US Ummi Nih Theih Awk

Ramdang in USA rat tikah, ramchung luh tik le luh hnu ah, khuasak tuntuknak kong hi Orientation thatein tuahter hmasat asi. Ramdang in sianginn kai le riantuan i rat tik zongah orientation a kan tuahter. Refugee in a rami hna zong, USA luh hlan ah orientation an tuahter ta hna. USA zong ah "Cultural Orientation" tiah tuahter than asi. Acheu cu inn ah an in leng hna; acheu cu zungah an tuahter than hna. Cucu USA um tik i, theih, hngalh le tuah a herhmi pawl kongkau chimh asi. A herhmi a tam tuk nain buainak tambik a chuak khomi tete van tial ka duh. 

1. Address change

Address change hi (3) tuah a hau. 

(a) Pakhat cu INS cozah lei ca asi. Cucu Form AR-11 asi. Na umnak inn na thial paoh ah cucu fill up i kuat ding asi. Citizen nan si hlan lo. Abik in Green card nan hmuh hlan ahcun, Address change tuah peng ahau. Green card a vaivuan kho. Na kong an in hlat i an in theih khawh lo ahcun Address change tuah lo ruang ah fak pi in dantat khawh asi.

(b) Na ca a tlau ngak hnga lo le a vaivuanhnak hnga lo Sataih (post office) ah address change tuah a hau. Hihi thla 3 tiang ca an van in kuat khawh. A caan ahcun a kum in an kuat khawh. Online in usps.com ah address change tuah khawh asi. 

(3) Bank, sekhan, sianginn le Food Stamp zungah na address thar na thlennak na chimh hrimhrim hna ahau. Abik in food stamp zung le sianginn chimh a hau. Thial cangka ni (10) chungah thlen a herh. 

2. I-94

US a lutmi dihlak I-94 hmang in a lutmi caah I-94 hi a biapi bikmi ca asi. I-94 nih "Zei bantuk in dah USA na luh? Na sining zeidah asi?" timi a langhtertu asi caah, mah ca lo in zeihmanh tuah khawh a si lo. I-94 thlau le hrawh sual i thlen ahcun atu lio ah $330  adih. I-94 hi Refugee ca ahcun kum 1 lawng a nung. A ruang cu kum khat a tlin bak in Green Card sawk ding in an system ah an tuah caah asi. Cucaah USA ah thla (11) nan um ahcun green card kong tuaktan le tanlak a hau. Culoahcun license le work permit ah harnak a um kho. Ohio cu Refugee caah work permit card a hauh lo caah a pawi lo nain, ka dang States ahcun work permit lo in rian na tuan khawh lai lo caah, green card kha hmuh hrimhrim a herh.

3. Medicaid 

Refugee Medicaid hi a policy aa thleng lengmang i, nihin policy hi hmai zarh ah a hman lai ti khawh asi lo. Ruah lo pi in an thlen khawh. Nihin ni sining ahcun Refugee medicaid hi kum 7 chung tiang lawng sawk khawh asi. Cucaah greed card ah na thial lawngah medicaid hmuhnak a lam a um. State pakhat le khat an phung aa dang kho. Cozah ta asi pat ti in a herh lo nak ah sizung le sekhan piah lengmang hi, cozah nih tha an pek tuk lo caah, cozah zawnruat bu tein medicaid hman zong thil tha asi. 

4. SSI (Social Security Income)

SSI hi pumtlinglomi si ruang le kum tlingmi sifakmi si ahcun sawk le hmuh khawh asi. Refugee si ahcun US vawlei na lamhni le caan bak in an rel i, kum 7 tiang lawng hmuh khawh asi.  Citizen na si ahcun na thih hlan lo asiloah na zawtnak in na dam hlan le rian na tlaih khawh hlan lo asiloah income na ngeih hlan lo hmuh khawh asi. Ohio ahcun hihi a tha ngai. Income ngeilomi single nih thla khat ah $733 hmuh asi i, nuva income ngeilo mi caah $1,100 hmuh asi. $401K hna a khawnglomi le pension a ngeilomi caah ahcun hi income le foood stamp hi an donghnak bochan dingmi thil an si. Cucaah citizen na si hrimhrim lawng ah hmuh peng ding a fiangmi asi.

