Kawlram ka um lio ah, hmun kip ka kip ka rak tlawng ve tawn. Pathian dawtnak in, Mandalay ah 1984-1991 tiang University ka kai. 1988 ah dih ding kan si nain buai ruangah kan rak dih kho lo i, 1991 tu ah kan rak dih. Cu ka um chung ahcun, Mandalay khua hrawnghrang khua hna hi hmun tampi ah thil theihngalhnak caah, ka rak vakvai tawn. Ka ke in lam hlatpipi ka rak kal. Thirrang (cycle) in Sagaing, Amarapura le Mandalay a chehvel khua vialte ka cul dih ngacha.
Rangoon zongah Bible sianginn kum 3 ka kai. Rangoon le Mandalay khuazeidah a nuam deuh tiah ka ruat tawn. Keimah pumpak caahcun Mandalay kha alet in a nuam in ka ruat. Zeicatiah Mandalay hrawnghrang cu a tlatu Mindon Mon chan in Kawl siangpahrang a donghnak bik Thibaw Min tiang Kawlram tuanbia tamtuk a umnak hmun le tuanbia lei nuam thil tamtuk a umnak asi caah asi.
Cun Inwa, Sagaing, Amarapura timi hna hi, Mindon Min chan hlan Kawl siangpahrang khualipi an rak si caah, Kawl fimthiamnak, nunphung, politics, sipuazi le an biaknak Buddhist biaknak hna an i thawknak, a thinlung muruka taktak an si. Cucaah Kawlram tuanbia theih a duhmi hna nih cun, hi Mandalay khua hrawnghran tuanbia theih hrimhrim a hau.
Mandalay khuapawng ummi Mandalay Tlang, Nan-dwin, Pura lianlian, lundongh lianlian le lungcatial hna zoh tik ah, Kawl miphun hi miphunpi taktak an rak sinak le an fimnak hi a rak sang ngaingai ve ko cang timi hmuh khawh asi.
Mandalay Khua Tuanbia Tawi
Mandalay Tlangpi
Mandalay khua hi Siangpahrang Mindon Min (penkum 1853-1878) nih 1857 ah a tlak. Amin aa thawknak hram taktak cu "Mandala" ti asi. Hla zong ah, "Mandala Amian-zin" ti bantuk in an phuah. Mandala timi cu "Rawn pummi" (circular plain) ti a si. A khua min taktak a ratnak hi, khuapawng a ummi "Mandalay Tlang" in aa thawkmi asi. Mandalay Tlang hi rawn bak ah aa semmi tlang asi i, tlang dawh le tlang nuam taktak asi. Pe 970 a sang. Hakha khua sullam kan theihfian lo bantuk in, Mandalay sullam taktak hi fiang tein an hngal kho ve rih lo. Kawlram tuanbia tialtu hna nih an i al lengmangmi asi ve.
Mandalay an rak tlakka ah cozah nih an sakmi min cu, "Yadanabon" ti asi. Cu bia cu Pali holh, "Ratanapunna" (lungvar in a khatmi khua/city full of gems) tinak asi. "Lay Khyn Aung Myei" (Tikulh pali teitu) ti zong ah an rak auh. Cun siangpahrang umnak cu "Mya Nan San Kyawng" (Siangpahrang lungvar inn) ti zong ah an rak auh. 1860-1885 tiang Kawlram khualipi a rak si.
Chanthar Mandalay Khualai
Buddha bata Kawl pawl nih tuanbia an chimmi cu, "Gautama Buddha hi Mandalay tlang ah hin a rak leng bal i, Kawlkum in 2400 (AD.1857) ah hi tlang in a tang ah hin khualipi pakhat an ser te lai tiah a rak chim chung" ti asi. Hi tlangpar phak hlan tlang thlanglei kam te ah hin, Laimi nih "keitlau nu" (ogress) timi milem te hi Pura (Stupa) fate tangah an tuah.
Cu "keitlau-nu" nih cun, Gautama Buddha a rak len lio ah, a hnuk pakhat hi a rak hlut ti asi. Hi tluk fak tuk in a rak tanhnak le ahnuk a hlutmi ruangah hin, Gautama Buddha nih a rak chimmi cu, "Hi keitlau-nu hi Kawl kum in 2400 (AD.1857) ah siangpahrang pakhat ah a van in cang than lai. Cu siangpahrang cu Buddhist biaknak a tanh tukmi asi lai i, amah thawng in Buddha bata hi, hi khua in aa thawk lai i a karh thluahmah lai" tiah a rak chim chung ti asi. Hi 1857 theng teah Manalday khua zong hi Buddha nih a chim bantuk tein Mindon Min nih khualipi caah a van tlak ve. Buddhist biaknak zong cu, Mandalay in aa thawk i Kawlram hmun tam tuk ah a karh.
Mandalay Tlangpar i aummi Keitlau-nu milem
Mindon Min hi uar awk le upat awk tlakmi Kawl siangpahrang fim taktak a si. Mirang nih a kan lak sual lai ti a rak phan caah, French he hna an rak i kawm i, Tuluk le Kawlram pehnak tlanglawng lam tiang in cawh ding an rak i tim. Asinain, Mirang nih French kha an rak hro hna i, an rak co ngam thai lo. Mindon Min nih Mandalay Siangpahrang Inn thatha a sak i, tlakrawh vampang le Kyung (Moat) in a rak kulh. Cu a kulhnak tlakrawh vampang le Kyung (tii) cu nihin ni tiang an hmun rih. Zeidang a kut neh tampi hmuh ding an um rih (Mindon Min kong ka tialmi ka dang ah zoh). Mandalay Kyng-tii hi Shan ram lei a rami tiva tii an lakmi asi caah, a tii a dai i a thiang taktakmi asi. Hi tii hi Mandalay khua a dawhtertu le a sunlawitertu bik pakhat asi.
Mandalay Siangpahrang Inn Kulhnak le "Kyung-tii."
Siangpahrang inn kulhnak nichuahlei kap
Mandalay Tlangpar in thlakmi nichuahlei Kyung asi. Adonghnak inn lianpi in orh leikap deuh te ah khin, cozah tlun inn tha taktak pakhat a rak um.
Mindon Min chan sakmi Thudama Yayat (Mandalay tlang tang rawn). Inn an hlun ngai cang nain, an fek tuk rih. Pinkato le thing hakmi in sakmi an si caah, kum 150 renglo asinain an fek tuk rih.
