US Ram Hmunhma Dawh Bik

USA hi thil a tling taktakmi ram asi. Miphun zong kan tling. Thingramkung, pangpar, eidin, thlaici le anhringso zong a tling. Rawn a tam i, fingtlang sang zong a tam. Hawhra tlaknak le thetse ramcar zong aum. A hrin tuknak le car tuknak zong an um. Tibual, tiva le hrawrkuang dawhdawh zong a tam. Minung serlomi kokek dawhnak tam taktak hmuh awk a um.

"Vancung aa dawhnak khi mithlam in suai u ti hna sehlaw, USA dawhnak he ka ep chun hnga" ka ti tawn.  Cutluk cun aa dawhmi ram asi. An ram ah dawh ah khuaruahhar thil a tam tuk.

Cupinah vaw a tha tuk i cinthlaknak le zuatkhalhnak a rem tuk. Pathian nih a ser taktak. Ramthar tlatu Europe mi hna nih "Cawhnuk le khuaihliti in a luangmi biakam ram timi cu hi ram hi asi ko" tiah an rak ti i, "The Promised Land" tiah min an rak sak.

Cu tluk in uar awk a ummi ram asi ko nain, USA na phak tung i atanglei "Hunhma Dawh Bik"  pawl hi, pakhat tal na phanh lo le hmuh lo ahcun, "US dawhnak taktak cu na hmu rih lo; na tep rih lo" tinak asi. US na phak chan zong a tlawm ngai ti tluk asi. Hi hmunhma pawl na phak lo ahcun, US ka phan tiah chim ding na ngei tuk lem lai lo.

Yosmite National Park

Hi ka hmun hi cozah hualmi park asi. Hmunhma dawh taktak asi. Zoh  anuamh lawng silo in scientist pawl nih lung kong tampi an cawnnak le lungpang kai huammi hna nih lungpang kai an i zuamnak hmunhma asi. Farkung tampi a um caah fangkung an san ah min a thangmi hmun asi.








Great Canyond

Vawleicung kokek thil khuaruahhar pasarih lakah aa tel ve mi asi. Vawlei hi a tar ngaingai.




               
Acung hmanthlak hi, Colorado tiva nih aa helmi asi.  Tiva aa ngerh ning hi rang kedan a lawh caah Horseshoe Bend tiah an ti. Arizona State chungah aum. Hi hmun hi vawleicung geologist sangsang hna nih kan vawlei zeitluk in dah a tar cang timi hlathlainak ah an hman mi hmun pakhat asi.







Northern Lights, Alaska

Hi zan ah a ceumi hi hlan ahcun thlarau bantuk ah hi ram minung hna nih an rak ruah. Hlan lio mifim hna nih an rak hmuh tikah a ruang an rak thei kho lo. Naite lawng in a ruang hi scientist nih an chim khawh. Alaska ramkulh cung i zan ah a ceumi asi. Aphunphun in a rawng aa thleng i a pungsan zong aa thleng. Aa dawh tuk caah mah zoh ah tourist tampi an kal. Hi khuadawm hi Alaska ramkulh caah tangka tampi hmuhter tu thil asi ko. Tangka pia khat zong a hram saih hau lo in, an um hmun ah, hi khuadawm ruangah million tampi a lut ko. USA caah Pathian thluachuah hi rel cawk asi lo ee!!










Pathian thilser hi khuaruahhar a si ko. Hi thil dawh tuk hna hi Alaska caah a rak ser i, um hmun tein tangka tampi hmuhnak thil ah an cang ko hna. "Sermi thil vialte hna hi Pathian lamkaltu an si dih" tiah hlaphuahtu nih a phuah bang in, Northern Lights hna zong hi, Bawipa sunparnak langhtertu an si. Bawipa kutneh le lamkaltu an si ko hna!!


Hawaiyan Tikulh

Hawaii tikulh hi rili tang in a puakmi meitlang hang a khalmi inn aa sermi tikulh an si. Caan a tlin tikah tikulh thar a ser chap lengmang. Tikulh um ciami zong meitlang puah ruang ah aa rawkmi an um ve than. Naite zong minung umnak tikulh pakhat cu meitlang hang nih a hrawh.  Meitlang hang in aa ser chawmmi tikulh an si caah a cheu cu an fekfuan lo i a min thanmi zong an um. Hi tikulh hi Vawleicung rili thukbik Pacific Rilipi cungah ummi asi. Hawaii hi a no ngai i, kum 400,000 tluk lawng asi. Meitlang a cheu cu anungmi an si i, nihin ni tiang an puak peng ko. A cheu cu kum 200 tluk pehtlai tein an nung peng.






Hawaii hi tilet cit (surfing) zuamnak ah an hman cemmi hmunhma pakhat asi. Tilet a thawhning a fah pin ah hman ngai in a kal caah a tha bik hmunhma asi an ti. Tuan deuh lio ah a lar taktakmi Movie Baywath an i thlaknak zong Hawaii ah asi. Hi hmun hi Honey Moon an kalbiknak ram pakhat asi.




