Saturday, August 9, 2014

Misual ISIS Hrawkhraltu Tapung Pawl

Nawlnak: Hmanthlak cheukhat cu tih an nun tuk caaah, a zohtu lungput a biapi. Na zoh ngam lo ahcun zoh lo ding asi lai.

Biahmaithi: ISIS timi cu "Islamic State of Iraq and al-Sham" ti asi. A tawinak in ISIS tiah auh an si. Nihin ni ah, vawleicung mi tambik nih an kong caih bik mi, tihnung bik le a sualbikmi tapung an si. Minung zeizat ciah dah an si timi theih an si lo nain, ralkap 30,000 in 50,000 an si lai tiah tiah ruah an si. Hrawkhraltu (terrorists) tiah Syria, Iraq, US, EU ram pawl nih an ti hna. An mah tu nih cun, Islam biaknak thuk pi in a tanhmi bu tiah an i ti. Hrawkhraltu ah an i ruat lo. An pathian Allah a tanhmi tiah an i ruat.


           
                   ISIS Hrawkhraltu pawl

Aa Thawknak Aruang Bik
Pre. Bush hruainak in American nih 2003 ah Iraq a tukmi le American bawmhnak le dirpinak in Iraq ah Shiites Muslim cozah a kaimi ruang ah aa thawk. ISIS hi, Sunni Muslim biaknak a tanhmi, America le Shiite Muslim a huami an si.

Tinhmi
Islamic Caliphate (Islam Ramthar) dirh ding asi. Syria, Iraq le Lebanon thawk in, Africa, Europe le Asia ah Islam ram dirh ding ti asi. June 29, 2014 ah Caliphate ramthar kan dirh tiah vawlei pumpi theih in an thanh.

Military Strategy
An ngian cu hrocer, thahnawn, minung thinphang lak le tih-lak in tuah i, an mah lei tanter le an mah doh ngamlo ding in tuah kha asi. Khulrang taktak in, hriamnam tam taktak he raldoh an i tinh. Mosul le Tikrit te hna an lak lio ah, an khul a ran tuk caah, "mimthlalek bantuk in ral an tu" tiah an ti hna. Iraq ralkap rang tuk in an hrawh khawh hna caah le an ran tuk caah, vawleicung pumpi an khuaruah a har.

Hruaitu
Abu Bakr al-Baghadi asi. Amah hi "the caliph" tiah an ti. Hmunkip Muslim hruaitu asi tiah an ti.  Mintling ah Ibrahim Awwad Ibrahim Ali al-Badri  al-Samarrai. Iraq ram Samarra khua ah, 1971 ah a chuak. 2003 i US nih Iraq a tuk lio ah, Samarra khua i Imam Ahmad ibn Hanbal Mosque ah cleric (Muslim biaknak hruaitu) a rak si. Amah hi cathiammi asi. Baghdad khua Adhamiya i a ummi University of Islamic Science sianghleirun in MA le Ph.D  ahmu mi asi. US State Department nih amah tlaih khawhnak ding in, thawng akan thanh khomi paoh cu million 10 kan in pek hna lai tiah, tangka an thapmi pa asi. Amah cung deuh ah hin, vawlei pumpi, al-Qaeda hruaitu, Ayman al-Zawahiri hi million 25 US cozah nih tangka an thapmi asi.


             Abu Bakr al-Baghadi (Mithla Kawkbar a si)


Cawlcanghnak Hrampi
Meiti a thlithup zuarmi in hmuhmi tangka hi an cawlcanghnak a hram cem asi. Turkey ram ah tambik an zuar. Syria le Iraq ram meitikhur le meiti chumhnak sehzung tamnawn an lak caah, tangka thazaang an ngei ngai. June thla chung ah, Iraq ram Najma, Qayara, Himreen le Ajil meitikhur le meiti chumhnak hna an lak dih. Qayara meitikhur lawng nih, meiti hrim (crude oil) pipa 7,000 a chuah khawh. Syria ram Deir al-Zor peng meitikhur zong an lak dih caah, meiti ramdang ah tampi a thli in an zuar. Cucaah raltuknak caah hram an ngei ngai tiah ruah asi.

ISIS Thawknak
ISIS hi 2003 Irak ral in a ci a rak i sem cang. Syria buainak (2011) nih hram a fehter. ISIS pawl hi, Free Syrian Army (FSA) he kawmh in tapung tampi lakah an rak i tel ve. Hi FSA chung ah hin Al-Qaeda he aa pehmi Al-Nusra Front timi an um. Cu hna cu Sharia Phung a dirpimi an si. Cu hna chung in, atu ISIS timi hi an rak i sem. Al-Nusra Front nih Raqqa khuapi kha an March 2013 ah an lak i, cuka ah Sharia Phung in ram an uk. Cun ISIS kha Syria tapung phunkip chung in duhsah tein an rak chuak i, thazaang an van ngeih tikah, 2013 June thla chuakka in, Raqqa khua cu ISIS nih an khualipi ah an ser. Al-Nusra Front le ISIS hna hi, Al-Qaeda hrinmi fale an si. An pa cu Osama bin-Laden asi. Atanglei hi Syria ram ah tapung an umtuning a langhtertu map asi.



Syria ram ah hriamnam tlaimi nih an ukmi area cio.
  Syrian cozah ralkap ukmi area
  Kurdish ralkap ukmi 
  ISIS ukmi
  Tapung dang ukmi


Syria ram ah 2011 in Pre. Assad cozah dohnak a chuak. Syria cozah cu aa rawk dengmang. An ram khualipi Damascus le a chehvel hmunhma lawnglawng a rak him. Hmun tam deuh cu Free Syrian Army timi le tapung dangdang dothlennak tuahtu pawl nih an uk. Khuapi Homs le Alleppo te hna tapung kut ah an rak um.

Hi tapung bu lak ah hin, Kurdish pawl cu an mah area te ah an um. An mah chung zong hriamnam tlaimi phu (13) tluk an um rih. Cun Syria ram ah hin, amin men tete in a kuaimi tapung phu (38) an um rih. Syria cozah he aa tlaimi hriamnam tlaimi tapung phu (25) an um rih. Cucaah Syria cu tapung hi, cawhbur in khua an sa.

Hi chungah, Syria cozah cu Iran le Lebanon ram tapung Hezbollah nih an dirpi hna. Hezbollah zong cu Iran nih a dirpimi an si. Syria ralkap cu Russia, Iraq, North Korea le nih an bawmh. Cun Venezuela nih indirect in a bawmh.

Tapung phu (Free Syrian Army) he aa tlaimi pawl cu, Qatar, Saudi Arabia, USA, Turkey le Libya nih tangka le hriamnam an bawmh hna. Indirect in United Kingdom le France nih an bawmh ve hna (US nih hriamnam CIA sin in a thlithup in an bawmh hna ti asi).

A buai ngaimi cu, Syrian tapung phu ah hin, biaknak ah tulehpek pawl an um; a laiva kalmi an um. Cu hna cu an pawm ning, tinhmi le duhmi an i khat hna lo. Cucaah, a caan ahcun an mah le mah an i then i, an i kap. A caan ah an i fawn than tawn. Asinain zei bantuk dirhmun asi hmanh ah, Syria cozah cu an doh cio hna.

Syria cozah dohtu tanpung phu tampi lakah, a fawinak cun phu (3) ah then khawh an si.

