Khuadawm Nih Bawipa Sunparnak An Langhter

Dragon Khuadawm tiah min ka sakmi, Columbus

 "Kokek thil vialte lakah aa dawh bik le khuaruahhar bik a si" tiah ka ruahmi cu, khuadawm a si. Zeicatiah vancung aa dawhnak a langhtertu le Pathian sunparnak langhtertu thil pakhat a si caah a si. Pathian le khuadawm hi Bile zong ah an i pehtlai ngai. Cucah Bible nih khuadawm timi bifang hi voi tam a hman. 

Bible nih hin khuadawm hi biapi ngai ah a rak chiah. Biakam Hlun le Biakam Thar zong ah, khuadawm hi a biapi ngaimi thil pakhat a si. Job nih cun, "Khuadawm cu Pathian aa thuhnak a si a ti" (Job 22:14). Khuadawm le a chah taktakmi muihnak nih Pathian kha an tuam (Psalm 97:2) tiah hlaphuahtu nih a ti.

 Israel saltangmi kha Egypt in an chuah lio ah khan, "Pathian nih chun ah khuadawm in" in a rak hruai hna (Ex. 13:21-22). 

Paul nih cun, "Jesuh hmanh khi, van i khuadawm lak ah kan va ton lai" a rak i ruahchan (1 The. 4:17). Mithiang Johan nih cun, "Mi fapa kha, khuadawm var taktakmi aa cit kha ka hmuh" (Biathlam 14:14) a ti. 

Cutluk in Bible zongah hin, khuadawm hi voi tampi Pathian he an i pehtlai. 

Khuadawm hi khuaruahhar a si rihnak cu, ruahtii zong ah aa cang kho; tikhal le vur zong ah aa cang kho. Luklak ah tihnung in a um nain luklak ah khawi hme a um ne van ti awk in an tlau diam than. Khuadawm hi "hlen a hmang." Cucaah "Iang a ngei." Aa dawh lio caante ah hman thlak a haumi a si.

Khuadawm cu aa thlen ning a rang tuk. A caan ahcun "velhle" bantuk a si. Atu te a chuak i, a tu te ah a lo than. Atu te ah duh a nung i, a tu te ah tih a nung than. Bible  nih, minung cu "minmei tian bang a lo ko"(Job 7:9) tiah a kan epchun mi khi, a tu te a chuah zaumi le a loh zaumi epchun in a chim duhnak a si. A dik tuk. Khuadawm cu aa tlennawn a rang tuk.

Khuadawm hi khuaruahhar a si khunnak cu, nilin a phentu le ngaidul zong a si. Asinain a hmun lo. Thli hran ning hawih in ngaidul cu aa thial diam tawn. A caan ah lunglawmhnak asi i, a caan ah aipuannak zong a si. A caan ah a van kan dulh rua lai kan ti lio ah, ka dang ah aa mer diam. Chim awk a tha lo. Cucah velhle ka tinak a si.

Khuaruahhar a si biknak a dang pakhat cu, a muisam aa thlen a fawi tukmi a si. Luklak ah, muisam a phunphun le color a phunphun ah aa thleng zau. A caan ah varcur in in a um. A caan ah a muih bak in a mui i, a nak fawn. A caan ah pah khawhlo ding in a chah i, a caan ah thli bantuk a pan than. A caan ahcun duh a nung tuk i, a caan ah tih a nung tuk. Mimhlau a lek i tek a tlak tikah tih a nunning a zual. Vanlawng in khuadawm chahnak chung zuan tikah tih a nung khun.

Thlicia kan inn cung a hran lio

Khual ka tlawn caan ah ka nuamh cemmi pakhat cu, khuadawm hmanthlak a si. Zeicatiah khuadawm cu, a hnu ka rat tik ah ka thlak than te lai ti awk a tha ti lo. A rem lio caan te khi, caantha ah ruat in, thlak a hau mi a si. Cucaah aa dawh bik lio caan le duh a nun bik lio caan ah thlak a hau.

Khuadawm hi zeitluk in dah duh an nun? Zeitluk in dah tih an nun? Zeitluk in dah a muisam le pungsan aa thlen timi hi hman ka thlak tawn hna. Hi hmanthlak hna i, USA ram chung i ka chawhvaihnak ah ka thlakmi pawl an si. Hi khuadawm hna hi aa dawh lawng siloin Pathian sermi thil le a lamkaltu hna an si ko. Hi khuadawm hna nih, Pathian sunparnak an langhter.....

Indiana Nitlak lai

Thanksgiving Day (Amarillo)

Amarillo (Nov 28, 2016)

Dallas (DFW pawng, 2015)

Columbus zanlei sang

Columbus zanlei sang (inn kha Kroger store a si)

Chun laicer ah a chuakmi khuadawm, Dayton (2015)

Columbus zingka (International airport cung)

Easter Sunday, Columbus (2015)

Columbus, Ohio

Tornedo bantuk khuadawm Columbus

Columbus-Charlotte kar zuan lio

Columbus-Houston (Khuadawm lak chawh a nuam tuk ding a lo)

Atanglei khuadawm hmanthlak hna hi Houston in Detroit lei ka zuan lio thlakmi an si. Khuadawm cu duhsah tein an mui aa thleng. Detroit kan phanh hlan ah a color cu an sen chin lengmang. Aa tong thiam ngaimi cu vanlawng kan tum lai ah, pakhat hnu pakhat in ka thlak thluahmah. Vanlawng ke nih vawlei a tongh lio bak khi, nitlaklei in Nika liam aa thawk bak a si ve. 

Houston in Detroit zuan lio

Detroit khua phanh lai kan zuan lio

Detroit khua cung kan zuan lio

Vanlawngtual cungah kan i hell lio a si

Vawlei kan phan deuh rih lo

Vanlawngke nih vawlei a tongh bak lio ah ah Nika a liam ve

vanlawngtual ah kan tlik lio

Vanlawngtual ah kan tlik lio

Denver-Columbus kar kan zuan lio(Nov, 2016)

St. Paul Int. Airport tum lai

Orlando Int. Airport (Thli a hrang i kan chuak kho lo)

Orlando Int. Airport (Thli han aa timh lio)

Charlotte Int. Airport tum lai

Columbus-Charlotte 

Orlando-Columbus

Orlando Int. Airport

Midland-Dallas kar zuan lio

Columbus-Dallas

Columbus-Denver (2015)

Columbus-Denver (Fort Wayne cung a si rua?)

Columbus-Dallas

Charlotte Int. Airport tum lai

Orlando-Columbus

Orlando-Columbus (Tih a nung ko)

Columbus-Denver (Fort Wayne cung a si rua?)

Add caption

Columbus-St. Paul

Lake Michigan cung zuan lio

Columbus-St. Paul (Lake Michigan cung)

Columbus-Denver (2015)

St. Paul Int. Airport tum lai

St. Paul Int. Airport tum lai

St. Paul Int. Airport tum lai

Pe 37,000 cung zuan lio

Chicago, August 2016

I-70 Cung Ah, Indiana

I-70 Cungah Indiaa

Denver-Columbus (Pe 37,000 nak sang zuan lo)






---------------------------------------------------------------------------------------------

Chap than lengmang ding a si

Indonesia Krihfa Governor Caah Krihfa Vialte Dirti Ding

Krihfa cu khawika kan um hmanh ah, Krih ah pum khat kan si caah, lunglawmhnak le ngaihchiatnak;  nihnak le tahnak; nuamhnak le teminnak; sifahnak le nunnuamhnak, aa hrawm ding kan si. Pumsa in hrawm khawhlo hmanh ah, lungput le thlacamnak in kan sining hrawm ding a si.

Vawleicung Muslim tambiknak ram, Indonesia ram Jakarta khua ah, Christian governor-Basuki Tjahaja Pumama-cu "blasphemy" (Pathian nihsawh) sualnak hmuh in cozah nih, Nihnihni ah taza an cuai. Hi hmuh hi, Muslim ram ahcun hmuh sang bik pakhat a si. Thihnak tiang dantat khawhmi hmuh a si.

Pumama hi, Jakarta governor a si i, kum 50 leng ah a voikhatnak Krihfa governor a si. Tuluk miphun paraltha ngai a si i, hi tluk Muslim chahnak ram ah, governor a tlin khawhmi cu a za taktak tinak a si. Pumama hmuh hi, Muslim ram ahcun tih a nung taktakmi hmuh a si.

Judahmi nih, Jesuh vailamtah i an rak thahnak hmuh zong, hi "blasphymy hmuh hi a si (Mark 14:61-64; John 10:33). Moses Nawlbia ah "Pathian a nihsawhmi cu thah an si lai" (Leviticus 24:16) ti a si. Hlanlio Judah biaknak le Muslim hi "blasphemy" zawn ahcun, an i khat. Pumama hmuh hi Jesuh zong "Thih awk ah a tlak" (Matthew 26:66) tiah an tinak hmuh a si i tih a nung taktak.

Cucaah Pumama caah, Krihfa a simi dihlak nih thlacam piak a herh. Zumtu hna thlacamnak cu, hmual a ngei. Pathian bochan bu tein, antamci mu tia zumhnak he thla kan campiaknak thawng in, Indonesia Muslim Court chungah Pathian nih khuaruahhar in rian a tuan khawh ko.

Muslim cozah nih Pumama (lai) taza an cuai lio

Pumama caah tihnung a si khunnak cu, Indonesia cu vawleicung ah Muslim an tam biknak a si. Ram pumpi milu hi 236,728,379 (2015) an si i  87.2% cu Muslim an si. Krihfa hi 9.9% lawng an si. Hi bantuk ram i, biaknak tlawmtuai a simi caah cun tih a nung tuk. Zeitipaoh in sualphawt khawh a si.

Tih a nung taktak rihmi cu, Indonessia hi Muslim tuklehpek (extemist) zong tampi an umnak ram a si. Lungthli tein ISIS tanhmi zong tam tuk um khawh a si. Hi hna hi, cozah nih an tih ve hna.

