an si

(1) Judah siangpahrang Ahaz cu Syria siangpahrang Rezin le Israel (Samaria) siangpahrang Pekah nih an doh. Jerusalem khua an tuk.  A lak cu an la kho lo.

(2) Ahaz nih Syria ralkap kha Israel ram an phan cang ti a theih tikah, a mah le a mi hna cu an thin a phang tuk hringhran. An thinphan ning cu "Thlitu nih thingkung a hninh bantuk in an i hnin" (Is.7:2)

Hi a cunglei zoh tik ah kan nunnak ah zeidah a kan cawnpiak? 

Nifatin te kan nunak ah hin, buaibainak, harsatnak le sunghbaunau le zawtfahnak tibantuk in dotu ral kan ngei. 

Siangpahrang Ahaz zong dotu a ngeih bantuk in, dotu kan ngei ve tawn. Ahaz zong a mah umnak te ah a um ko nain Rezin le Pekah nih an rak bawmh bantuk in, a caan ahcun kan ralpa Satan ni hin, hawi phunphun le bawmtu phunphun aa sawm hna i, a kan teinak ding caah a kan bawmh ve tawn. 

Jesuh khual a tlawn lio ah, Galilee Rili ral Gerasa mi hna ram a va phan. Gerasa cu Gallilee in km 40 tluk a hla.

Khuachia nih an tuahmi pa a va ton i, cu pa cu Jesuh nih "Na min ho dah a si?" tiah a rak ti lio ah, khuachia tuahmi pa nih cun a min a chim lo. A chimmi cu "Legion" tiah a ti. "Legion" timi cu "Bupi" tinak a si. Legion timi cu Rome ralkap tampi a bu in ummi min an auhnak a si. AD 70 hrawnghrang ah Israel ah a bu in a ummi Rome ralkap bu an si (Mark 5:1-17).

Israel le Judah pennak

Hi khuachia tuahmi pa hi zaangfak tuk a si. Zeicatiah a chungah khuachia pakhathnih lawng a tuahtu an si lo. Khuachia "Bupi" in an tuah. Pakhat lawng nih a tuah lo. Ahaz kha Rezin le Pekah nih an bawmh bantuk in, khuachia Bupi nih an bawmh. A nunnak ah retheihnak le tuarnak in a khat. Cu lio te ah Jesuh he an I ton tik ah, Jesuh nih khuachia vialte "Legion" hmanh cu a tei piak.

Ahaz zong hi Assyrian siangpahrang Tiglath-Pileser-doh awk caah Rezin le Pekah nih an sawm. A duh lo caah ral in tuk an timh. Syria ralap pawl Israel an phan cang timi a theih tik ah, "Thlitu nih thingkung a hninh bantuk in an i hnin" a ti (Is. 7:2). Kan nunnak ah kan ral a kan bawmtu an tam tuk ahcun minung cu tihphannak in kan khat "A ther in kan ther tawn." Ahaz zong cu bantuk cu a si ve ko.

Cu lio ah Pathian nih Isaiah cu a thawh i, "Na fapa Shear Jashub kha i thit law, siangpahrang Ahaz cu hung tong tuah u. Puantaktu pawl riantuannak hmun, cunglei tili i ti a rung luannak tidong a donghnak ah khan nan hmuh lai" tiah a ti. Ahaz hi tihnak in a khat. Pathian sin hmanh ah thla a cam lem lo. Asinain Pathian hi a mah a thimmi siangpahrang khamh awk ah a rak i tim cia. Cucaah Isaih kha Ahaz thapetu ah a thlah. Isaiah zong a mah lawng a kalter lo. A fapa Shear Jashub i ken tiah a ti. 

Shear Jashub timi a sullam cu "Mi tlawmte lawng an kir than lai" tinak a si. Ahaz a ral hnu cu, Pathian nih a tei piak hna lai i, mi tlawmte lawng an kir than lai" tinak asi. Pathian an lei ah a tannak paoh cu teinak an hmuh. An ral cu an sung tawn. Ahaz ral hna hi an sung lai tinak caah, Shear Jashub cu aa kennak a si. 

Pathian nih Isaiah cu Ahaz sin chim ding bia hi tin a chimh. Minung leikap ah lungthin le tuahsernak in timhtuah a fial ve (7:4)

(1) Ralring peng in Lungdai tein um ko
(2) Lau hlah
(3) Awlokchawng in um hlah
(4) An dotu siangpahrang 2 cu “a mit dengmangmi thingthu bul pahnih khu tluk fang men an si ko”

Nifatin te kan nunnak ah, pumpak le chungkhar le ram in ral kan ngei tawn. Judah miphun hna an ral nih an fuh hna. An doh hna. An thin a phang. Cu bantuk in nihin ni ah kan ral ngan bik pakhat cu CORONAVIRUS a si. Hihi Pathian nih Satan zong tuah a fialmi a si kho ko. Kan ral nih cun vawlei thil hna hmang in harnak a kan pek pek zungzal. Coronavirus nih vawleicungpumpi a cul dih cang. 



Hi a cunglei bia hna hi tu chun kan ral tihnung bik Coronavirus nih a kan doh lio ah, Pathian zumtu hna nih kan zumh dingmi, nunpi ding le dirpi ding le tuah dingmi an si. Kan i zuam ve dingmi an si. Pathian nih a ti bantuk in:

(1) Ralring peng in um ding kan si
(2) Lungthin dai tein um awk kan si
(3) Mithi/mizaw an karh tuk zongah Lau ding kan si lo
(4) Buaibainak tam tuk zongah “awlokchawng” in um ding Pathian nih a duh lo
(5) Zeicatiah Ahaz dotu-Syria le Israel thinhunnak le thawnnak cu “A mit dengmangmi meithingthu bul khu fang men an si” tiah a ti bantuk in, Coronavirus zong cak cuahmah ko hmanh seh, mizaw le mithi tamter cuahmah ko hmanh seh, hi kan ral zong hi a lo ve te ko lai. Atu lio minung caah tihnung tuk hmanh sehlaw, a lo ve te ko lai. A tu lio ahcun scientist le doctors te hmanh an vansang a ko nain, Pathian caah cun chikkhatte a si ko.

5. Pathian nih Ahaz sin ah Isaiah hmang in a donghnak bia a chimi cu hihi asi. Amah a dotu a ral hna-Syria le Israel-kha an thawn tuk lio as i caah, cu lio ah Ahaz caah a herh bikmi cu Pathian a zumhnak le bochannak hi a si. 

Pathian nih Isaiah hmangin Isaiah bia a cahmi cu, "Na zumhnak a thawnlo ahcun na hmun hrimhrim lai lo" timi  a si. Syria le Israel ral tihnung taktakmi kut in, Judah le Jerusalem le Ahaz himnak ca ahcun "zumhnak thawn bak kha a tawhfung a si. A hrampi a si" 

Minun nifatin kan nunnak ah, Ahaz bantuk in a cakmi le tihnungmi ral phun tam tuk kan ngei. Sualnak ral doh a hau. Zudin saei le ningcanglo nunnak hna zong kan ral an si. Zawtfahnak, thihlohnak le khawndennak ral kan do tawn. Zumtu Job bantuk in sunghbaunak, fanu fapa thih viarnak le zawtfahnak ral , a fak tukmi ral hna pehtlai thluahmah in doh a hau tawn. A caan ah thangchiat muilen kan tong tawn. A caan ah kan suallo zong ah sual puhnak phunphun kan tong tawn. A caan ah tahnak le mithlitlaknak le ngaihchiatnak phunphun kan tuar tawn hna. Cucu nifatin nunnak ah ral doh a si. Kan mah kan nunnak chunglila hmanh ah raldoh a si tawn.

Hi bantuk in a kan dotu le hrawkhral duhtu ral tampi kan ngeih lio ah kan herh bikmi zeicah a si? Hriamnam le fimnak hna an si theng lo. Pathian zumhnak le bochannak a si. Cucu Pathian nih a kan fial cemmi a si Kan ral hi kan mah tein cun kan tei kho lai lo. Khuachia nih an tuahmi-Gerasa ram mimolh-bantuk in kan chungah sualnak thlarau Legion hmanh um ko sehlaw, Jesuh Khrih thawnnak nih cun a kan tei piak khawh ko. 

Sualnak kan timi hi a ngan tuk. A hmete timi a um kho lo. Zei bantuk sualnak paoh hi a kan hrawk khotu an si kho ko. Zudin saei te hna, cakuak zut te hna, ritnak si tongh te hna, gambling te hna, casino te hna le sualnak phunphun hna nih nifatin kan nunnak ah a kan dohtu kan ral nganpipi an si hna. Hihi a dintuaimi ral an si lo. Zumhnak ngeih lo ahcun, mah kan ral hmai ah dir khawh ding a si lo.

Ahaz caah Rezin le Pekah tin an nun tuk bantuk in, nihin ni ah Coronavirus hi, mi vialte caah tih a nung. Upa ngakchia timi um lo in, nu le pa timi um lo in, kan zapite caah tih a nungmi a si. Nihin ni tiang ahcun "damnak sii zong a um lo. Khamnak si zong an ser kho rih lo." Cucaah UNO fimnak, Tuluk fimnak, Europe fimnak le US fimnak hna nih 100% in an kham kho ti lo. Samfa nakin a le (5) a hme deuhmi rungrul te nih vawleipumpi therphang le awlokchawng in a kan umter ko cang. 

USA le Russia le Tuluk hna hi, atom bomb thatha ngei hmanh hna sehlaw coronavirus dohnak ah zei hmanh san an tlai lo. Zawtnak dohtu doctors le nurse hna nunnak an liam i ven awk a har taktakmi zawtnak asi. New York ah ER doctor nu Dr. Liroi Breen hna cu a mah tein nai Zarhpini ah aa that.

Nihin ni ah, vawleipumpi ah minung 3,135,324 an zawt lio le 217,709 an thih lio ah hi tihnung ral nganpi in zeitindah kan him lai le kan kuat khawh lai? Vawleicung ram fimbik le rumbik USA ah minung 1,035,240 an zawt lio le 59,225 an thih lio ah zeitindah nang le kei Laimi kan him khawh lai? Kan fimnak in ven awk zong a si khawh tung lo? Ohio hi USA ah rum ah pasarihnak a si. A thawng ngai ve. Asinain Coronavirus cun aa khamh kho ve lo. Nihin ni ah 16,769 an zawt lio le 799 an thih lio ah, Laimi zeitindah kan i ven khawh lai? Ruah ah hin lungdong taktak a si. Kan i venak ding le kan himnak ding cu, "Kan himnak le kan i dornak lungpi le ralhau a simi kan Pathian hi fek tein i tlaih le zumh hi a si ko."

USA sipuazi hi a thawng tuk nain, zarh li chung ah minung 26,000,000 rian lo in an u manh ko. Covid-19 ruangah rianglo in kan um timi bawmhnak an sawk cio hna. Hi pin ah rianlo in sau tuk um ahcun nunnak a fawi ding a si lo. Dawr viale an lawng dih ngacha. USA ah hi bantuk in thil a cang lai timi hi chim awk a rak har nain, USA ah mangtam zong a si kho ve ko hi teh timi a lang.Ni zeimawzat cu, edin thathi le zunput caku hmanh cawk ding a um lo. Khuaruahhar a si ko. 

USA cu mah tein dumhau le lo kan ngei hna lo. Midang company rian ah aa hngatchanmi kan si hna. Kan mah kan dam ko bu le tuan kan duh ko bu zong ah, company nih rem an ti lo ahcun rianlo in um a si ko. Hi bantuk thil si lio caan ah, zeidah kan herh cem? Pathian kan zumhnak hi a biapi tuk.