Mandalay University
Rangoon zongah Bible sianginn kum 3 ka kai. Rangoon le Mandalay khuazeidah a nuam deuh tiah ka ruat tawn. Keimah pumpak caahcun Mandalay kha alet in a nuam in ka ruat. Zeicatiah Mandalay hrawnghrang cu a tlatu Mindon Mon chan in Kawl siangpahrang a donghnak bik Thibaw Min tiang Kawlram tuanbia tamtuk a umnak hmun le tuanbia lei nuam thil tamtuk a umnak asi caah asi.
Cun Inwa, Sagaing, Amarapura timi hna hi, Mindon Min chan hlan Kawl siangpahrang khualipi an rak si caah, Kawl fimthiamnak, nunphung, politics, sipuazi le an biaknak Buddhist biaknak hna an i thawknak, a thinlung muruka taktak an si. Cucaah Kawlram tuanbia theih a duhmi hna nih cun, hi Mandalay khua hrawnghran tuanbia theih hrimhrim a hau.
Mandalay khuapawng ummi Mandalay Tlang, Nan-dwin, Pura lianlian, lundongh lianlian le lungcatial hna zoh tik ah, Kawl miphun hi miphunpi taktak an rak sinak le an fimnak hi a rak sang ngaingai ve ko cang timi hmuh khawh asi.
Mandalay Khua Tuanbia Tawi
Mandalay Tlangpi
Mandalay khua hi Siangpahrang Mindon Min (penkum 1853-1878) nih 1857 ah a tlak. Amin aa thawknak hram taktak cu "Mandala" ti asi. Hla zong ah, "Mandala Amian-zin" ti bantuk in an phuah. Mandala timi cu "Rawn pummi" (circular plain) ti a si. A khua min taktak a ratnak hi, khuapawng a ummi "Mandalay Tlang" in aa thawkmi asi. Mandalay Tlang hi rawn bak ah aa semmi tlang asi i, tlang dawh le tlang nuam taktak asi. Pe 970 a sang. Hakha khua sullam kan theihfian lo bantuk in, Mandalay sullam taktak hi fiang tein an hngal kho ve rih lo. Kawlram tuanbia tialtu hna nih an i al lengmangmi asi ve.
Mandalay an rak tlakka ah cozah nih an sakmi min cu, "Yadanabon" ti asi. Cu bia cu Pali holh, "Ratanapunna" (lungvar in a khatmi khua/city full of gems) tinak asi. "Lay Khyn Aung Myei" (Tikulh pali teitu) ti zong ah an rak auh. Cun siangpahrang umnak cu "Mya Nan San Kyawng" (Siangpahrang lungvar inn) ti zong ah an rak auh. 1860-1885 tiang Kawlram khualipi a rak si.
Chanthar Mandalay Khualai
Buddha bata Kawl pawl nih tuanbia an chimmi cu, "Gautama Buddha hi Mandalay tlang ah hin a rak leng bal i, Kawlkum in 2400 (AD.1857) ah hi tlang in a tang ah hin khualipi pakhat an ser te lai tiah a rak chim chung" ti asi. Hi tlangpar phak hlan tlang thlanglei kam te ah hin, Laimi nih "keitlau nu" (ogress) timi milem te hi Pura (Stupa) fate tangah an tuah.
Cu "keitlau-nu" nih cun, Gautama Buddha a rak len lio ah, a hnuk pakhat hi a rak hlut ti asi. Hi tluk fak tuk in a rak tanhnak le ahnuk a hlutmi ruangah hin, Gautama Buddha nih a rak chimmi cu, "Hi keitlau-nu hi Kawl kum in 2400 (AD.1857) ah siangpahrang pakhat ah a van in cang than lai. Cu siangpahrang cu Buddhist biaknak a tanh tukmi asi lai i, amah thawng in Buddha bata hi, hi khua in aa thawk lai i a karh thluahmah lai" tiah a rak chim chung ti asi. Hi 1857 theng teah Manalday khua zong hi Buddha nih a chim bantuk tein Mindon Min nih khualipi caah a van tlak ve. Buddhist biaknak zong cu, Mandalay in aa thawk i Kawlram hmun tam tuk ah a karh.
Mandalay Tlangpar i aummi Keitlau-nu milem
Mindon Min hi uar awk le upat awk tlakmi Kawl siangpahrang fim taktak a si. Mirang nih a kan lak sual lai ti a rak phan caah, French he hna an rak i kawm i, Tuluk le Kawlram pehnak tlanglawng lam tiang in cawh ding an rak i tim. Asinain, Mirang nih French kha an rak hro hna i, an rak co ngam thai lo. Mindon Min nih Mandalay Siangpahrang Inn thatha a sak i, tlakrawh vampang le Kyung (Moat) in a rak kulh. Cu a kulhnak tlakrawh vampang le Kyung (tii) cu nihin ni tiang an hmun rih. Zeidang a kut neh tampi hmuh ding an um rih (Mindon Min kong ka tialmi ka dang ah zoh). Mandalay Kyng-tii hi Shan ram lei a rami tiva tii an lakmi asi caah, a tii a dai i a thiang taktakmi asi. Hi tii hi Mandalay khua a dawhtertu le a sunlawitertu bik pakhat asi.
Mandalay Siangpahrang Inn Kulhnak le "Kyung-tii."
Siangpahrang inn kulhnak nichuahlei kap
Mandalay Tlangpar in thlakmi nichuahlei Kyung asi. Adonghnak inn lianpi in orh leikap deuh te ah khin, cozah tlun inn tha taktak pakhat a rak um.
Mindon Min chan sakmi Thudama Yayat (Mandalay tlang tang rawn). Inn an hlun ngai cang nain, an fek tuk rih. Pinkato le thing hakmi in sakmi an si caah, kum 150 renglo asinain an fek tuk rih.
Mandalay University
Mandalay University ah kum 4 ka kai. Main campus ah kum (2) le Mandalay University Yatanabomi ah kum (2) ka rak kai. 1986 ah voikhat tangka thih ruangah an khar. 1988 ah a buai than i kum (3) an khar. 1991 lawng ah sianginn tha tein ka rak dih. Hi kum chung hi harnak in a khat ko nain, Mandalay cu Kawlram siangpahrang khualipi asi caah le a pawng hrawnghrang khua hna hi siangpahrang khua an rak si caah, zoh ding le zoh nuam tam tuk aum nak asi i, hmun tam tuk ah ka rak kal. Cucu Mandalay ka philh khawhlonak, ka uarnak le ka nagihnak cem a si.
Main Campus, Mandalay University
Main Campus, Mandalay University
Main Campus hi, Mirang cozah sakta mi a si. Hika ah hin Pa-mohkhah-choh le zung vialte an um dih. Hi zung ah hin University he aa pehtlaihmi vialte an tawlrelnak asi. 1987-88 buai lio zong ah hi sianginn hmai ah hin buai asi i, hika sianginn in zeipaoh tawlrel a rak si.