1. Phu (1) nak cu Muslim biaknak ah tuklehpek pawl an si lo. Alaiva kalmi an si. Cu hna cu Free Syrian Army (FSA) ti an si. Nitlaklei ram pawl nih an tanpi hna.

2. Phu (2)nak cu Muslim biaknak ah tuklehpek pawl an si. Cu hna lakah minthang cemmi cu "al-Qaeda he aa tlaimi bu an si hna. Al-Susra Front le tuklehpek tapung dangdang an si. Hi tuklehpek hna hi, a caan ah an i kawm i, a caan ah an i hua. An ruahnak aa khah deuh tawn lo caah, a caan ah an mah le mah zong an i kap theu.

3. Phu (3) nak cu ISIS hi an si. Hi hna hi, miphun kip an i cawh. Africa minak le Europe ram Muslim le Chechen tapung zong an i tel. Iraq Sunni tapung le Saddam ralkap thing zong an i tel ti asi. An i thawknak cu Syria asi. Syria ram tapung dangdang kha an derthawm caah le an cianh tuk lo caah, an lung asi lo i, April 2013 in ISIS cu an dirh. Al-Qaeda nih a hrinmi tapung phu asi.

ISIS Nunning
Hi tapung pawl hi, an sual taktak. Vawleicung tapung ah a sual bik le cian bik an si lai. Atu chan ah hin hi bantuk sualmi tapung an um ti lo. An training a tha; an ral a tha; thih an tih lo; mithah lainawn le milulak ngamhmi an si. Hlanlio bia in chim ahcun, milu ram vai (head hunters) an si ko. FSA ralkap pawl cheu khat cu, an bu hruainak ah an lung asi lo caah, tuklehpek bu lei ah a kalmi an tam ngai ti asi. An mah hi Iraq ram Sunni Muslim tapung cheukhat he an dirti. Cu Sunni tapung lakah, Saddam Hussein a tanhmi tampi an um i, American uknak le Shia Muslim uknak a huami an si. Saddam ralkap hlun pawl an i tel tung lai tiah an ruah.

ISIS Lakmi Khua

ISIS nih March, 2013 ah Syria khuapi Raqqa an lak i, an khualipi ah an ser. Syria-Turley ramri khua zong tam ngai an lak. Syria ram i 35% tluk cu ISIS kuttang ah a um cang. Asinain minung an tlawmnak thetse ramcar deuh lawngte a si. January 2014 ah Baghdad in meng 43 a hlatnak, Sunni khuapi Fallujah an lak. Anbar peng i khualipi Ramadi cheukhat le Saddam chuahkehnak khua Tigrit zong an lak. Cu karlak khua fatete tam tuk an mah kuttang ah an chiah hna.

June 2014 ah Mosul khua an lak tikah, vawleicung pumpi an lau (shock) dih. USA le Europe ram tiang in an lau dih caah, USA zong nih, US Embassy vennak caah ti in ruahnak petu ralkap 300 Iraq ah a kuatnak hna asi. Pre. Obama zong 2011 ah Iraq in American ralkap a lakmi hna ruang ah, ISIS hi an cahnak asi an ti i, mawhphurhnak tampi a tuar. Atu ah Turkey-Syria ramri in, Tigris Tivapi le Euphrate Tivapi nelrawn zulh in tivakam thluahmah khua vialte an lak dih. Baghdad ngaingai hi cu, fek tuk in an ven caah an lut kho taktak rih lo.



                    ISIS nih an ukmi ram (Ref: www.bing.com)

Hriamnam le Thazaang

Ralkap zapite 30.000-50.000 karlak an si lai tiah ruahdamh a si. Hi chungah 30% hi tuklehpeh le hruaitu an si. Adang 70% cu an mah tih ruangah an mah lei ah a tangmi an si tiah an ruah hna.

ISIS hi tluk an thazaang a thawnnak hi a ruang bik cu Syria Pre. Assad le Iraq Prime Minister Nouri Al-Maliki an derthawm tuk caah asi. Saddam chan ah hi bantuk misual hi an um kho lo. Hi hna pahnih nih hin, ram tha tein an uk khawh lo ruang le an ram an lawnter tuk i cuka a lawnnak hmunhma ah, ISIS nih thazaang an lak i ram an dirhnak asi. Pre. Assad le PM Al-Maliki santlaih lo bak asi. Cun Pre. Obama zong nih Iraq in tuah tuk ah American ralkap a lakmi zong hi aa palh bak tiah mipi tam deuh nih an ruah.




PM Nouri al-Maliki le Pre. Bashar al-Assad

ISIS pawl hriamnam tam deuh cu, ramdang nih FSA an rak bawmhnak hriamnam thatha tampi aa tel. American siammi, hriamnam thatha an ngei. Iraq ralkap sin in an lakmi US hriamnam tampi aa tel. US ralkap thirkamhmi motor Humvee zong an i tel. Humvee hi thir in khammi motor asi caah, US nih an i bochan bikmi raltuknak motor a si. Russia Tank T-55 le US Abraham M-1 Tank zong aa tel. Hi tluk thami hriamnam an hman caah, Iraq ralkap le Kurdish ralkap Peshmerga zong, ISIS hmai ah an dir khawh ti lo nak a si. "Ngaleng thau in ngaleng kio ding" tibantuk in, American hriamnam lila in American hawikawm pawl an thuat hna.

Truck le thirkhammi motor tam ngai an ngei. Motor meithel lianmi, bom aphunphun le miakpi phun zong an ngei. Chemical thilri an chiahnak innpi zong naite ah an lak i, asinain a ummi chemical thilri pawl hi an hmang thiam lem lai lo dah tiah an ruah. Cun tank le missile zong zong an ngei ve i, an hriamnam thazaang a thawng ngaingai.


Tour de force by ISIS as it parades its scud missile in Syria
                 ISIS nih an tlaihmi scud missile


     Mosul khua ah ralkap thazaang an piah lio


Mosul khua ah ralkap thazaang an piah lio


          Mosul khua thazaang piah lio

          ISIS pawl raltuk ah an kal lio


ISIS nih an tlaihmi Humvee Syriap-Iraq ramri a kal lio






ISS nih an tlaihmi US ralkap motor Humvee cheukhat


US Humvee ISIS nih Iraq in Syria ah an thiar lio


Hi Humvee pawl hi Iraq in Syria ram lei ah an luhpi


          ISIS ngeihmi Russian Tank T-55


                 ISIS Tank dang pakhat


                   ISIS Tank pakhat

Tank hi zeizat set dah an ngeih timi theih khawh asi lo. Humvee zong zeizat sette dah ISIS nih a ngeih timi hi theih khawh asi rih lo. US humvee tam nawn cu an zampi lai ti asi. Humvee hi kuan nih a teihlomi motor asi caah, US cozah zong an lung a rawk tuk.


Muslim Ramthar le Khualipi

ISIS nih an i tinhmi cu, Syria ram le Iraq ram kha kau nawn veve in cheu i, Muslim ramthar ser kha an i tinhmi asi. An khualipi cu Syria ram Raga khua asi. Hi khua hi an center ah an hman. An ralkap hriamnam thazaang zong an piah tawn i, khuaruahhar in an thawng. Tapung koko ahcun an thawng taktak asi.

Hi Syria le Iraq ram an cheunak zawn hi, Syria cozah le Iraq cozah nih tha tein an uk khawhlonak hmun an si. Iraq khualipi bik pahnihnak Mosul khua zong cu an lak dih cang i, ISIS khuapi pahnihnak ah a tla. Hi Muslim ramthar cu Caliphate tiah June 29, 2014 hrawng ah, min an sak. Ram pipuam taktak in ser an timh. Cu ram ahcun, Africa chaklei, Erope cheukhat le India tiang in uk dih an i tim. An ram min hi an mah nih hlanlio Muslim an rak cah lio min in an bunhmi an si. Kum 5 chungah Caliphate ram kan dirh lai ti asi.