5. Citizen

Refugee sinak in kum 5 ah Citizenship sawk khawh asi. Ramleng in a rak lutmi hna nih nan hmuhmi citizenship khi, "naturalization tuah" ti asi i, US ram chung citizenship he aa khat dih lo. Sualpalhnak ngan taktak na tuah i, ngaihthiam khawhlomi asi ahcun "khi citizenship khi revoke tuah khawh asi." Hrawh piak khawh asi. Cucaah citizen ka si pat i, sualnak license pek asi lo ti kha theih a hau. Amah belte cu US citizen nih an hmuhmi a khunhazi vialte na hmuh khawh dih ve. Vote pek khawh asi i, ramdang ah US Citizen in duh paoh khual tlawn khawh asi. Acunglei ka tialmi food stamp, medicaid, SSI te hna zongah hmuh khawh peng asi caah, citizen si hrimhrim a herh.

6. Haa Tuah Duh Tikah

Cozah nih an in pekmi medicaid cheukhat cu haa a cover mi aa tel. A cheu cu Haa a cover mi a tlawm deuh. An i khat lo. Haa tuah hi a man afak tuk. Cucaah mediciad na ngeih lio ah tuah ding asi. Haa na tuah tikah "partial" timi phawi khawhmi le lak khawhmi 'haa-lem" khi free in an in tuah piak khawh. Khi haa khi kum 8 khan in an in serpiakmi asi. Cucaah na haa na tuah tikah kum 8 chung cu cozah nih na ser ciami haa kha an in pek piak ti lai lo. Cucaah na haa kha tha tein na kilven ahau.

7. Travel Document (TD)

Greencard na ngeih hlan in siseh, na ngeih hnu ah siseh, travel document khi sawk khawh asi. Na tlawn duhmi ram ah na kal kho. Na tlawn duhmi ram nih an ngeihmi policy aa dang cio. Malaysia na tlawn duh ahcun a tlawmbik ah thla (6) chung a nungmi Travel Document ngeih lawng ah Malaysia Visa sawk khawh asi. Kal duhmi ram visa policy kha tha tein theihthiam le na TD zei can dah a um rih timi theihthiam a hau. 

8. Medicaid Hman Ningcang

US hi sizung piah man a fak tuk. Abik in Emergency kal khi a fak khun. Cucaah a zual tukmi na si lo le ka thi sual lai ti phan dingmi thil asi lo ahcun, Urgent Care ah kal hmasat u asiloah Family Doctor ah appointment tuah u law Family Doctor ah i piah u ti hi a kan cawnpiakmi asi.Urgent care ahcun piah man ah $100; $150 ti bantuk lawng adih. Test nak zong a man aa deng. Emergency cu "aa khawngdengmi, a thi chuakmi, mizaw a zualmi, a thi sual lai ti phanmi ca" asi caah, a man a fak khun.  Emergency kal hnu ahcun a tlawmlei ah test an in tuah ahcun, $3000 cung paoh a dih kho. Acheu cu Urgent care ah zoh khawhmi hna an rak si ko. Cucaah cozah nih Urgent care piah hmasat i, cuka nih an ti khawhlo lawngah Emergency kal ding hi tha an pek. Tangka tam tuk dih ding khi an duh ve lo. Cucaah kan mah sining tha tein zoh i, cozah ca zong tuaktan i, cu hnu ah zei sekhan dah ka piah lai timi kha bia tha tein khiah i kal ah a tha.

9.  WIC (Women, Infant and Children) Program

Hihi income a tlawmmi caah an tuahmi asi. Nu nau an pawi lio caan ah an vaitamin a chamhbau sualnak hnga lo le ngakchia kum (5) tang han an taksa le vitamin a chamhbau sualnak hnga lo caah, an tuahmi thil asi. Cozah nih hi program caah tangka billion in an dih zungzal. Naupawimi nu, nauno cawm le nau hi cozah nih biapi tuk ah an chiah caah an tuahmi asi. Cucaah WIC a hmumi hna nih, ningcang tein hman ve a herh. "Hman lo cu a pam" timi ruahnak ngeih ding asi lo. Na hman lo ahcun cozah tangka a rak i hmang ve lo. Cozah bawmh asi ve. Cucaah na ei duh lo mi hna "a pam" timi ruahnak in lak ding asi lo. Na ei duh lo mi cawk lo ding asi. Na ei taktak dingmi te lawng cawk ding asi. Cawk tung i duhpaoh in hlonh ding le ningcanglo in tonghtham ding asi lo. "Pekmi mipi caahcun a free nain cozah caahcun a free lo." Tangka tampi an liammi asi.  