Hika in nichuahlei ah college nu pawl sawng le pa sawng tampi a um. A thlang lei le nitlaklei zong ah pa sawng an um rih. Mandalay University cu Rangon, Monywa le ka dang university nakin a let in a nuam. Kawlram univesity vialte lakah a nuam bikmi university asi tiah ka ruat.
Mandalay Kyung-Tii
Mindon Min nih a umnak inn (palace) cu tlakrawh le tii in a kulh. Tlakrawh vampang cu tungvang aa tlukmi asi i, khatlei kap vam cio asau hi 2 KM a si. Hi tlakrawh vampang cung ah in, ralvennak inn 48 a um. Sui zawng in an tamh i, a par a zum. A par tiang hi pe 55 asi. Hlan lio seh le zeicang cawinak aum hlan i pe 555 hna an sak khawh ve mi ruah ah, Kawl siangpahrang fimnak hi a rak men ti lo. Tlakrawh vampang a chah hi a hram ah pe 10 asi i, a parlei ahcun pe 4 le lehmah 10 asi. A san ah pe 22.5 cheu asi.
Tlakrawh vampang leng hi "kyung" timi tii in an kulh rih. Cu tii cu pe 210 a kau i, pe 15 a thuk. Um har caan paoh le puai caan paoh ah kan va len tawnnak an si. Hi Kyung nih hin Mandalay khua a dawhter lawng si lo in, a daihter i a hninhno ter taktak. Hi ti hi khua chungmi nih an dinmi asi. Shan ram lei in a rami tivate an lakmi in an dilmi asi. Shan ram lei in a rami tiva tii asi asi caah le thingkung ngaidul a that caah, a tii hi a kik ngai. Mandalay Kyung cu, hla zong ah an phuah lengmang. "Mandalay Kyung Yii tii a kih bantuk in kan thinlung a kik" tiah hla an phan tawn. Nihin ni ahcun a pawngkam ah Karaoke le Pangpar dum dawhdawh an tuah i lennak a nuam ngaimi hmun an si cang.
Hika in nichuahlei ah college nu pawl sawng le pa sawng tampi a um. A thlang lei le nitlaklei zong ah pa sawng an um rih. Mandalay University cu Rangon, Monywa le ka dang university nakin a let in a nuam. Kawlram univesity vialte lakah a nuam bikmi university asi tiah ka ruat.
Mandalay Kyung-Tii
Mindon Min nih a umnak inn (palace) cu tlakrawh le tii in a kulh. Tlakrawh vampang cu tungvang aa tlukmi asi i, khatlei kap vam cio asau hi 2 KM a si. Hi tlakrawh vampang cung ah in, ralvennak inn 48 a um. Sui zawng in an tamh i, a par a zum. A par tiang hi pe 55 asi. Hlan lio seh le zeicang cawinak aum hlan i pe 555 hna an sak khawh ve mi ruah ah, Kawl siangpahrang fimnak hi a rak men ti lo. Tlakrawh vampang a chah hi a hram ah pe 10 asi i, a parlei ahcun pe 4 le lehmah 10 asi. A san ah pe 22.5 cheu asi.
Tlakrawh vampang leng hi "kyung" timi tii in an kulh rih. Cu tii cu pe 210 a kau i, pe 15 a thuk. Um har caan paoh le puai caan paoh ah kan va len tawnnak an si. Hi Kyung nih hin Mandalay khua a dawhter lawng si lo in, a daihter i a hninhno ter taktak. Hi ti hi khua chungmi nih an dinmi asi. Shan ram lei in a rami tivate an lakmi in an dilmi asi. Shan ram lei in a rami tiva tii asi asi caah le thingkung ngaidul a that caah, a tii hi a kik ngai. Mandalay Kyung cu, hla zong ah an phuah lengmang. "Mandalay Kyung Yii tii a kih bantuk in kan thinlung a kik" tiah hla an phan tawn. Nihin ni ahcun a pawngkam ah Karaoke le Pangpar dum dawhdawh an tuah i lennak a nuam ngaimi hmun an si cang.
Siangpahrang inn kuhnak Kyung kam ah a ummi ralvennak inn (bastion) a si. Mindon Min nih a sak ning tein an um rih. Tlakrawh hi an lian ngaingai. An kulhnak tlakrawh vampang zong a sang ngaingai. A chunglei cu vawlei khat lak in an chilh i, a lenglei cu ral kai kho hna hlah seh tiah an a chon in aa chawng.
Nichuahlei kap ral cuanhnak inn asi. Akam hi ralkap cozah chan ah pangpar dum an tuah i, mipi lennak asi. Hi nichuahlei kap alaicer bak ah hlei a um. Cuka hlei pawng in Kyung-tii a rak luhnak asi. Tii aluhnak hi tilam an lak chawmmi asi i, tiva fate ngaw in a luag zungzal. Vawlei tang in an luanter caah zapi hmuh khawhnak ding asi theng lo.
Mandalay khuachung lei a hawihmi, thlanglei luhnak kutka asi. Mi tamcem luhchuahnak le a hlunhlai cemnak asi. Hika innka in a hlat tuk lo nak ah, Mandalay Division ralkap headquarter a um. Cuka ahcun 1988 lio ah Lai university siangngakchia pawl vanlawng ticket kongah, bawi ton ah ka rak kal ve tawn. Meitthal he tha tuk in an cawngh caah, hika hrawng kal cu tuk a rak sum ngaite.
Mandalay Palace
Mandalay Nandaw chungah a ummi lakah a ropui bikmi pakhat cu, Mindon Min nih a rak sermi Siangpahrang inn hi an si. Atanglei inn hna hi, Mandalay Palace (Siangpahrang inn) an si. A nupi, a mithi, a riantuanpi hawi, ralkap le uktu bawi hna an zung vialte kha an komh dih i, hitin ram uknak zungpi cu an rak ser. Hi inn hna hi Japan ral lio ah bomb an thlak dih caah an i rawk dih. Ralkap cozah nih a thar in an sakmi hna an si.
Siangpahrang Inn Luhnak Kutka
Mandalay khuachung lei a hawihmi, thlanglei luhnak kutka asi. Mi tamcem luhchuahnak le a hlunhlai cemnak asi. Hika innka in a hlat tuk lo nak ah, Mandalay Division ralkap headquarter a um. Cuka ahcun 1988 lio ah Lai university siangngakchia pawl vanlawng ticket kongah, bawi ton ah ka rak kal ve tawn. Meitthal he tha tuk in an cawngh caah, hika hrawng kal cu tuk a rak sum ngaite.