               ISIS Saduhthahmi Islamic Ramthar (New Caliphate) Map

An Uknak

Muslim biaknak upadi Sharia Law (Islam biaknak upadi) in ram an uk. Nu vialte an hmai an khuhter dih hna. Naite ah thawngpang a chuakmi cu, nu kum 11-46 kar paoh cuarpar tan ding ti a si (Hihi Africa ram ah an rak hman tawn i, UNO tiang nih a khapmi asi). An dinnak le thatnak pakhat a um ve mi cu, misual cu thah le nawn colh an si. Mifir cu fir ti lo nak ding caah an kutke an cik hna. Nu tlaihrem zong an duh lo. Dawr chung i nungak milem thil an zuarmi tiang in, an sam puan an khuhter hna. Zudin saei, ritnak sii tongh, cakuak zuk le night club phun an khap dih. Cucaah mipi cheukhat nih an tanh ngai ve hna.


                  ISIS nih dawr cakuak an hrawh lio


          Mi pakhat a ban an cik lio

Biaknak Hremtuar Pek

Saddam Hussein chan ah hin, Iraq ah Krihfa le Yazidis pawl hi dai tein an um ko. Saddam nih hin hna a hnawh hna lo i, an biakinn zong zeihmanh a hrawk bal hna lo ti asi. Saddam i vuanci pakhat cu Krihfa a rak si. Cu tluk daite in a rak ummi cu, nihin ni ah an innlo khuaram an chuahtak dih cang. Pre. Bush nih Iraq hi a hrawh dih ko.

ISIS pawl hi, Sunni Muslim tuklehpek (extremist) pawl an si. Krihfa le Judah biaknak an huat. An ukmi ram chung in hloh dih ding an i tim. Shiite Muslim (Iran ram muslim) cu an huat tuk. Cucaah Prime Minister Nouri al-Maliki cozah zong cu an duh lo tuknak asi.

2003 Iraq an tuk lio ah, Iraq ah Krihfa 1.5 million an um. Nihin ni ah 450,000 tluk lawng an tang. Krihfa tambik cu Qaraqosh khua ah an um. Cu zong cu ISIS nih an lak cang. Mosual le achehvel Krihfa vialte an dawi dih hna. Mosul khua cu, Prophet Jonah phung a rak chimnak Nineveh peng ah a um. Jesuh zultu Thomas le ahawi le thawngtha an rak chimnak thawng in, Krihfa bu zong AD kum zabu pakhatnak in Mosul khua hrawng ah an rak um cang. Kum 2000 kuakap an umnak asi cang nain, July thla ahcun, Mosul khua ah Krihfa pakhat zong an um ti lo.


           Tihnak nganpi tang ummi Iraq Krihfa pawl

ISIS hi an puarhrang tuk. Muslim biaknak in Krihfa aa cangmi zong mi zapi hmuhnak ah vailamtah cungah an thah hna. Mipi nih tih hna seh law, Krihfa ah cang ngam hna hlah seh timi in an tuahmi asi. Krihfa pawl zong, ISIS uknak ram i nan um ahcun, thah maw nan duh? Muslim luh maw? Biaknak ngunkhuai a hlei pek maw asiloah ram chung in zam dah tiah an duh an thimter hna. Krihfa nih zam an i thim caah an zam dih cang.

Pre. Bush nih 2003 ah Iraq a rak tuk lio ah, Saddam uknak aa rawk ahcun Iraq aa ong lai i, mission rian kan tuah lai tiah, USA Conservative tampi nih an rak ti. Nihin cu a lettalam asi cang. A um cia Krihfa vialte tu an hrawh dih hna.



               ISIS tih ruangah a zammi hna

Yazidis biaknak biami miphun zong an huatral thiamthiam hna. Hi Yazidis pawl hi, Zoroastrianism timi hlanlio Iran biaknak a biami miphun fate an si. Iraq ram ah kum 2000 renglo an um ve cang. An biaknak hi Krihfa, Zoroastrianism le Islam biaknak cawhhrup in a kalmi an si. Vawleicung pumpi ah 500,000 kuakap lawng an um ti asi. Yazidis nu pawl tampi an tlaih hna i, nupi ah an i tuah hna ti a si.



         Yazidis ralzam an zam lio

ISIS pawl nih cun, "Nan mah hi khuachia (evil) biami nan si an ti hna i, Saddam Hussein an thlak kum 2003 in Sunni tuklehpek pawl nih hin an ral peng cang hna" ti asi. Yazidis pa paohpaoh an thah khawh chung in an thah hna." Naite zarh khat chungah, Yazidis mi 500 tluk an thah hna. Ngakchia 40 an i tel. Zaangfak taktak in an um. Yazidis pawl an umnak khua (3) cu ISIS pawl nih an lak dih. Yazidis khualipi bik Sinjar khua cu an thio dih hna. Minung 300,000 tluk umnak khua asi. August 2, 2014 ah khan, khuami cu an zam dih ngacha i, 25,000 lawng an tang. Yazidis 130,000 tluk cu, Kardistan khua Dohuk le Irbil ah an zam. Nu le ngakchia 40,000 kuakap hi Mt. Sinjar timi tlangpang ah an i tap ko ti a si. (Hi tlang hi cu khuami hna nih cun, "Noah lawng a tannak tlang asi" tiah an ti). Yazidis miphun fate cu, an ram an chuahtak i, ram ngei lo in an um ko.

Iraq isis WEB
 ISIS, Iraq le Kurdish ralkap ukmi (Ref. www.guardian.com)



Mt. Sinjar tlangcungah a zammi refugees pawl.


Atulio ISIS Dirhmun
ISIS tinhmi Islam Ramthar (New Caliphate) kan dirh hlan lo, raltuk kan ngawl lai lo an ti. Nai zarh khat chungah, khua 17 kan lak cang tiah an website ah ca an tial. Mosul zong cu an lak cang. August 7 ah, Iraq ram tidil lianbik Mosul Dam (Saddam Dam) zong an lak cang. Hi dam hi Tigris tivapi cungah an khammi asi. Tii tam taktak aa dil. Nichuahlaifang ram ah lianh ah 4 nak asi.

Kum 30 tluk asi cang i, minung 1.7 million tluk an umnak Mosul khua le a chehvel mei petu tidil asi. Hi tidil an lak khawh ahcun, ISIS caah thazaang tampi a chap hna lai ti asi. An ukmi khua vialte mei a pek pin ah, hriamnam siamnak, riantuannak le zeidang ah tamtuk thazaang apek hna lai an ti. An thin a han i tii san sah sual ahcun, Iraq ram ah tilian nih rawhralnak tampi a chuahpi lai ti asi.


           Mosul khua mei petu Mosul Dam


             ISIS pawl Mosul tuk an kal lio

Hi tidil hi Iraq ram ah a um nain, Kurdistan ram he aa naihte caah le Iraq ralkap an zam hnu ah, Kurdistan ralkap Peshmerga nih an luh hnawh i an lak i, an kilven. ISIS nih voikhat cu an ting nain Peshmerga nih an tei than hna ti asi. Hi tidil hi ISIS nih an lak sual lai ti hi, Iraq le Kurdish pawl an thin a phan ngaimi asi.