   
Taksa nah a duhmi hna caah Honolulu Beaches pawl hi phonak a tha taktak. Nitlang pho te hna zong hi, mi a lem kho i, a cheu cu an i sum kho ti lo. Cancer ngei lak hna in an in pho ve ti a si. Hi hmun hi nitlang pho duhmi hna an i nuamhnak cem beach pakhat asi.


             Baywatch Movie fidi le fitlaw pawl

Baywaith Movie hi US ah a rak lar ngaingaimi Movie pakhat asi. Tampi pehtlai in thlakmi asi. An mui zong an i dawh i, tilio le tuktak zong an thiam tuk caah, zoh a dawh ngaimi asi. Honolulu ah Bible Sianginn kaimi pakhat nih hawikawm sinak in cakuat pakhat a rak tialmi cu, "Honolulu ahcun Baywatch movie zoh a hau ti lo. Beach tampi a um i ah Baywatch asi peng ko ee" tiah a rak ti phah.  Hawaii cu tikulh dawh taktak asi i, vawleicung tourist tam bik kalnak hmunhma pakhat asi.


          Hi tlangpawl hi meitlang nih a sermi lawngte an si



Yellowstone National Park

Hi park i vawlei tang hi meitlang asi. Nikhat caan khat ah fak taktak in a puak te kho men tiah scientist nih an ruah i, an zoh pengmi hmun pakhat asi. Area kili meng 3,500 a kau. Montana le Idoho ram chungah a um. A area in tisa an chuak i, cucu min a thannak khun asi. Ramsa a tam taktak. Ngengpi, cinghngia, ramsia, sakhi phunphai, vom le adang ramsa tampi an um. Va le nga tampi umnak asi. Tisor dawh taktak a um caah a lar ngaingai. March 1, 1872 ah cozah hualmi park ah an chiah i USA ah a pakhatnak bik national park ah a cang.


                 

              Vawleitang in tisa a chuakmi khu

Hiti tilum a chuakmi hi atang vawleichung hi meitlang a si caah asi. Yellow Stone area kau taktak hi atanglei hi meitlang asi. A cawlcang pengmi meitlang asi. Sceintist nih cat lo in an ven. Nikhat caan khat ah fak tuk in a puak sual te lai maw tiah an zoh pengmi hmun pakhat asi. Hika hmun hi a puah sual ahcun a area a kauh tuk caah a fak ngaingai lai tiah an ruah. Atang hmanthlak zong hi meitlang a kuami chung in tisa a rak chuakmi asi. Yellow Stone ah hi bantuk hi a tam ngaingai.


           Vawleitang kuami chung in tisa an chuak



                Yellowstone National Park i ramtang sia pawl


Mount McKinley, Alaska

USA ramkulh 50 chung ah a sang bikmi tlang asi. North America tlang sangbik zong asi. Pe 20,222 asang. Ram ngeitu Alaska mi hna nih, Denali tiah an ti. Russia nih an uk lio Bolshaya Gora tiah an ti. Russia holh asi i tlang tinak asi. A pawng hrawng hi vom lianlian an umnak asi. Ngengpi phundang an umnak zong asi. Tlangpar cu azungzal tein tikhal nih a khuh.

Pe 18,000 a sannak hmun in tlangpar a zik tiang hi, rilinak in a san deuhnak cungah a ummi tlang vialte lakah, tlang lian bik asi. June 7, 1913 ah Harry Karsteen, Robert Tatum, Walter Harper, Hudson Stuck hna nih an rak kai hmasat. 1896 ah sui cotu pakhat nih President ah aa zuammi William McKenley uarnak caah min a rak pek i, cuticun Mt. McKenley tiah an ti thai. McKenley zong cu a kumvui ah president ah a rak tling colh ve.

Stone Mountain, Atlanta, Georgia

Rili in a cungcem asan hi pe 1,686 asi. Apawngkam vawlei a par tiang hi pe 825 a sang. Atlanta, Georgia khuapawng ah a um. Vawleicung lung lian bik asi. Hi lung hi "pluton" an timi lungphun a si. Ahrampi cu "quartz monzonite" timi dat an si. Hi lungpi hi Applachian Mountains timi aa ser lio, Blue Ridge Mountain ser hram aa thawk lio, a liamcia kum milliion 300-350 kar ah aa ser ve mi lung a rak si tiah geologist nih an ti. Vawlei tang meng 5-10 karlak a thuhnak vawleichung in a chuakmi meihang (magma) duhsah tein a kai i a khalmi ruang ah aa sermi lung asi. Vawleicung science lei a uarmi tourist tampi zohmi lungtum pakhat asi.

ECBC Mino zong Atlanta Krihfabu kan tlawn lio ah kan rak kai bal. Lung pakhatpi lawng asi nain tlang tia asi. Kum million tam nawn lio ah vawleitang in a chuakmi meitlang hang a timi pawl dusah tein aa chap i a sang chin lengmangmi asi an ti.