An cuainak hmuh i, zei set ngai cu um dawh a si lo. Krihfa a si caah an ral deuh bia tu si dawh a si. Pumama nih hin, campaign a tuah lio ah Islam cauk thianghlim Koran i biafang zeimawzat kha, aa zohchun i a chimmi a si. Ral tha taktak in bia a chimmi ruang ah, Muslim nih an huat ruang ah a si ti a si.

Muslim tuklehpek pawl nih Pumama kha governor tling lo ding in lamzulhnak (protest) zong an tuah nain, an uar tuk caah a tling thiamthiam.  Asinain, "blasphemy hmuh" in tazacuai ding ahcun, Muslim tuklehpek le a laiva pawl an tangti i, mi tampi lam an zul. Lamzulmi an tam ngaingai. Jesuh taza an cuai lio zongah mipi dawh lam an rak zul le Pilate court hmai ah an rak au ve.

Hi tazacuainak nih, "Indonesia ah biaknak ah zeitluk in dah theihthiamnak le nawlthiamnak a um timi kha a langhter tu zong a si" tiah an ti. Indonesia ah, biaknak le holh ah mi tlawmtuai hi, mitam-u a simi Muslim ruangah an temtuar ngai. Indonesia ah, holh aa dangmi miphun fami 1,300 tluk an um i, cu lakah Tuluk hi tlawm ah 18 nak an si. Muslim he cun aa zuam kho ding an si lo.

Pumama hi a palhnak an hmuh ahcun, "Hihi Indonesia hi, biaknak lei ah kaupi a pawmnak (pluralism) tawnmi a sinak tuanbia in, hnulei ah a kir than a si ko lai" tiah Jakarta ummi Center for Strategic and International Studies riantuantu Tobias Basuki nih a ti.

Pumma tizacuainak a ruang hi, a muru taktak cu "blasphemy" siloin Krihfa an rem hna lo caah le Tuluk huatnak ruang tu ah a si deuh tiah mifimmi nih an ruah. Indonesia ah Tuluk hi 2,832,510 (1.19%) hrawng an um nain, an ram i sipuazi hi tam deuh cu, Tukuk nih an ngeihmi a si. Asia Times nih 2011 ah hitin an tial: 1995 Survey zoh tikah Indonesia Tuluk nih Jakarta Stock Exchange i companies 73% le sipuazi a phunkipte 300 fonh (conglomerates) mi i 68% hi Tuluk nih an ngeihmi a si. Indonesia Tuluk nih, Indonesia sipuazi hi tam tuk an uk.

Cucu Indonesia nih a celh in an celh lo. Cucaah Tuluk kha an zum hna lo i, an huat hna. 1998 ah "Anti-Chinese vuakdennak" a rak chuak i, Tuluk mi tam ngai an thah hna; an dawr le innlo tampi an rak hrawh piak hna. Indonesia Tuluk pawl hi, Taiwan le Tuluk ram taktak in a ra mi an si i, cu ram pahnih lengah Tuluk tambik an umnak cu Indonesia a si. South China Sea a buaimi ruang zongah Indonesia ah Tuluk huatnak hi a karh lengmang i, tutan zong ah hin thil phundang a chuak sual lai maw timi cu phan a um taktak.

Blasphemy lei i tazacuai hi tih a nunnak khun cu, "mibu" (mob) ruahnak in tazacuai a si caah, biacaihtu nih "mob" (mibu) duhnak in biakhiah a fawite. Jesuh Tazacuaitu hna zong kha "mibu" (mob) an si. Mob bia hi, uktu nih el ngam a si lo. An nunnak ca tiang phan awk a um ve caah a si. Mob hi cu, lungfim tein a kalmi le nungmi an si lo. Lungthawh le forhfial in a nungmi an si caah, Jesuh taza an cuai lio zong ah, Pilate nih a sualnak a hmu lo; thihtlak sualnak a hmu lo; Herod zong nih a hmu ve hlei lo nain, mipi duhnak an el ngam hna lo caah le el khawh lo caah, vailamtah cung ah an thahnak kha a si. Khakha mibu (mob) ruang ah a si (Krihfa nih cun Pathian khaukhih in kan zumh).

Mibu lungput (mob psychology) hi, lungthawh, thinhun, forhfial, ingpuang le thathawh in a kalmi a si tawn caah, mifimmi bia nakin biachim thiam le miforh thiam pa bia tu kha, a nung deuh tawn. Cucah mibu (mob) hi hruh khawh ngai le palh khawh ngai a si tiah mifimmi nih an ti. Pumama kong zongah cucu phan a um ngaingai.

Hi Krihfa governor pa te hi, a ral a tha. Politics zuamnak ah i tel lo ding in an rak ti ko nain, ka tel ve ko lai tiah a ti i, aa zuam ve mi a si tiah an ti. Teitu a si tik ah, a phunphun in mibu (mob) nih an ngiar cang. Pumama caah tihnung taktak a si mi cu, "Hi tazacuainak hi, mibu (mob) lungput in a phi a kal sual te lai maw?" timi a si.

Cucaah vawleicung hmunkip ummi Krihfa hna nih Pumama caah thlacamnak in kan dirpi le tanpi a herh.

Harnak ka ton caan ah, hi Bible cang te hi ka ruat lengmang. Pumama ca zong ah, hihi thazaang petu si ko seh. Moses nih ralbawi no te Joshua a cahmi bia te hi zumtu hna caah thazaang a si:-

"Thawng law raltha in um tuah...na hmai ah a kalmi cu BAWIPA a si. na sin ah a um lai i, an deuh lai lo i, an hlaw fawn lai lo; tih hlah, na lung zong dong hlah" (Deuteronomy 31:7,8)

Pumama zong Pathian nih umpi ko seh. A hmai ah Bawipa kal sehlaw, bia chim thiamnak le ralthatnak pe sehlaw, luatnak zong pe hram ko seh. Ahnulei ah thlacamnak he dirpi hna u sih.

------------------------------------------------------------------------------

Krihfabu A Phunphun-COWBOY CHURCH (Part One)

Krih thawngtha hi mi vialte nih an theih khawhnak hnga ding caah a biapi cemmi thil pakhat cu, "Thawngtha chimtu nih, thawngtha an i kenmi kha, an va chimhmi hna nih an cohlan khawh dingmi khi a biapi cemmi a si."

Cu ti thawngtha bia an cohlan khawhnak hnga ding caah, thawngtha chimtu hna nih, thawngtha chimhmi minung hna i, an uarmi, lungput, nuncan ziaza, thilri hruk ningcang, eidin, nifatin an nunning le an sining khi theih thiam hmasat le an mah he an i tlak ning tein thawngtha chim thiam a herh.

Citicun Jesuh nawl pekmi, "Miphun vialte kha a ka zultu ah va ser hna u" (Matt. 28:19) kha a tling kho ding a si. Cowboy stile a uarmi zong cu, cucu an si ve.

Thawngtha a chim lio. Zeitindah na ruah hnga?

Naite Amarillo ka tlawn lio ah, ACCC mino he Palo Duro State Park kan len pah ah, mino nih "Saya Cowboy Church kan khua ah a um" tiah an chim i, ka thinlung phundangpi a si. Cu kong cu ka theih bal rih lo mi a si caah, ka caah theihtlei ngai a si.

Ka umkalnak kip ah, Krihfabu dang nih zeitin dah Pathian thawngtha hi mipi sin ah an phuan ve hnga? Zeica dah Cowboy Church an ti hnga? Zeidah an theology a si hnga? Zeidah an mission biatungtlaih a si hnga? ti ka ruat.

"Kan kirlei ah ka tanpi te u" tiah ka ti hna. Kir lei ahcun, Cowboy Church intual ahcun an ka tanpi. Minung an um lo caah a ho hmanh an konglam hal awk an tha lo. Hman lawng ka thlak i, siaherh ngai in kan lan colh.

Kan tlun pah ah ka ruahmi cu, "Texas tibantuk thlanglei states pawl hi, Cowboy sining a uarmi an tam caah, Cowboy church nih hin, mi nih kan zoh duh hna sehlaw, cuticun i pum hna sehlaw, Pathian thawngtha kan rak chimh hna lai" timi hi an theology a si hrimhrim lai. An mah theng cu Cowboy zong an va si lo men ko lai...ti khi ka ruat.  Cowboy nun in a nungmi hna sin ah Krih thawngtha biatka a phanh khawhnak hnga, Cowboy nundan le stile in nun an cawn a si ko lai" ti khi ka ruahcolhmi a si.

Cucu theologian pawl nih cun, "contextualization & mission" tiah an ti tawnmi a si. Minung an nunphung le sining hawih tein thawngtha chim ti khi a si ko. Mission field ah zeitindah thawngtha kan chim lai timi hi, Krihfa tampi nih kan i fian tawn lo caah, voi tampi cu mission field ah buainak le theihthiamlonak tampi Krihfabu cheukhat nih kan chuahpi tawn.

Micheu nih cun, Cowboy nunzia in a nungmi cu misual le lungput hman lo zongah kan ruah khawh men hna. Lai lei le bang ahcun, biakinn chung lukhuh khuh hmanh sual ah kan ruah tawn.

A ngaingai ti ahcun, Cowboy nunzia in nun kha Krihfa sinak he aa kalhmi asi lem lo. Nunzia pakhat le nunphung pakhat kha a si ko. Asinain midang Krihfa nih phundang le misual zoh in zoh hna ahcun, an nih nih biakinn phanh ding le Pathian thawngtha theih ding kha a lam a um ti lo. Cucaah cowboy taktak in a nungmi, Pathian a theilomi le biakinn phan ballomi hna sawilemnak caah le cu hna nih Pathian thawngtha an theihnak hnga caah Cowboy church hi a umnak asi lai" tiah ka ruat.

Inn ka tlun hnu ah, computer in ka hlat i, USA ah tam ngaite an rak um cang. Georgia ah a ummi Cowboy Church nih Mission Statement an tuahmi cu:-

"To bring the church of Jesus Christ to the people, as we provide a safe place of Hope and Healing"

Chim duhmi cu, Jesuh Krih Krihfabu kha mipi sin ah phanhter, le an caah a himbawmmi Ruahchannak le Damnak hmun khuakhan piak" ti a si. An mission statement hi a tha ngai. Zeicatiah "Krihfa nih kan herh bikmi thil hna lakah, ruahchannak le damnak cu kan herh tukmi a si."