Isaiah 7:1-9 zoh tikah, Judah siangpahrang Ahaz (BC 763-710) cu Syria Siangpahrang Rezin le Israel Siangpahrang Pekah nih an tuk. Jerusalem khua ah an erh. Ahaz hi Jerusalem in BC 732-716 karlak lak i a bawimi a si. Israel he hin unau an si nain, an I hua. Cucaah Israel nih Syria aa rawih i, an tukmi a si. 

Ahaz le Jerusalem mipi an erh hna bantuk in, kan nih zong Coronavirus nih pum kho lo le leng chuak kholo in a kan tuah bantuk in an rak erh ve. Jerusalem mipi vialte le ralkap zong, an ral-Syria le Israel- nih an erh hna caah, tihphannak in an khat. Tu chun kan nih Covid-19 nih inn ah a kan erh ve. Covid-19 tih ruangah a kan hren ve. Awlokchawng in kan um. Leng zong kan chuak ngam tuk lo. New York lei hna cu kum dang nakin mahthahnak tuahmi zong an tam deuh hna ti a si. 

Cucaah hi tluk in UNO pi le EU ram rumrum le vawleicung cak bikmi ram USA le Tuluk ram pi hmanh, an ral tihnung taktak, Coronavirus nih a tukden lio hna le zawtnak le thihnak tang ah thirphang in an um lio ah, “Unau nang le kei kan zumhnak zeidah a lawh ve? Kan zumhnak a thawn lo ahcun Coronavirus tangah kan luat kho lai maw? Atu hi Bawipa kan zumhnak ah tharchuah caan a si ko lo maw? Kan zumhnak a thawn lo ahcun kan hmun kho lai lo hih?”

Ahaz cu "A ral-Syria le Israel-hna tangah tihphannak in a khah lio le a tih tuk ah thingkung aa hninmi bantuk in a therh lio ah, hi tin a ti: 

“Na zumhnak a thawnlo ahcun na hmun hrimhrim lai lo”

Hihi Ahaz sin phanmi Pathian bia a si. Nang le kei sin zongah a phanmi Pathian bia an si ve ko lo maw? Ahaz bantuk in harnak le a kan dohtu ral tihnung kan ngeih lio caan ah, "Kan zumhnak a thawn lo ahcun kan nung kho lai lo." 

Pathian nih Ahaz zong a har lio caan ah zumhnak thawn a fial bantuk in, nang le kei zong "Har lio caan ah zumhnak thawn" hi Pathian nih a kan fial ve mi a si. 

Bill le Malinda Gates Bantuk Mirum Hi An Chuak Ti Lai Lo

Vawleicung ah na uar bikmi le zohchunh tlak bik mirum ho dah a si tiah ka ti hna sehlaw "Bill Gates" tiah ka leh hna lai Zeicatiah Bill Gate cu a nun a tha. A fim fawn. Uanthlarnak a ngei lo. Ca zong a rel tuk. Nun a siang fawn. Mibawmh le mipekchanh a huam. Midang caah riantuan a huam. Biadik a chim. Lihchim a hmang lo. Midang cungah dawtnak le zawtruahnak a ngei. Mi sifak, mi harsa le mizaw bawmh a duhmi a si. Vision a ngei. 1975 lio ah "America innchungkhar dihlak I an cabuai ah computer a um dih a hau" tiah computer a man a fah tuk lio ah vision a rak ngei ngammi a si.

A nunnak zoh lengmang ah hin, Bill Gates bantuk in mirum nuntha hi vawleicungah an um lai ka zum lo. Bill Gates nunzia zoh ah hin, a mah ah Khrihfa nunzia a tling tiah ka ruat. 

Jesuh Khrih nih "Vancung peknak chung i miphun kip biacaihnak ah, a tlingmi le tlinglomi biakhiahnak ah, tahnak fung a kan chimhmi cu hihi an si:

"Raw tammi rawl pek, ti-hal mi ti pek, khualtlung tlun-inn onh, puan aih awk ngeilo puan aih, mizaw zohkhenh le thawngtla zohkhenh te hna an si" 

Hihi Jesuh nih biacaihnak ni ah kan bia a kan caih te nak ding asi. A cheu nih cun, "Hi vialte hi kan rak tuah dih" tiah an i ruah te lai. "A cheu nih cun an tuah le tuah lo hmanh kha an i thei te lai lo" tiah Jesuh nih a chim. "Ka tuah ko" a timi tu kha "Jesuh mit hmuh ahcun tuah lo an si te lai i, ka tuah rua lo tiah aa ruatmi tu a tuahmi an si te lai" timi kha Jesuh cawnpiaknak ah kan hmuh (Matt 25:31-46).

Bill Gates nunzia hi zoh lengmang ah, hi dirhmun ah hin a tling te men ko lai tiah ka ruat. Bill Gates hi a zumhnak kong ah, ka thei lo. Piangthar ka si ti phun a chim ka thei. Mi cheukhat bantuk in Jesuh le Pathian min hi a zunzailo in a hman ka thei lo. Asinain Jesuh cawnpiaknak hi, a nunnak in a tuah I, Jesuh thawngtha bia hi a tuahsernak in a chimmi a si tiah a nunnak zoh in theih khawh a si.

Krihfa tampi cu, Pathian le Jesuh kong hi kan chim tuk. A chim cu kan thiam tuk. A nal in kan naal nain kan nunnak ahcun Pathian hrimhrim hi a um lo. Kan thinlung le nunnak le tuahsernak ahcun Jesuh hrimhrim hi a um lo. Jesuh nun hi hmuh awk a rak har tuk. David nih "Ma ka nunnak Bawipa cu thangthat tuah" tiah a timi "Nunnak in Pathian thangthatnak hi kan bau taktak hna."

Bill Gates cu a si lo. A ka in a chimmi a tlawmte. A nunnak in a tuah in a tuah. A nunnak in tehte a piah. Amah bantuk a ngeimi mirum hi an chuak len te ko hna lai. Asinain Bill Gate bantuk nunsiang cu fawi ah an chuak ti lai lo. A mah bantuk mirum nunsiang chuah ding hi cu, vawlei ah a fawi lo. Lairam le Mizoram zong ah an chuak lai lo. Kawlram zong ah an chuak lai lo. America zong ah fawi ah an chua ti lai lo.

Jesuh cawnpiakmi nunzia hi, i nunzia kong hi kan chim lengmang ko nain, nunnak ah langhter taktak cu a har taktak ko. Zeicatiah mi tampi cu kan siang lo. Kan sikhiar tuk. Kan ngeih zong ah, midang caah pek ve le kan ngeihchiah mi va hromh hrimhrim hi kan siang lo. A hmuh lei lawng kan duh. A chuak lei hi kan siang bak lo. Cu nun cu Jesuh zumtu nun he aa kalih lo.

A bik in mirum cheukhat cu an sikhiarmi tuk. Pathian huatmi tuah zong an ngamh tuk. Nun sianglo mi an tam tuk. A hakkaumi an tam tuk. An hmuh le hmuh chin lengmang an duh. A za timi an ngei lo. Hmuhnak si ahcun lihchim an tih lo. An kut ah cuai deu hman an tih lo. Ziknawh ei zong an tih lo. Drug zuar le ningcanglo in cozah khammi zong an zuar ko. Mi bawmh cu chim lo. Biakinn thawhlawm chiah le cheuhra cheukhat pek hmanh a sianglomi mirum tam tuk vawleicung ah an um. USA zong ah a sikhiarmi mirum tam tuk an rak um. Casino lianlian tuah I tangka tampi hmuh kha a hrial lo i, minung nunnak zeitluk a rawk zong ah a pawi ah a chialomi, mirum an tam tuk.

Cu lio can ah Bill Gates bantuk sifak zawnruatmi le nunsiang zong an rak um ve. Bill Gates le a nupi hi cu, Africa le UNO le vawleicung hmun kip ah an hlutmi hi a tam taktak ko cang. Chim cawk ding a si lo. Minung nunnak kong an fiang tuk. Tangka le chawva kong an fiang tuk. Dawtnak le zawnruahnak ngan tuk an ngei. Upat thangthat tlak taktak an si. Mirummi le Krhihfa simi paoh nih an nunzia cawn awk an tlak. Uanthlarnak thinlung an ngei lo. Zuzu tein an nung. Nihin ni ah a mah bantuk in a ngeihchiah hlut a siangmi mirum an chuak rih lo.

Kan chim cia bang, a mah hi vision zong a ngeimi a si. AIDS le HIV khamnak si chuah ding zong research tuahnak riantuanmi an si. Sianginn, sizung le sekhan an sak piak hna. An mah pumpak bak an va tlawng i mizaw an va zoh hna. Africa ram ah HIV le AIDS dohnak caah billion tam ngaite an hman cang. Mizawfakmi an dawt hna i sifakmi caah nun a siang. Pekchanh zong a siang bak. A nun hi cawn ding tlak taktak a si.

Bill le Malinda Gates ngakchia zawmi an zoh lio

Bill Gate cu mipi caah khua a ruat. A nunnak le can a pek A fimnak a hman. A fim zong a siang. A fim tuk fawn. 2-15 ah TV ah a biachim voikhat ka theih. A rak chimmi cu hihi a si : "Vawleicung ah pandemic timi puul hi a chuak kho. Cu bantuk  chuah sual ahcun USA hi atu bantuk pandemic timi puul hi a chuah ahcun kan i ready lo. Kan i timhlamh deuh a hau" tiah a ra ti i, 2020 ah cu a chimmi cu a hman.

Zeitluk in dah nun an sian? Covid-19 dohnak caah kan hnu ah $100 million an hlut cang. USA President nih "WHO bawmhnak kan tuah tawnmi kan in bawm rih hna lai lo" tiah a ti cangka in, Bill and Malinda Gates Foundation in Civid-19 dohnak caah-vaccine timi kakuaiser sernak le zeidang caah-$150 million an hlut chap than. Covid-19 dohnak ca bak ah, an hlutmi $250 million a si. Ram tampi thawhmi nak tam an thawh. Covid-19 dohnak caah tambik thomi an si. Bill le Malinda Gates Foundation nih $40 billion an ngeih i, a chimmi cu, "Covid-19 le a dang zawtnak dohnak caah a herh ahcun a zapite in kan hman dih lai" tiah a ti.

An nu Malinda Gate zong hi, upat hmaizah a tlak tuk. Nun a rak siang tuk ve. An nupa tein Africa hna ah volunteer rian hna an va tuan. An nunnak ah Jesuh Khrih muisam a lang tuk. Uanthlarnak lungput ngei lo tein toidawrnak nun he, Africa mi sifak tuk sin hna ah volunteer rian an va tuan. Uar an um tuk. A dang mirum cheukhat cu, "nu, zu, casino, party le nuamhnak" ah an kal lio ah, an nih nupa cu "mizaw le sifak bawmh ah an can le thazaang an rak hmang." Vawleicung mi zohchunh dingmi, nun zia dawh taktak vawlei a kan chiahtak. An nunzia cawn ding a tam tuk.

Bill le Malinda Gates Africa ram an tlawn lio

Mah bantuk midang cungah dawntak ngeimi le ngeihchiah pek siangmi le nunsiangmi mirum hi Lairam nih kan herh hringhran ko. Kan Lairam mirum milian zong nih Pathian nih a pekmi hna rumnak le chawva hmang in, midang caah riantuan hi a herh hringhran. Mirummi hi, midang ca riantuan ding caah Pathian nih a hleiin thlarau laksawng pekmi an si hna. An laksawng midang caah nan hman a herh.

Bill Gates bantuk nunsiangmi Khrihfa mirum kan herh. Amah bantuk mirum le nunsiangmi hi vawlei nih a herh. A mah bantuk carel, nuntha, vision ngei le mibawmhchanh a huammi hi, kan vawlei nih a herh.