                    Ka fapa Nathan Lian he lungpi hmai ah



Stone Mountain hrawng hi thingkung an lan i an sang ngaingai. Khuacaan le vawlei a that caah asi lai. Ohio he epchun ahcun an thinkung hi a let 3 hrawng in an sang deuh. Hi Atlanta area hrimhrim hi, thingram a that lawng siloin Laimi nih an cinmi sentawk, anthur, anfangkha le zeidang anhringso zong an sang i an lian taktak. Khuaruahhar a si.


            Emmanuel Chin Baptist Youth Fellowship Pawl (2013)

Crater Lake, Oregon

Meitlang Mazama a puakmi aa rawkmi chungah tii aa dil i a chuakmi tibual asi. Meitlang a puahnak akaa hi Pe 2,148 a thuk i, tii a thuh hi cu pe 1943 a thuk. USA ah tibual thuk bik asi i, vawleicung tibual ah thuh ah pasarihnak asiloah pakuanak a thuk bik asi. Hi tibual hi liamcia kum 7,700 kuakap ah aa sermi tibual asi. Aa dawh tuk caah mi tampi nih lenmi le zohmi asi. Nga zong tampi a um. Siangngakchia le scientist tampi nih an zoh tawnmi asi.



Meteor Crater

Arizona ramkulh hmun rawnpi ah a ummi asi. Liamcia kum 50,000 ah lungtumzuang nih a rak pahmi ruangah a kuarmi asi. Hi lungtumzuang (meteor) hi suimilam pakhat ah meng 26,000 tluk rang in a rak zuang lai ti asi. Ding tein a laiva in tah tikah meng khat asi; a pum hawih in tah tikah meng 2.4 a kau. Pe 500 a thuk. Geologist le vancunglei thil umtuning zohtu mifim hna nih an uar ngaingaimi hmun asi.






                  Naih deuh in thlakmi hmanthlak

Rocky Mountain National Park, Colorado

Rocky Mountains timi hi Canada ram British Columbia le Alberta in aa thawk i USA ram Idaho, Montana, Wyoming, Colorado le New Mexico tiang aa tlaimi tlangthluan asi. Meng 3,000 tluk a sau. Killi meng 382,894 a kau. Khuacaan phun tampi a um; thingkung ramkung le saram phun tam taktak an um.  Rocky Mountain National Park hi hi a lian ngaingai i minung ke kal khawhnak meng 300 tluk sau a um. A san cemnak cu Mt. Elbert asi i pe 14,439 a sang. Cozah nih hualmi ram asi. Nga sio khawh asi. Ramsa dang thah khawh an si lo.






          Rocky Mountain National Park ramsa tlawng pawl


                                 Mt. Elbert

Blue Ridge Mountains

Blue Ridge Mountains cu tlangthluan saumi asi. Chaklei ah Washington DC pawng tiang a kal i, thlanglei ah North Carolina tiang aa pehmi tlangthluan asi. Aa dawhnak hi vancung dawhnak he an tahchunhmi asi. "Almost heaven West Virginia, Blue Ridge Mountain..Shanando River ..." tiah Country Road timi hla ah, hla an phanmi asi. Khuasik tlak lai thinghnah a en lio ah aa dawh khun. Lunglen a fawi tuknak hmun asi i, hlaphuahtu hna nih an uar ngaingaimi hmunhma asi.


                   Blue Ridge Mountain, North Carolina


      Khuasik tlaklai Blue Ridge Mountains thinghnah engmi


             Whiteside Mountain, North Carolina



       Shenandaod River le Blue Ridge Mountains

Pilot Mountain hi rili in pe 2,421 asang. A tang a rawn le cheng ri in amah a tlangpum a cung sannak cem hi le 1,400 a sang mi asi. Lung hak taktak in aa sermi asi.


      Blue Ridge Tlangthluan cung ummi Pilot Mountain

Lookout Mountain, Georgia 

Rili in pe 2,389 a sang. Lookout Moutain hi tlangpar dawh le lungpang dawh ngai asi. A san ngai caah thal zong ah a hliapnak cu tii a khal peng. Tlangcung in tisor pakhat an luanter i, a kum ning in tisor a tla. A cung a rawnmi lungpang asi. A rawnhnak zawn ah khuacuanhnak an tuah i, USA ramchung i ramkulh pa sarih hi an lang kho ti a si. Durbing in zoh a hau. Acung ah saram zuatnak dum hmete aum i sa tam ngai te an zuat. 1998 thal caan ah ka rak phan bal ve. Acung kai tikah a sang ngaingai. Khua tampi a lang. Lung a leng tuk. Ngaknu ngeilomi zong nih ngaknu ngaihnak ding in  aummi tlang asi.






                                 Lookout Mountain

Central Park, New York City

New York khualaili bak ah a ummi park ropui taktak asi. Kili ngei asi. Tibual dawhdawh le thingkung lianlian an um. Thanksgiving Day i lam an zulh tawnnak le nuamhnak an tuahnak hmun asi. New York khua hmunhma hna hi, Pathian nih a rak ser hringhran ko. Minung fimnak in an van chap tikah a tling tuk hringhranmi hmun asi. Hi khua hi UNO office umnak le vawleicung business vialte an tawlrelnak cu asi ko.