Kurdistan ralkap zong hi, a cak ngaingaimi le training a tha taktakmi an si ve. Saddam Hussein he cai taktak in kum tampi aa kapmi an si caah, raltuk a thiam taktakmi an si tiah, minthangmi ramkulh ralkap an si. Asinain, naite ah Iraq ram chung meitikhur umnak khua (3) ah kahnak a um i, Kurdish ralkap pawl cu ISIS nih an tei hna caah, ningzak ngai in an zam. ISIS nih August ni (3) Zarhpini ah-Sinjar, Zumar le Wana khuapi pawl vialte an lak dih.


   Peshmerga ralkap pawl (cung); peshmerga nu pawl (tang)



Kurdistan ramkulh le Iraq ramri hi meng 800 tluk a sau. Fingtlang a sang. Cu ramri vialte zong cu, Kurdish Peshmerga ralkap nih kan veng kho te lai dek maw tiah thinphang ngai in an um. A ruang cu ralkap an tlawm tuk caah le hriamnam tha an ngeih tuk lo caah asi. Kurdistan an President Massoud Albani zong nih, "ISIS dohnak caah American nih hriamnam na kan bawmh ahau" tiah a ti ve.

An ralkap hi an thawng tuk nain an pan tuk, a darh in darh an si caah, ISIS nih an pah khawh sual te hna lai ti phan a um ngai. Kurdish khualipi Irbil in nitlakthlanglei km 40 a hlatnak ah, ISIS le Peshmerga ralkap zong an i kap. Kurdish pawl zong an i ven khawh set ti lo caah, American vanlawng nih August 8 ah ISIS pawl a voikhatnak bik voi 2 bomb a thlak hnawh hna. Iraq shiite cozah raltuk bawmh ding in Iran ralkap zong Iraq ah an lut ve.


   Iraq meiti tambik chuahnak Kirkuk meiti khur.

A dang phan tuk rihmi cu, Iraq meiti tambik chuahnak Kirkuk khua hi, ISIS nih an ngiar peng. Iraq ralkap an zam hnu in, Kurdish ralkap Peshmerga nih an luh hnawh i an uk. Kirkuk hi Iraq le Kurds pawl an i cuh lengmangmi khua asi. ISIS nih hi khua an lak ahcun, Kurds pawl le Iraq caah sungh zatlak ngan taktak asi lai.

Pehtlaihnak
ISIS nih hin Turkey ramri in Baghdad khuapawng tiang an lak caah, an ram hi a sau taktak. Kilven awk a har ngai. Motor, vawkkuanglawng hi umkalnak ah an hman cem. Syria-Iraq ramri khua an lak caah, ramri pehtlaihnak lam zong an cawh colh hna i, ramri lam zong tha ngai in an cawh. Cucaah ralkap, eidin, hriamnam zong fawi ngai in an luhpi khawh i, cucu an thawn ngainak pakhat asi.


Syria-Iraq ramri lamthar pemhmi ah Humvee a kal lio


An Tuahsernak Cheukhat
ISIS nih hin minung phung le Pathian a biami phun nih tuah lo dingmi phung a chiakha tukmi thil an tuahmi cheukhat cu hihi an si.

1. Biakinn Hlun Minthangmi 
Krihfa vialte hrawh dih ding, biakinn vialte hrawh ding le vailamtah vialte hrawh dih ding in an i timh. Mosul le a chehvel biakinn vialte an phur dih cang. Krihfa thawng tampi le Yazidis biaknak tampi Sinjar Tlang cungah




      Krihfa biakinn pakhat an hrawh lio

(2) Shia Biakinn Tal Afar 
Shia Muslim nih an upatmi Tal Afar Shrine zong bomb in an khuai

     


                Tal Afar an khuai lio

(3) Prophet Jonah Thlan
Mosul cu Neneveh peng ah a ummi asi. Neneveh cu Jonah phung a rak chimnak asi. Hi khua ah Muslim le Krihfa nih an upatmi Prophet Jonah thlan a um tiah tuanbia ah a um. Cu thlan cu ISIS nih bomb in an khuai


                     


            Jonah thlan an puah dih hnu (Cunglei)

(3) Shia biakinn al-Qubba
Shia nih an upatmi kum tampi a si cangmi al-Qubba Shrine zong an khuai piak hna.






  al-Qubba Hussein Shrine bomb in an khuai lio

(4). Girl's Tomb
Muslim biaknak ah an sunhsakmi, Minute Hlan timi zong milem biak bantuk ah an ruah caah, bomb in an khuai i tank in an hnur dih.


         


Mosul khua i Girl's Tomb an hrawhmi (cunglei)

(5) Minung Abu In Thahnak
Raltuk lio i tlaihmi hna hi, thah le nawn phung asi ti lo. Thah le nawn ahcun "war crime" ah chiah a si. Hi bantuk mibu thah hi, Muslim ram ah a tam ngai. Saddam Hussein zong nih a rak thah hna. Syria tapung nih voi tampi an tuah. Latin America gangster pawl nih an tuah. ISIS pawl nih an tuahmi cu, vawleicung ah a zualhma cemmi asi. Abu in thahmi chungah, Yazidis biaknak pawl, Krihfa, Shia Muslim le Iraq ralkap an tlaimi hna tampi an i tel. Nu he pa he an thah hna.




                  Mibu an thah lio hna



           Iraq ralkap abu in an thah lio hna


                         Ruak abu in an phurh hna










(6) Vailamtahnak
Hlanlio Rome chan ahcun vailamtah hi, misualmi hna fakbik in dan an tat hna tikah, vailam an rak tah tawn hna. Jesuh zong vailamtah cungah an rak thah. Emperor Constantine chan in vailamtah in dantatnak cu a rak hrawh i, cu hnu ahcun vailamtahnak hi Rome pennak chung in alo. Vailamtah hi tih a nungbik mi, ning a zak bikmi, temtuar a fak bikmi le mual a pho bikmi dantanak asi. Hi dantatnak hi a cian tukmi dantatnak asi caah, khawika ram hmanh ah an hmang ti lo. ISIS kalsual pawl lawng nih an hmanmi asi. Syria ram le Iraq ah an mah a dohtu hna le Muslim in Krihfa a lutmi hna dan an tatnak caah an hmanmi hremnak asi (Ref: photos are from www.bing.com)



Krihfa ah nan lut timi ruangah, Syria ah Krihfa 8 vailam an tahmi hna


         Syria Krihfa vailam an tahmi asi


An duhlomi hna paoh hitin vailam an tah hna


Pakhat cu a pa hmai ah hitin vailam an tah


    An huatmi hna paoh cu hitin an tuah ko hna


An ralksp hawi lila zong na nem tuk timi ruangah vailam an tah


(6) Milu Ramvai (Head Hunter)

ISIS pawl hi kal sual taktak "milu lami" (Head hunter) an si. Hlanlio chan mululak chan bantuk in minung lu lami an si. An lak duhmi hna cu, ngakchia hmanh an hrial hna lo. Minung lungthin an ngei lo. Saram hmanh ah, chindaih rawltam lungthin ngeimi an sinak kha, ngakchiate meithal an hmuahmi nih a langhter ko.