Nihin ni ah vawleicungpumpi ah billionaire 2,153 tluk an um ti a si. USA lawng hmanh ah 540 billionaire an um ti a si. Millionaire le bang cu an tam tuk lawlaw. Billionaire e Millionaire cu tam tuk an um cang nain, Bill Gates bantuk minung mirum vawlei ah an chuak rih lo. Amah nak rum le milianngan zong an an chuak te men ko lai.

Asinain Bill Gates bantuk nunsiang, sifak le mizaw zawnruatmi, mirum cu hi hnu kum 1000 chung ah kan vawlei ah pakhat an chuak kho te hnga dek maw?

"Jeshurun" Timi Bible Biafang Hrilhfiah

Bible ah hin biafang phun dang tete an um tawn. Voi tam an i hman lo caah an sullam zong hi theih awk an har Ngai. JESHURUN timi biafang hi Bible ah voi li lawng a lang. Deuteronomy ah voi thum le Isaiah ah voikhat a lang. Deuteronomy le Isaiah ah an langhning tlawmte van epchun ta ka duh.

Deuteronomy 32:15 le 33:26 ahcun JESHURUN timi nih Israel miphun kha a sawh duhmi a si. Deuteronomy 33:5 ahcun "Israel ram" kha a chim duhmi a si. Asiloah Israel miphun cithlahtu "Patriarch Jacob" kha a chim duhmi a si. Jacob cu Genesis 32:29 ah "Israel" tiah ti a si.

Deuteronomy 32:15 ahcun hi tin a tial:

"Jacob nih khim tein a ei, JESHURUN cu a thau i, a ke a chaih;
Na thau, na thial a chah, na miltlor; khi tikah a Pathian a sertu cu a hlawt;
A khamhnak Lungpi kha zei ah a rel lo.."

Deuteronomy 33:5 ah cun hi tin a tial:

"Maw JESHURUN, nangmah bawmh ah van aa cit;
Lianhngannak in van aa citmi Pathian bantuk a ho hmanh an um lo."

Hi Bible cang pahnih zoh tik ah, JESHURUN timi biafang nih Jacob kha a chim duhmi a si. Jacob cu Israel tiah a min thlen a si. A miphun zong cu "Israel miphun a si" ti an si Cucaah hi a cungei Bible cang pahnih ahcun Jacob asiloah a miphu kha a chim duh.

Deuteronomy 33:5 ah cun hi tin a tial:

"BAWIPA cu JESHURUN chungah siangpahrang ah a cang" tiah a ti tik ah, "chungah" timi nih hin hmunhma a sawh duh. Ram le khua kha a sawh duhmi a si. Israel mi tuanbia zoh tikah hin, an Pathian, an miphun, an ram (land) le khua hna hi an i pehtai dih. Cucaah hi thil hna hi, cawhhrup in a can ahcun a hman tawn hna.

Isaiah 44:2 ahcun Jacob asiloah Israel kha a chim duhmi a si. A fian deuhnak ding caah Mirang Bible The Matthew Henry Study Bible in ka van tial.

"Fear not, O Jacob, my servant; and thou, JESURUN, whom I have chosen" tiah a tial i, "h" a telh lo. The Harper Collins Study Bible ahcun JESHURUN tiah a tial i, "h" a telh. Aa khatmi an si ko.

Lai Bible pahnih epchun tikah, Rev. Dr. David Van Bik lehmi Lai Baibal Thiang ahcun JESHURUN timi aa tial lo. "Nan thinphang hlah u; nanmah cu ka sal nan si, ka dawtmi ka mithim nan si" tiah a leh. Mirang bible ahcun "ka dawtmi timi hi a um lo."

Aa lak. Rev. Dr. Rual Uk lehmi Bible Cathiang timi ahcun "Aw, Jacob, ka sinum, nang Jeshurun ka thimmi tih hna hlah u" tiah a tial.

Bible thiamsang pawl nih an tuak tik ah, JESHURUN timi hi Yeshurun timi he a awchuah aa khat i, Hebrew Bible biazai i Israel min aiawh ah an hmanmi, biazai min a si an ti.

Biafang aa thawknak cu Hebrew biafang "dinnak" (up right) asiloah dinfel (righteous) timi in aa thawk ti a si. Cu biafang hna cu Hebrew ahcun "yashar" tiah ti a si. Yashar timi cu minung pakhat caah hman a si i, minung tammi ca (plural form) ahcun yesharim ti a si. Numbers 23:10 ah hin,"yashar" timi a hmannak cu kan hmuh i, cu ka ahcun "JESHURUN aiawh ah Yesharim" timi kha a hman i, chim duhmi cu Israel miphun kha a a chim duhmi a si.

Joshua 10:13 nih cauk pakhat kong a chim i, cu Cauk cu "Book of Jasher" tiah a ti i, a sullam cu "The Book of the Upright" tiah an leh a sullam cu "Midingmi hna Cauk" tinak a si.

-------------------------------------

Zohchihmi ca

1. The Matthew Henry Study Bible
2. The Harper Collins Study Bible
3. "Jeshurun" at Wikipedia

Tih Hlah "Fear Not" Sermon

Jesuh a chuah lio ah hin, Judah ram cu Roman Emperor kuttang ah a um. Judahmi cu hremtuar le harnak a phunphun an tuar. Tapung zong an rak tho tawn. Rome cozah tangah tihnak phunphun an ngei. Rome cozah nih mi tampi thawng an thlak hna. An hrem hna. An thah hna. Vailam ah an tah hna. Cu chinchap ah, Farasi, Sadusi hna kuttang ah, Judahmi tampi cu "nawlbia tangah thilrit an phur than." Mipi hi lungretheihnak in an khat. Santlai Jesuh zultu tete zong hi, harnak phunphun le serhsatnak phunphun an tuar. An sifak. An chungkhar an kaltak fawn hna. Cu ti te cun an Bawipa Jesuh an zul.

Jesuh nih Rome kuttang ummi mipi temtuarnak le ralchiatnak a hmuh. A zultu pawl tihphannak an ngeihnak a hmuh. A zultu pawl cu innlo an kaltak. Chungkhar an kaltak hna. An sining ruah ah, an hmailei hi, ruahchannak a um lo. An khuaruahnak a pit. Tihphannak lawngte in an khat. Lungdaihnak hi a an ngei kho lo.

Cu chinchap ah, a cawnpiakmi hna ah hin, "Keimah nan ka zumh ahcun, nan dam lai; nan nunkhua a sau lai; innlo ah thluachuah nan hmuh lai; nan telefa an thangcho lai; nan rum lai i nan lianngan lai; Pathian nih thluachuah an pek hna lai.." timi vawlei titsa thluachuah hmuhnak ding phunphai hi a um bak lo. Cu chinchap ah, "Kan kaltak hna lai" a ti rih. Cu chinchap ah an tih bikmi "Misualmi kut ah an ka chanh lai, an ka hrem lai, cun vailamtah ah an ka thah lai..." tiah a ti tik hna ahcun, "vailamtah i a thi dingmi zulh cu a fawi ti lo." Zultu caah zei ruahchannak hmanh a um kho lo. Cucaah "Nithum hnu ah thihnak in thawhter than ka si lai..." timi cu an hna ah a rak lut kho ti lo. Cucaah a rak chimhmi hna vialte kha "Thawhthan ni tiang an philh." Chung ah tihnak a tam tuk ahcun zei bia tha hmanh hi chung ah a pil lo. Hnakkhaw tiang lawng a phan. Cucaah Jesuh bia kha an chung ah a rak pil lo.

Zultu pawl hi tihnak an ngeih tuk caah, Jesu nih "Thlarau a that kho lo i, titsa lawng a that khomi cu va tih hlah u. Cunakcun titsa he thlarau he hell ah a that khomi Pakhat (Pathian) lawng hi va tih u" (Matt 10:28) tiah a ti. Jesuh hi minung a sinak cun vailamtah kai cu a tih ve ko nain, a tihnak nih vailamtah cung thlai kha a hrialter lo. Thil khuaruahhar a tuahmi vialte lak ah, a mak cemmi le khuaruahhar cem a simi cu, vailamtah cung a kai ngammi hi a si. Vailamtah cung a kai ngammi ruang bak ah, Jesuh hi a chimmi bia a nung i, zumhtlak cem a si nak a si.

Jesuh nih a zultu pawl hi, tihnak ngeilo ding voi tampi a cawn piak hna. Midang hruaitu cawnpiak ning bantuk a si lo. A cawnpiaknak hi phun dang bak a si. Jesuh nih, hi tin a cawnpiak hna.

"Nan nih nih keimah he nan i pehtlaihnak thawngin, lungdaihnak nan hmuhnak hnga, hihi kan chimh hna. Vawlei nih hin harnak an pek hna lai, sihmanhsehlaw TIH HLAH U. Vawlei cu ka tei cang" (John 16:33)

Vawlei kan nunnak ah hin, a biapimi thil hi tam tuk an um i, hi  Bible cang ah hin Jesuh nih a biapi taktakmi thil pahnih a chim. Pakhatnak cu "lungdaihnak" a si i, pahnihnak cu "Tih hlah" timi a si. Mirang holh cun, "Fear Not" timi a si. Hi kong hi tawi tein i ruah u sih tiah kan sawm hna.

"Tihnak ngeih hi tih a nung taktakmi thil a si." Hihi Thaumi nih kan philh lo ding ah ka duh. Zumtu nih kan philh lo ding ah ka duh. US Pre. Franklin Roosevelt nih a rak chimmi cu, "The only thing we have to fear is fear itself" tiah a rak ti. A sullam cu "Tih ding thil pakhat lawng a um i, cucu tihnak khi a si ko" timi a si. Mifimmi hna caahcun "Tih dingmi thil cu, tihnak ngeih lawng hi a si ko" an ti ko. Vawlei ah hin zeihmanh an rak tih lo.

USA hna hi an ral a rak tha bak. An ram ah Civil War sau tuk an tu. Ralpi I le II an tu. Korea ral an tu. Vietnam ral an tu. Kuwait ral timi Gulf War ral an tu. Balkan Ral an tu. Libya ral an tu. Ral an tukmi hi a fatete cu chim cawk lo a si. Cun ramdang Ebola te hna a um tik ah ralkap le doctors an kuat hna i, Ebola ral an va tu rih. Cu tluk in an ral a that caah thlapa zong an kai khawhnak a si. A dang vanlawng cit hmanh kan tih lio ah, thlapa kai ding in rocket chung bak ah an kap ngam ko. Cucaah Pre. Roosevelt chimmi hi USA nih an tlinh bak. A thimi zong an tam bak ve.

Ka philh kho lo. 1988 hlan ah Aung San Suu Kyi nih cauk a rak tial. Cu cauk cu Yangon i innthawng a tlak lio ah an rak chuah. London um lio a tialmi a si. A tlangpi a tarmi cu "Freedom from Fear" timi a si. "Tihnak in luatnak" timi a si. Vawleicung ah zuar khawh bikmi cauk pakhat ah a rak tla. Cu cauk nih aa tinhmi cu, "Kawlram ummi minung hna nih, ralkap le cozah sual tang an um caah tihnak an rak ngeihmi nih, sal bantuk ah a tlaih hna caah, tihnak in luat an herh" timi khi a sullam cu a si. Zalawnnak (freedom) timi Democracy hmuhnak ding caah a temtawntu hna hi ralkap siloin tihnak tu hi a si" ti khi cauk tinhmi cu a si (Hi cauk hi India ah ka cawk i Yangon tiang tihnak phannak tampi lak ah uk 10 ka phurh i, ka rak zuar. Hruh ralthat ka rak lo). 