"USA phak tung i New York phanh lo cu USA phak lo tluk asi" bantuk in "New York phanh tung i Central Park phak lo cu New York phanh lo bantuk asi ve."

 USA na phanh tung ahcun New York phanh zuam. New York na phanh ahcun Central Park phanh cu tlolh lo ding asi. Na phanh ahcun na lunghmuih ngaingai lai.






Mount Rushmore National Memorial

Tourist tam taktak kalnak hmun asi. Tuanbia uarmi hna an lennak hmunhma nuam taktak asi. Mifim ram cu ram hruaitu hna upat pek zia an thiam i, an tuanbia hi an upat. Mihrut ram cu hruaitu tuanbia hloh hi an i zuam tawn.

Muisam Cuangmi: Thomas Jefferson, George Washington, Theodore Rooseveld, Abraham Lincoln
Muisuaitu/Tungtlangvuatu: Lincoln Borglum, Gutzon Borglum
Ser Kum: October 4, 1927
Rili in Asan: pe 5725
Milem Asan: pe 59
Umnak: 13000 S. Dakota 244, Keyarone, SD 57751

Monument Valley, Arizona

Alinhnak Arizona ah ummi asi. Great Canyond he an umtuning an i lo. Hika hmun hrawnghrang hi Cowboy Movie tam taktak an i thlaknak hmun asi. Asang cemmi cu hmunrawn ka in pe 1,000 a sang. Thal lio ahcun degree 100 (F) a linh caah a lin ngaingaimi hmun pakhat asi.












Hi acunglei hmanthlak hi Antelope Canyon an timi asi. Great Canyon he aa pehmi an si ko. Arizona ummi asi.


Natural Bridges National Monument, Utah

Asannak bik hmun rili in pe 6,500 a sannak hmun ah  aum. Thingram a um set lo. USA ram caah khuaruahhar pakhat asimi Kokek Lunghlei pawl an umnak hmun asi. Lunghlei a phunphun an um hna. Hi hmun hi atu lio ahcun minung an um lo nain hlanlio kum 750 hrawng ahcun America a rak ngeitu Pueblo Indian miphun hna an hmunhmapi a rak si. Lungkua le tlang tang kuakap ah inn an rak ser i an rak um. An innsakmi lungrual le tlakrawh hna zong tampi hmuh ding a um rih. Hika hmun hrawng hi Cowboy Movie tampi an i thlaknak asi ve. Ruah, thli, rial le minung ruangah lunghlei cheukhat cu an cim i an i rawk.







































            Puebla Indian pawl an rak umnak lungpang sir inn


Mammoth Cave, Kentucky

Mammoth Cave hi vawleicung lungkua thuk bik asi. An tah khawhmi hi, meng 400 tluk asau. Vawleicung a pahnihnak a thukbikmi lungkua i a let hnih a thuk. Hi lungkua ah minung um hram an thawknak in atu tiang hi kum 6,000 kuakap asi cang.




                           Lungkua luhnak


         Achung ah tii thuk ngai aa dil


                            Lungkua chung cheukhat

Ohio Caverns

Hi lungkua hi vawleicung lungkua vialte lakah a rawng (color) aa dawh bik asi tiah an ti. Lungkua pahnih a um i, lungkua pakhat cu hi bantuk in a rangmi aa thlaimi an um lo. An umnak hmun aa khat. Hmunrawn ah a ummi tlangbo chungah lungkua cu an um veve. An umnak vawlei le a tlang aa khat nain pakhat cu a rangmi hi an um lo. Lungkua a sau hi a pahnih in meng 2 tluk asau. Ohio ah lungkua thuk cem asi. Pe 30 in 130 kar tiang an kua a kau.

Hi lungkuat hi aliamcia kum million 400 tluk ah a rak i sermi asi. Thunglung a ti lengmangmi chung in a kuami asi. A rangmi pawl hi "crystal" tiah an ti i, a cang bikmi hi kum 250,000 lio ah ser hram a rak i thawkmi asi an ti.

Hi bantuk hi Kawlram ah ka hmu bal rih lo. Lunghang duhsah tein a chuakmi aa khawng i aa thlaimi an si. Hi arangmi hi kutdong ngaw sinak ding caah kum 50,000 tluk arau tiah an ti. Tongh le muai an siang lo. Luh tikah an kal sual lai ti an phan caah a cawngh bak in a kan cawngh.

Hi lungkua tuanbia cu hitin asi. "Voikhat cu hika hmun i lo ngeitu hna an tikhor tii a reu dih i, hi tikhur tii hi zeiruang ahdah a reu dih hnga tiah, a chunglei a va cawh lengmang i lungkua hi a va pemhmi asi" tiah an ti.