Cowboy Church, Amarillo

Amarillo hrawng hmanh ah hin, Cowboy Church hi pathum a um: Arena of Life Cowboy Church; Palo Duro Cowboy Church le Arena Cowboy Church ti an si. An sining le tinhmi theih duh ah, va pumhta ka duh ngaingai nain, caan le sining nih a kan pek lo caah, ka hmu kho hna lo.

Cowboy Church timi kong cu online in ka va rel. An hmantlak ka zoh. Ka fian bakmi cu, Cowboy Church cu lukhuh kaupipi khuh bu in phung an chim lai; hla an sak lai; an lam lai; an biakinn chung kha luhkhuh kaupipi le hri in an tamh lai; an kedanh kha saphaw kedanh sangsang an si lai; ngakchia he, nu he pa he, cowboy nunzia le stile in Pathian an bia lai...cucu a si ko lai tiah ka rak ruahmi kha, a dik ko.

Montague Countu Cowboy Church ah Rangtumpi he

Cowboy nunzia a ngeimi hna nih Krih thawngtha an theih khawhnak ding caah, cowboy stile in nun le Pathian biak cu Laimi nih cun kan i ziak hrimhrim lai lo. Kal sual ah kan ruah men ko hna lai. Acunglei i Rangtumpi he biakinn chung ah aa pummi hna hi, Mongtegue County Cowboy Church an si.

Asinain kha ti cowboy em--em in thil an i hruk ruang le an cawlcangh ruangah Krihfa an si lo ti khawh a si lo. Kal sual ah chiah khawh an si lo. A taktak ahcun an nih cu Evengelical Church an rak si hna i, biakinn phan ballomi (unchurch people) hna nih thawngtha theihnak ding caah an tuahmi a rak si.

Hi ti Cowboy stile rumro in a nungmi le Pathian biami hna hi kan nih Laimi Krihfa nih teh a dik in kan pawm hna lai maw? Pathian biaknak ah cu thil hruk ding le hruk lo ding timi hi a biapi maw? Pathian nih tah cowboy bantuk thilri hruk hi a hua hnga tiah na ruat maw? Lukhuh khuh bu phungchim le biakinn chung um hi tah Pathian nih a hua hnga tiah na ruat maw? Laimi nih tah Cowboy Church bantuk in biakinn chung lukhuh khuh khi sual ah kan chia lai maw?

Careltu nih Pathian bia na fian ning tein, nangmah tein a phi chuah ding a si.

--------------------------------------------------------------------------------------------
Chinchiah:

Krihfabu A Phunphun kong hi Part Dang kan peh than rih te lai.

Nat-mah Taung Timi Min Hi Thlen A Herh

Lairam mui a dawhtertu le min a thantertu thil pakhat cu tlang sang bik kan ngeihmi Khonumthung Tlang a si. Khonumthung Tlang hi Kanpalet khua pawng te ah a um. A cheu nih "Khonuamthung" ti zong in an tial. Pe 10,016 a sang. Kawlram ah tlang sang bik pakhat ah aa tel ve mi a si caah, kan miphun kan van a tha ngaingai. Khonumthung tlang kan ram a ummi hi Pathian pekmi thluachuah lian taktak pakhat a si. Khonumthung timi hi Kanpalet khua holh a si.

A tlang a sang; aa dawh; thingram a tha; pangpar le tiva dawh tete an um. Va, saram le thilnung phunkip a tam tuk caah ASEAN Heritage Park timi minthatnak tiang a hmumi tlang a si. UNESCO  nih "Outstanding Universal Value" tiah an ti. Vawleicung pumpi huap in a sunglawimi hmun ah an chiah. Mah bantuk a man in khiah khawhlomi tlang kan ngeihmi hi, kan van a tha tuk hringhran. Hi tlang hi nikhatkhat ahcun tourist in tangka tampi hmuhnak a si te dingmi tlang a si.

Khonumthung Tlangpar

Hi tlang hi kan mah Lai min te kan rak ngei ve ko. Asinain Mirang nih Laitlang an lak tikah, Mount Victoria tiah an rak ti. Mirang cu a thawngmi le cakmi an si caah, an mah minsakmi tu kha kan hman deuh. Cucaah min dawhte a si mi, Khonumthung Tlang tiah a ho hmanh nih kan thei in kan hmang ti lo. Cucu a pawi taktakmi thil a si. Laimi nih kan ngeihmi biafang "Khonumthung" kan thlau i, nihin ni tiang kan thlau thai. Cucaah Khonumthung timi min hi a thar in hman kan herh.

Nihin ni ahcun, Kawlram ralkap min thar an sak than ve i,  "Nat-ma-taung" tiah an ti. Cu ka tlang hrawnghrang ramhual vialte zong cu, "Nat-ma-taung National Park" (Nat-ma-taung amyotha uh-zin) tiah an auh. Laimi min ngeihmi zei ah an kan rel piak lo. An mah nih duhduh in min an kan sak piak i a kan lehpiakmi hi a dik lo. Amah Kanpalet min (local min) te in auh ve ding a si.

Kan tlang sang bik kha, Khonumthung in, Victoria, Victoria in Nat-ma-taung ah aa chuah. Nihin ni ah, Laimi nih kan i ziak chuahchuah le "Nat-ma-taung" ti deuh lawngte in kan auh than hawi. Mah Laiholh tein min a ngeih ko ahcun, cu min tein auh piak ding hi, thil tha a si. Miphun upat zong a si. Miphun, holh, ca le nunphung loh lo nak ding ca zong a si sih. Kawl cozah nih an kan leirawinak kan theithiam lo. Min cu "Leh piak ding" a si lo. Amah kokek min te kha hman piak ding a si.

Khonumthung ramhual

Chinland i kan tlang sang bik, min thar a kan sak piaknak hi, naite lawng a si. Hihi Kawl ralkap cozah an thinlung a dik lo caah a si. Cucaah Laimi nih kan thlen a herh. Lairam hruaitu hna zong nih, hihi thil fate in ruah ding a si lo. Politics sang taktak a si. Cucaah Kawlram cozah sinah tha tein ca tial i, Kanpalet lei nih kokek min an sakmi "Khonumthung" timi kha cozah theih bak in thlen a herh. NLD cozah zong nih ruah a herh.

SLORC le SPDC hi an i tinhmi a dik lo. An mah Kawl biafang le biaknak nih Kawlram vialte hi khuh dih seh ti an duh. Cucaah Lairam i lam, pangpar dum le tuktak paohpaoh khi, Kawl min lawngte an sak hna. Min kan ngeih lo ahcun, a zia deuh. Min kan ngeih ko mi cu, min dang a kan sak piak ding a si lo. Cucaah Democracy cozah taktak kan phanh cang caah, Lairam hruaitu zong nih, hi bantuk in min a kan sak piakmi tete hi, let ding in Pyidawngshu cozah ah an nawr a herh taktak cang.

America zongah hi bantuk tuanbia hi zohchunh tlak a um bal. Cucu hitin a si.

North America i tlang sang bik cu, tuan deuh ah Mount McKinley (pe 20,310) ti a si. Cu tlang cu hlanlio Native Alaskan nih, "Denali" an rak ti. Cucu suikhur cotu pawl nih 1896 ah Mount McKinley tiah an mah nawl tein min an rak sak. Cu min cu 1897-1901 tiang USA President a tuanmi William McKinley min chuankhan in an sakmi a si (Amah hi 1901 ah an thah i a thi). 1917 ah cu tlang cu Mount McKinley tiah U.S cozah nih an rak pawm.

1975 in Mount McKinley cu Denali ti in thlen ding in fak pi'n elnak a rak chuak. Federal cozah nih Mount McKinley timi in Denali ah thlen ding in Alaska cozah nih heh tiah an rak i zuam nain, Ohio nih an rak el hna caah kum tampi a tlam a tling lo. An elnak hna a ruang zong cu Pre. McKinley cu Ohio fa a si caah a si. Ohio politics a si ve. Hi min thlen kong ah a buaimi thil tampi a chuak lengmang.

Cucaah September zarh khatnak 2015 ah, Pre. Barack Obama Alaska a va tlawnnak lio ah, "Mount McKinley cu Denali ti a si cang" tiah thawngthanhnak a rak tuah. Alaska mipi an i lawm tuk hringhran. Pre.Obama hi miphun hme hna zawnruahnak a ngei taktakmi a si i, Cuba ram tiang a va pehtu le Kawlram tiang a tlawngmi president a si. Amah um hlah sehlaw, hi tlang min hi Mt. McKinley ti a si rih ko hnga. Obama bantuk in, miphun hme le sifak a cawisangtu President hi Kawlram zong nih kan herh taktak.

Obama nih "Denali Tlang" tiah min a pek than

Kan mah Lairam zong ah kan tlang sang bik a si mi, Khonumthung cu Mirang nih "Mt. Victoria" tiah min an rak sakmi zong an palh. Duh ding a si hlei lo. Kawl ralkap cozah nih "Nat-ma-taung" tiah an ti than ve. Lai min le bang cu a chiakha taktak. "Khuachia-nu tlang" tinak a si. Hi ti ning tein min a kal thai ahcun, Kawl Buddhist biaknak le Kawl nunphung nih a uk peng lai i, nikhat caan khat ahcun Kawlram hmanh an an khumh sual lai timi phan a um.

Cucaah atu hi caan tha lio a si. Kawl cozah nih, "Nat-ma-taung" tiah an timi zong "Khonumthung" tiah thlen hlan paoh cu, Laimi hruaitu dai tein um ding a si lai lo. Chinland mipi zong kan lung a tlin ding a si hrimhrim lo. Zeicatiah hi tlangpi hi kan miphun hmelchunh (symbol) pakhat a si caah a si. (Hi tlang hi kan miphun hmelchunhnak tlang a si caah, kan ram tlun khawh ahcun, hi Khonumthung tlangpar kai hi, ka saduhthah pakhat a si).