Ne Win chan in, Than Shwe chan tiang, "Kawlram kan rak luat khawh lo nak a hrampi cu, ralkap an sual tuk caah siloin, tihnak kan rak ngeih ruang caah ralkap uknak kha kan doh ngam lo i, cu aah kan luat khawh lonak a si." Nihin ni tiang zongah Than Shwe suaimi ralkap constitution in kan luat kho deuh rih lo caah, "Full democracy kan hmu kho lo. Partial freedom timi tlawmte freedom lawng kan ram ah a um. Nihin ni tiang "tihnak" nih a phunphun in a kan uk caah, kan ram hi a than hnga tluk a thangcho kho lo. Ralkap zong nih, "constitution kan thlen ahcun power kan ngei ti lai lo" timi an phang. Hi constitution aa thlen lo cun full democracy kan hmu kho lai lo timi mipi kan phang ve. Tihnak lawngte a si ko. 

Tihnak nih hin, minung hi "sal" ah a kan hlak khawh. Kawlram zong tihnak nih nihin ni tiang sal ah ah a kan hlak. Tihnak nih kan nun chung nuam lo le rethei le sivang le awlokchawng in a kan tuah khawh. Cucaah kan ralpa Satan nih hin tihnak ngeih ding hi a kan duh. Cucaah tihnak a phunphun hi kan nunnak ah a rak chiah. Cu lio ah kan Bawipa Jesuh nih cun, "Lungdaihnak ngeih ding a kan duh. TIH HLAH U a kan ti. 

Vawlei ah hin biaknak hruaitu le prophet tampi an um ko nain, "Keimah ah i peh u law lungdaihnak nan hmuh lai" tiah a ti ngamtu le a ti khotu minung pakhat hmanh an um lo. Kan Bawipa Jesuh lawng a si. "Tih hlah u; vawlei ka tei cang" a timi zong an um rih lo. Jesuh lawng a si. Cu Jesuh nih cun, "tihnak" hi a duh lo. Tihnak ngeihter ding hi a kan duh lo. Tihnak in luatter hi a kan duh.  Tawitete in van zoh u sih. 

1. Bible zoh tik ah “tih hlah” (Fear Not) timi hi voi 80 fai a um ti asi. Mirang ahcun “fear not” timi asi. Bible an leh ning aa dan tawn caah, a cheu ahcun tam deuh zong a um men lai. Bible ah biafang kan hmuhmi hi a tam deuhmi cu an biapi tuk timi a langhtertu an si. Phungchim thiam pakhat nih cun, "Tih hlah" timi hi voi 365 Bible ah a um. A ruang cu Nikhat ah voikhagt lengmang in Pathian nih "Tih hlah" tiah thazaang a kan pek duh caah asi" tiah a ti phah. Cucu kong dang si ko seh.

2. Tihnak hi minung kan kokek ngeihmi sining asi. Minung simi poh nih tihnak kan ngei. Kan tihmi tu cu aa dang cio. A cheu nih caw kan tih. A cheu nih rang, na, sia tibantuk. A cheu nih uico le chizawh tihmi kan um. A cheu cu rungrul le rul tihmi kan um. A cheu cu vanlawng zuan le dat-hleka kai hna kan tih. Kawlram ahcun palik le ralkap hna kan tih. A cheu nih sifah kan tih. Mangtam hna kan tih. A cheu nih zawtfah le thihloh kan tih. Kan tihmi hi a rak tam kho taktak. Kan chim cawk lai lo.

3. Cu chim cawklomi tihnungmi thil lak ah khua kan sa. Kan nung. Kan i chawk. Kan umkal hna. Minung a simi poh cu tihnak vialte lah ah, phun khatkhat nih cun kan nunnak hi a kan uk. A kan khuhnenh. Thinphannak a kan pek. Ralchiatnak a kan pek. Kan thinphan tik ahcun kan i lawm kho ti lo. Lawmhnak a zor. A cheu caah lawmhnak a tlau i a lo bak i kan nunnak kha tihphannak nih a khuh.

4. Atu lio ah tih ding tamtuk kan ngeihmi lak ah, Coronavirus hi a tu lio ah kan tih bikmi a si men lai. Vawleipumpi nih an tih i an i buaipi. Tihnak in kan khat. Launak in kan khat. A cheu cu pumh hmanh kan ngamh ti lo. Mipi sin kal kan tih. Kan ngaihlah. Kan zumhnak zong hi a cheu nih kan kaltak khawh men.

5. Hi lio caan ah kan ralpa Satan nih cun kan i lawmhnak hi lak a duh. Cucaah thil phunphun hmang in kan chungah tihnak le launak a chiah. Asinain hi lio ah hin, kan Bawipa Jesuh nih cun “tih hlah” tiah a kan fial. Tihphannak ngeih lo hi a kan duh piak.  

6. Tihnak ngeihlonak ding caah zeidah a biapi ah Jesuh nih a chiah?

Tihnak kan ngeihlonak ding caah Jesuh nih biapi bik a chiahmi cu "Amah Jesuh lila" kha a si. Amah ah peh a kan fial. Vawleicung minung dihlak, zeitluk mifim le hruaitu thawng zong nih, "Keimah i peh u law, lungdaihnak nan hmuh lai" a timi an um lo. "Tih hlah u. Vawlei ka tei cang" a timi zong an um lo. 

Jesuh nih hin, amah a zummi zong "vawlei nih harnak an pe hna lai lo" a ti bak lo. "Harnak cu an pek ko hna lai. Sihmanhsehlaw TIH HLAH U. Vawlei ka tei cang" tiah a ti. 

Tu chun nih ah, vawleicung mi vialte Coronavirus ruangah tihnak in kan khat. Tuchun April 19 ni ahcun vawleicungpumpi ah 2.35 million an zaw cang; 161,275 an thi. USA ah 738,923 an zaw i 39,015 an thi cang. Kan umnak Ohio State ahcun 10,222 an zaw i 451 an thi cang. New York khua hna cu ruak hi vui cawk bak a si lo. Fim cawk a si lo. Ruak chiahnak khan an khah dih caah, truck chungah thlikik an thlah i ruak kha bag in an pawn hna. Ruak fimtu caah a fawi lo. Doctors le nurses le sizung riantuan pawl caah a fawi lo.

USA ah minung 10 cung nan i bu kho lo ti a si. Pe 6 cung nan i naih kho lo ti a si. Sehzung tam tuk an phih. Sianginn an khar dih ngacha. Hotel le restaurant vialte an khar dih ngacha. Dawr luh hmanh ah, hi zat lawng nan lut lai ti in number khiah a si. Biakinn ah pumh khawh a si ti lo. Mithi hmanh thlah khawh a si ti lo. Lai lei mithi zong topinak a um kho ti lo. Thil sining vialte aa thleng dih. Innpa chakthlang lenkai ngam a si ti lo. Minung kut kan i tlai ngam ti lo. Zei ruang ah dah a si?

Virus hi a hme tuk. Samfa nakin a let nga a hme. Pe 6 dan ah aa chonh kho ti a si. Mi a chonh ning a rang tuk. Cun doctors le nurses te kedan tibantuk ahcun pe 16 hlatnak tiang a kal kho ve ti a si. A hmet tuk caah hmurhuh huh zong ah thli dawpmi chung in a luh khawhnak a um rih ti a si. Thlitu ah suimilam 3-6 a um kho ti a si. Ralrin ding le tih ding a tam tuk. Ralrin taktak a herh i, a tha mi a si.

Asinain tihnak nih a kan tei tuk leh pek maw timi ka ruat ngai. Asiahcun kan zumhmi kan Pathian le kan Bawipa Jesuh hi, a tu coronavirus lio ah kan i bochan kho taktak hna maw? Kan thinlung ah daihnak a um taktak maw? Coronavirus nih harnak cu a kan pek ko. Asinain kan Bawipa nih cun nan zaw lai lo a ti lo. Harnak nan tong lai lo a ti lo. Nan thi lai lo a ti fawn lo. A kan timi cu, "Vawlei (coronavirus bantuk) nih harnak cu an pek ko hna lai. Asinain tih hlah u. Harnak an pe tawntu hna vawlei cu ka tei cang" tiah a kan ti. Jesuh nih a tei cangmi vawlei ah Amah Jesuh zumtu hna hi kan ral a chia tuk sual maw? Kan awlok a chawng tuk sual tawn maw? Kan vansang tuk sual tawn maw?Thinphang le thlalau tuk hna in kan um sual tawn maw? 

Minung a simi poh cu tihnak ngeih phung a si. Asinain a silo ning tiang in, tih tuk lehpek le khuaruahhar vansang au in um le lungrethei sivang um hi, a dik lo. Zumhnak der bia a si. Jesuh zumh taktak lo le bochan ngam taktak lo bia tu khi a si. Minung cu kan zumh zong ah kan zawt caan le thih caan a um ko lai. Jesuh nih "Na zumh ruangah na zaw lai lo. Na thi lai lo. Coronavirus nih an tawng lai lo a ti bak lo.. Na accident lai lo; harnak na tong lai lo a ti bak lo." Vawlei nih cun harnak an pek ko hna lai a ti bak ko. Vawlei nih cun "harnak phunphun hi a tuan le tlai, a din le fak a kan pek thiamthiam ko lai. Cucu Pathian nih a ser ningte a si. Cu harnak nih cun a kan tongh thiamthiam ko hna lai. Asinain "Tih hlah u. Cu hna cu ka tei cang" tiah kan Bawipa nih a kan ti. Atu coronavirus pin zong ah a dang a ra rih te ko lai. Hi hna hi vawlei nih a kan pekmi harnak an si hna. 

Cucaah hal kan duhmi hna cu, "A tu lio ah vawlei ah tihnung thil tam tuk a chuak kho. Coronavirus zong cu a karh cuahmah ko. An zaw cuahmah. An thi cuahmah ko. Kan zawt le kan thih lai zong kan i thei cio lo. Telefa ngeimi ca hna le bang ahcun ruah ding a tam tuk lio caan a si. Hi lio caan ah Jesuh he na pehnak ah lungdaihnak na ngei maw? Jesuh nih "Tih hlah" tiah a kan ti nain, "Na tih maw?" na tih ahcun, Jesuh he na peh ning kha tha tein zoh rih a herh ko lo maw? Jesuh na zumh taktak le na bochan taktak ahcun, TIH HLAH an ti ko nanain na tih ahcun, Jesuh na zumhnak le bochannak kha tha tein check a hau ko hnga lo maw? 

Kan chim khawhmi um cun Bawipa nih thluachuah kan pek piak ko seh.

Rev. David Lah le Bishop Gerald Glenn Zumhnak Hi Zeitindah Na Ruah?

Pastor David Lah le a hawile an tlaih hna timi thawngpang a chuah tikah lung a tha lo ngai. Kawlram polik nih Saya David Lah le a hawile pastors pahnih an tlaih hna i, Covid-19 he pehtlai in cozah chuahmi upadi an buar caah a si tiah an ti. A ruang cu Pastor David Lah cu Covid-19 zawtnak an hniksak tikah a ngei tiah an ti. An hawi le dang zong a ngeimi an um ve ti a si. An tlaihnak hna hi Yangon ah a si.

Cozah nih taza an cuaimi hna hi Pastor Saw Kwe Wah, U Saw Ray Gandi, Pastor David Lah le U Wai Tun a si i, taza an cuainak hna upadi pohmah cu Disaster Management Law nan buar timi caah a si. Covid-19 ruangah mibu um lo ding timi upadi an buar caah a si an ti. April thla chuakka tiang Yangon khua ah, Khrihfa biaknak cawlcanghnak an ngeih caah a si an ti. Yangon ah hin, mibu cawlcanghnak tuah lo ding tiah March 13 in Yangon ramthen cozah nih upadi an ser cang i, cu upadi an buar caah a si. "An sual" ti a si ahcun kum khat thawng thlak khawh a si tiah an ti. Coronavirus zawtnak hi Kawlram zong ah a karh ceumau i, minung 62 an zaw i, pahnih an thi cang.