New River, West Virginia

New River hi tiva lian tuk a si lo. USA ah a min a thang bik asi lem lo nain, tiicit (rafting) tuahnak ah min a ngei ngaimi tiva pakhat asi. Normandy United Methodist Church i rian ka rak tuan lio ah, mino 60 hrawng he rafting trip ah kan rak kal hna. Hika tiva hi a thluangthluan in tiicitnak a um. A hrah a chiatnak kha a nuam deuh i a man a fak deuh ve. Kan nih cu mino an tam caah aa den deuhnak le a hrah a that deuhnak ah kan i cit. Cu hmanh cu tih a nun caan a tam ngai.

Hi atanglei hlei hi New River Gorge Bridge tiah an ti i, pe 876 asang. USA ramchung hlei vialte lakah san ah (2) nak asi. Highway zulhmi hlei asi caah acungah truck lianlian zong artlang in an tli thluahmah ko. Kum chiarte hi hlei ah puai "Bridge Day Festival" an tuah i, paracut in aphunphun in hlei in an zuang tawn. Paraltha pawl tuanbia tialnak hlei pakhat asi. Hlei tang tiva hi New River asi i, rafting tuahnak hmun asi.  Hi tivakam paoh hi New River Gorge Reserve tiah an ti i, cozah hualmi ram asi.



                    New River Gorge Bridge

                          Hlei in an zuan lio

Hi tiva kam ah hin lungpang sangsang a dar in an i dar. Tum-kai dingmi lungpang hi 1,400 a um i, pe 30-120 an sang ti asi. Lungpang kai zong cu sipuazi tha pakhat asi. Kan mah bu zong lungpang cu kan rak tum/kai ve hna. Pe 110 hrawng asangmi lungpang ah hin kan rak tum i, lungpang aa kuaih caah, hri in kan i thlai bu ah tih a nung ngaingai. Mirang ngakchia tuah ngammi tuah ve lo cu tiah ka tih nana tein ka rka tuah ve bia asi.



   Pe 130 tluk a sangmi hi lungpang ah hin hri in kan rak i thlai

Bus nih a kan phurh i, tiva a hnalei ah a kan chiah. Tiva ah hin Whitewater Rafting an ti i, company 4/5 tluk an um. Class V, Class VI le Class VII ti in an then. Tiva cu minung kan khat. Plastic pum cu kan i cit hna i lampi ah chuncaw kan ei. Zanlei sang ah a sum lei in bus nih a rak kan don than. Tiva hi a hrawn a chiatnak paoh tih a nung i a cit zong a nuam. Tili phun cu a tii a thuk ngaingai i, tih zong anung pah tawn. US um ahcun voikhat tal cu "Rafting" tuah ve hrimhrim ding asi.


             Tii cit lio. Captain pakhat lengmang nih zulh asi. 


Sequoia National Park

US nitlaklei Sierra Nivada le Visalia, California ah a ummi park asi. Pe 14,505 sangmi Mt. Whitney umnak asi. Hi tlangpar hi US ramkulh 48 chung ah a sang bik asi. Lungpang dawh taktak an um caah, lungpang kai huammi hna an i nuamhnak hmunhma pakhat asi.





                          Alang in thlakmi Mt. Whitney


                     Nai deuh in thlakmi Mt. Whitney

                         

                                Moro Rock


                                 Akeng lei in thlakmi

Atanglei General Sherman timi thingkung hi, vawleicung thingkung vialte lak ah kungkhat roro asimiahcun a lian bik asi. Kokek thil uartu James Wolverton nih min a sakmi asi. General Sherman cu 1879 Civil War lio i ralbawizik General William Tecumseh Sherman timi asi.

Hi vawlei in pe 274.9 asang; vawlei hri avelchum lianh hi pe 102.6 asi. Arih hi short ton 2,105 asi. Alan tuk caah vawlei in pe 130 lawng ah ange hmasat bik a um. Vawlei hri ah a dinnak in tah tikah pe 36.5 a ngan. Vawle in pe 60 a sannak an tah tik ah pe 17.5 a ngan rig. vawle in pe 180 sannak ah an tah tikah pe 14.0 angan rih. Ange ngan bik hi alaiva in dingte tah tikah pe 6.8 asi. Cu ange cu Laitlang i thing lianbik pawl tia asi. Akum hi 2,300-2,700 kar asi cang.




         Vawleicung thing lianbik General Sherman

San Andreas Vawleikak

Plate tectonics timi "vawlei tang lungdar thawnnak" ruang ah, lihninhnak a chuakmi nih San Andreas vawleikak (fault) hi a chuahtermi asi. Hi kong hi Kawlram ka um lio ah ka rak rel tawn. Hmuh ka duh taktakmi hmun asi.  San Andreas Vawleikak hi, vawleicung lihnin nehnang hmuh awk a tha bikmi asi tiah an ti. UC Berkeley Professor Andrew Lawson nih 1895 ah chaklei kap kakmi a rak hmuh hmasat. California hi USA ah lihninh a tambik nak le rawhralnak tambik nak hmun asi. 2008 ah US scientist nih hi hnu kum 30 chungah California ah thazaang scale 8 asiloah cu nakin a fak deuhmi li a hnin lai ti asi. Hi vawlei cheumi hi aliamcia kum milliion 30 tluk hrawng ah a rak chuakmi asi. Tivakuang bantuk in aa cheu. Hmunkhat ahcun tibual tii aa dil i cu tibual min cu San Adreas an ti caah San Andreas Fault tiah an tinak asi. Science uarmi hna nih zoh phu taktakmi hmun asi.