Mandalay Palace
Mandalay Nandaw chungah a ummi lakah a ropui bikmi pakhat cu, Mindon Min nih a rak sermi Siangpahrang inn hi an si. Atanglei inn hna hi, Mandalay Palace (Siangpahrang inn) an si. A nupi, a mithi, a riantuanpi hawi, ralkap le uktu bawi hna an zung vialte kha an komh dih i, hitin ram uknak zungpi cu an rak ser. Hi inn hna hi Japan ral lio ah bomb an thlak dih caah an i rawk dih. Ralkap cozah nih a thar in an sakmi hna an si.
Siangpahrang Inn Luhnak Kutka
Siangpahrang Inn luhnak kutka asi. Luhnak in a thlanglei ah a um. Ahram tlakrawh vampangpi hi cu, Mindon Min chan in an rak sermi inn dirnak tlakrawh vampang a si.
Acung in kai hnu i hmuhmi siangpahrang inn an si. Kawl siangpahrang hi an rak men lo. An innlo sakmi nih an fim tuk cang timi kha alanghter.
Mindon Min nih a rak sakmi mi Siangpahrang Inn nganbik pungsan a si. Amah le chan ahcun inn men lo taktak an rak si lai.
Hih Mindon Min umnak inn an si. Siangpahrang Thi Baw chan tiang ah a umnak inn asi. Mirang nih Thi Baw Min an rak tlaih tik zongah hika inn chung ah hin an rak tlaih. Ralpi-II lio ah Japan nih bom an thlak hnawh caah a rawk dih cikcek. Kawlram ralkap cozah a kai hnu ah, Mindon Min a tuah ning tein a thar in a lem an sakmi a si. Hi inn hi Kyung nih a kulh dih. A laiva bak ah a ummi asi.
Acunglei inn arangmi hi Mindon Min chan in an rak sakmi inn rawp a tangmi a si. Hi Mandalay Palace sak tharmi pawl hi, US ka kal hlan ah, ka va leng manh ve. A pungsan le a umnak rihma cu aa khat bakmi asi. Kawlram ralkap cozah an thatnak le an zat taktaknak pakhat cu, Kawlram tuanbia a thar in an kawl than le an remh thanmi asi. Ne Win cozah hna nih cun rak tluk awk an tha lo. Hika zawn ahcun uar an um ngai.
Mirang kaika Mandalay Palace (Cung le tang hmanthlak)
Acunglei pahnih hi, Mandalay siangpahrang inn taktak te an si. Japan nih an rak bomb caah aa rawk dih. A hram le a tlakrawh lawng atang. Cu cungah chanthar inn pawl hi an sakmi asi. Mirang chan ahcun color a rak um lo caah, hmanthlak an fiang tuk lo. An hlunh ca zong ah asi. Hi bantuk hmanthlak hi Kawlram museum ah hmuh ding an um len rih.
Mindon Min thlan
Azummi pi hi, siangpahrang inn pawng i a ummi ralvennak inn asi. US ka kal hlan ah ka rak kaita manh ve. Mindon Min chan i ralvennak zawn bak ah an sak tharmi asi. A lianh le san zong Kawlram tuanbia ning in aa tialmi hawih in an sakmi asi. Ralbawi Khin Ngunt chan ah a saktermi hna asi.
Siangpahrang Thi Baw a cawngtu ralkap pawl
Hlanlio siangpahrang innn luhnak kutka kam i miakpi a si. A thir a chah tuk. A kua a bi ngai. Hipi zong Mandalay Nandwin chung ah an um rih ko hna.
Siangpahrang Thi Baw le anupi le pahnih
Mandalay Hrawnghran Hmunhma Nuam Hna
Vawleicungah tourist tangka tambik a luhnak cu, tuanbia a ummi khua hmunhma hna zohnak in asi. Mandalay hrawnghrang zong hi, Kawlram tourist tangka tambik a luhnak hmun an si. University ka kai lio i, ramchung tourist bantuk in, Mandalay hrawnghrang ka rak kal tawnmi, hmunhma nuamnuam tawi tein ka van tial ve.
Minthang taktakmi Mandalay Tlang a si. Dingtein tah tikah Pe 970 a sang. A kai a nuam. Pura, Purabual (Stupa) le milem phunphun le zohdawh tam tuk a um. Minung an tam. Rawn laicer bak ah tlang sang ngai a ummi a si. Lung hakmi in a khat. Hi tlangpar kai cu lung a leng tuk. Minung fa nih celh ding asi lo. Pura ah an tialmi Buddha bata kong le tuanbia rel ding a tam tuk i, tuanbia uarmi caah cun kaltak sian ding in a um lo. Hi tlang ah ngaknu tlangval a lengmi an tam; caan tha la zong an tam. Puaini ahcun hi tlang a lengmi minung cu, khuai-tian bantuk kan si; a hlunghlai tuk. Voi tam tuk ka kai i, Kawlram tlun ahcun kai than ka duhmi tlang pakhat asi.
Mandalay Tlang kainak hi nichuah lei le nitlak in in kainak pahnih a um. Acunglei hmanthlak hi Nitlaklei kainak a asi. Hika ah hin phanat le mawza phoih a hau. Hika ah hin hman kan rak i thla tawn hna. Buddha Bata biaknak ahcun hmun thiangthlim tiah timi tlang pakhat asi. Chindaih cu Kawl miphun hna nih, "Kan ral a tha" timi hmelchunh caah an hman mi thil pakhat asi. Hi chindeih lem hi an lian taktak. An zung a mil tuk caah, zoh a dawh i rumra an ngei tuk.
Mandalay Tlang pura cheukhat. Lam tete khi canphio an cih dih. A tumkai a nuam ngai.
Mandalay Tlang pura cheukhat. Lam tete khi canphio an cih dih. A tumkai a nuam ngai.
Mandalay Tlang in a thlanglei ummi phungki inn pawl. Hi inn hna asatu engineer hi an men lo. Khuaruahhar in an innlo an tha i an fekfuan. Hi fimnak hi Kawl miphun nih cun Inwa chan in an rak ngeih ko cang.
Mandalay i Buddha Bata University a si. Vawleicung Buddha bata university lian bik pakhat asi. Hi university hi Mandalay tlang in a hla lo.
Mandalay Tlang tang ummi pura pawl an si. Hika hmun hi ram a that ngai caah, tuu, meheh, caw an cawnghnak asi.
Mandalay Tlangpar i rul pahnih lem. Hika hi a sannak cem a si.