Sual phawtmi hna lak ah hin, Pastor David Lah zong zawtnak a ngei ve tiah Nikhatni ah an ti. Myanmar's Ministry of Health and Sports nih, "Biaknak lei pumhnak an tuah caah, pastor tel chih in, Minung 13 zawtnak an ngei" tiah Nihnihni ah an ti ve. Hlasakthiam Myo Gyi zong tu hla chuak ka ah Yangon pumhnak ah a telpi ve hna i, a nih zong zawtnak a ngei ve tiah an ti. Pastor le Myo Gyi cu an umnak municipal zung nih an hniksak hna i, zawtnak an ngeihmi cu an hmuhmi a si.

Covid-19 zawtnak a ngeimi hna an umnak hmunhma le an i pumhnak Insein Township ummi Baptist Church vialte, Nihnihni ah cozah nih an khar dih hna. Minung luhchuah khawh a si lo tiah Yangon Regional Office nih an ti.

Kum 43 a simi David Lah zong zawtnak a ngeih caah, a mah he naihniam in a ummi vialte Covid-19 in zawtnak an ngei maw ngei lo tiah hniksak dih an si. Kawlram i Vice President Pu Henry Van Thio zong Pastor David Lah he February ah tonnak an ngeih caah, an mah chungkhar zong Covid-19 an ngei maw ngeilo tinak caah, an hniksak ve hna i, an nih cu an ngei lo ti a si. Vice President a va pumh hi cu cozah nih an kham hlan a si kho men.

Pastor David Lah and VP Pu Henry Van Tho (Credit: Irrawaddy News)

Pastor David Lah he aa tongmi le pehtlaihmi minung 30 kha an hniksak hna ti a si. A ruang cu mipi an thinlung a nuamh lo caah a si an ti.

Amah hi Kawlram i Khrihfa tamnawn chungah a lar ngaimi a si. Mi tampi nih an uar i, mi tampi he zumhnak ah aa ralkahmi zong asi ve. A thawngtha hi mi thinlung ah tuaitamnak a um pahmi a si an ti. Amah hi DREAM Ministry International timi bu a dirhtu a si i, 2014 in ramkip ah thawngtha chim in a vakmi a si.

Covid-19 in zawtnak a ngeih hlan ah, mitam deuh nih an zumhnak a pawm lo i, biaknak pumhnak hi tuah ding a si lo. Zawtnak nan i chawnh kho tiah cozah le mifim thiam nih an timi kha a pawm lo ti a si.

Jesuh zumh taktak ahcun kan zaw kho lai lo tiah a pawmmi a si i, a  mah nih a chimmi cu

"Nan Khrihfabu nih Jesuh hi biatak tein nan zumh ahcun, nan zawtnak nan ngei hrimhrim lai lo timi hi, aamah kan khan khawh hna" tiah a chimmi a si. 

Hi kong hi tha tein ruah a hau. Khua ka ruat ngai. Buddhist Pura ah a bu deuh kalmi teh an um ve hnga maw? An tlai ve hna hnga maw? Cun Facebook ah Yangon Medical Students pawl le sizung riantuantu pawl zan ah hla an sa i, an i chawk ve ko. Cu hna teh an tlai ve hna hnga maw? Yangon ah Tinkyan Puai a hmangmi mibu an um len ko. Cu hna teh an tlai ve hna hnga maw?" Tlaihmi hna hi Covid-19 positive ngeimi lawng maw an tlaih hna? Khrihfa lawng maw an tlaih hna?" timi ka ruat ngai.

Cun Khrihfami hi kan theology zong ruah a herh ve. Saya David Lah zong a zumhnak theology hi ruah than a herh ve. Voikhat cu USA ah mizaw kan zoh. A zual tuk cang. Mi pakhat nih "Pastor thlacam piak hna u sih. Pathian nih cun a damter khawh ko?" tiah a ti. "A thi ko cang lai hih. Thla cu kan cam lengmang ko. Hihi Pathian duhnak a si ko rua" ka ti. "Cam than ko hna u sih" a ti le thla kan cam than. A dang cu damnak maw an cam? Thihnak dah ka thei lo. Kei cu Pathian duhnak hi thihnak a si ko cang" ti kha ka thinlung ah a um caah "Bawipa na duhnak a si ahcun tuan ah la cang ko" ti tu in ka cam.

Pathian duhnak cu kan thei kho thlu lai lo nain, Pathian duhnak le tinhmi cu a rak um ve hrimhrim ko. Saya David Lah zumhnak kong hi, Khrihfa tampi nih thuk pi in ruah a herh. Pathian hi kan ruahmi paoh a ruat ve mi a si lo. A caan ahcun kan zumh ning paoh in a ummi a si lo. "Amah tuah duhmi a tuahmi Pathian tu a si tawn."

Khrihfa nih ruah ding tampi kan ngei,. Kan zumhnak zong a va thawng ngai men ko lai. Asinain kan zumhnak kan timi khi "Kan mah lei zumhnak lawng a si sual maw? Kan zumh bantuk khin teh Jesuh nih a kan zum ve maw?" timi ruah a herh. Kan zumh kan timi bantuk khi, Pathian duhnak teh a rak si ve hnga maw timi zong ruah a herh.

Kawlram cozah nih Covid-19 kong ah upadi phung tha tein an sermi um ko i, cucu biaknak kip nih zulh a herhmi a si. Vawleicung ramkip nih an tihmi le UNO pi hmanh nih aa buaipimi le US cozah hmanh nih "lock-down" an tuahmi a si. Cu tluk in tih a nung. Cucaah Covid-19 upadi cu, pumpak caah a tha. Mah chungkhar caah a tha. Mah khua le ram caah a tha. Mah cozah caah a tha. Mi vialte caah a thami a si. Biaknak kip-Hindu, Buddhist, Muslim le Khrihfa-vialte caah a thami a si ko.

Bible nih a kan cawnpiak: "Cozah nawlngeitu uktu hna kha an nawl va ngai hna u" (Rome 13:1) ti a si. Covid-19 hi, zeidang ruang ah chuahmi upadi a si lo. Mi zapi ngandamnak caah chuahmi upadi a si. Khrihfa vialte zong nih kan zulh dingmi a si. Saya David Lah le hawile zong nih zulh dingmi upadi a si. Ram uktu zong nih zulh dingmi a si.

Cun Khrihfa zumtu caah ruah ding tampi a um. Jesuh zumtu si ruang ah kan zaw lai lo timi zumhnak  ngeih cu  tha ko nain, Pathian duhnak a si le silo cu a ho hmanh nih theih khawh a si lo.

Bishop Gerald Glenn riantuannak New Deliverance Evangelistic Church

Nizan tihni te ah, Virginia ah Minak Pastor an bochan taktakmi a thi. A min ah Bishop Gerald Glenn timi a si. An Khrihfabu min cu New Deliverance Evangelistic Church, Chesterfield, Richmond, VA a si. Easter ni ah a thi. Biship Glenn hi March 22 ah a donghnak phung a chim a si. March 23 ah Virginia Governor nih minung 10 cung nan i pum kho lo timi nawlbia an ramkulh ah a chuah i, cu phungbia cu zulh a duh lo. Bishop Glenn nih a timi cu:

"Pathian hi a tu i buainak a chuahpitu rungrul nakin a ngan deuh timi fek tein ka zumh. Ka bia hi nan i cherhchan khawh ko" tiah a ti.

Cun "Keimah cu herhmi ka si. Pathian thawngtha chimtu ka si. Pathian he bia kan i ruah..." tiah a ti. "Kan biakinn ka khar lai lo. Thawng ka tlak tiang asilole sizung ka um tiang" tiah a ti.

Asinain April 11, 9:00 PM ah Bishop Glenn cu Coronavirus in a nunnak a liam. An church members cu an ngaih a chia tuk. Glenn a fanu, Mar-Gerie Crawley nih a timi cu, "Ka pa nih hin, nawlbia a buar caah a chimmi a si lo, mipi nih tihphannak an ngeih tuk caah a chimmi a si. Mi vialte hi innchung ah um awk a si" tiah a ti.

Kei zong nih hihi ka ti ve mi a si. "Coronavirus hi kan tih tuk ding a si lo. Coronavirus kan tih ruang le lungrethei le awklokchawng le vansangau in kan um awk a si lo. Pathian nih kan caan za a ti lo cun kan him ko lai. Pathian nih nan caan za a ti ahcun kan i veng kho lai lo. Minung lei kap cun tih ding le ralrin ding taktak a si. Asinain samfa nakin a let nga a fa deunmi virus cu hmuh khawh le tongh khawh a si lo. Kham awk zong a har tuk. Pathian nih nan caan za a ti ahcun kan thi ko lai. Zumhnak fek le ruahchannak tu ngeih ding a si" tiah ka ti tawnmi hna a si ve. Keimah zong nih ka tih lo. Asinain ka tih lo timi ruangah ka zaw lai lo, ka thi lai lo" timi a si hrimhrim lo.

Coronavirus hi mi vialte caah tih a nung bak mi rungrul a si. Flu le Influenza sawhsawh bantuk a si lo. Thahnak sii le khamnak sii a um rih lo. Minung cuap kha a doh i thaw a pihter khotu zawtnak a si caah, zawtnak a fakmi cu khulrang ngai in an thi i, tih a nung taktak. Hi zawtnak hi, nihsawh thlanglamh ding a si lo. Jesuh kan zumh bu le Pathian kan zumh bu in, minung sinak in ralrin a haumi zawtnak hrik pakhat a si.

Zumtu u le nau hna, Khrihfa zumtu na sinak ah, Pastor David Lah zumhnak le Bishop Glenn zumhnak hi nang zeitindah na ruah? Khrihfa nih hin, hi bantuk caan lio ah cozah nawlbia hi kan zulh ding maw a si? Zulh lo in dah kan um awk a si? Bible nih "uktu hna an nawlbia kha zul hna u" tiah a timi hi zeitin dah nang na fian ning a si?

------------------------------------

Zohchihmi ca

1. Irrawaddy News
2. Virginia pastor dies from Coronavirus after vowing to keep church open despite essential business order https://www.foxnews.com/us/virginia-pastor-dies-coronavirus

Tih Hlah

Vawilei ah hin, tihmi kan ngei cio. A cheu nih a sangmi kan tih. Cungsang kai kan ngamh lo. A cheu nih tii an tih. A cheu nih mei an tih. A cheu nih vanlawng zuan, a cheu nih dat-hleka (elevator) an tih. A cheu nih rul, nga, rungrul, maimomh, thih, zawt, khualtlawn, khuasik, nilin tibantuk in tihmi aa dang cio. A cheu nih solo sak le mipi sin biachim hna kan tih. A cheu cu mithla le khuachia an tih. Thil hi a mak ngai. Ralbawi cheukhat cu raltuk cu an ngamh ko nain, mipi sin biachim cu an tih ngai. Ngamhmi le tihmi aa lo cio lo.

Khuaruahhar ngai a simi cu, a cheu pa cu pasal he vuakden cu an tih lo nain, ngaknu helh cu an tih ngai. Vawleicung ralpi pahnih a chuahtertu Adolf Hitler hi England Prime Minister hmanh thir lak in a hro ngam i raltuk cu a ngamh ngang nain, "Ngaknu helh hi a ngamh bak lo" ti a si.  Lai phungthluk ah "Hruh dang lawng, fim dang lawng" ti a si. Minung kan i dan bantuk in tihmi zong aa dang cio.

Ralbawi pakhat bia a rak chim ka theih,. Raltuk cu a ngamh ngang nain mipi lak biachim cu a ti kho bak lo. A ngamh bak lo, A dir i a thir in a thir. A chim kho bak lo. Vaivuan luklak in a chim i, a ngol bal. A cheu nih meithal puah an tih. Sakhi pakhat hmanh kan kap ngam lo nain, minung a thawngthang hmai biachim hna an ngamh tuk ve. Minung sining aa dan bantuk in tihmi zong aa dang tuk ve. Cucu Pathian nih a dang cio te in a kan ser i, kan sining a danter cio mi a si.