  
         Vawlei kak ah aa dilmi San Andreas tibual



           California hi alutaw chuak in hitin a kak


          Vawleikak hi hrawnkuang tia an si



        San Andreas Vawleitluk

Mount Katahdin, Maine

Pe 5,270 asang. Penobscot Indians miphun nih min an rak sakmi asi. Asullam cu "Aliannganbikmi Tlang" tinak asi. Baxter State Park timi i a laiva bik ah a um. A voikhatnak bik tlangpar kaimi hi Charles Turner asi i 1804 ah a rak kai. Hi tlang hi USA nichuahlei ummi tlangthluan Applachian Mountains timi pehpar ah a um ve mi asi. Hi Applachian Mountains ah hin tlang tampi a um i, Blue Ridge Mountains zong hi Applachian Mountains he aa tlaimi an si. Applachian Mountains timi cu, USA ah thancho a fumnak bik hmunhma ah an tla ve. Ramsa a tam i, lungmeihawl le meiti le gas tibantuk thilchuak zong tam ngaite a um nak hmunhma hna an si ve.

1. 
2.         Acunglei in thlakmi Katahdin Tlang

           


                Asirlei in thlakmi Katahdin Tlang


Niagara Falls, New York State

Baffalo khua pawngte ah a um. Hmanthlak chung i hmuhmi khua khi Baffalo khua asi. A ralkah lei khi Canada ram asi. Tisor pahnih an um. USA ram chung ummi tisor cu American Fallas tiah an ti. Pe 70-100 kar a sang. Canada le US ramri ummi tisor lian deuh cu Horseshoe Falls an ti i, pe 188 tluk a sang. Horseshoe Falls hi pe 2,600 tluk a kau i, a hme deuhmi hi pe 1,060 tluk a kau.

USA hi tikhal nih a rak khuh dih i, hika hrawng a rak khuhtu tikhal hi Wisconsin tikhal tiah min an sak.Cu tikhal cu duhsah tein a ti lengmang i, a liamcia kum 10,000 ah hi tisor hi a rak i sermi asi tiah Geologist nih an ti.

Hmanthlak pakhatnak tisor khi USA lei kap ummi Niagara Fall a hme deuhmi asi. Tisor lian deuh hi, US le Canda ram aa ritnak ka ah a um. Canada lei kap in zoh ah aa dawh deuh. Vawleicung tisor san, dawh le tii tam ah minthang bik pakhat asi. 2013 kum ah Baffalo ummi Lai Krihfabu tlawn pah in ka va phan ve cang. Hi hmun ka phak lio i ka ruahmi cu, "Bawipa Pathian na tuahmi thil vialte hi ka ruah tikah ka lung nih a phan lo?" ti khi asi than ko.

1. 
2.                    American Falls

                                Horseshoe Falls

Oneonta Gorge, Oregon

"Gorge" timi cu Laiholh in "hawrkuang" tinak asi. Hi Oneonta Gorge hi Oregon Ramkulh ummi Columbia Tiva cungah a ummi si. Lungpang cung i thingram keumi zoh tikah, tuanbia chung i phuahcawpmi thil bantuk in aa dawhmi le khuaruahhar hawrkuang asi. Thal a lum lio ahcun tourist pawl nih hi tiva hi saupi zulh le hrawn khawh asi.








Maroon Bells-Snowmass Wilderness, Colorado

Hi ramtang dawh tukmi hi Colorado Ramkulh chung ummi Elk Mountains timi chungah a ummi hmun pakhat asi. Hika ah hin meng 100 renglo ke lam kalnak lam an ser. Hi ka hmun in a naibikmi khuapi cu Aspen khua asi. Hi ramtang hi acres 181,000 a kau. Hi ram ummi Aspen thingkung pawl hi rungrul nih a ei hna le an thih tuk ruang ah, hi tupi hi aa rawk sual te lai maw tiah an runven mi hmunhma pakhat asi.  Colorado cu dawh ah min a thangmi ramkulh pakhat asi.







Zion National Park, Arizona

Utah Ramkulh ummi Springdale khua pawngte ah a um. Acres 146,000 a kau. Kokek thingram kongkau a uarmi hna an kal lenngmangmi hmunhma pakhat asi. Zion Canyon timi hi meng 15 a sau i,  a kuarmi hi mengcheu a thuk. Zoh phu taktakmi hmunhma asi.


