USA ram tampi cu a kihnak ram a si. Tam deuh cu vur a tlak tawn hmun an si. Vur tlak kum i vur a tlak lo le a kih lo ahcun virus (rungrul) a tam khun tiah an ti tawn. Global warming ruang ah USA khuacaan zong aa thleng i, nai khuasik caan hi cu khuasik ti awk hmanh a tlak ti lo. Vur a tlami a tlawm taktak. Cucaaah virus karhnak ding hi a rem ngaingaimi khuacaan a si. Virus hi, kik hratlo le lum hratlo le ruahsur tik le khua a dam tikah a karh a rang khun. Khua a that le ni a tlan tik ah a karh a fum deuh ti a si.
Tu kum hi khua a sik tuk lo. A lum ngai. Vanchiat kan ti hnga maw? Coronavirus nih USA zong a van phak ve tik ah, a karh ning a rang taktak. Khuaruahhar in a karh. Kan President hi a pawinak bik cu, Coronavirus hna zei ah a rak rel lo. "Hoax" timi lihtawnmi phun ah a rak chiah. Cu an daithlan karlak ah thil tamtuk Coronavirus nih a rak tuah manh cang. Thil pipa ah i capo ding a si lo. Biatak caan ah capo saih hi, hruaitu rian a si lo.
Kan President India a tlawn lio le Europe a tlawn lio ah, Coronavirus kong ah, thil biapi pathum a chimmi a um nain, cucu an dik theng lo.
(1) Coronavirus cu USA i ngandamnak lei tawlrawlnak tangah tha tein an kilven khawh ko (Under control) tiah a ti nain, cu a ti lio ahcun minung pangaruk lawng an si. Asinain a tu ahcun an tam tuk cang. Tha tein an rak kilkawi kho lo.
(2) Coronavirus khamnak sii sernak ding caah a naite (very close) cang" tiah a ti le Pentagon nih cun thla 12-18 kan rau lai ti a si. President chimmi le Pentagon i scientist pawl chimmi cu aa dang taktak.
(3) Hihi US sipuazi a hrawk lai lo. Kan sipuazi hi a thawng tuk (very strong) tiah a ti. Asinain US sipuazi hi a tla ziahmah cang. Stock hrimhrim cu tam tuk an sung cang. Minung 300,000 renglo rian ban an si cang.
CDC nih January 21, 2020 ah USA ah a pakhatnak bik coronavirus a ngeimi tiah timi minung pakhat an fehter hmasat. Cucu Tuluk ram phanmi zong a si lo i, zeitindah hi zawtnak a ngeih hnga timi zong an thei kho lo. Cu zong cu khuaruahhar ngai a si.
Nihin ni ahcun thla hnih bakbak a si i, USA minung 32,000 Covid-19 in an zaw manh cang i, minung 400 an thi cang. Ramkulh 50 ning tein mizaw an um dih cang. Nihin ni ah Coronavirus a tambiknak ram thumnak a si cang. Tuluk, Italy le USA hi a tam bik an si cang. USA i Coronavirus zawmi hi an karh tuk cang caah, a ho kan ca cio paoh ah thinphang le thlasang ngai khi a si ko cang.
Hi tining tein a kal ahcun minung an chah taktaknak, California minung 56% cu May thla dih hlan ah Covid-19 zawtnak an ngei lai ti a si i New York minung 40% zong an ngei ve lai tiah an ruahdamh chung. Hi bantuk a si caah, California State i minung 40 million cu chuahlo awk thalo thil lawng ah leng nan chuak lai ti a si. New York zong minung million tam tuk a herh tukmi rian ah dah ti lo cun nan chuak lai lo ti a si ve. Kan mah umnak Ohio State zong an ti ve. Ka dang khua zong tam ngai an tuah cang hna.
USA ah Coronavirus hi a karh ngaingai ko. Control khawh a si rih lo. Thahnak sii a um rih lo. Kakuaise cu Seattle khua ah an hniksak cang nain, a that lai le that lai lo theih a si rih lo. Thawngtha khan cu a si. Tu chun Nikhatni ahcun 43,734 an zaw cang i, 553 an thi cang. 295 cu an dam ve cang. Suimilam 24 chungah mizaw 11,734 an i chap manh i, mithi 153 an i chap. USA ram ve lo bang, an i veng kho ve lo. Ohio ahcun 442 an zaw i, 6 an thi cang. A tu hi kan lau ngai ko.