      Zei theilo hi ngakchia hmanh an hrial ti lo


Sizung operation tuah bang mithah ding an i timh lio (cunglei)


    Krihfa pakhat an hngawng an tan lio


          Zumhnak ruangah Krihfa lu an tan lio hna


     An lu a ciknak hna namte aa tlaih ko

Raqqa khuami pa a lu tan an timh lio


FSA chung ummi Al-Qaeda nih an thahmi hna



Syria tapung nih Krihfa lu an tanmi. Hi tapung pawl hi Nitlaklei ram nih an bawmh hna


   Syria tapung nih ralkap pakhat a lu an tan lio


         Mipa pakhat thah an timh lio


Raqqa khua ah Islam biaknak ni sunglawi Eid ah an lu an thlai hna


         Minung lupi he a ni kho ko



               Minung lu an tanmi



Syria Nusayri ralkap lu tarmi (Ref: shariaunveild.wordpress.com)

Theihternak
Hmanthlak cheukhat cu Syria ah maw asi? Iraq ah ti theih khawh an si lo. Acheu cu al-Qaeda tuahmi asi. Acheu cu Al-Nusa Front tuahmi asi. ISIS he hawikawm an si hna. Hmanthlak atam tuk caah www.bing.com ah ISIS nih minung lu tannak kong zoh khawh asi.

Biafunnak

Vawleicung ah hin sualnak le thatnak hi an i zuam peng. Chiatnak le sualnak hna hi caan zeimaw zat cu an um ve tawn ko. Mah sining cu a tha viar in aho paoh nih ruah asi. ISIS zong nih atu thil an tuahmi vialte hi an pathian Allah min in an tuahmi asi. A tha tiah an ruah ko nain, tuchan vawlei pumpi sining nih a duh ti lo mi sualnak nganpi an tuah tu khi asi. Vawleicung ramkip nih doh an si cang. Vawlei tuanbia zoh tik ah, chiatnak le thatlonak hi a donghnak ah teitu asi bal lo. Uknak chia le cozah chia zong an hmun bal lo. Zeicatiah Pathian cu minung tuanbia ah a cawlcangmi le lai a reltu asi caah asi.

Cucaah Hitler zong a cah lio ah a cak tuk ko nain aa rawk ve. Japan cozah zong an rak cak tuk nain an sual tuk caah an rak i rawk ve. Communist ram cozah tampi Krihfa hremtu hna zong an i rawk dih ngacha ko cang. Saddam Hussein le vawlei hruaitu sualsual zong an tlu dih ko cang hna. Aruang cu, Pathian cu minung tuanbia uktu asi caah asi.

Hi baibal cangte hi ISIS ca zong ah a dik te lai.

"Ngai hmanh! Nangmah nih na chuahmi na nau thisen nih khan, vawlei in a ka auh lengmang ko. Nangmah cu chiatserh na si cang i hi hmun hin thawl na si lai. Hi hmun vawlei hi na nau thisen na chuahmi dolh awk ah, a kaa a rak angmi kha asi" (Gen. 4:10).

ISIS zong hi a suallomi nu le ngakchia, tarnu tarpa vialte thisen an chuahmi nih Pathian a auh lengmang ko. Hi misuallo thisen ruang ah, "chiatserh" an si cang. An ukmi ram chung in dawi an si ve lai. An caan a sau ti lai lo. An i rawhnak NI le THLA tu hgnah in zoh rih ding asi ko.

Krihfa asimi vialte zong nih, daite in um lo in, hremmi vialte nih ZALAWNNAK an hmuhnak lai dong lo in thlacampi ding asi.

_____________________________________________

Reference

1. www.bing.com
2. www.theconservativetree.com
3. shariaunveild.wordpress.com
4. www.google.com







Thursday, August 7, 2014

Malaysia Gangster Pawl

Malaysia ah Laimi tampi an phan. Hmun kip ah an um hna. An kan chimh tawnmi cu, Malaysia misual (gangs) pawl kong a si. Gangs cu Kawl nih "lan-tha-ye" an ti hna. Mirang nih Gangster asiloh Mobster an ti hna. Khawika ram asi hmanh ah, ganster pawl an sining aa khatmi cu, "thil thalo tuah" asi ko. An sining aa khat pengmi cu, "an taksa ah hmanthlak le an bu min code  an suai" mi hi a si.

Ramkip ah, gangs an um. An tambiknak cu Latin America, Russia, USA le Nichuahlei Europe pawl ah hin an si.  Asian ram ah, Singapore gangs, Japan gangs, Vietnam gangs tiin a phunphun an um ve nain, an tam tuk lo. Malaysia gangs hi, Asian gangs lakah a sual bikmi le tihnung bik an si. Malaysia a phanmi Laimi nih hi gangster pawl tihnunnak kong an chim lengmang tawn i, ka khuaruah a har ngai tawn.


                   Malaysia khualipi Kuala Lumpur

   
               Asia ah gangs an tam biknak Malaysia

Zeicatiah Malaysia cu Asian ram asi; ram fate a si. Muslim biaknak ram asi fawn i, hi bantuk ah zeiruang ah dah cu tluk in kengsatar an tam hnga? Zei ruang dah Indiami hi gangs ah an tam bik hnga? Zeicadah Tuluk zong cu an tam tuk ve hnga ti in, gangs cannak kong a ruang tete ka ruat lengmang.

Malaysia gangsters pawl kong, August 29, 2013 i an tialmi zoh tikah, khuaruah har a si ko (Ref: www.freemalaysiatoday.com). Hi ca ka rel hnu in, Laimi nih gangsters an tamnak kong an rak chim tawnmi hi, "A dik bak ko hi te" ti kha a fiang. Zeitluk in dah tih a nun hnga ka ti.

Malaysia ah cozah nih ca an chuahmi ah, misual bu (gangsters) hi phu (49) an um i gangster chungtel 40,313 an um tiah an ti. Hi vialte chung ah hin a tam bik hna cu hitin an si:

(1) Indiami--------28,926
(2) Tuluk-----------8,214
(3) Malays----------1,923
(4) Sarawakians----- 921
(5) Sabahans    ----- 329



     Sarawak Gangster pawl

A dang cu mi tlawmtuai an si. Lai gang zong cu, zohchia in minung pakhat hnih te cu um asi ve ti asi i, ningzal le thil pawi ngai a si. Hi cozah chuahmi pin ah, hngalh lo mi gangsters zong tampi an um kho men. Hi gangster buu pawl hi Societies Acts 1966  upadi in cozah nih pawmlomi le ralmi gangster buu ah an chiah hna. Home Minister Ahmad Zahid nih cu gangsters bu pawl cu, August 29, 2013 ah cazin a chuah hna.


                  Penang Tikulh

Hi gangster hna hi, a cheu bu cu 1970 kuakap ah Penang tikulh le Kuala Lumpur ah an rak i thawk cang ti asi. An i thawknak aruang au, "ritnak si-ai zuar ruang, tangka kong le motor parking i cuh ruanh ah a si" tiah an ti.

Cun ruah awk ngai asimi pakhat cu, hi gangster lak ah Indiami an tambiknak aruang hi, zeidah asi hnga tiah mifim pawl nih an tuak tikah, July 11, 2014 ah, a ruang hitin an chim (http://www.aljazeera.com).

"Malaysia ummi Indiami hi, Malay ram minung dihlak i 7% lawng an si nain, atu bantuk gangster sualnak dihlak i 70% cu Indiami hna tuahmi asi. Indianmi hna hi, ritnak si-ai zuar, hlawhlannak inn tuah, fir, mithah, damiah taih, mi hlen, tangka chuh, tangka in lentecelh, minung tlaih le tlanhter, mithattu ding ah hlanmi ti bantuk in, sualnak (crime) aphunphun an tuah."