                               Zion Canyon



                                 The Subways



"The Narrow" an timi tivakor cepmi


Watkins Glen State Park, New York






Mendenhall Glacier Caves, Alaska

Vawlei semka in a rak khalmi tikhal chung ah a ummi lungkua a si. Khuaruahhar in a thiang i thlalang bantuk asi.  Juneau City timi umnak Mendelhall Valley ah a um. Hika hmun ah hin tikhal glacier meng 12 a um i, hi bantuk lungkua hi tam ngaite an um. Juneau cu minung tlawmte lawng an um nain USA ah area in lianh ah pahnihnak asi.







             Lungkua umnak Mendelhall Valley tikhal


Devils Towers, Wyoming

A lungpang par tiang hi khi rili in pe 5,000 asang. Hi lunghi meihang in aa sermi lung "igneous rock" timi asi. Hi lungpang kongah, ram ngeitu pawl nih tuanbia an ngeihmi a um. An tuanbia cu hitin asi.
Nungakchia cheukhat kha lentecelh ah leng ah an chuak i, vom tampi nih an chuah cu an rak hmuh hna. Nungakchia pawl cu lung cungah an kai i, Thlarau Ngan (Great Spirit) sinah khamhnak hmuhnak ding caah thla an cam. An thlacamnak cu an leh hna i lung cu vawleitang cun athangi van lei ah a sang chin thluahmah i tihphannak awk umlonak tiang a thang. Nungakchia hna cu van an phan i, arfi ah an i cang. Hi devil tower he pehtlai in tuanbia le chimcaihmi thil tampi aum.




                         Naih deuh in thlakmi


Skagit Valley Tulip Fields, Washington

Washington Ramkulh ah a ummi asi. Kum chiar tein minung thawng tampi nih an va zohmi asi. April 1-30 karlak hi aa dawh bik lio caan le len caan a rem bik lio caan asi. Motor mawngh pah in va zoh asi tawn. Ngaknu tlangval aa uarmi hna caah, hi hmun cu vanram bantuk asi.

Sugar Loaf Mountain

Nelrawn in pe 690 a sangmi lungpang asi. Arkansas Ramkulh ah a um. Heber Springs khua pawngah a um. Little Red River (Arkansas) tivapi nih, vawlei a ziah a ziah i atangmi asi. Mi tampi nih an va len le zohmi hmun asi. Arkansas hi lungpang dawhdawh tam ngai umnak hmun asi i, tourist zong tampi an kalnak hmun asi. 

Atanglei hmanthlak hi Arkansas Ramkulh ummi Whitaker Point timi lungpang asi. Baffalo River thingram lakah a ummi asi. Ngaknu tlangval hna nih an i co lainak ding caah an i halnak le bia an i kamnak hmun asi caah, lungpang minthang taktak asi. Hi hmun i hamnak kutdonghrolh hrolh cu, ngaknu caah lung an i hmuih hringhran ko. Nikhatkhat ahcun Laimi zong hika hmun ah kutdonghrolh hrolhmi an um ve te ko lai.




       Ngaknu tlangval hna hitin bia an i tiamnak hmiun asi


               Whitaker Point lungtum aa khingmi

Hamilton Pool, Taxas

Taxas khualipi Austin khua pawngte ah a um. Minthang taktakmi kokek tibual asi caah thal caan ahcun tourist le khuachung minung tampi an kalnak hmun asi. Aliamcia kum thawng tampi lio ah, vawleitang i a luangmi tivapi cung i, aa chinmi vawlei kha a minh caah hi tibual hi a chuakmi asi.









Badland National Park. South Dakota

A senmi le engmi hi lungpang tlang hi, kum chiar te minung million lengmang nih zohmi hmun asi. Ram ngeitu Native Indians pawl nih kum 11,000 tluk ram an vaihnak le sakahnak hmun a si.






Savanah, Georgia

Savannah khua hi Georgia ramkulh khuahlun bik asi. Hi thingkung pawl hi Spanish moss tree tiah an timi an si. Hi khua hi hi thingkung ruangah a min a thang i duh a nung ngaingaimi khua asi.





Palouse Falls, Washington

Pathian nih a serm kokek thil hna hi duh an rak nung tuk. Hi tisor zong hi duh a nung tuk nain, 1984 ah a tuanbia a rak dong dengmang. Zeicatiah Franklin County Public Utility District nih, hi tiva cungah tidil tuah i hydro electric lak ah a tha lai tiah an rak ti caah asi. Tax petu mipi nih an hna a rak tlak lo caah, hi tiror le tiva cu humhak ding in bia an rak khiah than caah, nihin ni tiang a himnak asi.





Glacier National Park, Montana

Glacier National Park hi Kalispell, Montana, pawngte ah a um. Acheu cu Canada ramri ah a um. Hi park hi acre million pakhat a kau i kum fatin in 2,000,000 lengmang nih an zoh.









Alaska Ramkulh

US ramkulh dihlak ah a lian bik asi. Russia sin in an rak cawkmi a si. Ramsa an tam taktak i, min a thang taktakmi ramkulh asi. Ngaikuang, cangai le ngasa tam deuh cu Alaska lei in a rakmi an si. Salmon nga a tam tuk caah, salmon ngakuang chuahnak lei ah minthangmi asi.