Tu zing March 24 cu ka van tho. Thlacamnak ka ngeih hnu ah, Coronavirus kong cu ka van zoh. Italy an Prime Minister cu an ram minung a zawmi le thimi an tam tuk caah, "Tah bu bak in bia a chimnak video van zoh ahcun ngaih a chia kho taktak." WHO nih ca an van chuah i, "Mizaw an karh tuk caah USA hi Coronavirus Epicenter a si kho mi a si" tiah an ti. Chim duhmi cu "Coronavirus a tamnak bik ram a si kho" ti duhnak a si. USA ah tu chun ni a zawmi hi 46,455 an si manh i, a thimi 593 an si cang. Kan President nih "Under control" tiah a timi hi, a dikmi a si lo. A mah zalawnnak ca lawng i a chimmi a si. An control kho hrimhrim lo. Tu zan ah, thaizing ah zeidah a cang lai timi cu theih khawh a si rih lo.
USA i Coronavirus zawtnak a karh ning hi, a lettampi in a karh. Kan hnu Nihnihni ahcun USA ah Covid-19 ruangah minung 6,300 lawng an zaw i, tu Chun Nihnihni ahcun 54,867 an zaw. Kan hnu Nihnihni ahcun mithi zapite 100 lawng an si i, tu chun Nihnihni ahcun 782 an thi cang. Tuluk ram Wuhan khua cu covid-19 in mizaw thar pakhat hmanh an um ti lo ti a si i, thawngtha tuk a si.
USA zong Coronavirus hi biatak tein an van doh ve cang i, tuan ah an tei te ko lai tiah ruahchannak a um ko. Sipuazi zong a kai than ko lai. March 25 ahcun, mizaw 55,081 an um cang i, theih cangmi hi 785 an thi cang. 379 cu an dam i sizung in an chuak ve cang. Hi zawtnak hi thih khawh ngai zong a si i, dam khawh a si ve mi a si ko caah tih tuk ding lehpek cu a si hrimhrim lo.
USA ah zeicadah hi tluk in mizaw karh a ran? Zei ruang ah dah hi zawtnak hi an hren khawh zawklo timi ruah tik ah, USA cozah hi an rak i timtuah lo timi hmuh khawh a si. An i timhtuah an tlai tuk. An rak daithlang deuh. Coronavirus hi zei ah an rak rel lo. Cucaah President Trump hrimhrim nih, "hoax" tiah capo a saih. "Chinese virus" "Wuhan virus" tiah zei rello in a ti men. "China problem a si i, Global pandemic a si lai lo. USA ahcun under control a si" tiah a ti.
Hihi a palh dih. "Under control a si naisai lo." Kan i ready a ti lio ah timhtuahnak zeihmanh an ngei lo. Cu vialte a theipar cu, US hi mizaw le mithi an tam ning, sii le thilri le hriamnam an va daih lo ning, sizung ihkhun an i daih lo ning, ti awk a tha ti lo. Mizaw karh a ranning hi chim awk tha lo a si rih. Hnangam sawhsawh men in, mipi lungdaihnak chim sawhsawh men cu a za lo. Thil tha a si lo.
Hi lio caan ah, Tuluk cozah cu sii tor in an ngei. Hmaihuh le vennak thilri hruk-aih le thilri tlingtein an ngei. Hmaihuh an ngei. Sii le eidin a za in an ngei. Cozah nih an nawlngeihnak an hman i, khuachungmi vialte kha an erh khawh dih hna. Nikhat hnih chungah sizung hmanh ihkhun 1,000 tlum an sak khawh colh. Coronavirus an tei khawh colh i, a tu cu USA zong bawmh a herh ahcun kan in bawmh lai an ti. Italy ram ah sii, hriamnam le thilri tampi a kuat cang. Europe zong kan bawmh hna lai a ti rih. Cucaah Coronavirus a chuah i, Tuluk nih a van tei bak in, Tuluk hi USA nakin a rak ran deuhnak a lang i a lang i a tu cu Europe le ramdang cungah bawmtu ah a cang manh ti a si.
 |
| March 25 ni tiang Covid-19 ruangah mizaw mithi |
Coronavirus a chuahka ah, US nih hin capo hna an saih men. President zong nih zeihmanh ah a rel lo. Ninin ni ahcun "Coronavirus hi capo a si lo i, hoax (lih) zong a si lo i, cozah nih control khawhmi zong a si lo i, sipuazi tumtertu taktak a si cang" timi a fiang. Coronavirus ruang ah, nihin Nithumni hi, minung 223 an thih caah tambik an thih ni a si. Nizan Nihnihni ah 164 an thi. US ah Covid-19 in a zawmi 65,000 an phan cang. A karh lei a panh rih. Nihin ah an zapite a thimi hna 928 an si cang. Thaizing ahcun mithi 1,000 leng an kai lai timi a fiang cang. Johns Hopkins University tuaknak ahcun, tu chun 11:30 AM ah US ah a thimi hi 1,041 an tling cang tiah an ti.