Pre. Barack Obama nih Alaska ummi mi tlawmtuai a si mi, Native Ameican zong nih nawlngeihnak an ngeihmi te kha a upat caah, an lung a tlin ve nak ding caah, Mt. McKinley cu Denali tiah kokek min ah a thlen bantuk in, Daw Aung San Suu Kyi le Pre. Htin Kyaw zong nih, Chin mipi i lawm hna seh ti an duh ve le kan nawl ngeihnak an kan upat piak ahcun, kan tlang sang bik a min hi, "Nat-ma-taung in Khonumthung ah a kan let piak ding a si.

Zeicatiah kan miphun nih kan mah tein biafang kan ngeih ko mi min cu, Kawlca in tial piak ding a si lo.

-----------------------------------------------------------------------------
Chinchiah

1. Hi tlang hi kan miphun hmelchunhnak tlang a si caah, kan ram tlun khawh ahcun, hi Khonumthung tlangpar kai hi, ka saduhthah pakhat a si. Nikhat caan khat ah ka lamh khawh ve te theu lai tiah ruahchannak ka ngei.

2. Khonumthung timi hi sullam pahnih a ngei kho ti a si. Pakhat cu "kho" cu khuachia tinak asi. Khuachia lak ah a lian bik tinak a si. Asinain tlang min zawn ah hman ahcun, "Tlang vialte lakah a lianngan bik" tinak tu kha a sawh tiah an ti.

John Glenn: Philh Khawh A Si Ti Lo Dingmi American Paraltha

John Glenn hi Cambridge, Ohio ah July 18,1921 ah a chuak. Kum 95 a nung i, December 8, 2016 Ohio State University ah mual a liam. OSU in palik motor tam taktak nih an zulh i, ruak chiahnak inn ah tu zanlei ah a ruak an kalpi. Pa ropui taktak asi caah, vawleicung thawngpang kip ah, John Glenn kong lawngte nihin cu a khat.  Cu bantuk pa ko cu zei bantuk minung ko dah a si hnga ti ruah lo awk a tha lo.

Amah hi, American raltuknak vanlawng mawng a si; engineer, astronaut le United States Senator zong a si. A thih tiang Columbus, Ohio ah khua a sa.

A nupi cu Annie Glenn ti a si i, 1943 ah an i rak i thium. Amah hi Muskingum University in degree hmumi a si. Fanu Carolyin Ann Glenn le fapa John David Glenn an ngeih hna.

John and Annie Glenn an thitumhnak hmanthlak

1962 ah American astronaut a pakhatnak bik vawlei heltu a rak si. Hi vawleipi hi rocket in voi (3) a rak hel. NASA i rian a tuan hlan ah, a mah hi Ralpi Pahnihnak le Korean War lio ah, raltuknak vanlawng mawngmi le raltu cangmi a rak si. Cu bantuk in mi za taktak a si caah, min thatnak medal hmanh hi 16 hrawng a hmuh.

1955 hnu ah, Russia le USA kha a hodah Thlapa a phan hmasat lai timi zuamnak an rak ngei. 1961 April 12 ah, Russian cosmonaut Yuri Gagarin nih vawleipumpi kha minute 108 ah Vostok-1 timi spacecraft in a hel tih ah, USA cu an lau tuk hringhran. Vancung kainak kong ah, Russia nih USA cu a rak tei tuk cang.

USA cu an lau tuk cang i, vancung ah minung thlah khawh ve ding hi, fak taktak in an rak i zuam. Thlapa kan lamh hmasat lai timi hi an i tinhmi a rak si.

Cucaah 1959 ah NASA nih "Mercury Seven" timi rocket in vancung kainak ding caah raltuknak vanlawng mawngmi minung an rak thim hna ah, John Glenn hi aa tel ve.  Cu hna cu "Original Seven asiloah Astronaut Group-1" tiah an rak ti hna. An min cu Scott Carpenter, Gordon Cooper, John Glenn, Gus Grissom, Wally Schirra, Alan Shepard le Deke Slayton an si. 1959-1963 tiang an mah lawng hi an rak si.

Original Seven

February 20, 1962 ah Friendship 7 mission ah John Glenn cu a rak zuang i, amah hi Ameican Astronaut vialte lakah a pakhatnak bik vawleipumpi heltu ah a rak cang. John Glenn vancung a zuan hi, suimilam 4 le minutes 56 lawng a rau i, vawleipumpi hi voi (3) a hel manh.

Mercury Seven hi a rang taktak i, suimilam pakhat ah meng 17,000 in a zuang. Minung fa cit ngam ding khi a rak si lo. A ran tuk caah, a dang astronaut Scott Carpenter nih cun, John Glenn a zuan lio ah, Pathian tluk in na rang tinak ca teh a si lai, "Godspeed John Glenn" tiah a rak ti i, ahnu ah duhnak in Godspeed John Glenn tiah an ti thai.

Vawleipumpi voi (3) a hel dih hnu ah, Atlantic Rilipi cungah a rak tla than i, amah cu Bermuda in nichuah-thlanglei meng 800 a hlatnak ah an va char. Amah cu rocket in vancung sangpi a kaimi  5 nak a si.

Mercury 7 Capsule vancung a zuan lio

Glenn hi mi za tuk a si caah mi tlawmte lawng nih an hmuh, Congressional Space Medal of Honor zong 1978 ah a rak hmu. 1990 ah U.S. Astronaut Hall of Fame ah an rak telh chih ve. Glenn hi Mercury Seven i chungtel dihlak ah a donghnak cem a nung mi a si.

1964 in Ohio Ramkulh in,  U.S. Senate ah a rak i zuam ve. Democratic Party in aa zuam i 1974 ah a voikhatnak bik Senate ah a rak tling i, January 3, 1999 tiang Senator a si. Amah hi politician taktak zong a rak si i, aa dinh tiang Senator caah a tling pengmi a si.

Presidential Medal of Freedom (2012)

Senator a si lio 1998 ah vancung (space) ah Space Shuttle programs in a rak zuang than. Amah hi vancung ah Mercury le Space Shuttle programs pahnih ah a zuangmi cu a mah lawnglawng a si. Amah aa citmi cu Discovery space shuttle ah a si. Hi a zuan tan ah hin, amah cu kum 77 asi cang i, astronaut vialte lakah kum upa bik a si. Tar hnu ah space i a zuan caah, space ah hin tar hna titsa le ruhkhua zeitluk in dah aa thlen timi kha hlaihlainak ah an hman. Hi bantuk asi caah 2012 ah Presidential Medal of Freedom zong a rak hmu.

Discovery space shuttle i an zuan lai

John Glenn hi Presbyterian Krihfabu a si i Pathian zong a duh ngaingaimi minung a si. 1998 i Discovery in space ah a zuan lio ah hitin bia a rak chim:

"Hi bantuk a lenglei sermi thil hna zoh tik ah, keimah caah cun Pathian hi zumh lo awk a tha lo" (To look out at this kind of creation out here and not believe in God is to me impossible).

"Vancung va kai i, sermi thil hna hmuh ah hin, kei ka caah cun Pathian zumh lo ding cu a si kho lo ee" tiah a rak timi biafang zoh tik ah, Pathian hi khuaruahhar a sinak fiang tein a thinlung in a rak zumh taktak tinak a lang.


John Glenn hi, miza taktak a rak si. Tu chun i a nunnak a liam tikah, USA an tuanbia dot khat a dongh ni tluk a si. Zeicatiah John Glenn hi, "USA tuanbia ahcun Russia zong nih an tuah khawh ve mi cu, American zong nih kan tuah khawh ve ko" tiah a langhter khotu pa a si caah a si.

Hi bantuk in mi sunglawi taktak a si caah, Ohio khualipi Columbus International Airport zong, amah upatnak le philhlonak ah John Glenn International Airport tiah min an sak.

Pre. Obama zong nih ngaihchait le upat peknak bia a chim. Hruaitu minthang nih bia tampi an chim cio i, Hiliary Clinton, Donald Trump le Ohio Governor zong nih, "American Hero" tiah an ti cio.

John Glenn nunnak cu dih ko cang hmanh sehlaw, hi vawlei ah a tial taakmi tuanbia cu hi vawleicung a dongh hlan tiang a hmun zungzal lai i, USA a hmunh chung cu, "John Glenn paraltha hi philh khawh a si ti lai lo." 

.

Chinland Club Columbus Tlawnnak

Kan ram le miphun Kawl cozah kut in khamhnak caah, mi pakhat asiloah mibu pakhat riantuannak lawng a zaa lo. Mipi kan zapi tein-biaknak le vawleilei komh in-artlang in dir le tanrual a herh. Pastor thawk in, Krihfabu hruaitu dihlak, Evangelist le CNF tiang in kan i bawmh le tanrual lawngah, kan ram le miphun himbawm tein kan kilven khawh ding a si. Cu lo ahcun kan ram le miphun hi, Kawl cozah kut in kan him lai lo.

Cucu a fiang tukmi a si caah, ram le miphun caah chungkhar nupi fate kaltak in, Columbus ummi Lai miphun hawi hna tlawn awk ah, December 2 ah Indianapolis in, Chinland Club hruaitu Pu Tial Hmung le Victoria Camp ah caan sau ngai riantuantu Rev. Tluang Hre a rak kan tlawng. CNF Chairman Pu Zing Cung zong December 3 ah a a umnak Denver in Columbus a rak phan ve. Columbus i John Glenn International Airport ah Columbus upate nih kan va don.

Columbus, Ohio

Tinhmi le saduhthah mi cu Columbus ummi Laimi hna tlawn lawng silo in Chinland Club riantuannak caah mi tampi kan i tel khawhnak hnga ding caah, Columbus Chinland Club hruaitu hna nih an sawm caah zong ab a si. Columbus ummi Laimi hi Chinland Club cawlcanghnak thazaang a pe ngaimi an si. 

December 3 zan, 7:00-11:30 PM tiang, Columbus khuami 70 kuakap he biaruahnak kan ngei hna. Rev. Tluang Hre nih Victoria Camp ummi CNF hna harnak an tuarnak vialte a kan chimh tik ahcun, ngaih a chia. Lung a tha lo. Kan miphun ralkap hna harsa tuk in mipi nih kan rak chiahmi hna ruah ah, lungthin a kuai ngaingai.

