Caantha Bawh

Saram nih cun, ramsa an seh i an paw a khimnak hnga ding caah, an seh dingmi hna sa kha an bawh tawn hna.

Minung tu kan si lo. Caantha um pek ah, um lo pek ah, tuah ding le tuan ding asimi kha tuah le tuan peng tu kha, kan rian biapi asi. Vawlei ah hin, caantha a bawh pengmi minung an um bantuk in mah nih tuan le kawlhawl bak in caan tha a bawh bak lo mi an um ve.

Cu bantuk in sining aa lo lomi mi pahnih cu, a buaktlak in an cuaithlai tik hna ah, caantha a bawh pengmi pa cu a thangcho kho bal lo. Zeicatiah caantha timi cu amah nih a tuah khawhmi asi lo. Amah tein thil pakhatkhat ruangah aa sermi kha asi. Cubantuk tonfuh cu a rak har tuk. Micheu caahcun thlankhur luh tiang tonfuh lo khawh asi.

Caantha um pek umlo pek ah, a tuah awk asimi thil kha, hman tein a tuah pengmi cu, atuahmi thil theipar tha a hmu peng. Aa tinhmi thil 100% in a khen lo hmanh ah zatuak ah 75% tal cu khen khawh asi. Caantha hngakmi tu cu, caantha um hlan lo, theipar a hmu kho ti lo. Cucaah aa ruahchanmi le tinhmi thil theipar chuah khawhnak ding caah, a fiang lo tuk. A theipar a hmuh men lai timi ruahchannak tuak tikah, zatuak ah 0% lawng asi. Zeicatiah caantha hi thih tiangah rat lo khawh asi caah asi.

"Caantha" kong ka ruah fate, kan khua ah thil cangmi ka lung ah a chuak theu tawn. Voikhat cu kan khua (Thau) ah mihrut pakhat Tei Cung timi a um. Tialbawp akhoihnak ah atlau. Zan ah "Khuapi tein chuak u. Tei cung atlau le kan kawl lai" tiah tlang an au. Pa upa deuh paoh, dahmei le gas light he an chuak hna. Tei Cung kawl cu an i tim. Khua cu a mui tuk.

Zan 10:00 Pm hrawng a hung si. Cu lio ah, mui padap lakah, Tei Cung cu a paiper he a rak tlung cuahmah ko.

An chungkhat pa nih,  "Tei Cung, atu duam-mam ahcun na rak tlun" tiah a van hro. A van raak.

Tei Cung nih aa thawh i, "Sakhi eek a thar te ka hmuh le cenghngia hna nih van dawi zei hna sehlaw ka ti le ka bawh peng ko" tiah ati. A ruahmi cu a hman ngai ve nain, a thih tiang zong tlamtlin lo khawh asimi thil a rak bawhmi asi.

Cucaah vawleicung hruaitu thawngthawng, mirum milian, mifim cathiam, sceintist min thangthang hna hi, caantha hngakmi siloin, thiltha a chuah khawhnak ding caah an mah tein a kawlmi le aa zuammitu an si. An lungthlitum le saduhthah tlinnak ding caah, harnak phunkip tuar in aa zuammi an si viar hna. Khamtu le dawntu a um zongah pah an i zuam peng. Cubantuk mi hna caahcun caantha kha a rak chuah tik tikah, fawi tein an tlaih khawh i, a parpazik ah an phan kho tawn.

Cucaah, nifatin kan riantuannak le nunnak ah, khawika kan um hmanh ah, zei rian kan tuan hmanh ah, caantha bawh pengmi silo ding abiapi. Pasal asimi nih cun, thlanti chuak le rawltam tihaal in kawlhawl le riantuan tu hi a herhmi asi.

Kawlram hi kan thancholonak a ruang tampi a um lai. A ruang pakhat cu, caantha bawhmi (akhunh-azi tama) kan tam tuk caah asi. Cozah uktu in, cozah riantuan in, ralkap palik in, private tiang ah, caantha bawhmi (akhunh-azi tama) kan tam tuk caah, cu caantha bawhmi hna thinlung ahcun, zeidang aum kho lo. Zungkaimi zong nih zung hman tein kai lo le rian tha tein tuan lo in, daithlang in zungkai le riantuan a tam.