World Health Organization nih, Coronavirus zawtnak a tambiknak hmun hi, Tuluk in Italy ah aa thial i, Italy in USA ah aa thial lai tiah an timi hi, a tling cuahmah cang. Pathian sin ah thlacam taktak kan hau hna. Hi zawtnak hi, ruah lo ngai in ton sual khawh cio a si mi a si.
ABC News nih Nilini 5:00 Am ah an tialmi cu, 2:30 AM tiang ah Covid-19 in US ram chung a thimi hi 1,050 an si cang tiah NBC nih cun an chim tiah an tial. Cozah nih cun 1001 an si tiah an ti. A zawmi dihlak 68,000 an si an ti. Nizan zanlei le tu zing karlak ah mizaw 3,000 an i chap manh. Mithi 10 an i chap manh. Vawleipumpi mithi 21,000 an phan cang. Hihi "pandemic" timi "puul" taktak a si ko. Hi tin a si caah, US cozah nih nawlbia a chuahmi le State cio nih nawlbia chuahmi hi zulh hrimhrim kan herh cio hna. Cucu kan mah ca zong ah a tha i, ram pumpi caah a herhmi a si. Kan zulh cio lo i, zawtnak a karh ahcun kan i ti kho lai lo.
Tu chun Nilini ahcun, USA ah coronavirus in a zawmi 82,404 an si cang i, vawleicung ah mizaw tambik dirhmun a phan cang. Tuluk hi 81,782 hi fehtermi mizaw an si. Italy hi 80,589 a si tiah Johns Hopkins University nih an tial.
USA mizaw karh ning hi a rang taktak. March thla chuakka ahcun minung 100 kuakap lawng an si. March ni 26 ahcun, 82,404 an phan i, a karh ning a rang taktak. Hihi zei ruang dah a si hnga? A ruang kan thei theng lem lai lo nain, Khrihfa zumtu nih cun ruah ding a si.
Ruah awk pakhat a um. Zumlotu hna cu zei an tuah zong ah, zei bantuk bia an chim le lungput an ngeih zong ah an nih cun, Bible le Pathian duhning bia a si maw silo timi ruah ding a um lo. Khrihfa a simi cu, kan lungput, kan hmurka in a chuakmi biaholh le kan chimmi biafang hna hi, Pathian duh ning a si hnga maw? Jesuh lungput a si hnga maw? Bible cawnpiaknak a si hnga maw timi ruat bu tein lungput ngeih, hmurka sum, LEI ralrin le biafang kan hmanmi ralrin a herh.
USA hi kan Vice-President cu a hmurka a tha. Asinain kan President thawk in hruaitu upa vialte hna an biaholh a tha lo. An ka in a chuakmi biaholh hna hi, an minung titsa tuk. An lungput a tha lo. Huatralnak bia, mi nihsawh thlanglamhnak bia, mi zeirellonak bia le midang nihsawh bia a tam tuk. Cucaah an bia nih a thluk hna ti awk tlak a si. Laimi pipu nih, "Sanglai nih a sulh hna" tiah an ti bantuk in, an biaholh a thatlo caah "sanglai nih a sulh ko rua hna."
An biaholh ah, Coronavirus ti ding a si ko mi kha, "Wuhan virus" "Chinese virus" tiah an ti. A cheu Conservative Radio pawl nih, "Asian virus" an ti rih. Cucaah USA ah Asian huatnak le remlonak an karhter. Asian sipuazi tlaknak tam tuk an chuahter. Laimi hmanh nam sawh tiang kan tuar cang. Jesuh le miphun huatnak (racism) aa tlak lo. Jesuh le biachia holh chia chim aa ralkah. Pathian le huatral aa tlak lo. USA kan hruaitu pawl lungput le biaholh hi, Pathian a hna a tla kho hnga dek maw? WHO nih tha tein min an sakmi "Covid-19" tiah an auhmi min zong an au duh lo. Cucaah G-7 ram meeting le UNO Security meeting hmanh ah, USA hruaitu hna lungput le biafang ruangah buainak a chuak.