Mandalay Tlangpar hi kainak lam pahnih a um. Hihi nitlak lei deuh kainak asi. A choh ngai caah kan thlan kekkek in a rak tla tawn.
Mandalay Tlangpar hi kainak lam pahnih a um. Hihi nitlak lei deuh kainak asi. A choh ngai caah kan thlan kekkek in a rak tla tawn.
Mandalay tlangpar ah a ummi milem pakhat asi. Krihfa caahcun sullam a ngei tuk lo nain, an mah Buddha bata caahcun sullam a ngei taktak mi le a sunglawi tukmi thil a si ve.
Mandalay Tlang tangah a ummi "Kuh-thu-daw paya" puara an si. Hi pura hi 729 an um i, an chung cio ah hin lung catial atung in bunhmi pakhat cio an um. Buddha Bata an cathiang aa tialnak lungcatial an si. Vawleicung lungcatial tambik a umnak hmun a si caah, "vawleicung a lianbikmi lungca library" tiah an ti. Pali in an tial caah ka rel kho hna lo. Hika hmun ka phak ahcun, Pali rak thiam ning law a tha tuk hnga ka rak ti tawn. Mindon Min chan in an sermi pura le lungca an si caah Buddha bata Kawlmi caahcun a man khiah khawhlo mi pura a si. Pura hi Stupa an ti. Kawl miphun cu ca le holh leiah, an rak thangcho taktak.
Mandala7 Zecho Market a si. Mandalay khua ah dawr lian bik le minung tambiknak hmun a si.
Mandalay khualaili a si. Mandalay Nayi Sin timi asi. Hi darkhingpi hi a thang taktak. Caan reltu suimilam asi caah, Mandalay khualipi ngacha in hi suimilam hi kan i rak i rinh. Minthang "Ye-Cho" ah a ummi a si. Eidin dawr le thit-umhnak puai tuahnak khan lianpipi an umnak asi. Minung phunkip te i cawhnak hmun ah a um. Midawh he, muichia he, mirum he, sifak, motor, saihka, rangleng, sehbing, ke kal, mihleng paw le khapaih-hnaih zong cawhhrup in tlawnnak hmun asi. Hika hrawng ahcun ralrin le fimhrin tein um a hau.
Maha Myat Muni Pura
Hi pura hi Mandalay khua nitlak thlanglei deuh ah a um. "Paygagyi" tiah min an sak. Hi pura chung ah hin, Buddha milem lian taktak aum i cucu sui lawng tein an tamh pengmi asi. Nifatin tein sui an hlutmi a benhtu nih an benh peng. Mandalay University kan kai lio ah, tourist pawl nih an hmuh i an khuaruah a har ti asi. "Kawlmi hi tluk an si a fah tung i, sui mah tiapi an ngeihmi le nifatin an benh peng khawhmi cu...Zeidah a thathnemnak asi hnga?" an ti tawn ti asi.
Maha Myatmuni Pura chung ummi milem
Hi milempi hi, 1784 ah Siangpahrang fapa rocotu ding Thodo Minsaw nih Rakhine ram khuapi Mruku kha a tei i, hi Buddha milempi hi kawlram ah a van ratpi. Hi milem hi Buddha mui he aa lo bik in sermi asi tiah an ti. Cu milempi cu Amarapura ah an rak chiah hmasat i, Mindon Min chan ah atu a umnak Mandalay ah an chiah.
Hi ruangah Rakhine le Kawl an i huatnak zong a lo kho ti lo ti asi.Hi milem pi hi tuanbia tam tuk a ngeimi asi caah ka hin cun kan tial kho ti lo. Paygagyi le Yecho Market hi Mandalay ahcun a hlunhlainak bik veve an si caah, line car zong tampi a um i, Sai Htri Saing zong nih "Mandalay--youh--Shan ta-youh" timi hla a phuahphah..."Yecho Market in kan chuak i payagyi kal nan duh maw a kan ti?" tiah.
Mingun Khua
Mandalay nitlak chaklei ah a um. Sagaing Tlangthluan le Irrawaddy tivapi kar ah a ummi a si. Tlangtang khua pakhat asi.
Mingun Pathodawguyi
Maha Myat Muni Pura
Hi pura hi Mandalay khua nitlak thlanglei deuh ah a um. "Paygagyi" tiah min an sak. Hi pura chung ah hin, Buddha milem lian taktak aum i cucu sui lawng tein an tamh pengmi asi. Nifatin tein sui an hlutmi a benhtu nih an benh peng. Mandalay University kan kai lio ah, tourist pawl nih an hmuh i an khuaruah a har ti asi. "Kawlmi hi tluk an si a fah tung i, sui mah tiapi an ngeihmi le nifatin an benh peng khawhmi cu...Zeidah a thathnemnak asi hnga?" an ti tawn ti asi.
Maha Myatmuni Pura chung ummi milem
Hi milempi hi, 1784 ah Siangpahrang fapa rocotu ding Thodo Minsaw nih Rakhine ram khuapi Mruku kha a tei i, hi Buddha milempi hi kawlram ah a van ratpi. Hi milem hi Buddha mui he aa lo bik in sermi asi tiah an ti. Cu milempi cu Amarapura ah an rak chiah hmasat i, Mindon Min chan ah atu a umnak Mandalay ah an chiah.
Hi ruangah Rakhine le Kawl an i huatnak zong a lo kho ti lo ti asi.Hi milem pi hi tuanbia tam tuk a ngeimi asi caah ka hin cun kan tial kho ti lo. Paygagyi le Yecho Market hi Mandalay ahcun a hlunhlainak bik veve an si caah, line car zong tampi a um i, Sai Htri Saing zong nih "Mandalay--youh--Shan ta-youh" timi hla a phuahphah..."Yecho Market in kan chuak i payagyi kal nan duh maw a kan ti?" tiah.
Mingun Khua
Mandalay nitlak chaklei ah a um. Sagaing Tlangthluan le Irrawaddy tivapi kar ah a ummi a si. Tlangtang khua pakhat asi.
Mingun Pathodawguyi
Mandalay in nitlaklei chaklei Km 11 tluk hlatnak, Irawady tivapi nitlaklei kam ummi Mingun khua ummi Pahtodawgyi a si. A lian i a sang taktak. Pe 490 a sang. Vawleicung pura ah a sang bik a si. Siangpahang Bodawpaya nih 1790 ah a rak sak. A lim thai lo. Alang in zoh ah tlang ngaw in a langmi asi. Khuaruahhar in alian. Acung ah thinglung lian ngaingai an keu. Bodawpaya (1782-1819) nih a rak sakmi asi. Amah hi siangpahrang a thawng ngaimi le minthang ngaimi asi.