A chimi cu a tampi. Amit nih a hmuh i a pumsa in a tonmi thil chim a duh lo nain chim lo awk a that lo caah, a kan chimh tikah mitthli aa hrual.....

Camp ah tirawk eidin awk an harsat ning, hnipuan hrukaih awk an harnak, nau pawimi hna an vitamin a chamhbaunak, ngakchia chuakka hna an vitamin a chamhbaunak, Tio le Lahva tikhu tangah khuachiat le that hmanh hngal in um a harnak, khua a sih tuknak kong, damlo caan i simum ei ding hmanh an ngeih lo nak, zarh khat ah coffee hrai khat hmanh an din khawh lonak; cu tluk harnak an tuar bu in CNF ralkap nih ram le miphun caah an nunnak an peknak le chungkhar hna zong nih harnak an tuarnak kong............

Hi vialte a chim tik ah, lungthin a kuai. Zeitin dah kan miphun ralkap hna le chungkhar hna kan tuah hna lai? Nang le kei nih kan Lairam le Lai miphun caah zeidah kan pek ve lai? timi a thar in a kan ruahter.

Ahlei ce in CNF nu-ralkap hna an i pumpeknak le harsat an tuarnak kong a chim tik ah, thinlung ah a celh in celh a si lo. Lai nusaltha hna upat hmaizah an tlak taktak ti kan theih tikah, khatlei ah lunglawmhnak zong kan ngei. Upat hmaizah zong kan pek hna. Lai ngaknu hna nih ram le miphun caah, Kawl ralkap doh ngamh in hriamnam an tlaih ngam cangmi dirhmun ruah ah, upat lo awk an tha lo. Chinland tuanbia dot khat a kaitertu nusaltha an si.

Hi zan ah, Pu Zing Cung nih biachimnak caan a ngeih hnu ah, biaruahnak zong sau ngai kan ngei rih hna. CNF aa thawkka in, SLORC le SPDC ralkap cozah chan tiang Kawl ralkap cozah riantuannak le CNF dirhhmun vialte lungthiang tein bia halnak le ruahnak kan ngei hna. Hmailei Kawlram kongkau vialte kong zong kan i ruah hna. 21st Century Panlong Hnatlaknak hi a taktak a si maw silo? timi kong in, Rohingya kong in, Nothern Alliance (KIA, AA, MNDAA le TLNA) tiang, Pu Zing Cung nih bia ruahnak le bia lehnak a tuah i, a tha kho taktak. Mipi an i lunghmuih ngaingai.

Rakhine Ram le Lairam nih Paletwa kan i cuhnak kong le Laimi zeitluk in dah tanlak kan hauh timi kong zong tampi a kan chimh. Laimi dihlak-biaknak le vawleilei he-Paletwa kan sunghnak hnga lo ding caah, thazaang le fimnak chuah a herhnak kong vialte a chim tik ahcun, Paletwa peng hi kan sung sual lai timi phan a um taktak.

"Paletwa hi a lam kip in Chin miphun nih kan bawmh le dirpi a hau. Kan ram a si caah kan ram a si peng ding zong a biapi tuk" timi kha a kan chimh tik ah, Laimi kan daithlang sual lai ti hi, phan a um taktak ti kha a kan cawnpiak mi zoh tik ah, Chin miphun kan tanrual a herh taktak ko timi a fiang.

CNF aa thawkka in hmuhtonmi tuanbia tampi a theitu le hngaltu asi caah, a biaruah a lum i, a nuam hringhran. Bia a kan ruahmi nih kan ram le miphuncaah, tuanvo kan ngeihnak zong tampi a kan theihter pinah, ram le miphun caah zeidah kan tuah ve lai? Kan pek ve lai? timi zong tampi a kan ruahter.

CNF Chairman nih Columbus a voikhatnak bik a kan tlawn a si i, mipi an i lawmh lawng siloin an i lunghmuih hringhran. Columbus ummi upa pakhat nih, "Pu Zing Cung cu, na nunning kan zoh lengmang ah, Mahattama Gandhi bantuk na si ee" tiah a ti phah. Upat hmaizah awk a tlak taktakmi Chin miphun hna kan pacan pakhat a si i, amah nih a kan tlawn tik ah kan mipi thazaang thar an ngah ngaingai i lawmhnak in an khat.

Air Force Museum Ah

December 4 cu khua a dawm ngaingai. Ruah zong a sur pah. Mui dup in a um ko nain, zingka tein kan tho i, Pu Zing Cung cu Dayton, Ohio ah a ummi United State Air Force Museum kan va zohpi. Dayton cu vanlawng sertu The Wright Brothers khua a si. Hi museum ah hin, vanlawng taktak 360 a um i, model an suaimi le research ca an sermi he cun vanlawng 400 renglo a um. Khuaruahhar in a lianmi museum a si.

NASA lei fimthiamnak kong zong tampi an piah chih. Hi museum nih hin, USA minung fimnak hi zeitluk in dah a san timi fiang tein a langhter. Hi museum chung i an piahmi vanlawng le NASA thilri hna zoh ah,  "Pathian sermi minung hi, hi tluk lawmmam in maw an rak fim le an thluak a that ko hnga?" timi ruah ah, minung nih "sernak thluak" an ngeihmi a sannak hi fiang tein hmuh khawh a si.

Hi museum hi vawleicung ah a hlun bik le a lian bik Air Force Museum asi. Kum khat ah minung 1,300,000 hrawng nih an zohmi a si. Pu Zing Cung cu CNF ralbawi bik pakhat a rak si caah, amah caah theihtlei si ve seh ti kan ruah caah kan kalpinak a si. Columbus in meng 64 tluk a hla.

Kan tlun pah ah, "Zeidah na khuaruah a har cem?" tiah ka hal i, a ka lehmi cu, "Hlanlio fimnak a rak thancho hlan, Wright Brothers chan i, vanlawng engine an serning le thirhri ngerh (chingcu) an sermi kha ka khuaruah a har cem. A um ballomi umter kha kuaruahhar asi bi ko. Cun Rader tlaih khawhlomi B2 Bomber kha" tiah a ti.

Apollo 15 Module hmai ah

Hi Museum ah hin, vanlawng an ser ka in, Vawlei Ralpi-I in vanlawng vialte a dotdot in an um. Ralpi-II in, Korea Ral, Vietnam Ral tiang an hmanmi vanlawng hna zong an piah hna. Persian Gulf War (1990-91) lio vanlawng zong tampi aa tel. A ropui taktakmi museum a si.

Hi museum ah hin, chanthar raltuknak vanlawng a si mi-F15, F16, U2, B2, F22 tiang in a tling dih. Ralpi-II lio i minthang bik vanlawng a simi B29 (Nakasaki i A-bomb thlatu) zong a um. Hiroshima le Nakasaki in an thlakmi A-bomb phun tiang zong an chiah dih hna. Chanthar nuclear bomb lianlian-Thermo Nuclear Bomb timi MARK-14 tiang in an chiah hna. Hitler cozah sermi miakpi, vanlawng le bomzuang (missiles-V1&V2) zong an um i, khuaruahhar an si.

Russia le USA thlapa cung kai an rak i zuamnak in, USA nih 1969 ah a kainak tiang an piah dih. International Space Station kong zong an piah. Hubble Telescope kong tiang in an piah dih hna i, thil khuaruahhar a si ko.

Ralpi-II lio i Pre. Roosevelt nih a rak i citmi President Vanlawng in Bill Clinton chan tiang citmi President vanlawng (4) zong an um hna.  Pu Zing Cung zong a chung dihlak a lut viar. Aa lunghmuih hringhran. Hriamnam a hmuh ah, CNF ca zong ah a mit a thi tuk hringhran. Cozah he cabuai cung i chonhnak ding caah, "Kan thazaang kan thawn hmasat a hau ee" tiah a ti peng.

Bia kan i ruah pah; hman kan i thla pah. Cuticun zing 9:00Am-12:00 Pm tiang Air Force Museum cu kan zoh. Caan dih hmanh kan thei manh lo. Pumh ding kan si than caah, Columbus lei panh in kan tlung than hna. Tlun pah ah ECBC biakinn hmun le certual zong a kan zoh piak pah i, kan i lawm hringhran.

ECBC Biakinn Hmun Ah

Museum chung ah

Zarhpini chun zong kan Krihfabu (ECBC) ah a kan pumhpi. Indianapolis in Chinland Club hruaitu minung 8 zong an van ra ve. Solo le Hlaremh a kan sak piak i, kan i lunghmuih hringhran. Pu Zing Cung zong special biachimnak caan a ngei i, mipi an i lunghmuih hringhran.

Rev. Tluang Hre nih Luke 2:1-7 cherhchan in, Thawngtha a kan chimh.  Biaknak le politics hi thenrawi awk a that lo zia le Bible zong ah mah le khuaram te an rak hlawm tawnnak kong a kan chimh. Judah miphun zong nih an khua an hlamnak le ram le miphun an tanhnak kha a kan cawnpiak i, mipi caah theihtlei taktak thawngtha a si.

Rev. Tluang Hre nih, CNF camp i an harsatnak le cu tluk har bu te ah dawtnak an ngeihnak le ram ca an i pumpeknak kong tiang a kan chimh tih ahcun mitthli a luang. A thawngtha nih a rami vialte a kan zuamcawh: "Kan nih nikhat tikik thawl khatte tal in kan ram le miphun caah rian kan tuan kho ve lai lo maw?" timi a kan ruahter.

Zarhpi zan ah Chinland Club hruaitu hna hruainak in, Pu Zing Cung le Rev. Tluang Hre nih zantim 12:00 Am tiang biruahnak a kan ngeih than.

Pu Zing Cung zong nih hmailei Kawlram hi zeitindah kan si lai? Chin miphun teh zeitindah kan si lai? timi kong a kan ruah. Cu bia kan theih tikah, khatlei ah lung aa lawm i, khatlei ah thin zong a hung, thin zong a phang, khing zong a rit. Kan tuanvo zong a kan theihter.