Cu tikah, Bible nih a huat taktakmi "ziknawhnak" a chuak. Thildangdang hlennak, eihmuarnak, ningcanglo nunnak, achawngkhunak vialte a chuak. Fimcawnnak sianginn hmanh ah, ningcanglo in tangka einak le ziknawhnak in rian an tuan tikah, ram cu ahram in aa rawh tik ahcun a par le a nge cu chim a hau ti lo. Cuticun mipi thinlung a rawk (corrupt) mi ruangah ram le miphun a thancholonak asi.

Caantha (akhunh-azi) abawhmi hna ziaza zoh tikah an ziaza aa lo dih. An tha a thu. Riantuan an huam lo. Thluak in an tuaktan huam lo. A fawinak in thiltha hmuh an duh. Lihchim, mihlen, ningcanglo in thil tuah, mahca thatnak lawng ruah, leiba lawng lak i chim hman ti lo, mi eihmuar, mi zahhngal lo an si. Mi hmaikhah lo an ngei lo. Mi ti-thulh le zitmuai an thiam. Thil alem ser an hmang.

Cucu achawngkhu timi cu an si. Kawl biafang hi a tling ngai caah ka van hman chih. Achawng-khu tukmi ram cu ramtha a um bal lo; ramrum le ram thangcho a um bal lo. Vawleicung ram vialte zoh tikah, ram thangcho cia timi hna hi, caantha bawhlomi ram lawngte an si.

Minung kan zia hi leem a ngeimi kan si. Cucu ralrin a herh taktak. Thathut zong mi a lem; riantuan zong mi a lem; achawngkhu zong mi alem; caantha bawh zong mi a lem. A kan leem hnu ahcun a thalo timi theih ko zongah, kan tuah tawnmi kha tuah lengmang asi than ko. A ruang cu kan ngawt ah a tla. Ngawt ah tlak cang hnu ahcun, mah le mah thawng ah i thlak asi cang. Chuah a fawi ti lo.

Nikhat ka tonmi cu ka philh kho lo. Voikhat cu Childcare ka sawk lai tiah Job and Family Service Center ah ka fahniang pate he kan kal. Appointment ngeilomi cu zanlei 3:30 tiang lawng caseworker ton khawh asi. Tokin ka dawh ve. Ka number cu (58) asi. Ka hlan ah a phanmi tampi an um. Nau ka ken fawn. Ka fale (5) sianginn in 4:00PM ah atin ding an si fawn. Anu a umlo caah, caan kongah lungrethei ngai in ka um.

Cu lio ah, kan pawng i a ummi nute nih a number kha ahlonhta i, a chuak diam. Cu number cu 48 asi. Minung pakhat zoh suimilam cheu tluk a rau tawn. Cu number te cu ka fapate nih aa lenh len ko. Cu number te char i, hman ahcun minung 10 ka chawhkanh hna hnga. Ka rang deuh ngai hnga. Aho nih theih ding zong asi lo. Chawhkanh duh ahcun caantha ngai asi. Asinain, "Ka tuah lo mi a theipar ka zun awk asi lo" timi ka tlaih caah, keimah um tein ka um ve ko.

Cu lioah cun Minak pa pakhat ka pawngah a ra. Pumrua tha le midawh ngai asi. Aholh cu apai pah ve. Atangah vailamtah bantuk atleumi thikual aa hruk caah, "Krihfa asi hnga maw?" tiah ka ruat ngai nain, ka hal theng lo. A thilri hrukaih zohnak in, biaknak lei minung asi lai ti cu theih khawh asi. Amah zong cu childcare a sawk ve mi asi.

Chonhbiak nuam ngai asi. "Hello" tiah a ka ti i, bia a ka ruah. "Khawika ram in dah na rat?" tiah aka hal i, "Burma" in tiah ka leh. "Nangteh?" tiah ka hei hal ve.
"Khawika in dah ka rat hnga tiah na ka ruah?" tiah a ka hal chin. Ka leh hlan ah, caseworker nih a kan auh i, kan bia a cat.

"Rak ka hgakta rih mu? Khawika in dah na rat timi kan chimh lai" tiah ka leh.

Ka thutnak ah ka van kir than. Amah nih "Krihfa na si maw?" tiah a ka hal. "Ka si" tiah ka leh. Bia kan i ruah pah in, ka fapa nih aa lenhmi ca number zuhmi te cu a hei hmuh.

"Khi ca khi nangmah ta asi maw?" tiah a ka hal. "Ka pawng ummi nu nih a kaltakmi asi. Ka ta asi lo" tiah ka leh. "Ka van zoh ta hnik lai, a number a tlawmmi asi maw" tiah ati. Number cu ka pek. A van zoh i, "48" asi. "Oh..ka ta nakin a tam deuh? Tlawm deuh sehlaw cu ka thlen hnga? Nang na number zeizat dah a si?" a ka ti. "58" asi tiah ka leh. Ziah na thlen lo? tiah a ka hal i, "Ka ta asi lo" tiah ka leh than.