10. Thingram le Theikung Dawt Aherh

USA i Lai le Karen khua tampi ah thingkung le theikung an tonghtham ning a dik lo ti asi. Thei zong an zian dih ti asi. Thingkung zohchia in an um ti asi. Hmun tampi ah complain an hmu cang. Cucaah lamkam i a ummi apple, thei le tuktak hna hi kan lawh lo le purhsupsap lo a hau. A zoh a chia. An ram nunphung asilocaah ralrin a herh. Khi thei tuktak lawh ruangah tangka tampi kan khong hlei lo. Cucaah innlak thei le lamkam thei hna hi banh lo a herh. Cun thingkung zong dawt le zohkhenh a herh. Kan fale an umkalnak ah thinghnah le pangpar hna dehter lo tein zohkhenh thiam a herh.

11. Ngatlaih Ningcang

USA zongah nga tlaih khawh asi. Sio khawh an si. Mi pakhat nih sio pakhat lawng hman khawh asi. USA ram minung tam deuh cu an phung an zul. Nga a hme tukmi tlaih an duh lo. Lehmah in an tah hna. Nga a siomi tam deuh cu nuam sul in an sio hna bia asi. An tlaih hna i an thlah than hna. Cun tiva le tibual tampi ahcun, "tlaih lo ting" timi an hualmi nga tampi an um. Cucaah kha bantuk nga kha zuah an herh. Cucaah USA kan um tikah, "SUR" hna hi cu hrawn lo ding asi. Hi tluk ram thangcho i surpi he hna i chawh timi hi, a zoh a dawh lo tukmi le zohchia tuk thil asi caah, hrial ah a tha.

12. Ramcung In Kal Lo Ding

USA ah hin lam a um bak lo nak dah ti lo cu, ramcung in kal lo ding asi. Kalnak lam a um ko ahcun lam hrawn hi a tha. A cheu inn cu an area lamh hi an duh bak lo. Kan fale zong mi innkam kan um tik ah, mi ramcung ah chawhter lo le kalter lo hi cawnpiak an herh. Mi ram an lamh ahcun, "Traspassing" timi upadi in tazacuai khawh asi. Misualmi cu meithal kah hna an hmang i, a thimi zong an tam ngai cang. Mei thal kah zong ah a caan ahcun cozah nih palh ah an chia tawn hna lo. Fir hmuh hna ah a kal tawn. 

13. Innkam Ah Zu Din Lo Ding

Kum 21 si hnu ahcun zudinnak nawl an ngei. Asinain yat-kuat a zohchiattertu thil tuah hi cozah nih an duh lo. Report um lo ahcun, khawika zuu din zongah USA cu a free mi ram asi caah, na din men ko lai. Asinain buainak pakhatkhat a chuah sual ahcun, zu dinlonak hmun zudin cu, azizut ning aa dang cang. Laimi hi innleng, thingkung tang, hnawmpawnkam tibantuk hna ah, abu in zudin kan hmang. Hihi a zohchia taktakmi thil le US cozah upadi nih a duhlomi asi caah, baar asi tunglomi hmun khualak sawhsawh ah, zudin hi hrial a herh.

14. Thitumhnak Kong

US ahcun Court ah thitumh hmasat a hau. Cu hnu ah church ni 30 chungah ah tuah asi. Cun court ah kal than i judge nih minthut piak asi. Cutiang in tuah a herh caah thitumh tikah caan pek le ningcang tein tuah hi a tha cemmi asi.

15. Food Stamp Kongkau

Food Stamp zungah ka va kal tawn. Interview ka hei tuah pah tawn hna. Caseworker pakhat nih a cheu cu minung 1,000-1,400 case hna kan tlaih an ti. Cucaah an rak chai ve lo. Cucaah thil pakhat tuah tikah ni 20-30 caan a rau. Cu chung i thawngpang um lo ahcun lungsau tein hngah ahau. Hmuh zawkdawk duh ruangah atu le tu va kal khi, "hnahnawh pek" ah an ruah i, an i lawm lo. A changchang tein a kal tawn ko caah, lungsau ahau. A caan a zaa ko cang nain a chuah lo ahcun va hal zong a herh ve tawn. Philh sual le daithlan sual zong a um kho. Case worker an i dan cio caah, midang food stamp a thih lo i nang na ta a thih zongah kan caseworker aa dang timi theihthiam ahau. A stickmi cu upadi ningtein an zulh lai i, a hmuh zong a har lai i, phih zong an hmang lai. A daitlang mi cu interview zong au lem lo, tangka zong thum lem lo in, saupi hmuhter khawh asi. Asiloning in na hmuh sual ahcun a hnu ah a karh he chamter than khawh asi. 