Ruah awk le tuak awk a ummi cu hihi a si. Tihmi thil cu aa dan hmanh ah, tihmi nih a chuahpimi thil cu aa khat. Zeicatiah tihnak nih cun, minung hi kan thinlung le nunnak a kan control khawh. Cucaah "Tihnak ngeih cu tih a nung tukmi thil a si." Zei thil hmanh va si sehlaw, kan tih hnu ahcun kan tihmi thil nih a kan uk. Sal ah a kan ser. Kan tihmi thil kha kan bawi a si. A kan uktu a si.

Tihnak kong ah ka sining ka ruat tawn. Ka fianmi cu hihi a si. Ka chuahnak cu Thau khua, khuafate a si. India ramri ah a um. Chungkhar dirhmun nih a kan pek lo caah, ka zakzum. Mi hmaifon ka ngamh lo. Sunday school ka kai ka in college ka kai tiang, biakinn ah caan voikhat lawng ka ting. Caan hman hna hi hman zo lo cun a rak har tuk. Hmaifon a rak har tuk. Ralchiatnak nih hmai ah a ka fonter kho lo. A ngaingai tiahcun, ka fon khawhlo bia a si lo. Ka fon ngam lo bia a si deuh. Cucu "tihnak" (fears) timi nih a ka kham ning a si.

Ka nunnak ah harnak le tih awk thil tam tuk ka tonmi chung in, ka fianmi cu hihi a si. Minung hi sining nih a pek lo tuk ahcun, kan chungah tihnak a tam khun. A ngan khun. Cu tihnak nih cun a kan uk chinchin. A kan tei chinchin. Cu tihnak nih a kan uk tikah, a kan uk lawng siloin thancho kho lo in le hmai fong kho lo in a kan tuah. Kan nunnak a bulter. Tihnak nih hauhruang bantuk in a kan kham. Cucaah "Tihnak cu minung nunnak ah dawntu le khamtu" a si. Minung kan i thlennak ding ca zong ah dawntu bik a si. Cu tihnak nih cun, pumpak, chungkhar, sang, Krihfabu, khua, tlang, peng in miphun ningpi zong in, a kan kham khawh. Cucaah "Tihnak cu tih a nung taktakmi thil pakhat a si."

Cucaah 1932 ah Franklin D. Roosvelt nih a rak chimmi cu, "The only fear we have to fear is fear itself" tiah a ti ("Tih dingmi thil pakhat lawng a um i, cucu a mah tihnak lila khi a si ko" tiah a ti). Cucu a dik taktak. Vawleicung ah tih a nung bik mi cu tihnak lila hi a si. Cu tihnak cu kan nunnak ah tih a nung bikmi a si. Cu tihnak nih minung nunnak kha a khuhnenh hnu ahcun, minung cu zeihmanh a si ti lo. Ruah a herhmi cu hihi a si. Cu tihnak cu a ho sin in dah a rat? Pathian sin in maw, Satan sin in dah timi kha Khrihfa zumtu nih cun ruah a herh.

Bible kan zoh tik ah, Pathian nih Moses le Israel mipi sin le Joshua sin ah a tu le tu a chimmi cu, "Tih hlah u; nan thinphang hlah u; ther hlah u; nan ral chia hlah u.." ti peng a si. Zeicatiah Israel mipi hna nih, tihnak le phannak an ngeih ahcun Biakam Ram (Holly Land) timi, Canaan ram cu an co kho lai lo timi kha Pathian nih a hngalh caah a si. Cucaah zeidang ral vialte nakin "tihnak" ral hi minung nih kan tei hmasat a herh (Deut. 31:6; Joshua 1:9; 18).

Cucu kan i fiang ko nain, "tihnak" cu tih a rak nung tuk. Keimah zong Thantlang ah sianginn ka van kai. KEHA ah kan um. Zuri le misual an rak tam tuk. Vuak zong ka rak i huah. Thantlang kum khat chung sianginn kai cu, har ka rak ti taktak. A ruang cu "zuri le misual" kan rak tih tuk hna caah a si. Tihnak nih chunzan in a rak kan uk. Khawika kan um zong ah kan thin a rak phang. Cucu tihnak a sining a si.

1983-84 ah Hakha No. 1 HS in, Tanghra ka awng. College kai ka duh taktak. Asinain kan chungkhar sining cun, college kai ngam ding a si lo. Ka nu le pa an tar. Lo an thlo kho ti lo. Ka farle nih lo vat kho an si lo. Cu bu in college kai ka tim. Ka unu nih "Na tha chia hlah. Ka zuam ve lai le na kai kho ko lai. Mizoram ka tlawng lai le" a ti. Cuticun docawi in, college ka kai. Kum 4 kai chung ah, voi 3 sianginn khar ka tong. Harnak chim cawk lo a si. Asinain a donghnak ahcun college cu ka dih.

Zeicadah college ka kai khawh timi ka ruat. Pathian nih tihnak kha a ka tei piak. Kan harsat ruangah "Ka kai kho lai lo" tiah ka ruahmi kha a ka teipiak. Tihlo tein a ka kaiter. Mi tampi college an rak kai khawhlonak a ruang cu, "Kan si kho lai lo; kan ti kho lai lo; kan harsa tuk" timi tihnak ruang ah a si. Tu chan kan fale tampi, USA an um i, ram tha a si. Sianginn kai a fawi tuk nain, college hna an kai khawhlomi le catang sang an phak lo mi hi, an si khawhlo ruang ah siloin an ngamhlo caah le tihnak phunphun an ngeih caah a si.

Bible sianginn MIT kai ka thawh than. MIT kai than ding hi a rak fawi lo. Chungkhar kan har tuk caah, MIT peh than ding hi a fawi lo. Asinain khua Khrihfabu nih cawm ding a si. An mah nih an ka fialmi hi, Pathian duhnak a um ko lai ka ti i, tihnak um lo tein ka kai i, harnak tampi chung in 1996 ah ka dih than. Rak tih ning law ka rak kai hnga lo i, a tu ka dirhmun zong hi ka phan hnga lo.

College in leiba he ka chuak. Khrihfabu nih an ka zoh bu ah, MIT in leiba he ka chuak than. 1997 ah USA ka phan. MATS ka dih. D.Miss ka dih. Work permit ka ngei lo. Bawmtu ka ngei lo.  Tuition le a tam fuk fawn. A har tuk nain, a caan phak cun Pathian ni a ka dihter ve ko. D.Miss ka dih i, Columbus kan i thial tikah, sianginn ca he, nau ngeihnaknak le sini hlannak he, a phunphun caah $42,000 leiba ka ngei. Scholarship um lo, work permit um lo, bawmtu sponsor ngeilo bu in nau ngeih pah in US sianginn kai hi a fawimi a si lo. A rak har taktak ko nain, tih lo tein kan kal tik ah, Pathian nih teinak tampi a kan pek ve ko.

Bible hi za ah za in kan zumh ding le pawm ding le nunpi ngam ding a si ko. Bible nih pei "Tih hlah" (Fear not) tiah a kan cawnpiak a si lo maw? Hi bia fang hi, Biakam Hlun he Biakam Thar he voi tampi kan hmuh. Jesuh le bang nih cun, "Nan thinphang hlah u. Lungretheih le awlawkchong in um hlah u" tiah voi tampi a kan chimh. Jesuh zummi le Pathian zummi cu, harnak, sifahnak, teminnak le lungretheihnak a phunphun te kan tuar zongah tih-phannak ngeih lo a herh. Lungrawknak le ngaihchiatnak ton tik zongah, intuar khawhnak thinlung ngeih a herh. Ngeih lo zong ah i hnek a herh.

Zeicatiah cathiang nih a kan cawnpiak peng. Pathian zumh le bochan le tihphannak ngeih lo ding hi, Pathian duhmi a si. Pathian duhmi cu tihphannak ngeihlo bak a si. A ruang cu tihphannak cu Pathian sin in a rami a si lo. Satan sin in a rami a si caah a si. Kan nunnak ca zong ah tih ding a si lo bantuk in, kan ziaza ca zong ah tih ding a si lo.

Kan nunnak ah kan tei khawhlomi ral hi phun tampi a um. Cu ral zong cu ka tei ko lai lo timi tihnak le phannak ngeih ding a si lo. Tahchunhnak ah, "Zu hna ka sum kho bal lai lo" timi hi tihnak phannak pakhat a si. Cakuak hna, sahdah hna, kuva hna, khaini hna tibantuk vialte, ka sum kho lai lo timi hna hi, tihnak le phannak an si. Casino kal hna ka sum kho lai lo" timi zong hi tihphannak lungput pakhat a si. Cucu Pathian nih a duh lo. Pathian min in zei bantuk ziaza thalo zong hi ka tei khawh ko timi hi, Pathian duhmi a si.

Zeicatiah Pathian nih tihnak ngeihlo hi a kan duh. "Amah Pathian dah ti lo cu, zei hmanh tih hlah u" tiah a kan ti. Bible zoh tik ah, "Tih hlah" (Fear not) timi biafang komh hi, King James ahcun 74 a lang; cun "thinphang in um hlah u" timi hi voi 29 a lang ti a si. "Tih" (fear) timi biafang te hi cu, voi 314 lang ti a si. "Tih u" tinak he, "tih hlah u" tinak an si.

"Tih hlah u" (Fear Not) timi hi, a cheu le bang nih cun 365 a lang tiah an ti. Cucu Youtube ah phunchimmi pa nih a chim bal. Khuaruahhar ngai a si. Kum khat ah ni 365 a um i, Pathian zong nih bible ah "Tih hlah" timi hi voi 365 a kan chimh ti a si. Bible thiammi nih an tuak tik ah, "Tih hlah" timi hi voi 105 kuakap a um tiah an ti. Bible pakhat le khat aa lawh lo caah a zat cu aa khat kho lai lo.

Voi 105 hrawng hmanh khi va chim sehlaw, a tam tuk. Cu zatzat cu Bible nih ziah a chim hnga timi ruah tikah, tihnak ngeihlo ding hi a biapit tuk caah a si ko. Siangpahrang David te hna zong Goliath ral a doh lio le ral dang a doh lio ah, Pathian thawnnak le thilti khawhnak a ruah paoh ahcun ralthatnak in a khah tawn bantuk in, nifatin kan nunnak ah tih ding le phan ding a phunphun an um ko lai nain, Jesuh zumhnak bak in kan tonmi tihphannak hi tei a herh. Zeicatiah Jesuh hrimhrim nih hi tin bia a kan cahta:

"Vawlei nih hin harnak an pek hna lai, sihmanhsehlaw tih hlah u. Vawleicung cu ka tei cang" (John 16:33).

Jesuh nih hin, "Daihnak kan chiahtak hna. Keimah daihnak cu kan pek hna. Vawlei nih an pek hna bantuk in kan pe hna lo...Keimah ah i peh u law, lungthin daihnak nan hmuhnak hnga" tiah a kan ti. Vawlei nih cun harnak an pek hna lai. Sihmanhseh, "tih hlah u" (fear not) a kan ti. Cu a chapmi cu, "Vawlei nih cun harnak cu an pek ko hna lai" tiah a ti. A ti bantuk tein, vawlei nih hin, pumpak in, chungkhar in, bu in, ram in, vawleicung pumpi hi vawlei nih harnak cu a kan pek ko" (John 14:1, 27; 16:33).

Cucaah nihin zong ah Coronavirus a chuak ko. Hlan ah H1N1 a chuak ko. Swine Flu a chuak ko. Ebola a chuak ko. Hlalio ah, Black Death timi tlangrai fak taktak a chuak ko. Spanish Flu timi a zong a chuak ko. Hi pin zong ah zawtnak a chuak ko lai. Cu vialte cu "vawlei nih a chuahpimi harnak an si. Asinain a biapimi cu "tih hlah u" timi Jesuh bia i tlaih hi a si.