Nihin ni ahcun vawleicungpumpi ah coronavirus a tamnak bik a si. A karh a rannak bik a si cang. Rian ngeilomi zong 3.28 million zarth khat chung ah an phan manh cang. Rian cu a um than te ko lai nain, thla khat chungah 3.28 million nih riantuanlo in an ummi le cozah tangka an lak dingmi ruah ah, cozah hi a sung taktak ding a si. USA cozah hi 2020 budget ah tangka zatlomi (deficit) billion 1,000 piah ding a si. A tu rian tuanlomi ca tax an sunghmi le bawmhnak an tuah dingmi le $2.2 trillion bawmhnak an tuah dingmi he cun, $3 trillion hrawng "minus" an piah te lai. Hihi caan sau ahcun USA caah harnak tampi a chuahtertu a si cang lai. Cucaah Pathian biami le Jesuh zumtu minung hna nih hin, kan lungput, kan biaholh le hmurka hi ralrin a herh. Kan LEI hi uk khawh a herh.
Cucaah Tuluk cu rian an tuan cang. An ram ah Coronavirus in a zaw tharmi an um ti lo ti tluk a si cang. Italy le Iran hmanh an bawmh cang hna. Europe ram dang zong bawmh ding in an i tim cuahmah rih. Pathian theilo le communist tiah kan huat ngaimi han nih, cu tluk cun riantuan an i tim.
Cu lio ah kan umnak USA cu Pathian bia mi ram kan ti. Missionary thlahtu le Pathian thei bik ram ah kan i chia ko nain, Coronavirus a karhnak bik, a tamnak bik le "epic center" ah kan i chuah cang. Zei ruang dah a si ne hnga? Pathian nih kan thalcamnak a kan theih lo bia a si hnga maw? Pathain kan lei a tanlo bia a si hnga maw? Sianginn kai khawh asi ti lo. Rian kan tuan kho ti lo. A herh lo ah leng kan chuak kho ti lo. Hihi ruat hna u sih?
Hihi kan lungput le kan biaholh le miphun nautatnak le huatralnak kan ngeih tukmi hi, Pathian duh ning a si lo caah a si sual hnga maw timi zong ruah ding tlak te a si ve cang. Pathian hi, "Pathian, Pathian ti menmen a ngah lo. BAWIPA hi Bawipa, Bawipa ti menmen a ngah lo. National Prayer day kan tuah? Thla kan cam ti menmen a ngah lo. Zeicatiah Pathian cu "Lengphaw a zohmi a si lo. PATHIAN CU LUNGTHIN A ZOHMI PATHIAN a si (1 Sam 16:7). Cucu USA hruaitu hna nih an fian a herh. Hihi an fian lo i, minung sinak in an puarhran le minung fimthiamnak an i rinh chung le toidornak nun an ngeih taktak lo ahcun, zei tluk thla kan cam zong ah, "Thaizing ah Covid-19 in a zawmi an karh chinchin rih lai."
Nihin March 27 zanlei sang ahcun, mizaw 104,205 an phan cang. Mithi 1,701 an si cang. New York State cu an buai taktak. Oxygen peknak seh zong an i tha lo i, ihkhun zong nih a tlum hna lo ti a si. USA ram chungah, suimilam 24 chungah mizaw 22,000 renglo an i chap tinak a si.
Ohio lei zong mizaw 1,137 an si cang. Mithi 19 an um cang, zeidek kan lawh te hna lai. Thinphai dailo kan si ko hna. Ohio cu sehzung tam tuk an khar cang i rian ngeilomi tam tuk an um cang. Cozah zung le sekhan phunkip te an khar hna. Hnipuan zuarnak dawr paohpaoh cu an khar dih. Restaurant an khar dih. Motor chung lawng in cah khawh a ngah. Sianginn an khar. Biakinn an khar dih. Innlak chawh hmanh a herh tuk lo cun a ngah lo. Hi tin zei can dek kan buai te lai?