Ka tonmi thil hi ka caahcun a fate asi kho men nain, "lungput" (moral) caahcun a biapi tuk. Kha number te kha, i thlen ning law, keimah hlan kalmi minung 10 ka chawhkanh hna lai. Ka caah ahcun a tha ngai ko lai nain ka chawhkanhmi hna caah a tha lo taktak. Krihfa si ahcun, "Midang ca chiatnak asimi thil ah 'caantha a bawhmi' (akhunh-azi tama) kan si awk asi lo" ti ruah ding asi.

Phundang in tuak ahcun, mi pakhat ka chawhkanh i, minute 30 ka tlaiter ahcun, anih a van changtu kha minute 30 a tlaiter ve. Ka chawhkanh hnga dingmi an zate in minute 30 cio an tlai ahcun, an zate an tlaimi cu minutes 300 asi. "Caan cu tangka asi" caah, suimilam pakhat ah fang 10 in dawi ahcun, a tlawmbik ah 5x10=$50 ka sunghter cang hna. Sehzung zongah, chuahlei ah suimilam hmeh kha nikhat ah minute 1 in kai tlaiter ahcun, "thla khat ahcun minute 30" ahlei in ka ei cang. Caan in sehzung kha ka sunghter cang hna. Cucu "achawng-khu" timi cu asi ko.

Minak pa cu a ra than. "Krihfa na si maw?" tiah a ka hal. "Ka si" tiah ka leh. "Jesuh kong chimh i, Jesuh zultu siter na ka duh maw?" tiah a ka hal. Cuka ka va kalmi cu Jesuh kong va chimh dingah ka kalmi zong asi lo caah, "Jesuh kong chimh ding kan tim lo" tiah ka leh. Asinain ka lungthli cun, "Ka tuahsernak in Jesuh kong thawngtha hi chimh kan duh" tiah ka lungchung in ka hei ti. Krihfa sinak hi, voi tampi cu kaa chimnak in tuahsernak in langhter abiapi deuh tawn. Cucu "Vawlei caah cite le ceunak" timi kha asi ko.

Krihfa na si maw tiah ka hal. "Ka si lo" ati. "Ziah na tangah vailamtah cu na cuanter ne? Catholic ah pei kan ruah cu" tiah ka leh.

A ka lehmi cu, "Hihi vailamtah taktak asi lo. Hlanlio Egypt miphun hna nih, Pharoah tiang nih an hmanmi 'ank' timi asi. "Hlanlio Egypt biaknak i nunnak (life) timi ahmelchunh asi" tiah a ka leh. Cun "Kei cu Muslim ka si. Ka ngakchiat lio ahcun Krihfa background ah ka rak thang. Atu ahcun hlanlio Egypt biaknak, Krihfa biaknak, Muslim biaknak hna hi komh viar in biaknak dang tuah hi ka zuam i, Muslim dang nih an ka duh lem lo. 'pathian' (deity) timi cu tampi a um ko lai nain, Pathian taktak cu pakhat lawng aum ko" tiah azumhnak aka ruah.

"Khawika ram in dah a ra mi ka si tiah na ka ruah" tiah a ka hal than. Capo bantuk in. A muisam, a sining, a pumrua, a awchuah, a umtu ka zoh lengmang tikah, "Nigeria in a rami na si theu lai?" tiah ka leh.

"Na dik bak! Zeitindah na theih khawh? Pathian nih an chimh maw? Are you the prophet? (Prophet na si maw?) tiah a ka leh.

Prophet ka si lo. Pathian nih a ka chimh le chimh lo ka thei lo. Asinain Nigeria na si bak tikha ka hngalh ko tiah ka leh.

A khuaruah a har ngai i, cuticun nuam ngai in capo kan saih pah hnu ah, caseworker nih a kan auh i kan i then thai. Kan nunchung ah a hmuh zong kan va hmu ti lo men lai. Asinain a ka philh kho lai lo i, kei zong nih ka philh kho ve lai lo.