Kei zong ka nunnak ah, sunghbaunak, zatlaknak, sifah le harsatnak, tlamtlinlonak, ningzahnak, tamhalnak le zawtfahnak fak tampi ka tuar nain, tihnak hi tei peng ka zuam ve. Ka ngamh lo zong ah ngamh ka zuam. Thir le phang in Pathian rian ka tuan. Hmai ka fon khawh lo zongah fon khawh ka zuam. Ka ti khawh lo zongah ti khawh ka zuam. Ka tei khawh lo zongah tei khawh ka zuam. Keimah minung sinak cun ka ti kho hrimhrim lo.

Sihmanhsehlaw, Paul nih a ti bantuk in "Thawnnak a ka petu Khrih thawngin thil zeipaoh ka tuah khawh ko hna" (Phil 4:13). Khrih Jesuh nih thawnnak a kan pek ahcun, zei thil paoh hi kan tuah khawh ko hna. Kan ralchiatnak le tihphannak zong a Khrih nh a kan tei piak khawh ko. Minung hi mah tein cun ralthat khawh a si lo. Tihnak zong hi tei khawh a si lo.

Careltu nang teh tihphannak na ngei maw? Tihphannak nih an uk maw? Tihnak nih sal ah an tlai maw? Tihnak hi na bawi a si sual maw? Cu hlan ah tihnak le phannak hi na nunnak ah san an tlaitu le na bawi a si sual hmanh ah, Jesuh Khrih pekmi thawnnak thawngin tihnak cu tei i zuam. Zeicatiah tihank cu kan ralpa Satan sin in a rami a si. Kan ralpa Satan nih cun, tihnak ngeihter an duh. Tihnak ngei sehlaw, a rak chia sehlaw, a thin phang sehlaw, thancho kho hlah seh ti an duh. Pathian caah rian hna tuan ngam hlah seh ti an duh. Bawipa thatnak le dawtnak hna chim ngam hlah seh ti an duh.

Cucaah careltu nang zong Khrih thawnnak na chung ah um a herh. Khrih thawnnak na ngeih ahcun, tih hlah. Phang hlah. Tihnak tei i zuam. Zeicatiah kan zumhmi Jesuh nih pei "Tih hlah" (Fear not) tiah a kan ti cu. Kan tih tung ne a si ahcun, Jesuh bia cu kan chung ah a nung kan ti kho hnga maw?

Nawlngaih Cu Thluachuahnak

Pathian nih a sermi minung hi, thluachuah pek a kan duh. Thluachuahnak peknak ding caah, zulh ding a phungbia hna hi, Israel mi a rak pek hna. An zulh ahcun thluachuah hmuh ding le an zulh lo ahcun thluachuah hmuh lo ding in, Pathian bia a kamh hna. Cucaah Nawlngaih cu thluahchuahnak a sinak le Nawl ngaih lo i a theipar cu tluachuah hmuhlonak a sinak vialte kha Deuteronomy 28 ah tling tein kan hmuh.

Minung cu sualnak kan i ngaichih i, Jesuh cu ka Bawipa le khamhtu ah a pawmmi paoh cu khamh kan siko lai. Vanram ah kan kai ko lai nain, nawlngaihnak hi kan nunnak ah a um lo achun, hi vawleicung ahcun thluachuahnak le lunglawmhnak cu kan ngei kho hrimhrim lai lo. Thluachuah hmuhnak ding caah, Pathian nawlngaih hi a rak herh taktak.

Cu Pathian nawl a ngaimi cu, vawleicung upadi zong hi zulh le nawlngaih hi Pathian nih a kan duhmi a si. Cu nawlngaihnak cu, pumpak caah thatnak a si. Chungkhar caah thatnak a si. Bu le khua caah thatnak a si. Ram le miphun ca thatnak a si. Cucaah Pathian zummi paoh cu, thatnak tuah hi kan rian bak a si. Voikhat lawng tuah a za maw? Za hlah. Nikhat lawng tuah a za maw? Za hlah. A zungzal tein tuah dingmi le cu thatnak tuah cu bat lo ding hi Cathiang nih a kan cawnpiakmi a si.

Thatnak tuah kha ba hlah u sih; kan ngol lo ahcun a theipar kan zun caan kha a phan ve te ko lai (Gal 6:9)

Thatnak tuah hi, ban ding le ngol dingmi rian a si lo. Thih tiang tuah peng dingmi an si. Hi thatnak kan timi hi, a kau tuk i Nawlbia 613 va zulh zong aa tel ko lai. Cu thatnak tuah dingmi chung ah a biapi taktakmi cu, upadi zulh le "cozah uktu hna nawlngaihnak" hi a si (Rome 13:1). Pathian nih nih a nawl ngaih hi a kan duh i, ningcang tein nung hna seh timi hi a duhmi a si.

Pathian nih hin vawleicung ah thil ningcang tein a kal khawhnak ding caah, hruaitu hi a rak chiah hna. Hruaicu chia le sual zong an um ve ko lai. Thil tha lo a chimtu le dohkalh a haumi hruaitu zong an um ve ko lai. Asinain USA bantuk Democracy ram tha ah hin, cozah uktu hna nih an tuak an tuak I, a herh an timi thil hi mipi nih zulh le an nawl ngaih ding hi, mipi kan rian a si. A bik in Khrihfa kan rian a si.

Nihin ni hi Coronavirus nih Noah buanchukcho bantuk in kan vawleipumpi harnak a kan pek lio caan a si. Hi lio caan ah Patian duhnak kan kawl zong a herh. Kan mah pumpak le chungkhar ralrin zong a herh. Kan Khrihfabu, kan sang, kan khua le kan state le kan umnak USA ram kan himnak zong ruah a herh lio caan a si. Hi lio caan ah, Pre. Trump cozah nih siseh, State cozah nih siseh mipi zulh ding phung tampi an ser. Hi phung hi kan zulh cio [hrimhrim] hi a herhmi a si.


Covid-19 nih USA ram pumpi ah 3.3 million minung rian lo in a umter cang. Nihin ah 143,000 renglo an zaw. 2,5000 renglo an thi. New York  lei hna cu harnak nganpi tangah an um. Sianginn tam tuk an khar. Sehzung tam tuk a khar. Hotel tam tuk a lawng. Restaurant tam tuk an khar. Cozah zung tam tuk an khar. Sekhan le minung umnak deuh paoh cu an khar hna. Vanlawng hmanh a zuangmi an tlawm cang. Airline tam nawn aa rawk ding in an um. Chim cawklomi buainak USA a um lio ah, cozah nih upadi an chuahmi hi kan zulh cio a herh.

"Pathian nih a kan umpi ko lai" timi zumhnak menmen in Pathian min bochan in, nawlbuar ding a si lo. Nawl zulh ding tu hi, Pathian duhmi a si."

Upadi hi ngandamnak lei tuanvo ngeitu nih ruahnak an pekmi hna chung in chuahmi phung a si. Tam tuk a um i tial cawk ding a si lo. A biapimi cu "social distance" timi a si i, naih tein um lo ding ti khi a si ko. Cu zong ahcun "essential le nonessential" timi "tuahlo awk thalo a herhmi le a herh tuklomi" ti khin an then. Tuahlo awk thalo cu tuah khawh a si. Eidin cawk, sizung le sekhan kal, riantuan kal, mah le lawng lamlen, mah te lawng tlik tibantuk hi tuah khawh a si.

Social distance ah a biapimi cozah khammi cu:  "Mipi tampi ton lo ding; pe 7 tang naih ah um lo ding; minung 10 cung i but lo ding tiah upadi an chuah. April ni 30 tiang President nih nawlbia a chuah. Hihi USA rammi kan himnak ca a si i, a herh i a tha mi thil a si. Cu lo ahcun zawtnak a karh sual ahcun, sizung lei ah doctors le nurse te zong nih a kan zoh kho lai lo. Sizung nih mizaw a kan tlum lai lo i, mithi tampi um khawh a si.

California beach i Spring break kalmi pawl

 Cucu mipi zong nih zulh a herh. Church nih zulh cio ding a si. USA hi Democracy ram a si caah, an Democracy hi hman zia an thiam lo. Cucaah nawl an zulh lo tik ah, hi ram ah hin harnak a chuak kho taktak ding a si. Nihin ni ah California le Florida tibantuk Beach ah ngaknu tlangval nih "Stay-at-home" timi innchung ah um ding timi nawl an zul lo. Minung tam tuk an i nuam menmen. Coronavirus zong zei ah an rel lo. President le cozah phung zong zei ah an rel lo. California zong an cozah nih "Inn um ding" upadi a chuah nain Beach ah tawr in an kal. A kalmi tam deuh hi sianngakchia an si.

A cheu cu an daithlan ruang ah mipi sin an kalnak beach an kalnak ah, coronavirus a ngeimi hna an um. Ngaichih vai an bar. Zawt hlan ahcun coronavirus hi zei an rel lo. Capo hna an saih men. Kan mah Ohio ramkulh i, Mirang tlangval pa pakhat cu, "If I get corona, I get corona" a ti le zeipawi lo taktak in capo in a chim men ko. A hnu mizaw an karh tik ah le a chimmi bia cu, media ah million nih an zoh tik ahcun  "sorry" tiah a ti ve than. Cu ti bantuk in, nawl a ngailomi mino le ngaknu tlangval hi an tam kho taktak.

USA zong hi, lungthin aa uk kho lo i, nuamhnak nih a ukmi i a mawnghmi College siangngakchia an rak tam tuk. Nulepa nih tahpi phu an si. Mirang zong hi a hrutmi an rak tam tuk. Chimh ngai lo le a sualmi an rak tam tuk ve. Nuamhnak nih an nunnak a uk i, zeidah a cang lai timi a ruat lo mi an rak tam tuk hringhran. A tanglei Coronavirus kong i nawlbuarmi zong hi zoh hna law, ningcang tein khua an sa hna lo. Hi lak ah a zaw cangmi zong tampi um hna sehlaw theih lo a si.

Hi bantuk in USA cu Democracy min in, chimh ngailomi le nawlbuarmi an tam tuk caah, Covid-19 a karhnak a ruang bik a si. Tuluk cozah nih mipi an control ning he cun, van le vawlei in an i dang. Cucaah Tuluk cu chikhatte ah a karh tuk nain, an control khawhnak a si. USA ahcun beach le a tam meisei. Nawlngai lo le an tam meisei. Cucaah Covid-19 kham ding hi a fawi lo. A mah tein a thih caaan dah a phak ti lo ahcun, tam taktak zawt khawh kan si ko hna.

"If I get corona, I get corona" tiah a timi pa Spring Break an i nuamhnak.  

Zuding, saein, ngaknu tlangval le rilikam kalmi aa nuammi hna cu zeiti awk an tha lo. Night club le bars hna kalmi cu zeitiawk an tha lo. USA ah hin, nihin ni ah chimh khawhlomi minung hi an rak tam taktak ko. Lungrawk khi an si. An Democracy hi a siloning in a hmangmi an tam tuk. A cheu cu Beach kal zong thloh khawh an si lo. Mibu um zong thloh khawh an si lo. Lenvah zong thloh khawh an si lo. Va tlaih awk ngaingai le a si kho fawn lo. Cucu Democracy a that thlu lonak a si ve.

Tuluk ram cu Communist an si caah, "leng nan chuak lai lo" an ti hna ahcun an control khawh ngai. Aa erh lo mi cu cai taktak in an dan an tat hna. Cucaah minung hrimhrim an chuak ngam lo. Wuhan khua i coronavirus zong fawi deuh in an tei khawhnak a si. Si, hmurhuh, hriamnam le herhmi tam tuk an ngeih caah, coronavirus zong fawi deuh in an tei khawhnak a si.

Spring break i Florida beach kalmi pawl. Covid-19 an ton rih lo caah an i nuam ngai rih ko hih!