Nihin cu March 28 a si. Covid-19 zawtnak a karh ning a ran tuk caah, US cu harnak nganpi tangah khua kan sa ko hna. A ram a kau i, minung an tam bantuk in mizaw karh zong a rak rang tuk ve. Number hi aa thlenning a ran tuk caah, a dikmi hmuh khawh a har ngai. World Health Organization (WHO) tuaknak ah, USA i Covid-19 mizaw hi 124,592 an si cang i, 2,227 an thi cang tiah an ti i, cozah chuahmi he cun tlawmte a number aa dang. Nizan nakin mizaw 20,000 renglo an karh i, mithi zong a let hnih in an karh ve. USA ve lo bang an i veng kho bak lo.
Minung tambik an zawtnak le thihnak cu, New York State ah a si i, sizung ihkhun zong an i za lo i, doctors le nurses zong an i phazo lo ti a si. Cun Oxygen dur zong an i zat lo caah, harnak an tong taktak. Khuapi paoh ah zawtnak a karh i, Nichuahlei Rilikam khua paoh ah a karh deuh ti a si. New York, Connecticut, New Jersey hna hi an karh khun. Hi state pathum ahcun ramchung bak ah khualtlawn lo ding in CDC nih mipi nawlnak an tuah hna.
New York khua ahcun mithi chiahnak khan ah khan mithi ruak an i tlum ti lo caah a leng ah inn an sak i, a ho dah a si timi theih khawh chung hlan i ruak chiah chung nak puan ruak inn (morgue) zong an sak ve cang. Mithi an tam ngai ko i, ngaichia tuk a si.
Nihin (March 29) cu Zarhpini a si. Kan Khrihfabu zong online pumhnak a zarh hnihnak kan tuah a si. "Mi vialte nih, uktu bawi hna kha an nawl ngai hna u, zeicatiah Pathian nih nawl a pek hna lo ahcun a ho hmanh nih nawl an ngei lo" (Rome 13:1) tiah Cathiang ah kan hmuh bantuk in, coronavirus kong ah President le kan Ohio governor nih bawl an chuahmi cu zulh cio a hau i, kan nih zong zarh hnih online service kan tuah cang. USA cu tihphannak nganpi tangah kan um ko.
Zeicatiah tu Zarhpini chunhnu ah mizaw hi 135,000 an phan cang i, 2,300 renglo an thi cang. Mizaw le mithi hi an karh peng i, tu zan le thaizing ah kan nih cio hi zeidah kan lawh lai timi a ho hmanh nih chim khawh a si lo. Johns Hopkins University nih US minung le mizaw umtuning epchunnak in an tuak tik ah, nikhatkhat ahcun minung a thawng in thih ni a ra kho an ti. National Institute of Allergy and Infectious Diseases le White House coronavirus zawtnak dohtu director Anthony Fauci nih cun, US nih hin coronavirus in minung 100,000 in 200,000 thihnak hi kan tong kho i, million tampi zawtnak a chuak kho ti a si.
Tu chun kan i pumh lai te ah, USA ah mizaw cu 135,000 an phan i, a tu zantim ahcun 142,537 an phan cang. Mithi zong 2,510 an si cang. A suimilam caan in minung hi an zaw i an thi. A pawi taktak ko. Vawleicung ah ram rumbik le ram fimbik hmanh nih, mit hmuh khawhlo rungrul tei cu an rak i fawih lo. Hi thil nih a langhtermi cu "minung fimnak hi nih cun, zeizong te a tei kho dih lo" timi a langhter ko.
USA i coronavirus karh ning le mithi an tam ning hi, phawng mei kangh bantuk in a rang cang. Nihin Nikhatni ahcun 159,689 an phan cang. Mithi zong 2,951 an si cang. US cu thinphan dailo kan si ko. A ho cio zong kan i ton sual lai maw timi phan a um taktak. Vawleicung khualipi bik New York umnak state cu, minung 66,497 an zaw i, ngaihchia taktak a si. Mizaw hi sizung nih a tlum hna lo. Ruak zong hi ruak chiahnak inn nih a tlum hna lo ti a si.
Vawleicung minung kan fimnak, kan thawnnak hna le rumnak hna nih, mit hmuh khawhlo rungrul fatete cu an tei kho ti lo. Cucaah Coronavirus nih hin, minung thil ti khawhnak rihma a ngeih zia khi a langhter i, minung nih a sertu Pathian bochan a herh zia khi a langhter ko. Kan nih Ohio zong a herh lo ahcun lengchuah a kan senh lo. Zeicatiah minung an tamnak ramkulh a si caah, i thlahphawih ahcun harnak a tong kho taktak dingmi ramkulh kan si caah a si.