March 23, 1839 i a rak i hninmi lihnin nih a kahter i, lianpipi in an kak hna. Acunglei hmanthlak hi, lihnin ruangah aa cheumi asi. A kakmi hi tivate ngaw ngakcha in a kau. Khuaruahhar in a lian i a sang ko. Alang in zoh ahcun tlang bantuk asi. Kawlram Pyramid ti ahcun kan palh lai lo. Sal le thawngtla tibantuk nih an rak sak. Minung an tha a rak di tuk. Cun ramchung tangka tam tuk a rak dih ding asi. Hi lio ah kut tial zoh thiammi nih, Bodawpaya cu a kuttial an rak zoh. "Hi inn na lim bak ah, siangpahrang pa na thi lai" tiah a rak ti. Cucaah a sa ngam thai lo i lim thai lo in a ngawl.
Pathodawgyi cung kai a duhmi cu hika a kakmi lam in kai khawh a si. Kan rak kal lio ahcun a min lai ti an phan caah, kai an rak siang lo.
Mingun Darkhing
Pahtodawgyi in a hlat lonak ah vawleicung darkhing lian bik a rak si balmi darkhing zong Bodawpaya nih a rak tuah. Cuai 55555 a rit. Nihin ni ahcun Tuluk ram ah lian bikmi a um. Number 5 lawngte an hmannak hi, Kawl kuttial zohthiam tuaknakah number tha a si caah asi. 1808 in ser an thawk i 1810 ah an dih. Dar in an ser. Darkhing hi pe 12 a sang; a lianhnak cem sum hi tah tikah pe 50.75 a si. A lianh a vang hi tah tik ah 16 le lehmah 3 asi. Lehmah 6-12 kar a chah. Atanglei a donghnak in a cunglei an thlainak zawn tiang khi pe 20.7 a sang. A ton in 90 a rit. Irrawady tiva nichuahlei ah an rak thletmi asi. Darkhing hi duhtawk in kan tum tik ah, a thawng cu a din ngai. Kan rak tum ve tawn i, a rin cu a ring ko nain, darkhing hme bantuk in an ring kho lo.
March 23, 1839 i a rak i hninmi lihnin nih a kahter i, lianpipi in an kak hna. Acunglei hmanthlak hi, lihnin ruangah aa cheumi asi. A kakmi hi tivate ngaw ngakcha in a kau. Khuaruahhar in a lian i a sang ko. Alang in zoh ahcun tlang bantuk asi. Kawlram Pyramid ti ahcun kan palh lai lo. Sal le thawngtla tibantuk nih an rak sak. Minung an tha a rak di tuk. Cun ramchung tangka tam tuk a rak dih ding asi. Hi lio ah kut tial zoh thiammi nih, Bodawpaya cu a kuttial an rak zoh. "Hi inn na lim bak ah, siangpahrang pa na thi lai" tiah a rak ti. Cucaah a sa ngam thai lo i lim thai lo in a ngawl.
Pathodawgyi cung kai a duhmi cu hika a kakmi lam in kai khawh a si. Kan rak kal lio ahcun a min lai ti an phan caah, kai an rak siang lo.
Mingun Darkhing
Pahtodawgyi in a hlat lonak ah vawleicung darkhing lian bik a rak si balmi darkhing zong Bodawpaya nih a rak tuah. Cuai 55555 a rit. Nihin ni ahcun Tuluk ram ah lian bikmi a um. Number 5 lawngte an hmannak hi, Kawl kuttial zohthiam tuaknakah number tha a si caah asi. 1808 in ser an thawk i 1810 ah an dih. Dar in an ser. Darkhing hi pe 12 a sang; a lianhnak cem sum hi tah tikah pe 50.75 a si. A lianh a vang hi tah tik ah 16 le lehmah 3 asi. Lehmah 6-12 kar a chah. Atanglei a donghnak in a cunglei an thlainak zawn tiang khi pe 20.7 a sang. A ton in 90 a rit. Irrawady tiva nichuahlei ah an rak thletmi asi. Darkhing hi duhtawk in kan tum tik ah, a thawng cu a din ngai. Kan rak tum ve tawn i, a rin cu a ring ko nain, darkhing hme bantuk in an ring kho lo.
Hsinphyumae Pura
Pathtodawgyi in kaih zakhat hnih ah khin, Hsinphyumae Pura dawh taktak a um. Tuanbia an chim tawnmi Meru Tlang timi pungsang in an sermi pura a si. Bodawpaya a tupa Bagyidaw paya nih a dawt tukmi a nupi hmasabik Hsinpyume philhlonak caah 1816 ah a rak sakmi pura a si. Hsinpyume cu Bodawpaya i a tunu a si. Nau cung in a rak thi. Hi pura cungah hin kan rak kai. Hi pura in Irrawady Tivapi lei cuanh cu lung a rak leng tuk. Tiva cungah tiilawng tete, va a zuangmi le ngatlaimi a chawkmi hna zoh ahcun, lungthin a rak nuam tuk.
Irrawady Tivapi per a timmi chindeih pahnih
Adang khuaruahhar pakhat cu Irrawady Tivapi per a timmi chindeih lianpipi pahnih milem an sermi a si. An lian taktak. A kenglei in zoh ahcun inn lian taktak ngaw an si. Siangpahrang nih hi zong hi a lim thai lo ti a si. Acungah thing lian ngaimi an keu kho.
Chindeih dang pakhat khuavengtu an sermi asi. Hi zong hi an lim thai lo. Alian taktak ve. Hihi a tawtawk zawn asi. Rak lim thai hna sehlaw, hi chindeih lem hi zeitluk in dah an lianh hnga chim awk a tha lo. Cawleng khi zoh ah theih khawh asi ko.
Mandalay le Mingun karlak cu seh-hle in kal asi. Minung a kalmi kan tam tuk caah seh-hle hi kan khat taktak. Tourist zong tampi an kalnak hmun a si. Seh-hle kan tum cangka in cawleng kan i cit. Mingun ahcun cawleng cu "taxi" tiah min an sak. Leiphit a tam caah akhu ngaingai ko nain, amah le sining in a rak nuam ve thiamthiam.
Mingun khuachung dawr an si. Khua chung ahcun cawleng hlan in cawleng in kal asi. A buan pah caah ke kal a har ngai. Cawleng kan i cit i a khu tuk. Kan ka zong leiphit an lut dih. A hmun taktak kan phak tu ahcun thinlung a dai tuk i leipht a khut zong ah kal phu asi ko.
Amarapura
Mandalay le Inwa karlak ah a ummi khua asi. Irrawaddy tivapi nichuahlei kap ah a um. 1783 ah King Bodawpaya nih a rak tlak. 1783-1821 le 1842-59 tiang siangpahrang khualipi a rak si.