Spring break kalmi tlangval le ngaknu chimh an nawl a ngaihlomi cu um ko seh law. Khrihfaupa le pastors te tal nih cun nawl ngaih ding a si. Pastor cheukhat cu nawl an ngai ve hawi lo.

Nai Zarhpini ah Tampa, Florida ah "Stay-at- home" (Innchung ah um ding) timi upadi an chuah ko bu in le pe-6 hlat ah um ding timi "Social distance" upadi an chuak ko nain, Pastor pakhat nih pumh zong cu a herhmi a si (essential a si) tiah a ti i, voi hnih minung tampi a pumhpi hna. Pathian min in nawl a buarmi hi a palh tiah na ruat dek maw?

Palik zong an ra i, an tlai hna lo. Asinain, Nikhatni ah an pastor Pastor Rodney Howard-Browne cu, upadi buar ruangah an va tlaih. Cu Khrihfabu min cu "The Rinver at Tampa Bay Church" ti a si i Pentecostal Church an si. Pastor pa ca zong ah hin, thla kan campiak a herh. A cheu nih a raltha, Pathian aa bochan an ti men lai nain, a tu lio upadi cu hi bantuk zawn ah zulh cio hi a tha deuh.

Pastor Rodney Howard-Browne

Cozah nih a diklomi le a thalomi upadi hna an ser ahcun buar ding a si ko. Kawlram ralkap cozah chiakha nih Buddhist vial pumhter i, Khrihfa i pum hlah u timi upadi hna a rak ser piakmi phun belte kha cu dohkalh ding a rak si taktak ko. Asinatin a tu bantuk ngandamnak he aa pehtlaihmi Pre. Trump le State cozah kip chuahmi upadi hi kan buar ding hrimhrim a si lo.

Ka dang zong ah i pum hlah u an ti ko naih, a pummi tete an um pah ti a si. Louisiana Ramkulh, Baton Rouge khua Apostolic Life Tabernacle Church an pastor, Pastor Tony Spell zong, an ramkulh nih minung 50 cung nan i bu kho lo timi upadi a buar caah, paohmah (6) in taza an cuai. An nih hi Evangelical church an si.

Apostolic Life Tabernacle Church

A liamcia zarh tampi chung hi, minung 400 leng kai a pumhpi hna. Nai Zarhpini ah minung 1,000 an i pum. "Pastor pa nih Online cun tipil zong kan pek khawh tung lo. Kan i pum ko lai. Kan bang lai lo" tiah a ti. Taza an cuai hnu, nizan Nihnihni ah minung 400 a pumhpi rih hna. Pumh hi kan ngol lai lo. Kan i pum rih ko lai. Pe 6 hlat ah kan dir i, lengah kan tuahmi a si ko" tiah a ti. Asinain a chung minung cu an kut an i tlai. An i tawng ko ti a si. Hi pastor zong an tlaih ve cang. Nawlbuar hi, a ho ca hmanh ah a tha lo. Pathian min in nawl buar zong thil tha a si lo.

Pastor Tony Spell

USA hi mah bantuk in chimh ngailomi ngaknu tlangval an tam tuk. Cun biaknak hmanh zong cu, Pathian bia a silo ning in aa tlaih sualmi an tam tuk caah hin, Coronavirus zong hi an kham kho ti lo. Cucaah tu zan ahcun thla khat chungah minung 100 in 188,713 an phan cang i, minung 3,896 an thi cang. Thlanglei Korea zong ah, biaknak bu pakhat Tuluk ram an va tlawnnak in kum 61 minu a zaw le cuticun Korea ram ah a chuah ve nak a si tiah an ti. An pastor pa zong taza cai in an cuai ve. A nih le bang cu, "lainawn hmuh" in an cuai hna.

Midang chimh an ngaih lo hmanh le nawl an buar hmanh ah, Pastor le Khrihfa-upa tal nih cun nawlngaih hi a herh hringhran ko. Zeicatiah a tu lio, hi tluk tihnungmi caan lio ah hin cozah uktu hna ruahnak le nawlbia hi buar lo te i umnak in, cozah hi an nawl kan ngaih le ram caah thiltha kan tuah cio hi, zumtu dirhmun a si.

Cucaah "Krihfa kan simi hi, Pathian min in nawlbuar ding ca a rak si lo. Nawl zulh ding ca tu a rak si deuh." Cu nawlngaihnak cu kan zapite caah thluachuahnak a si.

---------------------------------------------------

Zohchihmi ca

Nawlbia ngai lo in pumhnak a tuahmi hna kong rel ding cu a tanglei website ah a um.

1.

 https://www.msn.com/en-us/news/us/an-evangelical-pastor-who-was-charged-after-holding-in-person-church-services-says-he-doesnt-like-livestreams-because-he-cant-touch-parishioners/ar-BB121Sa3?ocid=spartandhp


2. https://www.nytimes.com/2020/03/30/us/coronavirus-pastor-arrested-tampa-florida.html

Krihfabu A Phunphun-COWBOY CHURCH (Part One)

Krih thawngtha hi mi vialte nih an theih khawhnak hnga ding caah a biapi cemmi thil pakhat cu, "Thawngtha chimtu nih, thawngtha an i kenmi kha, an va chimhmi hna nih an cohlan khawh dingmi khi a biapi cemmi a si."

Cu ti thawngtha bia an cohlan khawhnak hnga ding caah, thawngtha chimtu hna nih, thawngtha chimhmi minung hna i, an uarmi, lungput, nuncan ziaza, thilri hruk ningcang, eidin, nifatin an nunning le an sining khi theih thiam hmasat le an mah he an i tlak ning tein thawngtha chim thiam a herh.

Citicun Jesuh nawl pekmi, "Miphun vialte kha a ka zultu ah va ser hna u" (Matt. 28:19) kha a tling kho ding a si. Cowboy stile a uarmi zong cu, cucu an si ve.

Thawngtha a chim lio. Zeitindah na ruah hnga?

Naite Amarillo ka tlawn lio ah, ACCC mino he Palo Duro State Park kan len pah ah, mino nih "Saya Cowboy Church kan khua ah a um" tiah an chim i, ka thinlung phundangpi a si. Cu kong cu ka theih bal rih lo mi a si caah, ka caah theihtlei ngai a si.

Ka umkalnak kip ah, Krihfabu dang nih zeitin dah Pathian thawngtha hi mipi sin ah an phuan ve hnga? Zeica dah Cowboy Church an ti hnga? Zeidah an theology a si hnga? Zeidah an mission biatungtlaih a si hnga? ti ka ruat.

"Kan kirlei ah ka tanpi te u" tiah ka ti hna. Kir lei ahcun, Cowboy Church intual ahcun an ka tanpi. Minung an um lo caah a ho hmanh an konglam hal awk an tha lo. Hman lawng ka thlak i, siaherh ngai in kan lan colh.

Kan tlun pah ah ka ruahmi cu, "Texas tibantuk thlanglei states pawl hi, Cowboy sining a uarmi an tam caah, Cowboy church nih hin, mi nih kan zoh duh hna sehlaw, cuticun i pum hna sehlaw, Pathian thawngtha kan rak chimh hna lai" timi hi an theology a si hrimhrim lai. An mah theng cu Cowboy zong an va si lo men ko lai...ti khi ka ruat.  Cowboy nun in a nungmi hna sin ah Krih thawngtha biatka a phanh khawhnak hnga, Cowboy nundan le stile in nun an cawn a si ko lai" ti khi ka ruahcolhmi a si.

Cucu theologian pawl nih cun, "contextualization & mission" tiah an ti tawnmi a si. Minung an nunphung le sining hawih tein thawngtha chim ti khi a si ko. Mission field ah zeitindah thawngtha kan chim lai timi hi, Krihfa tampi nih kan i fian tawn lo caah, voi tampi cu mission field ah buainak le theihthiamlonak tampi Krihfabu cheukhat nih kan chuahpi tawn.

Micheu nih cun, Cowboy nunzia in a nungmi cu misual le lungput hman lo zongah kan ruah khawh men hna. Lai lei le bang ahcun, biakinn chung lukhuh khuh hmanh sual ah kan ruah tawn.

A ngaingai ti ahcun, Cowboy nunzia in nun kha Krihfa sinak he aa kalhmi asi lem lo. Nunzia pakhat le nunphung pakhat kha a si ko. Asinain midang Krihfa nih phundang le misual zoh in zoh hna ahcun, an nih nih biakinn phanh ding le Pathian thawngtha theih ding kha a lam a um ti lo. Cucaah cowboy taktak in a nungmi, Pathian a theilomi le biakinn phan ballomi hna sawilemnak caah le cu hna nih Pathian thawngtha an theihnak hnga caah Cowboy church hi a umnak asi lai" tiah ka ruat.

Inn ka tlun hnu ah, computer in ka hlat i, USA ah tam ngaite an rak um cang. Georgia ah a ummi Cowboy Church nih Mission Statement an tuahmi cu:-

"To bring the church of Jesus Christ to the people, as we provide a safe place of Hope and Healing"

Chim duhmi cu, Jesuh Krih Krihfabu kha mipi sin ah phanhter, le an caah a himbawmmi Ruahchannak le Damnak hmun khuakhan piak" ti a si. An mission statement hi a tha ngai. Zeicatiah "Krihfa nih kan herh bikmi thil hna lakah, ruahchannak le damnak cu kan herh tukmi a si."

Cowboy Church, Amarillo

Amarillo hrawng hmanh ah hin, Cowboy Church hi pathum a um: Arena of Life Cowboy Church; Palo Duro Cowboy Church le Arena Cowboy Church ti an si. An sining le tinhmi theih duh ah, va pumhta ka duh ngaingai nain, caan le sining nih a kan pek lo caah, ka hmu kho hna lo.

Cowboy Church timi kong cu online in ka va rel. An hmantlak ka zoh. Ka fian bakmi cu, Cowboy Church cu lukhuh kaupipi khuh bu in phung an chim lai; hla an sak lai; an lam lai; an biakinn chung kha luhkhuh kaupipi le hri in an tamh lai; an kedanh kha saphaw kedanh sangsang an si lai; ngakchia he, nu he pa he, cowboy nunzia le stile in Pathian an bia lai...cucu a si ko lai tiah ka rak ruahmi kha, a dik ko.

Montague Countu Cowboy Church ah Rangtumpi he

Cowboy nunzia a ngeimi hna nih Krih thawngtha an theih khawhnak ding caah, cowboy stile in nun le Pathian biak cu Laimi nih cun kan i ziak hrimhrim lai lo. Kal sual ah kan ruah men ko hna lai. Acunglei i Rangtumpi he biakinn chung ah aa pummi hna hi, Mongtegue County Cowboy Church an si.

Asinain kha ti cowboy em--em in thil an i hruk ruang le an cawlcangh ruangah Krihfa an si lo ti khawh a si lo. Kal sual ah chiah khawh an si lo. A taktak ahcun an nih cu Evengelical Church an rak si hna i, biakinn phan ballomi (unchurch people) hna nih thawngtha theihnak ding caah an tuahmi a rak si.

Hi ti Cowboy stile rumro in a nungmi le Pathian biami hna hi kan nih Laimi Krihfa nih teh a dik in kan pawm hna lai maw? Pathian biaknak ah cu thil hruk ding le hruk lo ding timi hi a biapi maw? Pathian nih tah cowboy bantuk thilri hruk hi a hua hnga tiah na ruat maw? Lukhuh khuh bu phungchim le biakinn chung um hi tah Pathian nih a hua hnga tiah na ruat maw? Laimi nih tah Cowboy Church bantuk in biakinn chung lukhuh khuh khi sual ah kan chia lai maw?

Careltu nih Pathian bia na fian ning tein, nangmah tein a phi chuah ding a si.

--------------------------------------------------------------------------------------------
Chinchiah:

Krihfabu A Phunphun kong hi Part Dang kan peh than rih te lai.