USA coronavirus karh hi a rang kho taktak. Khuaruahhar a si. WHO nih "Coronavirus Epic center" a si te lai tiah an rak ti i, nihin ni ahcun thla khat chung ah an chimmi hi a dik cang. Zeicatiah March thla chuakka ah, USA ram pumpi ah Covid-19 mizaw hi 100 kuakap lawng an rak um i, tu zan March 31 zan ahcun, mizaw 188,713 an si cang i, mithi zong 3,896 an si cang. Cucaah ni 30 chungah mizaw a let 1,887 in an karh. February ahcun Pre. Trump hmanh nih, Coronavirus cu "hoax" (lih) a si tiah a ti ko nain, nihin ni ahcun sipuazi a tla i riantuantu an rian banmi 3.3 million an um cang i, riantuan kho lo an tam tuk caah, $2.2 trillion bawmhnak US cozah nih tuah ding an ti cang i, White House ngandamnak lei director bak nih, USA ah hin minung 100,000-240,000 kan kan thi kho tiah a ti cang. Cucaah USA cu tihphannak nganpi tang ah kan um ko cang.
 |
| Ihkhun 1,000 tlum kho dingmi mizaw tilawng |
Covid-19 kongah scientist nih an chimmi hi an dik peng ko rih. Nihin April 2 ni tiang damnak sii le khamnak sii an ser kho hlei rih lo. An hniksakmi sii cu an um nain an that le that lo a fiang rih lo. Tu chun nih ahcun, vawleicung ah 1,015, 728 an zaw cang i, 53,202 an thi cang. USA ah minung 245,088 an zaw cang i, 6,075 an thi cang. Hi zawtnak hi a reh lo i, an karh peng ahcun luklak ah USA ah 500,000 cu an zaw te lai.
US cu minung rian banmi 10 million an phan. New York cu sizung ah mizaw an i tlum ti lo caah tilawng chungah ihkhun 1,000 tlum an tuah i sizung ah an hman. Zawtnak hi a karh a rang tuk. Ram pical taktak aa hngalh nak ah, US a si le an i ti kho le a si. Kawlram bantuk hna si ahcun, kan lo ko lai.
 |
| PPE thilri tampi a rak phurmi Russia vanlawng USA a phan |
 |
| Russia kuatmi PPE thilri pawl |
Thawngtha pakhat cu, Tuluk ram in PPE timi sizunglei i zohkhenhnak le vennak a herhmi thilri metric ton 83 an kuatmi, kan umnak Columbus khua i, Rickenbaker International Airport a phan. Voi hnih a rak phan chap ding a um. Hi thilri hna nih, USA doctors le sizung riantuanmi vialte caah thazaang tampi a pek hna lai caah, hna a van ngam deuh ngai.
 |
| Tuluk ram in a rak phanmi PPE thilri pawl |
USA cu cozah thawng tuk a si ko nain, tu tan Covid-19 zawtnak caachun an rak i ready lo ngaingai ko timi hi an tonmi thil in a lang ko. 2015 ah Bill Gates nih "Lamsul pehtlaihnak a tha. Umkal a fawi tuk cang i, USA hi puul rai tlung seh law, kan i veng kho lai lo. Kan ram hi puul (pandemic) caah aa ready hrimhrim lo" tiah a rak chim. Voi tampi hi kong hi a chim. Sizung, sii, vennak thilri (PPE) le doctors le nurses le oxygen peknak thilri tiang in kan i ready lo tiah a timi a si. Kan President nih cun, "Kan i ready tuk cang. Coronavirus hi Under control a si. Hihi foreign virus a si" tiah a ti nain, USA hi aa ready lo timi cu kan tonmi thil nih a langhter ko.
Cucaah a karh ning a rang kho taktak. April 2 (Nithumni) ahcun USA ram chungah minung 1,000 bak, nikhat chung ah a voikhatnak bik an thi. April 3 zanlei ahcun mizaw 270,473 an phan cang. Mithi 7,077 an si cang. Mizaw tambiknak cu New York lei ah a si i, a zual hma taktak ko. Ruakvui zong an i harh ngaingai ko cang. CDC nih, nihin cun "mask" timi hmurhuh hi, mipi lak kal tik ah hruk cang ding in, mipi sin ah ralrin an pek cang hna. USA thil sining zoh ahcun, thinphan le thlasang a si ko ko. "Thaizing ah hin zeidah kan lawh lai timi hi theih khawh a si ti lo."