Nigeria pa ka tonmi bantuk in, minung hi kan thilthuam hna cu tleu zuar kan i hruk ko lai. Sui le ngung zong in khat lak kan i tamh men ko lai. Kan angka zong ah vailamtahtung khat thup zong in aa suai men ko lai. Jesuh hmanthlak zong a cuang men ko lai. Kan ka in cun "Pathian Pathian" ti hi kan chim kho ngai men ko lai. Asinain cu hna nak in alet tamtuk a biapi deuhmi cu, kan thinlung chung ah a nungmi nuncan ziaza kha asi.

Nigiria pa cu puan tleu zuar in aa hruk, vailamtah bantuk atangah a lian pi aa hruk, a ka in biaknak kong le thlarau kong lawnge a chim nain, a thinlung chung ahcun "caantha rumro a bawhmi a rak si."

Cu bantuk in aleng phawthual in Pathian a thei tuk i, biaknak aa zuam tukmi Farasi pawl kha, Jesuh nih cun, "thlanthu, cinghngia le rul" he a epchunnak hna asi. Nigiria pa bantuk in, mah ca a that paoh ahcun midang sungh kha a pawi i chiah lo kha thil pawi asi. Tuah taktak lo zongah ruah zong kha a thiang lo.

Caantha bawhmi le akhunh-azi tama asimi hna cu, midang sungh kha pawi ah an chia lo. Midang leirawi zong kha pawi ah an chia lo. Caantha bawhmi Judas Ischarioat cu akhunh-azi tama asi caah a Bawipa Jesuh leirawi kha pawi ah a chia lo. Tangka phar 30 maimai ah a Bawipa a leirawi huam i, a zumhnak a kaltak sian ko. Nigiria pa nih, a zumhnak le a biaknak kha, number zuhmi pakhatte, caantawite caah kaltak a duhmi lungthin kha, akhunh-azi tama lungthin asi. Cu ziaza cu Krih cawnpiaknak le Krihfa nunzia he aa kalhmi asi.

Krihfa kan si kanti tung i, kan mah miaknak ruah ah caantha a bawh pengmi kan si ahcun, Krihfa nunzia asi ti lo. Kan mah ca a that paoh le midang an sunghnak kha pawi i kan chiah lo ahcun Krihfa nunzia he cun aa hlat tuk cang. Minung pumpak in cozah cung tiang in, caantha bawhmi Krihfa si lo a herh.

Krihfa kan zumhnak hi a tak maw tak lo timi hi, check than lengmang ahau. A caan ahcun kan zumhnak hi kan chungah a muru um lo in, kan kaa le kan lengphaw lawng ah a um. Cucaah "caantha kan bawh tawn i, akhunh-azi tama ah kan i chuah tawn. Kan zumhnak kha thil fatete ah kan kaltak. Esau nih "sabuti ca maimai ah fa upa sinak azuar bang, number pakhat cah kan zumhnak kha kaltak ding asi lo. Zumhtlak Krihfa si hi aherh tuk.

Tahchunhnak ah, USA ah tax tuah caan ah hin Krihfa zumtu taktak le a lem an langh cem caan asi. Zeicatiah cozah hlen le eihmuar hi an i zuam cio tawn ti asi. "Cozah tangka pei asi ko cu" ti in, tax hna asiloning in tuah le cozah tangka te hna sullam ngei lo in lak zong khi, caantha bawmh mi le akhunh-azi tama pawl nih an tuahmi thil asi. "Unemployment" zong asilo ning in ei ti te hna zong, thil ding an si lo. Khawnden lo mi zong ka khawngdeng ti in, lih in insurance companhy tazacuai te hna zong, caantha bawmh le akhunh-azi tama si asi caah, Krihfa nunzia he aa ralkahmi an si.

Satan zong hi caantha a bawhmi pa asi. Lihchim le hlen kha pawi ah a chia lo. Zeicatiah anih cu lih vialte hna i pa asi. Eve zong kha ahlen. Nang le kei zong ni fatin kan nunnak ah, kan zumhnak a pial khawhnak hnga ding caah, a phunphun in a kan hlen.

Zumtu atimi hna nih kan ruah dingmi cu, "Voi zeizat hi dah caantha bawmhmi le akhunh-azi tama kan si cio cang?" timi hi asi.

Cu hlennak ah Satan nih a hmanmi hriamnam thabik pakhat cu, zumtu aa timi hna hi, "Caantha bawh hmangmi le akhunh-azi tama" ah siter a kan duhmi hi asi. Cucaah zumtu kan thinlung ah caantha bawh duhnak le akhunh-azi tama si duhnak a van chuah bak in, Satan aa phuang cang ti kha, theih zungzal a her!!!