U Naw hi Kawlram ah Buddhist in Khrihfa a cang hmasat bikmi a si. A mah hi mithat lainawng a rak si an ti. Amah hi June 27, 1819 ah Rev. Adoniram Judson nih tipil a rak pekmi a si. U Naw tipil innak ni in nihin ni ahcun kum 201 a si cang. Ngaihchia tuk a si.
Kawlram Missions kong zoh tik ah hin, dot (3) in a um. Judson hlan ah hin, Kawlram ah Jesuit Priest te hna an ra. Roman Catholic zong an ra i, an mission tuannak thawngin minung pakhat hmanh an rak i thleng lo. Cun William Carey a fapa a rak ra. Hi hna chan ah minung pakhat zong Khrihfa an rak cang kho lo. Judson chan lawng in U Naw tipil an van pek caah Kawlram Khrihfa tuanbia aa thleng.
U Naw hi tipil a in ah hin kum 35 a si. Ngatlai a si. Peter bantuk a si ve. A hnu ah thingrian (timber) a rak si. A mah hih Judson nih amah umnak inn pawngte ah sakmi "Zayat" ah thwngtha a chimhnak in Khrihfa a cangmi a si.
Kawlram ah hin, Khrihfa can hi a rak fawi lo. A nupi nih a rem ti lo. Cun innpa nih an rem ti lo. An huatral. Cucaah Judson a zam i, an mah sin ah a um. Amah cu Shwedagon Pura pawngah a umi Cantonment Garden chung tibual Butterfly Lake timi ah Judson nih tipil a rak pek. Minung tampi nih U Naw tipil-in lio hi an rak zoh. A hnu thla li chungah zumtu thar pahnih tipil an rak ing chap. Cu ticun Kawlram ah Khrihfa zumhnak thlaici thar a rak keu. A rak fawi lo.
Judson zong cu Yangon a chuahtak i, Mandalay ah a kal i King Bagyidaw kha Kawlram pumpuluk duhnak paoh ah thawngtha chim khawhnak ding in a va nawl. U Naw zong cu Yangon a chuahtak ve i, cun a lo thai. Biaknak dang karlak ah Jesuh zumtu rak si hi, a fawi lo. Hlawtmi le huatmi si a rak si ko. U Naw zong hi Jesuh Khrih caah, hlawtmi le huatmi ah a rak i chuah. Jesuh nih hi tin a zultu a rak cawnpiak hna i, a cawnpiak ning hna tein zultu hna zong an tuar I, U Naw zong a rak tuar ve:
"Keimah ruangah mi kip nih an in huat hna lai, asinain a dongh tiang fek tein a hmunmi cu khamh an si lai" (Matt. 10:22)U Naw hi, Rangoon a um lio ah, mi nih an serhsat tuk caah le nawlngeitu hna nih hrocernak a ton tuk caah, Rangon khua a chuahtak i, Avoikhatnak Mirang-Kawl Dohnak (1824-26) ah a thi rua tiah ruah a si.
Hi raltuk nak ah hin, Kawlram an rak sungh caah Kawlram siangpahrang nih a tu lio India ram ummi-Assam, Manipur, Cachar le Jainita hna le Kawlram Arakan Province le Tenasserim taing vialte hi Mirang nih a rak lak dih. U Naw tipil-in lio ahcun a cunglei ram vialte hi Kawl siangpahrang tangah a rak um i, hi lio Khrihfa si hi a rak fawi ding a si lo.
Kawlram Baptist Khrihfabu hna nih U Naw hi a pakhatnak bik Kawlram Khrihfa a si tiah an theihhngalh i, nihin ni tiang an philh lo. Upatnak zong an pek. Lanmadaw Township zong ah hin, U Naw Church timi hi Ralpi Pahnih a dih hnu ah an rak on. A hnu ah cu biakinn cu U Naw Memorical Baptist Church tiah tiah an thlen.
U Naw hi, Kawlram ah tipil ing hmasat cem a si. Cucaah tipil a in ni June 27 cu U Naw Day tiah Kawlmi Baptist Khrifabu nih thlacamnak in an hman tawn. MBC zong nih hin U Naw Sunday hi tuah a si tawn.
Mandalay University a kum khatnak ka kai lio ah, Mandalay Judson Baptist Church hruainak in, Kawl siangpahrang nih Rev. Judson an rak hremnak hmun Inwa Siangpahrang khuarawp ah kan rak kal hna. Judson Memorial lungtum lianpi zong a rak um. Cu ka ahcun Judson le Anne kong le U Naw kong hi a rak kan chimh i, kan zapite in mitthli he kan rak lawi hna. Kan mitthli a rak luang tuk hna i, a zoh hmanh kan rak i zoh ngam hna lo.
Cu ni ahcun kei zong "Ziah ramdangmi hmanh nih kan ram ah Pathian rian an rak tuan i, kan nih ni kan tuan kho ve lai lo maw?" timi hi ka thinlung ah darkhing rin bak in a rak ring. Cu ni cu U Naw timi min hi a hmasat bik ka theih a si.
2019 ah U Naw Sunday zong cu an tuah i, Kawlram pumpi Vice-Pre. Henry Van Thio zong a rak kai ve. VP Henry Van Thio a rak i pumh ve mi a tha tuk. U Naw Sunday hna hi, Kawlram Khrihfami nih kan sunhsak awk ngaingai a si.
Kawlram ah biakinn hlun bik pakhat "U Naw Memorical Church" |
-------------------------------------------------------------------
Chinchiah
1. Hi capar hi CBCUSA Mission Sunday lai ah, U Naw upat hmaizahnak caah ka tialmi a si. Pathian nih thuachuah ka pek piak sehlaw, careltu nih Pathian he nan i tonnak si hram ko seh.
2. Hi Wei Yan Aung nih Irrawaddy News ah Kawlca in a tialmi kha Thet Ko Ko nih English in a lehmi zoh chih in tialmi a si.
3. Rev. Judson Philhlonak Lungtum pi cu a lian taktak. Kawlram ralkap cozah nih Irrawaddy tiva ah kan thlak lai tiah an rak ti i, thlak ding an rak timh. Asinain a liah tuk caah an thla kho lo. Cucaah a tanglei kha an cawh i vawlei ah an phum ti a si. General Saw Maung chan ah a si. Mah cu an phum tlawmpal ah General Saw Maung zong a zaw i, a hnu ah a rian a pioh I a thi tiah ca an tial bal. A dik le diklo cu ka thei lo. Judson Memorial Lungpi cu a tu a um ti lo. Vawleitang ah phum dawh a si ko. Kawlram Khrihfami nih hlai than khawhnak lam kawl ding a si.