Tu chun cu, Rinni (Nirukni) a si. USA cu coronavirus zawtnak a ngeimi an karh tuk caah, cozah nih upati thar an chuah peng caah, inn ah kan i erh cio ko hna. Inn erh hi, mah ca zong ah a tha i, midang ca zong a tha i, "a tu caan ahcun" kan ram pumpi caah a herhmi thil a si. Nihin ahcun, USA ah mizaw 3000,000 an phan cang i, minung 8,000 an thi cang. A kan dawtu kan umnak ram, USA ah thinphan thlalaunak nganpi tangah kan um ko. A zawmi hi a rak dammi zong an um pah changmang ve i, thanuam deuh a si.
New York area ahcun sizung ah an i tlum ti lo. Ruak chiahnak khan ah ruak an i tlum ti lo. Harnak tampi an tong. Cucaah Central Park ah puan sizung khulrang in an sak chawm i, cu ka ah mizaw thlawpbul an si. Coronavirus hi capo a si lo. Biatak a si. Tih a nung taktakmi zawtnak hrik a si ko. Chonh a ran tuk caah, tih ding a si i, ralrin taktak a herh ko.
 |
| New York khualai Central Park chung i puan sizung hna |
Coronavirus tamnak New York khua ahcun, Doctors te, nurses le sizung riantuantu an baa tuk cang hna. A zawmi zong an pah ve cang i, hi hna caah fak pi in thlacam piak ah herh ko. New York State lawng ah, minung 100,000 an zaw i New York khuapi chung bakbak ah, 63,000 an zaw ti a si. Ventilator timi "nunnak khamhtu seh" khi an i that lo caah, Tuluk nih nizan ah 1,000 an rak hlut hna. Oregon State in 140 a van kuat ve hna lai ti a si. Hi thil nih mizaw tampi a khamh te hna lai tiah ruahchannak a um.
Nihin cu April 7 a si. USA cozah nih "tu zarh le hmai zarh hi Covid-19 zawtnak a karh bik zarh a si lai" tiah an ti. President Trump zong nih, "Hi zarh hi a har ngaingai lai. Minung tampi an thi lai" tiah a ti zarh a si. Mizaw zong an karh ngaingai i, mithi zong an karh taktak ve ko. Nizan Nihnihni i rampumpi mizaw thar hi 30,700 an si. Mithi 1,800 an si i, Covid-19 an hmuhka February 26 nakin a let tam tuk an karh cang.
A voikhatnak bik mizaw 400,412 an phan. Mithi 12,854 an si. "Mithi hi cozah chimmi nakin a sang deuh kho. A ruang cu hniksaknak thilri a za in a um lo caah, a cheu cu Covid-19 in a thimi an si le si lo an thei manh hna lo" tiah a theimi pawl nih an ti. Vawleicung a zawmi dihlak hi, 1,431,706 an si i, USA mizaw hi vawleicung zaw mi dihlak i cheuthum cheukhat (1/3) nakin an tam deuh. Vawleicung ah mithi dihlak 82,080 an um i, US mithi dilak hi vawleicung mithi dihlak i cheuruk cheukhat (1/6) an si. US mizaw hi vawleicung mizaw dihlak i 27% an si.
Mizaw hi suimilam caan in a zat aa dang peng i, an karh peng caah dik tein chim khawh a si lo. New York khua lawng ah minung 731 bak nizan ah an thi. Ruak chiahnak le vuinak kongah an buai taktak ko. Zeicatiah USA cu zei thil poh ningcang tein a dotdot tein a kalmi a si caah, tawlrel a rak fawi lo. Hi bantuk in mizaw le mithi an tam caah, thinphannak nganpi tangah kan um ko. Nifatin le zanfatin i, Pathian sin thlacam lawng hi kan hnangamnak a si ko.
Nihin cu April 8 a si. Judah biaknak ah ni sunglawi bik Passover Feast timi Lanhta zanriah ei zaan a si. Israel PM Nathanyahu nih "Covid-19 ruangah Lanhtak puai tuah lo ding" tiah nawlbia a chuah. Kawlram le Laos ram hna zong ah Thin-kyan titoih puai vialte hrawh dih a si. USA ah cun, Covid-19 mizaw hi 434,927 an zaw i, 14,788 an thi cang. Nikhat ah mizaw 34,515 an i chap i, minung 2,000 dengmang an thi.