Mandalay le Inwa karlak ah a ummi khua asi. Irrawaddy tivapi nichuahlei kap ah a um. 1783 ah King Bodawpaya nih a rak tlak. 1783-1821 le 1842-59 tiang siangpahrang khualipi a rak si.
Hlanlio Kawl Siangpahrang khualipi pakhat a simi Amarapura pawng ah a ummi, U Bien Hlei asi. Vawleicung thinghlei ah a hlun bik le a sau bik asi tiah an ti. Km 1.2 asau. Tung lianlian 1,086 an bunh. Kawl khualipi kha Ava in Amarapura ah an rak thial ka in sak an rak thawk. Hlei hi a satu cu Amarapura khua uktu bawi (mayor) U Bein asi. Amah min chuankhan in an auhmi a si. Pe 30 tluk a sang lai.
Minung tampi nih zulh khawh a si. Thing hakmi Pyinkato in sermi hlei asi. 1850 kuakap ah an rak sakmi asi. Kum tam tuk asinain a fek tuk rih.Atang tii umnak hi Taung-taman Tibual tiah an ti. Fur ahcun a tang hi tii lawngte asi. Amarapura in nichuahlei ah a um. Cu nichuahlei kap ahcun pura an um i, cucu va biak awk caah furpi ah kal har tuk caah, Kawl bawi U Bing nih a rak sermi thing hlei asi. Mahka ah hin 1984 Christmas nuam taktak in kan rak tuah hna.
Minung tampi nih zulh khawh a si. Thing hakmi Pyinkato in sermi hlei asi. 1850 kuakap ah an rak sakmi asi. Kum tam tuk asinain a fek tuk rih.Atang tii umnak hi Taung-taman Tibual tiah an ti. Fur ahcun a tang hi tii lawngte asi. Amarapura in nichuahlei ah a um. Cu nichuahlei kap ahcun pura an um i, cucu va biak awk caah furpi ah kal har tuk caah, Kawl bawi U Bing nih a rak sermi thing hlei asi. Mahka ah hin 1984 Christmas nuam taktak in kan rak tuah hna.
Fur ahcun mahtin tii aa dil. Taung-ta-man in tiah min an sak. Nga zong a tam taktak. Amarapura hrawng cu hmun rawn asi. Irrawady Tivapi he aa naih i, hmunhma nuam taktak a si. Kawlram siangpahrang khualipi a rak si bal caah a hmun phak tikah lung a leng tuk. Tuanbia khua asi i a khua ka phak cu ka lunghmuih kho tuk.
Amarapura ummi pura. Hi a tlang deuh te ah 1984 Christmas kan rak tuah hna.
Amarapura ummi pura. Hi a tlang deuh te ah 1984 Christmas kan rak tuah hna.
Ava (Inwa)
Inwa hi Irrawaddy Tivapi le Myitnge Tivapi aa tonak a thlanglei kap ah a um. Cu tivapi pahnih cu tilam in an peh hna caah, Inwa hi minung ser chawmmi tikulh chung ah a ummi a si. Hmunhma a rem. Ral i vennak caah a rak rem taktak. Asinain voi tampi ral nih an rak hrawh i an rak ser than lengmangmi khua asi.
Inwa kal duh tikah hi Myitnge tivapi hi tan a hau. Vokuanglawng in minute 4 tluk kan rau. Minung kan rak tam caah voi tam ngai a kan thiar. Tiva dawh le lian ngai asi i, hla tampi an phuahmi asi. Shan ram in a rami tivapi asi pin ah, Kawlram hlanlio khualipi kamte ah a ummi an si caah, Kawlram tuanbia ah a min a thang taktakmi le a kong ca tampi an tialmi tiva asi.
Inwa kal duh tikah, hi bantuk in seh-hle in kan kal
Inwa hi A.D 1310 ah Siangpahrang Thihatu nih khualipi si ding in a rak zoh bal cang. Asinain Inwa in nichuahlei meng tlawmpal a hlatnak Pinya tu ah khan, 1313 ah a khualipi thar cu a rak tlak. Thihatu i atu tuchin, Thadominpya timi nih Sagaing le Pinya pennak ram hna cu a fonh i, a laiva Inwa hi a khualipi thar ah 1364 ah a rak ser. Inwa hi 1365 ah tha tein an rak tlak tiah ruah a si. A caan ah khualipi asi i a caan ah a si lo. Abuaktlak in tuak tikah Kawl siangpahrang hna an khualipi a si hi kum 360 chunga si. A sau ngaingai.
Acung hmanthlak hi, Inwa khua an rak kulhnak tlakrawh vampang asi. An rak men lo. An fimnak hi a sang taktak cang. Hi lio ah Lairam cu kan pipu hna nih an rak tlakka hrawng lawng asi rih.
Me Nu Ok Kyaung
Bagyidaw paya i nupitak cem Me Nu nih, amah nih a biak cemmi Phongyi Ngaunggan Sayadaw umnak caah 1818 ah a sakmi asi. 1838 ah aa hninmi lihnin nih a rak hrawh pah i, 1873 ah Mindon Min i nupitak cem a simi Sinpyumashin (Namadaw Me Nu fanu) nih a rak sak than. Lung phun in sakmi asi. 1985 kum ah Judson Memorial lungphun zohnak kan kal pah ah, ka hawipa he a par tiang kan rak kai (Kai lo ding a rak si men lai). Irawaddy tivapi kam te ah aum caah alang in hmuh khawh asi.
Inwa khuahlun ah a ummi Pura (stupa) aa rawk cangmi asi. Hi pura zoh ah hin, Inwa khua hi a rak hlun taktak cang ko nain, hi chan Kawl Siangpahrang hna hi innlo sak ah an rak fim tuk cang tinak a lang.
Judson Memorial
Me Nu Oak Kyanung he aa hlat tuk lem lo nakah, Judson Memorial a um. Cuka hmun cu, Inwa Thawng inn a rak si. Thawng inn cu a um ti lo. An rak saknak hmunhma lawng a um cang. Cuka hmun cu "Let Ma Yun" thawnginn tiah min an sak. Rev. Adoniram Judson kha 1824-1826 kar tiang thawng a rak tla. Lungpi hmanthlak a um lo caah, a lem an tuahmi ka van tar.