           Salmon nga pawl tii tit lio le an kai lio


                  Nga a kaimi pawl tlaih ding in a bawhmi vawm pawl

Alaska hi ramkulh rum taktak asi. Leicung leitang thilchuak a tam tuk. Tiva le tibual a tam. Tikulh zong atam i rilikam zong a sau. Hi ram ah ngengpi phunphun an um. Vom zong vom nak, vom rang, vom semdum tiin aphunphun an um. Sea Lion timi tiva le tlang tlawngmi saram zong an um i, ram ropui taktak asi. Polar Vom hi a lian bik an si i, upa tling cu pawng 900-1500 hi an rit kho. A lian bik Polar vom cu pawng 2,210 a rit bal. Pe 8-8.4 an sang kho.Brown Bear timi hi pawng 500-900 kar an rit; asinain a lian bik Brown Bear pakhat cu pawng 2,500 a rit ti asi. Grizzly Bear le Brown Bear hi an i lawh tuk caah, sakap le saram kong cawngmi lawng nih tha tein an thleidan khawh ti asi.



                                 Alaska Grizzly Bear 


                       Coastal Brown Bear





                                  Polar Bear


                                   Black Bear


 
                       Sea Lion pawl an si

Sea Lion hi a pa cu an thawng taktak ve. Vom zong nih fawite in a seh kho ve hna lo. Hi hna hi tii le tlang ah an duh ning paoh in a tlawnglengmi asi. Tlangah vom nih an seh hna i, tii ah ngaman nih a seh duh ngai hna.



Great Smoky Mountains National Park

Hi hmun hi UNESCO World Herritage nih rothil bantuk ah an chiahmi hmun pakhat asi. Applaichian Mountains le Blue Ridege Mountains timi tlangthluan he hna aa tlaimi a si. Tennesse-North Carolina ramkulh kemhmi tlangthluan hna an si. 187,000 acres kaumi thing tupi tha taktak a um i, Mississippi Tivapi nichuahlei tupi vialte lakah a lian bik tupi asi. 1934 ah cozah nih an hual. Kumkhat ah 9,000,000 lengmang nih an va lennak hmun asi.







            Acunglei hmanthkak 2 hi Smokie Mountains Dams asi


Prarie Phawngram

US hi a tling taktak. Wyoming, North le South Dagota, Illinois, Nebraska hrawnghrang hi Prairie Phawngram tam taktak aum. Hmunhma aa dawh. Satil tam khawhmi ram a tam tuk caah, ramdang sa an karh tuknak le tam tuknak hmunhma asi. Cinthlaknak zong ah an hman i, abik in satil zuatnak ah hmanmi asi. USA sa tam deuh cu, hi Prarie in a chuakmi deuh an si.




       Prarie Phawng hi saram caah a thatnak bik hmun asi


Arctic Wildlife

Alaska chaklei a hriannak hmun ah a um. Hi hmunhma hrawng hi fingtlang zong aa tel i rili zong aa tel. Voi tam deuh cu tikhal nih a khuh. Cu tikhal lak ahcun saram phunkipte an um hna. Hi hmunhma tang ah hin, meiti tam tuk a chuak lai tiah an ruah i, priavate nih meti an cawh pah len cang.







             Arctic Wildlike ummi ngengpi pawl



Sierra Nevada

Spanish holh asi i, a sullam cu "Hrawhra tlaknak tlangthluan" (snowy ranges) tinak asi. Hi hmun hi US geography ah a biapi ngaingaimi asi caah, US ah tanghra aphimi camipuai ah a ra tawnmi pakhat asi.



Sierra Nevada timi cu California Laiava nelrawn in nichuahlei ah aummi tlangthluan pawl an si i, acheu tlangthluan cu Nevada ramkulh ah a va um. Hi hmun hi tlang a sang i vur zong a tlak caah, California ramkulh caah tii tam bik an hmuhnak hrampi a si. Tlang a san caah, thingram a tlawm.

Chaklei in thlanglei tiang meng 400 a sau i, akauh hi meng 70 tluk akau. US ramkulh 48 chung i tlangsangbik Mt. Whitney (14,505 ft) hi hika ah a um. Yosemite Valley timi zong aliamcia million 100 lio ah tihal nih lung a rak ziah i a chuakmi nelrawn asi. Sierra Nevada ah hin National Park 3 a um i, saramhual 20 tluk a um. Yosemite, Sequoia, Kings Canyon National Parks le Devils Postpile National Monument hna an si.








Hi hmun nuam bik hna hih na pal ve lo ahcun, USA hi zeitluk in dah a rak that le aa dawh timi hi theih khawh ding asi lo. Chan chan khat chuah i America phak ve ko tung ahcun a dihlak in hmuh khawh lo hmanh ah, pakhat hnih te tal cu hmuh zuam cio ding asi.

Zohchunmi Ca

1. http://www.buzzfeed.com/ariellecalderon/surreal-places-in-america-you-need-to-visit-before-you-die

2. Wikepedia