April 10 ahcun, USA mithi hi 18,679 an phan cang. Tu chun Ningani lawng ah 2,000 renglo an thi. Nihin ni tiang cu mizaw zong an karh peng rih. Mithi zong an karh peng rih. Minung 502,513 an zaw ti a si. A dammi hi 28,706 an si ve cang. New York lei cu mizaw le mithi an tam tuk caah, sizung lei siseh, ruak chiahnak khan siseh, ruakvuinak thlan kong ah siseh, an buai taktak ko.
Nihin cu kan Bawipa Jesuh thlanchung "Garden Tomb" chungah a um lio a si. Hi vawleicung misualmi hna kan caah a thih i thlanchung ah a um lio a si. Voidang ahcun tu chun bantuk cu Easter Egg Hunt an ti i, USA ah biakinn kip ah ngakchia an i nuamh tuk ni a si. Asinain Coronavirus ruang khua zeihmanh ah ngakchia Easter Egg Hunt an tuah kho ti lo. Ngakchia caah lungleng ngaihchia tuk a si. USA tuanbia aa thawkka in, State dihlak ah "Zawtnak a tlun" hi a voikhatnak a si tiah an ti.
Johns Hopkins University tuaknak ah, nihin Rinni nikhat chungah Covid-19 ruangah minung 2,074 an thi i, USA ramchung ah an zapite 20,389 an si cang i, vawleicung ah mithi a tam bik an si cang. Mithi tambik a rak si tawnmi Italy ahcun 19,468 an thi cang. USA ah mizaw dihlak hi 524,903 an si cang. USA cu May 1 tiang cozah nih "Stay-at-Home" nawlbia an fehter i, khi ni ah khin cozah nih, an ong kho te lai dek maw? A tu ning ahcun on khawh dawh a si lo. President Trump zong biakhiah awk aa harh tuk i, "Ka nunchung ah biakhiah awk ka harh cemmi a si" tiah a ti. Thlacamnak in bawmh cio a herh ko.
Nihin cu Thawhthan Ni (April 12) a si. USA ah Covid-19 mizaw cu 560,433 an phan manh cang. A dammi an tlawm ngai rih. Minung 22,115 an thi cang. Hi zawtnak hi, "cuap" a dohmi a si caah, zeidang "Flue, H1N1 le Influenza nakin a fak deuhmi a si." Cucaah hi zawtnak hi, tih a nung taktak i, ralrin taktak a haumi a si. A ho cio paoh hi, zawt le thih khawhnak a si ko. Cucaah cozah nih tuah u timi cu zulh le tuah bak a hau. Hi hnu zarh khat ah zei dah a lawh timi caan tha kan hmuh ahcun kan tar than te lai.
Nihin cu April 17, Ningani a si. US cu Covid-19 ruangah "lock down" a kan tuah rih ko. Asinain Tuluk ram bantuk cun lock down a kan tuah kho deuh lo i virus hi a karh ngaingai. Mithi zong an karh ngaingai. Coronavirus in mizaw 671,000 an um cang i, mithi 33,000 an um cang. Nizan Nilini ah suimilam 24 chungah 4,591 an thi. Nithumni ah 2,569 an thi. Hi tining tein thil a kal ahcun, May thla chuakka ah hin, 45,000-50,000 karlak mithi an um kho. Cucaah cozah nih zulhphung (guideline) an sermi hi, tha tein kan zulh le nunpi a herh.
Nihin hi, May 08 a si. USA ah Covid-19 in a zawmi 1,322,154 an um cang. A thimi 78,616 an si. A dammi 223,749 a si ve. Hi zawtnak hi thih a fawi ngaingaimi zawtnak a si. USA ahcun a karh ning cu a fum deuh ziahmah hna a van ngam ngai cang. Asinain tlangrai hi nitlaklei ah aa thawn ziahmah i, South Dakota hna cu June ah hin a zual bik can a si te lai tiah an ruah. Mizaw le mithi tambiknak New York ahcun 340,705 an zaw i, 26,585 an thi. Mizaw thar a um lonak hi ni 4-5 pi a si cang. New Jersey hi 137,212 an zaw i, 8,986 an thi. Hi state zong hi mizaw thar an um ti lo. Hi state pahnih hi aa tlaimi an si i, mizaw le mithi an tamning zong an i lo ve. A tu lio ahcun California hi mizaw a karh an tam bik lio can a si.