"Hi Indiami hna hi, Mirang nih Malaysia an rak uk lio ah a rak pemmi hna an si. Cu lio ahcun, khairiat (rubber) cinnak hmun ah, mirum dum ah daitein um in an paw an cawm hna. Umnak inn an rak rin hna i, zaang dam tein rian an rak tuan. 1970 hnu in Malaysia sipuazi kha aa thleng, dum lianlian ngeimi hna kha company nih an cawk hna. Cun Rubber cinnak hmun ah, eimi ung-chiti tu an van cin hna. Mirummi nih lo tuahmi tam an hau ti lo. Cun ramdang riantuantu pawl tu kha company nih deng deuh in an van hlan hna. Kala pawl cu rian an ngei ti lo."

"Cu tikah, dum a rak tuah tawnmi Indiami pawl kha, ramtang in khuapi chung ah an rak lut. Ca an thiam ti lo; chanthar sipuazi riantuannak hmun, khuapi chungah an cawlcang kho ti lo. Chungkhar cawmnak a har caah,gangster ah an i chuahnak asi. Cun gangster a no deuh pawl kha, tangka fawite in nan hmuh lai timi in an sawilem hna i, pawcawmnak fawi deuh in hmuhnak ding caah, gangs ah an rak lut ve hna."

Cutucun gangs kha an dong kho ti lo. Nihin ni Malaysia sining zoh tikah, tih a nung ngaingaimi ram pakhat a si cang. Hi gangs pawl hi an hrawh khawh hna lo ahcun, an ram ah harnak nganpi a chuak kho. Minung nih daite le hnangam tein nun duh a si. Gang umnak ram ahcun minung thinlung hna a ngam kho lo. A dai kho lo. Minung kha tihnak in an nun ahcun, zeihmanh a nuam kho ti lo.


   Kuala Lumpur: Gang ruangah Malay mi tihnak in an nung

Zeicatiah gangster cu thlachiat an ruat lo; an sual tuk caah, an umnak ram ahcun, fir, mithah, damiahtaih, tangka chuh, tlaihhrem, minung tlaih le tlanhter, hrocer, vuakden, hremtuar tibantuk a um peng. Minung an thahmi hna hi, thah ziar in an that hna lo. An sa tiang in an can vek tawn hna. Gangs nih an sa an canmi hna hi, an tam tuk cang. Cucaah gangs an tam tuk ram ahcun, tourist an kal duh lo. Malaysia zong gangs an tam tuk ahcun, tourist le ramdang mirum pawl an kal duh lai lo i, an tangka lut a zawr lai.

Nihin ni gangs tuanbia kan zoh tikah, vawleicung ah tihnung bik le tlawn lo ding khua ah chiahmi khua 20 hi, Latin America ah an um. Cuka khua ahcun, "tourist" an kal duh ti lo i, hotel le eidin dawr le rilikam nuamhnak hmunhma hna cu, lawng kirker in an um ko ti a si. Malaysia zong an cozah nih gangs hi an doh khawh hna lo ahcun, an ram sipuazi hi tampi a tumter khawh ve. Cucaah Malaysia cozah nih, gangs hi an doh taktak hna a herh.


                   
                  Gang 04 mi 5 palik nih an kahthatmi hna ruak fim lio

Hi gangster lak ah, Indiami an tam bik ti in cazin a chuah tikah, India kala pawl an thin a hung ve. Malaysia i India hruaitu le mino hruaitu pawl cu an lung a tling lo. Indiami gang cazin ah tam tuk an langhtermi hi, "Miphun huatnak deuh in cazin tuah (racial profiling) asi" tiah an ti i, duhlonak an langhter ve. Malaysia cozah nih cun, cazin he zei he an piah khawh ve tikah, "Asi mi a si ko" tiah an ti ve. Indiami hna zong nih, hihi buainak nganpi asi ti in ruah le an miphun lakah cawnpiaknak le sersiamnak an ngeih lo ahcun, hi thil hi a dong kho ding asi ti lai lo.


             Ngakchia ganster tuanmi hna

Malaysia Gangster bu min ah, Geng 04, Geng08, Tiga Line, Gang 36, Geng 303 ti bantuk in min number code an ngei hna. Atanglei ah gangster bu 49 min cu hitin an tial dih hna.

Malaysia Gang Bu Min Hna

1) Geng 04
2) Geng 08
3) Double 7
4) Tiga Line
5) Geng 30
6) Geng 38
7) Geng 24
8) Geng 18
9) Geng 36
10) Geng 21
11) Ang Soon Thong
12) Wah Kee
13) Sio Sam Ong
14) PNEH
15) Hong Hong San
16) Hai San
17) Sin Ang Bin
18) New Cell 20
19) Jit It Hai
20) Sio Koon Tong
21) Gee Lam Kor
22) Gee Ah Eng
23) Loh Kuan
24) Tiang Yee Tong
25) Geng Leng Hor
26) Geng 35
27) Geng 303
28) Geng Satu Hati
29) ATAP
30) Hung Ann
31) Sui Yup
32) Otai
33) Borneo Red EMP
34) Ah Ngau
35) Batu Tiga
36) Ah Feng
37) Batu 10
38) Sibu Ti
39) Ah Seng
40) Ah Chin
41) Lee Lung
42) Lo Han
43) Sg Merah
44) Sg Badut
45) Ting Ching Lee
46) Tua Cak Lee
47) Teksi Station
48) Pintu Merah
49) Krokop
Gangs pawl ah hin, nu zong an i tel ve. Pa tluk tein an sual ve ko. Gangs nih hin, mi sawhsawh harnak an pek hna lawng si lo in, an mah chungtel zong an i ban ahcun an thah tawn hna. Hi acunglei gangs bu 49 zong hi, bu khat le bu khat an i thua tawn. A caan ahcun lamcung ah an i kap i an i thatnawng tawn. Cucaah gangs si hi ven awk a tam tuk i, tih a nung taktakmi rian asi.
Chinese Black gangs an ral gang dang nih nam in an tukmi
Biadonghnak:
Ram fate asimi Malaysia ah gangs mah zatzat um cu khuaruahhar a si. Malaysia hi, hi tining tein gangs an kal ahcun, an sipuazi le minung nunnak a zawr chuk kho mi a si. Gangs nih an miphun chungah rawhralnak le sunghbaunak nganpi a chuahter khawhi. Malaysia cozah nih fak taktak in doh le an hrawh hna aherh. Gangs pawl an hrawh khawhnak hna hnga ding caah, Malaysia ummi Laimi careltu vialte zong nih, thapek le tanpi a herh. 
_____________
Reference
1. www.aljazeera.com
2. www.freemalaysia.com
3. Atanglei i Putrajaya online news