Cucaah tutan Chinland Club a kan tlawnmi cu, Chinland Club ca le Columbus Laimi a thahnemmi theipar tampi a chuak lai tiah zumhnak ka ngei.

December 5 zinglei 7:30 Am ah Pu Zing Cung cu Columbus in Denver ah a zuang. Pu Tial Hmung le Rev. Tluang Hre zong, ECBC Biakinn hmun ah thlacamnak an ngeih dih hnu ah, Indianapolis leiah an kal ve.

Caan tawite lawng kan umti ko hna nain, hi meeting ah bia phun zakip te kan i ruah hna i, hi tonnak nih hin ram le miphun caah thathnemnak zeimawzat cu a chuahpi lai tiah ruahchanknak ka ngei!!!

        -------------------------------------------------------------------

Chinchiah:

Hi cate in Pu Zing Cung le CNF ralkak pe chungkhar dihlak upat hmaizah kan pek hna. An kan tlawn caah kan i lawm hringhran. Pathian nih an mah le rian cio ah thluachuah vanluh pe ko hna seh!!

Ram le Miphun Ruangah A Luangmi Kachin Ngaknu Mitthli

Mandalay University ka kai lio a si. UCF cawlcanghnak tete ah ka tel ve tawn. Cuti ka telnak ahcun, nu he pa he Kacchin miphun hawikawm tha tete ka rak ngei hna. "Laimi cu kan unau nan si"tiah a kan ti i kan rak i daw ngai. Chin National Day te hna ah an rak laam tawn i, cu thil nih kan i hawikomhnak khi a rak fehter khun.

Kachin ka hawi le nih, an ram a harnak, KIA an thiamnak, phunghram an zulhnak, sikan an ngeihnak, an rumnak le thawnnak kong, an rak ka caihpi tawn. KIA an ralbawi Brang Saing cu an rak uar taktak. Kachin cu miphunpi lungput an ngei i, Kawl cu an hua taktak hna. Nihin ni tiang zong tha tein daihnak an tuah duh lo mi hi, an miphun kha Kawl ni hloh a kan timh ti an ruah caah a si.

KIA Upa hna Peace Talk an kai lio (Ref. VOA News)

Kachin ka hawi le nih atu le tu an rak chim lengmangmi cu, "Ralkap caah KIA nih Kachin tlangval pawl an dawh tawn hna. Cu tlangval a cheu cu ralram ah an thi i, an ngaknu le cu vaa an ngei duh ti lo. Cuticun an ngaih a chiat tuk ruangah a cheu cu KIA ah an lut colh ve" tiah, an ram i ngaknu tampi mitthli tlaknak kong an rak chim tawn. Nihin ni ah, KIA ralkap ah nu an tam ngaimi zong khi, cu ruang zongah a si kho ve mi pakhat a si.

Ka hawipa Laimi pakhat, Puta-Oo ah a rak um balmi nih, Kachin ram sining kong cu a rak theih ngai. Cu pa nih a rak chimmi zong Kachin ka hawi le chimmi he aa khat. A ti tawn mi cu, "Kachin ram ahcun, KIA nih khuachung tlangval hi ralkap caah an dawh dih hna i, khuachung ah nungak lawngte an tang. Va an ngei kho lo. Kawlpa le Kawl ralkap vaat an duh lo nain, a caan ahcun an an vaatmi zong an um ve. Keimah hna hi, ngaknu nih an rak ka uar tuk. Ngaknu hawi tha tam taktak ka ngei" tiah a rak ti tawn.

Cu dirhmun ruah tik ah, Kachin ram ah zeitluk in dah ngaknu tampi caah, temtuarnak a um timi a fiang ko. Cucu asi hrimhrim ko lai ti zong ka zumh.

Zeicatiah Kachin ram i KIA nih Kawl cozah an dohnak cu, 1961 in a si cang. Kachin cu ralkap tampi a rak herhmi an si caah, tlangval tampi an rak dawh peng hna. Kachin cu an za taktak. An mah tein uk, mah tein upadi ser le nawlngeihnak ding kha an duh caah, ral an thawhmi a si. An cahnak hnga ding caah, ralkap tampi a herh i, cu ruangah tlangval an rak dawh tawn hna hi a si.

Kachin thuam 

Kachin nungak za deuh nih cun, miphun dang pa vaat hi an duh bak lo i, KIA vaat hi an uar ngaingai ti a si. Mah miphun ralkap uarnak le vaat duhnak thinlung ngeih cu "politics" sang ngaingai a si i, Kachin nu pawl hi politics le miphun tanhnak thinlung a ngei ngaingai timi a lang. Upat hmaizah awk tlak an si.

1986-87 ah a kum 2 nak ka kai. Cu lio ah Kachin ka hawipa he pumhnak ah kan i tong tawn. Cu lio ah UCF cawlcanghnak aa hmang taktakmi Kachin ngaknu dawh ngai a um. Midawh sawi khat phur an ti nain sawi awk hi ka thei lo. A pumrua a tha. A ngao. Hlasak le tingtang tum a thiam. A ral a tha. Social tuah ah leader a tuan tawn. Cu bantuk tlangcung nu i siam khawh cu ti awk in aa rem. Amin cu "A-rwe" kan ti. Amah he cun dinner um caan ah chung kan tuanti tawn hna. A caan ahcun Kachin thuam tein pumhnak ah a ra tawn.

Kachin ka hawipa cu capo in, "Hi nu hi helh ko" tiah ka rak ti tawn. Ka hawipa nih, "Hi nu hi KIA ralbawi pa he an i duh i, aa um ding in an khan hna ee" tiah a rak ti. Cucu a thli thup bia a si i leng ah chim ngam a rak si lo. "Kachin nu nih an ralkap pei an rak uar tuk hna hi. Hi tluk ngaknu dawh i, KIA pa aa thimmi cu, a ropui tukmi naingaizi a si tiah ka rak ruat.

Mandalay University a nuamhnak cu, zanlei chiar hi Major hawih in vawlleyball zuamnak a um. Nu volley ball bengh zuamnak a um caan ahcun stadium nih mi a kan tlum lo. Tawhrolh ching le banian angki he bengh a si. An pungsan vialte a lang dih i, University siangngakchia pa pawl cu, nu bawlung bengh ni cu thutnak hi tin a rak si tawnlo.

Voikhat zanlei cu, A-rwe zong cu an major in a beng ve. A ngao i a pumrua aa dawh caah, siangngakchia pa pawl nih an rak zoh duh ngaingai. Kawlpa pawl le bang cu, "A-rwe a bengh caan ahcun an aukhuan a that ning" ti awk thalo a si. Arwe te cu 1997 ah degree an rak la manh i, Myikyina ah a tlung. Kan nih cu kai rih ding kan si. Cuticun kan i then cio hna.

1988 kum ah sianginn kai ah kan ra than. Kachin dangdang he kan i tong hna. Khar a phak hlan ah, 8-8-88 buainak a chuak i, a kenkip ah kan i thek hna. Kachin kan hawi le zong cu an ram ah an tlung ve. Kei zong Laitlang ah ka tlung. Zei tuah awk ka theih lo caah, India hna ka tlawng salam. Cuticun a ho hmanh thawng i thei ti lo in, kan i then hna.

University ka dih hnu1992 ah ruahlo pi in Myanmar Institute of Theology ah sianginn ka kai than. Cuka ahcun A-rwe zong cu a rak kai ve. Kum 4/5 a rauh ve cang caah, a titsa le vunhawng cu aa thleng deuh ngai cang. Mandalay University a kai lio tluk cun a par ti lo nain, a muisam cu aa dawh thiamthiam rih ko. A ziam naisai rih lo.

MIT kan kai lio ah, Rawang (Kachin) ka hawipa he kan i kawm ngai. Cu pa nih cu, A-rwe cu a rak theih ngai. Ka hawipa cu, "Ziah A-rwe hi vaa a ngei rih lo maw?" tiah ka hei hal. A ra ka lehmi cu, "A tlangval pa kha, KIA ralbawi a si i, raltuknak ah a thi le va ngeih a duh ti lo ee" tiah a ka ti.

Liamcia caan ka hei ruat than. Kachin ka hawi le nih Mandalay University an rak chimmi bia te kha.

"Kachin ram ahcun KIA nih ralkap caah an dawh hna caah, khuachung ah pa an tlawm tuk i, ngaknu dawhdawh va lo in a tarmi an tampi. A cheu cu KIA ralkap he an i duh i, ral kut in an tlangval le nih an thihtak hna caah va lo in an um thai. Va ngeih an duh ti lo" timi bia te kha, A-rwe timi ngaknu dawhte cung zongah a rak tlung ve mu, ti khi ka ruat tawn.

Ka ruah-thur bia a si hnga dek maw? Mandalay University kai lio ahcun A-rwe cu a rak i dawh. A rak laar. A cawlcangh ah a mithmai a panh. Amirh kho peng. MIT ahcun Mandalay bantuk in a mithmai ni a tlang ti lo. Panh-siarmar tein a rak um tawn mi A-rwe kha, a panh zong ah, zaa ah zaa in a panh kho ti lo. A lung chung ah thil pakhatkhat taang sehlaw a dawh peng.

Ka ruat than. Kachin nu tampi cu, "An ram, an miphun le an naingaizi ruangah A-rwe bantuk in ngaihchia tein an nunchung caan a hmangmi le mitthli a tlami ngaknu dawhdawh hi Kachin ram ah an tampi ve lai mu" tiah ka ruat.

Kachin ram le Kachin miphun zalawnnak ding caahcun, Kachin ralkap pasal tha hna nih an thazaang le thlanti an chuahter. Cucu an ram caah an pekmi thil sunglawi taktak a si....A donghnak ah ram le miphun caah a sunglawi bikmi, an thisen le nunnak an pek than. Nunnak pek tiang ram dawtnak cu a sang taktak. Cu nakin a sang deuhmi dawtnak a um ti lo.

Cuticun aa duhdaw cukmakmi le then aa sianglomi ngaknu tlanval hna zong, ram le miphun ruangah zungzal an i then hna. Kachin tlangval dawhdawh tampi cu, ram le miphun caah, an ngaknu le hmuh khawhlo nak tlanghra dan, ral-ram ah, an nunnak an va liam. Cuticun...Kachin ngaknu tampi cu, dawtmi zuun-ngai in hi vawleicung an nunnak ni hna hi an rak hmang hna.