Mandalay University a kum khatnak kan kai kum (1985) ah Judson Baptist Church hruainak in, Judson Memorial hmun ah mino hawikawmhnak an rak tuah. Kachin, Shan, Lisu, Kawl, Tuluk, Kaya, Kayin le Lai sianghleirun siangngakchia kan rak si hna. Laimi zong 10 hrawng kan rak kal ve. Bus 5 tluk kan rak khat. Judson an ra hremnak thawnginn le nitlang ah an rak pho tawnnak hmun ah kan rak tuah. Inn tual ahcun lung lian taktak a um i, cuka ah Biahlam chung baibal cang an rak tial. Judson tuanbia le temtuarnak le a nupi Anne temtuarnak an rak kan chimh tikah, kan zapite in kan mitthli a rak luang dih. Cu caan thawk in Pathian ram caah pek duhnak ka rak ngei chinchin ve. Kei nih tah Pathian caah zeidah ka tuah ve lai timi ka hal.
Judson Philhlonak lungpi cungah an tialmi ca (a lem asi. Ref: www.google.com)
Siangpahrang inn pawng ah a ummi ralvennak Innsang asi. Kai an rak siang ti lo. A kawi pah cang caah aa rawk lai ti an phan caah asi. Judon an rak hremnak hmun hi, hika in a hla ti lo. Furlong cheu tluk hrawng lawng asi.
Sagaing Khua
Inwa in nitlak chaklei Irrawaddy tivapi nitlaklei ah a um. Sagaing, Amarapura, Inwa, Pyinya le Mandalay hna hi naih tein a ummi khua lawngte an si. Kawlram saingpahrang khua hna hi, hika kuakap ah a rak simi an tam deuh.
1985 thal lio ah, kan hawi le Kawl pawl nih Sagaing Tlang kai a rak kan sawm i, tleicia Saya Bawi Er, keimah, Kawl nu kan hawi le 3, Kawlpa kan hawi le 2 he ti in kan rak kal. Tingtang kan rak i ken i, Sagaing Tlang ahcun Mirang hla kan rak sak piak hna le an rak i nuam tuk. Sagaing Tlang cu tlang dawh taktak asi pinah tuanbia tam tuk a ngeimi tlang asi caah, a rak nuam tuk. Tlang tang in tlang cung van kai cu kan tha a di ngai. Kan thlan hripi in a kan paih nain, tlang cung van phak cu lungthin a dai kho taktak. Krihfa kan si caah kan nih cun kan bia lo. Kan hawi le cu Pura kip ah an kun i an rak biak. Kan nih nihcun khua cuanh pah in dai tein kan rak hngah tawn hna.
Sagaing khua le Amahrapura khua pehtu Inwa Hlei asi. Mandalay in Sagaing tlawn paoh ahcun hi hlei hi tan hrimhrim a hau. Hi hlei cungah voi tampi cycle ka rak i cit i, ka rak kal tawn. Mirang nih 1934 ah an rak sermi asi. Pe 3,948 asau. 1990 kum tiang cu Irrawaddy tivapi cungah sakmi hlei hi, amah lawng asi. A hlunh tuk caah le truck te han ton 15 a kaimi cu hrawn awk a that ti lo caah, pe 5,614 a saumi Yadanabon Hlei cu 2008 ah Kawlram cozah nih an donh than.
Yadanabon Hlei
Sagaing Tlangpar cung pura dawh a si
Irrawaddy Tivapi kam in thlakmi Sagaing Tlang (cung & tang)
Kaunghmudaw Pura
1984 November thla ah Mandalay cah college kai ka rak i thawh. Monywa in arkhuang taktak in kan tho i, Mandalay leiah kan kal. Sagaing kan phak lai ah, a ceu vutvat asi. Kawlram phanh ka kan ti cu, kan hmuhmi thil paoh an thar i khuaruahhar viar an si. Cu lakah Sagaing phak laite, cakehlei kap ah a lang in zoh ahcun tlang bantuk pi-in var cur in a ummi purapi a lang. Thingkung vialte a lonh dih hna caah a cuang khun tuk. Cucu zeitikdah ka phanh khawh te lai tiah ka ruat lengmang.
1986 kum ah Sagaing ah Laimi an um i, ka va leng hna. Cu ka len pahcun cu Pura pi cu an ka zohpi. Ka rak i lunghmuih tuk. Hi pura hi Siangpahrang Thalun nih 1636 ah sak a rak thawk. Siangpahrang Thalun pennak a donghlei kum 1648 ah a lim. Kum 12 an rau. Pe 151 asang. Acung i hti timi a hlei in an hei zumtermi khi p2 26 asang. Cucaah vawlei in a zummi par tiang cu pe 176 a sang. Hlan ahcun a rangmi asi i, ralkap cozah nih atu cu sui rawng in an thuh. Sri Lanka ram i Ruwanwelisaya pura pungsan in an sakmi asi ti a si.
Ahmun phak tikah, mi tampi nih an chim tawnmi cu,b "Siangpahrang Thalun nih hin, hi pura hi a dawtbikmi a nupipi hnuk pungsan bak in a sermi asi" ti asi. Cucu a hman le hmanlo theih asi lo nain, mi tampi nih chim an uarmi asi. A pawng hrawng ah carel ding tampi a um.
Thanbodhay Pura
Hi pura zong hi, Monywa le Sagaing karlak ah a ummi a si. Monywa in a nai deuh. Monywa-Sagaing Highway in a hla tuk lo. A lang in sangpi in hei hmuh khawh asi. 1990 kum ah lampi ah kan motor a rawk i, zankhat kan i tap. Cu zan ahcun hi purapi hi va zoh hna u sih ka ti i mi zeimawzat ka rak kalpi hna. Alang lawng in ka rak hmuh lengmangmi asi i hmuh ka rak duh ngaimi asi caah, ka hmuh khawh tikah ka lunghmuih ngaingai.
Hi pura hi sui bantuk lawng tein an tamh. A lian tuk. Pura nih a khuhmi vawlei area hi hector 15 asi. AD kum zabu 13/14 nak ah sak hrawm an rak thawk. 1939 in an remh than i 1952 ah an lim. Hi pura area ah hin Buddha milem 580,000 tluk a um tiah an ti. Japan ral lio ah hi hmun hi ral zamnak ah an rak hman.
Hi pura hi khuaruahhar a si. An zung a kim tuk. Hi pura zoh ah, Kawl miphun cu zung an rak thiam tuk cang ti kha a fiang ko. Hi vialte hi zumtu pumpak cio nih an rak hlutmi in sakmi an si. Kawl miphun pawl cu peknak leiah an rak sang tuk.
Ruahmi: "Midang biaknak kha upat piak hna law na biaknak zong an in upat piak ve lai."
Reference
1. wikidedia, the Free Encyclopedia
2. World Books
1. wikidedia, the Free Encyclopedia
2. World Books