49 gangs named, 40,313 gangsters wanted, no politicians involved
 | August 29, 2013
The membership of these banned organisations stood at 40,313 - with 28,926 of them being Indians, Chinese (8,214), Malays (1,923), Sabahans (329) and Sarawakians (921).
PUTRAJAYA: The Home Ministry has declared 49 societies or gangs to be unlawful under the Societies Act 1966, in the latest move by the authorities to clamp down on triads following a rise in gun violence and crime in the country.
The list was issued today by order of Home Minister Ahmad Zahid Hamidi and contains prominent gangs such as Geng 04, Geng 08, Tiga Line and Geng 36.
In announcing the list, Home Ministry secretary-general Abdul Rahim Mohd Radzi said the gang members were involved in murders, extortion, causing mayhem and drug-related activities.
They belong to organisations which have violated the law under Section 5 (1) of the Societies Act 1966 on the date of the gazette, which took effect yesterday (Aug 28).
He said all assets belonging to these organisations would be seized and those found using the names, symbols or premises, or identifying themselves as members of any of the 49 organisations would be arrested.
He also said that the membership of these banned organisations stood at 40,313 – with 28,926 of them being Indians, Chinese (8,214), Malays (1,923), Sabahans (329) and Sarawakians (921).
No politicians involved
Meanwhile  in another press conference, Inspector General of Police Khalid Abu Bakar refuted a claim made by a Chinese daily newspaper that politicians were involved in underworld syndicate.
However, the senior police officer assured the public that police would definitely take action if they have any information on that matter.
“No at the moment… I have no information on that matter but of course police will take serious action if we have reliable sources on the info,” Khalid said in a Hari Raya celebration at Selangor police headquarters.
It was reported today that politicians were involved in gangsterism with at least 10 major secret societies.
(Khammi gangs buu pawl min cu Laica zawn ah zoh)




Tuesday, August 5, 2014

Samaria Mitha Khawidah An Si Dih Hnga?

October thla, 1995 ah a si. MIT kum 3 nak ka kai lio asi. Rangoon khua cu a lin pah rih ko. A caan caan ah ruah asur. Khua a lum ngai caah, thlan he i chawh khi asi rih ko.

Voikhat cu ka hawi le 5 tluk he, Insein lei ah kan leng lai tiah kan ti. BOC in Insein Pangpardum leiah lamphawk in kan kal. Cu lamphawk kam ah, ka hmuhmi thil cu nihin ni tiang ka mitthlam ah a cuang rih. Ka philh kho lo. Cucu zeidah asi tiahcun, lamkam ah thilo nunglo in a ril komi kum 60 kuakap Kawl tarnu awkhlawh nu a si. Cu lam cu, Thayargone Lam lam ah as i i, Butayon Lam he aa naihte. Thayargone Lam le Butazone Lam aa tonnak kamte ah, motor gate pawl (2) an um.

Map of Insein Park

Bahu Lam ni chuahlei kapte, Lanthit Rd le Insein Butayon Lam karlak a rangmi te hi, Thayargon Road asi.
                                                                        (Ref. Google Map)

Ka hawi le nih cun an lanhtak. Ka sia a rem lo i ka hei zoh. Akut hramte ah tangka khawnnak dur lian nawnmi ah tanka 30 hrawng a um. Fangkhat ca, fang nga ca, apia he a phunphun asi. Tarnu te cu naih deuh in ka van zoh. A thaw a chuah kho fangfang asi. Akut a ket a cawlcang kho ti lo. A thih cu a thi nai sai fawn lo. Ni nih cun alinh tuk. A nung nain a tak cu thopaw nih an buut. A ke cu ka zoh i, a kepha vialte a hma dih. A kepha vun aa hawk i a kepha vun cu an kua. Cuka a kepha vun le a sa karlak cun kua dul in a um i, cu chung ahcun tholung lianpipi an vak lulh ko. Thopaw nih cu kua cu an tlanh.

Ka zaang a fak tuk. Chonh khawh zong asi ti lo. Tangka ka kenmi te cu ka zoh i, fang 5 ca te ka ngeih i ka thlak ve. A ei kho ti lai lo ti ka hngalh. A nung ti lai lo ti ka fiang. A caah tangka hi a herhmi an si ti lo. A nunnak caah tangka hi man an ngei ti lo i sullam an ngei ti lo ti ka hmuh. Awkhlawh tuan zong cu, zeihmanh sullam a ngei ti lo. Asinain ka sia a herh tuk hringhran i, ka ngeihchun te cu, a kut hram i a ummi dur chungah ka rawn ta. Zeiti tuah awk ka thei lo. Ka lung a fak tuk. Ka sia a herh tuk bu tein ka kal.

Micheu nih cun, "Misual nih pei hi bantuk awkhlawh hi an mah rumnak le tangka hmuhnak ah an hman hna cu, pek an hau lo" an ti tawn. Cucu thil dang ah kei nih ka chiah. Zei bantuk an si zong ah, nilin khua al an temtuarmi (suffering) ruang hmanh ah khin, minung hawi sinak in zaangfak le bawmh phun an si tiah ka ti tawn.


            Insein Market

Cu tarnute awk hlawhnak pawng ahcun, inn thatha an um. Kuva dawr, lakphakti dawr, eidin dawr le thilri dawr zong an um. Motor gate donghnak le line card donghnak pawng asi caah, minung umkal cu a tor in an tor. Nu he pa he. Upa he ngakchia he. Mirum he sifak he. Cu lam ahcun, saihka an ra; motor an ra. Minung cu kan i kalh lulh ko. Phungki zong an kal. Baibal siangngakchia zong cu kan kal. Karen tamnak sang asi caah, Karen Krihfa tampi nih cu tarnu te cu an hmuh ve men lai ka hei ti. Thayargone Lam cu Laimi mi tampi nih zulhmi asi caah, Laimi zong ahmumi kan um kho men.

Cu lam cu, baibal sianginn (5) asimi, MIT, MICT, Karen Baibal sianginn, Lai Baibal sianginn pahnih he aa hlat tuk lo caah, Baibal siangngakchia dang zong nih an hmuh ve men ko lai. Motor gate pawngte asi caah, cozah riantuan he, palik he ralkap he an umkal pah lengmang fawn hna. Insein Sizungpi le High School he aa hlat lo. Tlanglawng dinhnak le Market he zong aa naih caah, minung cu kan tor. Miphun kip le biaknak kip nih cuka lam cu kan zulh. Hlasak thiam May Kha Lar inn he pe 200 tluk lawng aa hlat rih. Cu tluk a hlunhlainak ah, cu tarnu te cu bawmtu ngei lo in, aa pho ko. Ahohmanh nih, char le zohkhenh kan tim lo. Kan zapi tein kan lanhtak viar ko. Cu tarnute rilhnak lam cu amin ah, "Thayargon Rd (Bo-nuam lam) tiah an ti nain, tarnu caah cun, hell lam bantuk asi.


 Awkhlawh tampi umnak Insein Tlanglawng Dinhnak

Tarnu te cu, sau deuh ka van zoh. Tho zong aa veng kho ti lo. Tho nih a ka tiang in an but. A taksa a cawl kho fangfang khi asi. Ka nu ka mitthlam ah a hei cuang. Ka farnu hei si sehlaw tiah ka far le ka mitthlam ah an cuang. Hi tarnu te zong hi, a nu le pa nih rak dawt tukmi fanu te a rak si ve; a sining ka thei lo nain, a ngaknut lio ahcun muisam dawhte zong arak si men ko lai. Minung hiti ngelcel i nunnak liam cu tiah ka ruat. Ui le arthih hmanh in a thih tung lai lo ti ka ruat. Ka sia a herh ti zongah, zeiti awk ka thei ve lo. Cuticun ka hawi le sin ahcun ka hei dawi hna i, ka kal ve. Midang cio bang in cu nu te cu ka lanhtak.