Cu lakah ngaknu dawh A-rwe zong aa tel ve...

Ram dawtu Kachin paraltha hna nih an ram le miphun caah, an nunnak an thaap tik le an lu an hloh tikah, a hnu a van zul colhmi cu, a dong kho ti lo mi Kachin ngaknu hna mittli le an tlangval zuun ngaihnak hi a si tawn....

Liamcia caan ka ruat than tawn. A-rwe a nunnak zong ka hei ruat than tawn.

Kum 56 renglo a kal cangmi Kachin ram dothlennak ah, ka hawinu A-rwe bantuk in, "Ram le miphun ruangah Kachin ngaknu hna mitthli hi zeizat riamruam dah a luang cang hnga? Zalawnnak an hmuh hlan ah, Kachin ngaknu hna mitthli hi zeizat riamruam dah a luang than te lai?" timi hi!!!



--------------------------------

Chinchiah

1. A-rwe tiah a min ka tialmi hi, a mah tial ning a si le si lo ka thei lo. A awchuah cu, "A-ruai" ti deuh in kan auh. Kachin ram ah pastor a tuan cang men lai dah. Amin hi keimah ka fiannak in ka tialmi a si. 

Aung San Suu Kyi Tialmi Cauk Kawlram Luhpinak

Kawlram cu kan chuah hlan 1962 in Ne Win cozah nih a rak kan hruai i, 1988 tiang. Cu chung vialte cu, cozah lawng nih thadinca (newspaper) tialnak nawl an ngei. Makazine le cauk phunkip an mah lawng nih zalawng tein an chuah khawh. Private nih thadinca le cauk zalawng tein chuah khawh a rak si lo.

Private nih chuah an duh ahcun, cozah ah up i cozah nih an remh/cik piak hmasat hna. Cozah caah sawiselnak le a chia dingmi catlang pakhat aa tel sual ahcun thawng ah thlak khawh a rak si. Politics he aa pehtlaimi cauk phunphai paohpaoh cu private nih chuah khawh asi lo. Kawl cozah nih socialist ruahnak he aa tlakmi ca lawnglawng hi an rak chuah. Cun ralkap he aa pehtlaimi makazine "Sit-pyan" tibantuk te hna lawng an rak chuah.

Hi lio caan ah ramdang in cauk luhpi khawh a rak si lo. Bible hmanh an rak kham i, Lai Baibal hmanh hi a thli tein lawng in luhpi khawh a rak si. Politics he aa pehtlaimi cauk cu, Kawlram ah luhpi ngam hrimhrim a rak si lo. Abik in Aung San Suu Kyi cauk le SLOC ca a thalomi cauk phun paoh luhpi cu tih a rak nung tuk. Huaha lo ah thawngtlak khawh a rak si.

Cu lio ah BBC nih a rak chim tawnmi cu, Aung San Suu Kyi nih a tialmi cauk pawl kong a si. Cu cauk hna cu Kawlram ahcun hmuh khawh ding in a rak um lo. Thailand le India hrawng lawng ah an rak nam than i, an rak um. Amah Aung San Suu Kyi zong cu Yangon ah "inn thawng tla" in a rak um lio asi. Aung San Suu Kyi tialmi cauk pawl cu, Kawlram ah hmuh khawh ding in a um lo.

1988 in USA ka kal kum 1997 tiang hi, Laitlang zong a rak har siling te asi. Cu lio cu CNF le Kawlram cozah karlak i a buai siling zong asi. Lungler le Thantlang ralkap zong an sual siling te asi. Ralkap chawkvai an tam i, kuli phurh le tlaihkhih a tam siling te a si. Kan ram ah Ser. General Than Shwe, Vice Sen. Gen. Maung Aye, Lt. Gen. Khin Ngunt (Sect-1) le Lt. Gen. Tin Oo (Sect-2) an lar siling, an sual siling le tih an nun siling a rak si. Cakei nakin kan rak tih deuh lio hna caan le a thi kho ding in kan rak ruah hna lo lio caan a rak si.

Cu lio caan, 1994 thal lio ah Lawngtlai ka rak phan. Cu cauk kong cu Pu Hmun Hre he kan i caih. Pu Hmun Hre nih a chimmi cu, "Na duhmi cauk pawl cu India in reprint an tuah i, a chuak cang. Na duh ahcun kan kawl piak khawh ko lai" tiah a rak ti. A ra ka cah piak i, Aung San Suu Kyi tialmi cauk phun hnih ka rak cawk. Tam ka caw kho lo. Uk 10 veve ka rak cawk.

Ka cawkmi cauk hna cu (1) Aung San of Burma timi Aung San Tuanbia cauk pakhat le (2) Freedom from Fear timi asi. Aung San of Burma cu a pan deuh caah ka rel dih nain, Mirang carel ka harh deuh caah "Freedom from Fear" cu rel kho dih lo. Uk khat veve Thau ah ka chiah hna i,  adang paoh cu MIT ah kalpi ka rak timh.

An ka tlaih ahcun thawng ka tla ko lai ti cu ka ruah cia. Tihnak le ka ruah ahcun ka tih ngai. Asinain ka phurhmi cauk min ah, "Freedom from Fear" ti pei asi fam cu. "Tihnak chung in luatnak ca ahcun tih zong ah a herhmi le thil tha cu tuah ding asi ko" timi te kha ka tlaih. Tih tuk bu tein cauk vialte cu Yangon tiang phurh ding in bia ka khiak. Thla zong fak pi in ka cam ve.





Palik le ralkap tihphan bu tein Thau in Thantlang tiang rang in ka rak phurh. Thantlang in Hakha kar cu motor in ka rak i citpi. Vanthat ah a kan chek tuk lo i, Hakha tiang cu ka luhpi khawh. Gangaw lei in kan kal. Gangaw ahcun sau tuk gate ah a kan dirter i, ka thin a rak phusip ngaingai. Cauk cu ka tom i, ka thil he a dang in ka chiah. Tlaih sual zong zongah, phuang lo ding in, ka thil ti zong chim lo ding in ka rak phurh.

Cuticun Monywa ah ka luhpi. Monywa in Mandalay ka luhpi than. Cuticun tihphan bu tein Rangoon ah cauk phun (2) azapite uk 18 ka rak luhpi. Cu tluk in risk ka rak lak ngamnak cu, ram le miphun thlennak ding caah a biapi bikmi thil a hrampi cu "ruahnak (idea) le tuaknak (philosophy) a si."  Cu thil pahnih cu, mifimmi hna sin lawnglawng in a ra khomi a si i, cauk chung ah an um. Cucaah, hi bantuk cauk tha ram chung i ngeih cu a biapit tuk caah, ka tih bu tein ka luhpinak asi.



MIT ah politics a duhmi ka theihmi miphun dangtete ka rak zorh hna.  Kachin, Lisho, Karen le miphun dangdang ka rak zorh hna. "Copy nan tuah lai i, Yangon ah nan karh ter lai. An in tlaih sual hna ahcun nan ka phuang lai lo" tiah ka rak cah cio hna.

Cu cauk pawl cu uk zeizat dah copy an tuah i, uk zeizat dah a karh timi cu ka thei kho lo. Asinain Rangoon khua chungah tam ngai cu a karh lai ka zumh.

Ka rak i tinhmi cu:-

1. Kawlram ralkap uknak tangah tihnak rumro in kan khah caah, tihnak chung in luatnak kong kan fiannak ding caah Suu Kyi catial mi rel a herh bak tiah ka ruat

2. Aung San hi a ho dah asi i timi mipi kan fian taktak i Aung San Su Kyi hruainak tangkah kan um khawhnak ding

3. Kawlram ah politics cauk a karh i democracy kong hi kan fiannak hnga ca

4. Mipi nih raltha le ngamh ngai in politics kan tuah khawhnak ding ca

5. Politics he aa pehtlaimi cauk a karh khawhnak hnga ding ca

Cu tinhmi (5) he cauk uk 18 cu ka rak luhpi. Micheu nih cun nihin ni tiang an i chiah rih lai ka zumh. Atu cu uknak aa thleng ngai cang. Aung San Suu Kyi zong kan ram ah hruaitu asi cang. Kha cauk ka rak phurh lio ah, "Aung San Suu Kyi hna hi, hi dirhmun asi kho te ko lai" timi hi ruahchan awk a rak har taktak. Zeicatiah ralkap cozah an thawn tuk caah le an lungthin a khohcho tuk caah a rak si.

Nihin ni i, Aung San Suu Kyi hi dirhmun a phakmi ka ruah tik ah, kha lio i, "Tih tuk bu tein a cauk Yangon tiang ka rak luhpimi kha" ka ruat than tawn i, chun mang bantuk a si. Kai lawm ngaingai. Aung San Suu Kyi hi va tong kho ning law cu, kha tuanbia te kha cu ka chim ve hrimhrim ko hnga timi ka thinlung ah a chuak theu tawn. Nikhat caan khat ah chimhnak caan ka ngei kho te hnga maw ti zong ka ruat theu tawn.

Chimh ka duhmi cu, zeidang ruang asi lo. "Na theihlo kar ah, na hnu tein in, tha kan rak in pek. Kan rak in dirpi ve ko. Thla kan rak in campi ve i na temtuarnak ah kan rak in hrawmpi ve ko" ti te khi a si. Cu chimh caan cu ka ngei kho ve te hnga dek maw?!!!!

Ohio State University Ah Muslim Pa Nih Minung 11 A Hliamh Hna?

Amarillo ka tlawnnak in, zanlei 3:30 PM tluk ah Columbust khua John Glen International Airport ka phan. A ka dongtu ka hngah lio hna ah, khuami thawng ka thanh hna lai tiah ka tim i, group email ka van kau. "Ohio State University ah kahnak a um" timi kong an van tialmi ka van hmuh cu ka lau ngaingai. Zeicatiah meithal kah silo in, namte in sawh kha asi caah a si.

