Friday, August 3, 2018

Moreh Thing Zarh "Genesis 12:6"

Lai Baibal lettu, tleicia Rev. David Van Bik, hi Laigholh le Laica a rak thiam taktak. Laiholh ah a um kho theng lo dingmi biafang tete zong hi an van ruah, a van tuak i, a van hmanmi tete hmuh tikah, biafang dawh le tha ah an chuak ko.

Laiholh ah "thing zarh" timi biafang hi an hman tukmi a si lo. Thing zarh timi hi, "tupi, tuhmawng, hmawng" timi zong a si fawn lo i, a van hman tik ah khin, lungthin ah a cuang kho ngaimi cu, "ram linsa le ram rocar ngai a simi Canaan ram i,hmun khat ah bur nawn tein kung tam nawn a keu i thladem a tha ngaimi le a tang ah dornak a rem ngeimi thingkung a si men lai" tiah hei ruah khawh awk te khin a um.

"Thing zarh" timi biafang hi Lai Baible ah Genesis 12:6 ah kan hmuh hmasat bikmi a si. Cu ahcun "Moreh thing zarh" tiah a tial. Cu thing zarh cu Lai Baibal lettu nih zei dah a si? Kung zeizat dah a um? Zei bantuk thing dah a si?" timi a fianter lo caah, a kong chim awk a har ngai.

Gen 12:6 ah hin, Mirang ah "Oak of Moreh" timi biafang a hman. "Oak timi cu thinkung" tinak a si ko. KJV ahcun "Plain of Moreh" tiah a tial i, hihi kokek Hebrew baibal ning si lo in, KJV nih an leh palhmi a si tiah an ti. Genesis 12:6 nak hi, Abraham kha Haran in Canaan ah a va pem i, "oak of Moreh" hi Canaan ram ah a um hmasatnak hmunhma a si. Shechem (Laica ah Shekhem) pawngte ah a um. Cu ka hmun ahcun Pathian kha Abram sin ah a lang i, "Hi Canaan ram hi na tefa ka pek dingmi hna cu a si" tiah a tinak hmun a si. Cu hmun ahcun "Abraham nih bawipa caah biaktheng pakhat a ser." Cu biaktheng cu Canaan ram ah a pakhatnak bik a sakmi biaktheng a si.

Moreh hi Canaan ram chaklei ah a ummi thlangthluan pakhat a si. A sang tukmi a si lo. Israel ram i minthang taktakmi Jezreel Nelrawn nichuahchaklei ah a um. Abraham a va kal i biaktheng a va sernak hmun hi, hi Moreh tlangthluan chung i a ummi hmunhma pakhat i Oak Thingkung tangah a si lai. Hi Oak Thing hi baibal cheukhat ahcun Terebinth tiah an tial. Canaan ram a ummi a bur ngaimi thingkung phun a si.

Canaan ram i Oak Thingkung phun khat
Mirang baibal zoh tikah, Moreh thing zarh timi hi, "Oak of Moreh" asiloah "Terebinth of Moreh" tiah an ti tawn. Cu thingkung cu a caan ahcun "Cawnpiaktu thinkung" (the Teacher's Oak) asiloah "Camhthiam Thingkung" (Diviners' Oak) tiah an ti tawn. Cu thinkung cu Canaan mi hna caah "biaknak hmun thianghlim ah a ummi thingkung thianghlim" si sehlaw a dawh. Abraham nih hin, cu hmun cu hmun thianghlim a si tiah a theih caah, amah zong nih Bawipa caah hmun thianghlim ah hei hmang sehlaw a dawh ngai. Cucaah Abraham zong nih "Moreh thing zarh" ah lungfim tein "Bawipa biaktheng kha Canaan mi ca siloin a mah ca ah a sernak a si kho."

Biacaihtu 9:37 ah "Camhthiammi Hna Kuhthing" (Diviners' Oak) timi nih hin, atu Abraham nih Shechem pawng i a va um hnawhmi Moreh thing zarh hi si dawh a si ko" tiah baibal thiamsangmi hna nih an ruah. Oak hi phun hnihthum a um i, Moreh thing zarh timi cu biaknak ah an hmanmi thingkuang thianghlim kha a chim duhmi a si.

Shechem timi khua hi a tu ahcun West Bank ah a um i, hlan lio ahcun Canaan ram laifang khan ah a um. Hlanlio siangpahrang fapa (prince) min in a ra mi a si. Joshua hruainak in Israel mi hna Canaan ram an luh hnu ah, Israel miphun hleihnih (twelve tribes) hna nih biakamnak an sernak hmun a si (Joshua 24:1-28). Chaklei ah Ebal Tlang a um i, thlanglei ah Gerizim Tlang a um.

Shechem hi baibal thiamsang tampi nih cun Jesuh le Samaria minu an i tonnak Jacob Tikhur a umnak khua Sychar hi a si ko tiah an ti. Krihfami hna pa timi Jerome nih cun, "Sychar timi hi catialtu nih Sychem timi an tial duhmi kha an tial palh bia a si" tiah a ti. Krihfami hna pa ve mi Eusebius nih cun, "Sychar hi Neapolis khua nichuahlei ah a um" tiah a ti. Cucu mi tampi nih an pomi a si.

Sychar timi biafang hi, Bible ah voihnih lawng a lang. Cu Jacob Tikhur umnak hmun cu Jacob nih a fapa Joseph kha covo a pekmi ram a si (John 4:5). Samaria hi Judah mi nih cun an nihsawh hna. Zei an rel hna lo i, an khua Sychar zong hi voi tam an tial lo. An uar lo caah a si. Jesush chan ahcun khua nauta ngai a rak si. Jesuh le bang nih rak pal pah hlah sehlaw cu, Baibal zong ah tial ti lo mi a si ko hnga.

Nihin ni ahcun "Oak of Moreh" timi a umnak hlan lio Shechem cu a tu chan Nablus khua pawngte ah a si tiah an ti. Thilhlun kawltu pawl nih an hlanlio Shechem khuahlun cu an cawh i an hmuh cang.

Hlanlio Shechem khuarawp















No comments:

Post a Comment

Hmurhuh Huh Lo Ruangah February Ahcun 500,000 An Thi Kho

Covid-19 zawtnak U.S a phanh ka tein CDC doctors le scientists le NIAID (National Institute of Allergy and Infectious Diseases) director Dr....