Kan tin lei cu lam dang in kan tin. Zanriah ka ei i ka ka a thaw ti lo. Ka it i ka hngilh sia a rem ti lo. Zingka tein ka tho i, thaithawh ei hlan ah, cu tarnu te umnak ahcun ka va kal than. Cu tarnu te cu a rak thi cang. A taksa cu a rak i sawm dih cang. Ui ruak rilh in a ril ko. A pawng ah uico nih a ruak an rak hnimh len ko. A kepha cu ka zoh i, tholung in a khat cang. A ka cu tho nih ek an ek hnawhmi tholung phun in akhat cang. Thopaw nih a but in an but. Atangka bawm tangka te cu ka zoh i, pia khat zong a um ti lo. Zawn ruahnak um lo in, mihi tangka tiang a fir ngammi hi zei bantuk dah an si hnga ka ti.

A ruak zong cu zeiti tuah awk ka thei ve lo. Midang zong nih zei ah an rel lo. Cuticun aril ko. Aho va chimh ding ka thei ve lo. Ka zoh i ka sia a herh tuk bu ten ka kir than. MIT khan chung ah ka lut. Kan saya nih ca akan chimh nain, ca cu ka thinlung ah pakhat hmanh a cuang kho lo. Ka thinlung ah, kha tarnu te temtuarnak le ruak kha a cuang lengmang. Minung hi dah ngai? Donghnak cu harnak lawngte a rak si ko ka ti.

Sianginn khan chung ka um lio ah, ka lung ah a chuakmi cu, "Samaria Mitha pa" (Luke 10:30-37)  kong asi. Cu tuanbia tawite cu Jesuh nih a chimmi asi. A hmunhma cu Jerusalem-Jericho lampi cungah asi. Hi tuanbia tawite ah thil a biapimi minung phun (4) kan hmuh.

1. Damiah/msual nih an vuakdenmi pa; thilri lo in aum i, "thilo nunglo in a ummi pa" asi.
2. Cu vuakdenmi pa a hmu hmasatmi cu "tlangbawi" (priest/pastor) asi
3. Cun a van chngtu ah a hmumi "Levi" (tlangbawi cangte ding phun/ tuchan bia in chim ahcun Bible siangngakchia pawl an si)
4. Samaria mipa (nau tatmi, Judah mi le bang nih cun zei rellomi miphun asi)

Hi minung phun (3) lakah hin, Tlangbawi le Levi nih mizaw pa cu an hrial. Pathumnak pa, Samaria pa (miphun kahpia le hnawmtam ah ruahmi) tu nih cun, vuakdenmi, mizaw cu a lak i hitin a zohkhenh:

"A hma ah chiti le mitsunghang a thuh; a tuam piak. Culawng asilo. A satil cungah a chuan i hmunhma remnak riahbuk (hotel) ah a kalpi; cun a zohkhenh rih; a thaizingah hotel hngaktu kha tangka phar (2) a pekta i, rak zohkhenh law tiah, zohkhenh man a pek ta. Cu lawng asi rih lo. A hlei in a dihmi vialte cu, ka kirlei ah pek piak ding in aamah a khan" ta rih.

Atuanbia zoh tikah alangmi cu, "Samaria Mitha pa nih amah aa cit hngami rang kha mizaw a citter i, a nih tu cu a ke in a kal" ti kha kan hmuh khawh. A sunglawi tukmi zawnruahnak le dawtnak thinlung a ngeimi asi.



Tanpi haumi tanpitu Samaria Mitha pa le an vuakmi

                     

Hika zawn ah hin, Jesuh nih a kan cawnpiak tikah, "innpa theology" a kan cawnpiak. Zumtu taktak cu "innpa tha" siding le innpa taktak si ding kha a kan hmuhsak. Samaria mitha pa i sining cu "tanpi haumi, bawmhchanh haumi, bawmtu ngeilo bawmtu" tiah a tawinak in a langhter. Samaria mitha pa lungput nih, Jesuh lungput a langhter duh i, cu lungput cu "sifak le nauta bik te" (Matt 25:40) pawmhlawm le zohkhenh kha asi ko. Dawt awk tlak lo dawt le zohkhenh kha asi. Samaria Mitha pa lungput nih Jesuh lungput alanghter.

Lamkam ah thilo nunglo in a ril ko mi tarnu te kha ka hei ruat than. Kha tluk i a temtuar kha in awk a tha lo. Ni nih a linh; ruah nih a surh. Thopaw nih a hma abut in an but. Vawlei phit cungah ah a ril ko. Zeitluk in dah a ti a va haal hnga? Asinain tidin awk zong pakhat hmanh aho nih kan pe lo. Khalio ah chanhtu um sehlaw, sizung ah kal sehlaw a dam kho ding a si ko hnga. Asinain a hohmanh bawmtu an um lo.

A pawngkam ah a kalmi vialte, phungki, siangngakchia, mi sawhsawh, biaknak minung, baibal siangngakchia hna.....pastor le evangelist zong an i tel kho ve men ko. A hohmanh nih kan rak bawm lo; kan rak char lo. Kan zohkhenh lo. Cuti te cun a nunnak te cu a liam. "Inn pa theology" kha baibal sianginn i cawn ding le biakinn chung chim ding lawng pei arak si ko ne lo maw? ti ka van ruat.

Cucu a liamcia kum 19 asi cang nain ka philh kho rih lo. Cu kong ka ruah fate, Levi mi ka si le Tlangbawi phun ka si kha ka hngal chin lengmang. Pathian khamhnak thawngtha ka cawng; phung ka chim; baibal ka rel, thla ka cam, mission rian ka tuan ka rak i ti ve ko. Cu ni ah mission rian nganbik ka hmai a rak phanmi cu ka tlolh. Khawidah baibal siangngakchia ka sinak aum? Levi le Tlangbawi pei ka rak si ko hi ti kha ka van i fiang.

Cu miruak umnak cu, MIT le MICT in farlong 1 le cheu tluk lawng a hla. Lai baibal sianginn (2) in meng cheu veve tluk hrawng a si. Keimah bantuk in baibal siangngakchia tam tuk nih an hmuh lai ka hei ti. Seminary professor, pastor le evangelist zong ahmumi an um kho men; Krihfa hruaity thatha zong nih an hei hmuh khawh men ko.....Pathian caah aa pumpemi Tlangbawi le Levi phun cu kan tor fawn ko.

 Asinain cu bawmhhaumi tarnu te cu, tanpitu ngei lo in a pawng kalmi hna nih kan hrial dih. Asi. Jerusalem-Jericho lampi kam zong ah "bawmh herhmi mizaw pa cu" biaknak hruaitu ko nih pei an rak hrial kha? Cu mi nih vuakdenmi pa kha biaknak lei minung hna nih an rak hrial bang in, Einsein tarnu te zong cu, baibal siangngakchia keimah zong nih ka hrial ve cang. Tlangbawi le Levi he ka nunning a rak i khat ko. Cuticun chanhtu le bawmtu ngei lo tarnu te cu, a nung nain thopaw le rungrul nih a thih tiang an ei. Thihnak fak bik pakhat in a nunnak a liam.

Kum 19 renglo asi cang nain, kha tuanbia te nih ka zumhnak a ka zuamcawh tawn. Baibal sianginn kam baibal siangngakchia tampi umank ah, "Samaria Mitha khawidah an si dih hnga?" Nan nih cu hi vawleicung "cite le ceunak" nan si a kan timi kha tah, khawidah kan alnak le kan ceunak asi kun?



                     BD ka kainak MIT sianginn


Hmurhuh Huh Lo Ruangah February Ahcun 500,000 An Thi Kho

Covid-19 zawtnak U.S a phanh ka tein CDC doctors le scientists le NIAID (National Institute of Allergy and Infectious Diseases) director Dr....