Columbus zong cu khuapi ngai asi caah, mithah lainawnnak le meithal kah zong a um ve lengmang. Asinain, atu bantuk in namte in mibu va sawh timi, Palestine rambuai phun cu atu a voikhatnak lawng ka theih asi i, ka lau ngai. Hi pin lei ah hin, Columbus ah hi bantuk hi a karh sual lai maw timi phan a um taktak.

Zeicatiah Columbus hi nunnak le pawcawmnak a fawi caah, ramdang refugee tam tuk an phan. Cazin dik taktak cu a si lo nain, an ka in an chimnak ah Somali refugee lawngte hi 45,000 tluk kan um cang tiah an ti. Iraq, Syria, Pakistan le ka dang in a ra mi Muslim an tam tuk rih. Cozah nih dah ti lo cun, cazin fiang tein theih awk an tha ti lo. Sing (ting) tam nawn cu an um lai. Huatnak a tam ahcun, hi hna hi raal an si kho ngaingai.

Mosque lianlian zong an ngei hna. Dayton-Cincinnati karlak I-75 kam i a ummi Mosque le bang cu a lian taktak a si (Dayton i Youth Pastor ka tuan lio ah, cu Mosque cu kan rak leng hna i, a lian taktak khi a si). Cu Mosque hrawng cu Muslim tampi an umnak asi. Cu tluk cun Ohio ah hin, Muslim hi an cak. Datsi dawr tampi hi, Muslim le Kala nih an ngeih hna. Somali holh in tadin ca zong a chuak. Mirang ca zong in Somali news cu an chuah.

Laimi zong a tam deuh cu refugee in USA ah a lutmi kan si ve caah, refugee ciocio cu kan i theithiam ngai hna. Kan i daw ko hna. Keimah zong Somalia refugee hawi tha tampi ka ngei. Somalia Caseworker tampi he rian kan tuanti. Dum kan tuahti hna i, kan i hawikawm ngai hna.

Ka hmuhmi pakhat cu hitin asi. Acheu Somalia Muslim cu USA thatnak hi an hmu kho lo. USA policy hi an rem lo. An huat. USA thatnak kong hi an chim kho lo. "Hi ram tirawl eidin i, hi ram huat tung cu?" timi khi ka ruat ngai tawn. Muslim an kan tuk timi lei an zoh ahcun an mawhlonak zong a um kho ve ko.

Ka khualtlawnnak in, Columbus Airport ka phanh i, ruah lo pi in, thawngthia ka theih tikah ka khuaruah a har lo. "Nikhat khat cu a chuak kho mi asi" timi khi ka rak ruah cia caah asi. Zeicatiah Columbus ah Muslim a tam le an tam fawn; USA le an duh fawn lo. A liamcia caan ah Columbus ah ISIS a tanhmi minung zong an rak tlaih bal cang hna. 2015 President State of the Union biachim lio pipe bomb puah hnawh a rak timtu pa Christopher Lee Cornell (22) zong, nikum ah Cincinnati ah an tlaih. Ohio ka dang zong ah ISIS thapetu an tlaih hna. Professor pakhat zong ISIS dirpi hmuh in an tlaih ve hawi.

Atu tan i namte in mi a sawhtu pa-Abdul Razak Ali Artans- zong hi Columbus ah a ummi Somalia refugee a si. Kan umnak le an umnak hi minute 8 hrawnghrang kal lawng aa hlat. An umnak pawngah Mosque zong naite ah an sak. "Cu Mosque saknak caah, million 3 nak tam kan dih ee" tiah an hruaitu pakhat nih a ka chimh bal. Cu nih cun, Muslim hi an cak ngai timi a langhter.

Nam sawhtu pa nih, Facebook ah ca a tialtami cu, "Kan hawi Muslim an thahnawnmi le hremmi ka hmuh hna ah, ka baa i ka zaw tuk cang" ati tiah Polik nih an chim. Facebook ah a tial chih rihmi cu, "America, ramdang ah na thlak tukmi, abik in Muslim ummah ah na thlak tukmi hi bang cang" tiah a peh rih.

"Muslim kha daihnak nan pek hna lo ahcun, Alah bawmhnak thawng in, kan in hngilhter thiam ti hna lai lo. Nan holiday zong nuam tein kan in hmanter ti hna lai lo" tiah a tialta rih ti asi. Hi pa hi, ISIS nih a lung an thawhtermi pa a si. Hi bantuk minung hi Columbus ah zeizat dah an um rih hnga?

Namte in mi sawhtu "Adul Azak Ali Arton"

Cu hnu ah, OSU ah a va kal. A motor cu mibu lakah a hei mawngh hnawh chih. Cu hnu ah motor in a chuak i, aa kenmi namte in a tuk hna i, minung 11 a hliamh hna. Fak ngai in hma an pu. Palik bawi Alan Horujko nih cu pa cu, a kham khawh ti lo caah, meithal in thi lak a kah. Palik nih kap manh hlah sehlaw, mi tamlak a hliamh hna lai. A thah zong a thah men ko hna hnga.

Hi bantuk in, namte kha hriamnam ah hmang in, mithah lainawn hi atu Palestian- Israel buainak ah an hman taktakmi asi. Zeicatiah namte cu meithal asilo caah khap khawh asi lo i, zeitik caan paoh ah mithahnak hriamnam ah a tla kho. Thuhnawh a fawi tuk fawn.

Nam sawhnak hmun OSU Campus

China ram zongah, Muslim namte tlai pawl kut hi, Tuluk cozah nih kham an i harh ngaingai mi asi. Israel cozah zong nih, Palestine namte tlai pawl hi, nihin ni tiang aa buaipi peng ko hna. Palestinian sianginn cheukhat ahcun, namte hman bak kha an cawnpiak hna ti a si. Hi namte in, Israel mi zong tam ngai an thi cang. USA Muslim nih Palestinian Muslim sining an i cawn sual lai ti phan a um ngai.

Cucaah tutan ah Ohio State University ah thil a cangmi hi, pakhatte asi ko nain, Muslim tuklehpek thinlung ah a keu lai i, hi pin ah minung tam deuhdeuh hi bantuk hi an chuak sual lai timi hi, phan a um ngaingai.

Ohio State University cu sianginn tha le lian taktak a si. Siangngakchia lawng 58,322 an um i, ca chimtu professor 6,254 an umnak sianghleirun a si. Sizung lianmi 3 an ngei. Main campus lawng ah sibawi phunphun 800 renglo an um. Hi main campust lawngah caantling riantuan 23,000 tluk an um. Cu tluk cun sianginn lian asi. Laimi zong atu le tu kan kalnak sizung asi. Sushi tuahmi zong tam ngaite an um. Sianginn ropui taktak asi i, hi thil a cangmi nih minung thinlung a lauter ngaingai.

Ohio State University campus

Zeicatiah hi tluk a kaumi le siangngakchia a tammi cu palik nih congh dih awk a tha lo. Nam cu khawika paoh ah thuh khawh asi fawn. Cucaah hi thil Ohio State University nih an tonmi hi, Columbus ummi kan caah cun, "Deilai Arkhuang" bantuk in mi-hlautu le ralrin petu si a herh. USA hmun dangdang le abik in minung tampi buutnak sianginn vialte caah, ralrin petu thawngpang si a herh.

Zeicatiah hi batuk hi, aho hmanh nih kan tong lai lo ti awk a tha lo. Minung cu "huatralnak, thinlunnak le ingpuannak" a um hnu ahcun, zeihmanh ruah le tuak asi ti lo. Mithah lainawn zong tih asi ti lo. Mah thih zong tih asi ti lo.

Cun USA minung hi an thin a hung chin lengmang. Biaknak le vunhawng hawih in, an i hua chin lengmang ti asi. Pre. Elect Trump a tlin hnu le bang cu, "hate crime" timi huatnak ruang ah a chuakmi sualnak hi a karh taktak ti a si.

Khatlei ah, zuu le ritnak si-ai a karh chinchin. Nulepa sualnak a karh i, minung thinlung a rawk. Lungrawk zawtnak ngei tawk an rak tam. Mah le mah thah zong a karh i, mithah lainawn zong a karh ti asi. Cucaah khua tampi ahcun mithah hi 1970 kuakap he epchun ahcun, 10-13% kuakap a karh. USA khua lianlian 30 ah mithah lainawn a karh tuk ti asi. Chicago hi USA ah mi tambik thahnak asi i, nai Nilini zan ah minung 701 nak an thah hna ti a si. Ruah ah tuksapur a si.

Hi bantuk in thil asi caah, Laimi zong USA ram khualianlian ah khua kan sak tik hna ah, zei tik caan paoh le khawzei kan kalnak hmanh ah, daithlang in um lo in, ralring tein um le lungfim tein um hi a herh ngaingai.

Kawl phungthluk ah, "Minung nunnak thluak nih a ven" an ti bang in, thluak in khuaruah le lungthin virvar ngeih kan herh ve timi kha, hi Ohio State University campus i an tonmi nih, fim kan chim hram ko seh!!

Khatlei ah ngaihchiatnak um hmanh sehlaw, khatlei ah Columbus cu Christmas par nih a dawhter thiamthiam ko. Vawlei ah huatnak, ralnak, thahnawnnak le vuakdennak tampi um hmanh sehlaw, Christmas thawngtha cu aa thleng hlei lo. Cucu "Dawtnak, remnak le daihnak a si."

Columbus Zoo Christmas Meuceu

Dawtnak le ngaihthiamnak dah ti lo in cun, vawleicung ah sining aa dangmi hna hmun khat thutdir-ti ding hi a fawi lo. USA ah biaknak le miphun aa dangmi kan tam tuk i, cu vialte cu remnak le daihnak he kan thutdir-ti dingmi cu a biapi tuk. Lehrul chamnak nih, remnak le daihnak taktak a chuahpi kho lo. Huatnak a um ahcun, zei hriamnam paoh mithahnak an si ko.

Zei sualnak ngeilo, namte hriamnam hma a tuarmi OSU saya le siangngakchia hna, Remnak le Daihnak Bawi a si mi Pathian nih Christmas lawmhnak, daihnak le remnak an thinlung ah chuahter ko seh tiah thlaza cam bu in!!