16. Apartment Hlan Tikah

Apartment hlan tik ah na hlan hnu ah an policy aa thlengmi a um kho ve. Chuah le thial na duh ahcun, apartment tam deuh cu nan chuah hlan ahlankan ni 30 asiloah ni 45 asiloah ni 60 in "ca na tial lai i na pek hna lai." Ka lawng chimh cu biapi le biatak ah an chia lai lo. Cucaah an tining ni tein na tuah ahcun na caah a tha lai. Apartment hlan tikah, "Na ID cung min le cachoh min khatte in tial. Culo ahcun manager nih min a thut hnu ahcun remh a fawi ti lo. 

17. Motor Muko Tum Hrial Ding

USA hi ih caan sift aa khat hna lo. A har ngai. Cucaah kan pawngkam cio ah dai tein um a herh. Cucaah motor muko tum hna kan i ralrin a hau. Mi auh duh tikah, telephone, inn kingh le bell rinter in auh ding asi. Motor horn tum in auh ding asi lo. Cun mi motor a zulmi nih cun, auh hau lo in ready tein zoh le chauh colh ah a tha.

18. Rawl Ei Tikah

Chunhthahnak kan ngeih tikah ah leng i rawl ei ralrin a herh. Thitumh, nauchuak, innluh, thihloh, puai tuah, biaknak lei ni sunglawi tibantuk caan i eidin kan ngeih tikah, innchung le innhnulei ah ei ding asi. Inn hmailei mizapi hmuhnak ahcun kheng, rawl, bell he i chawh cu a zoh a chia ngai. Yatkuat caah azoh achia i, midang kan hnursuan hna asi. Midang caah siaremnak in kan eidin a biapi ngaingai.

19. Adinglomi Thil Tuah Lo Ding

Medicaid, Food Stamp, Tangka le cozah bawmhnak dangdang sawk tikah a dinglomi thil tuah lo ding asi. Lih le hrawkhrawl in thil tuah lo atha. Dinnak hi caan sau caah a tha cem. Rian a um ko le atuan kho si ahcun, Unemployment benefit te hna sau tuk ei timh zong a tha lo. Insurance hna ningcanglo in claim te hna zong a dinglomi thil an si. Income Tax tuah tik zongah ding tein tuah ding asi. Mi fa hna i benh lo ding le kan fale hna midang benhter lo ding asi. Krihfa zumhnak le nunnak he aa kaih lo caah, kan hrial dingmi an si. Cun cozah zong ningcang loin kan eihmuar ding asi lo. Cozah aa rawk ahcun kan mah ca cio ah ahar ding asi caah. 

20. Food Stamp Ningcanglo In Hman Lo Ding

Food Stamp hi, sifakmi caah eidin bawmhnak caah an tuahmi asi. Nifatin nunnak ah a um lo ahcun asi kholomi thil-eidin tirawl- ca bak i an tuahmi asi. Cawk khawh dingmi cazin tha tein an tuahmi asi. Eidin asilomi paoh cu a caw kho ti lo. Sihmanhsehlaw, ningcanglo in a tuahmi hna nih cun, eidin asilomi ca zong ah an hman. Cu bantuk a hmangmi hna cu mi tampi harnak an tong cang. Somalia dawr zong tam ngaite an phih hna i, Columbus hmanh ah dawr (2) an khar piak cang hna. Krihfa nunzia he zong aa kaih lo caah, ningcanglo in thil tuah lo ding asi. Cucaah dawr tuah tik zongah, food stamp hna ningcanglo in hman lo ding a biapi tuk. Zuartu le cawtu tuanvo kan ngei veve. Zuartu le cawtu nih Food stamp ningcanglo in hman lo ding asi. 

21. Himnak Abiapi

Khualak na chawh tikah tangka fang tam tuk keng hlah. Social, I-94 le Green Card i ken hlah. Tangka fang 4/5 cu i ken peng. Misual he nan i ton sual i, na tangka siseh, phaisa bawm siseh an in hal ahcun va pe ko hna. Misual cu fangkhat hnih ruangah mithah an ngamh ko. Na tangka cu hmuh than khawh asi. Na ID le Credit card pawl cu an hman manh hlan ah thah khawh an si ko. Tangka, ID le Credit card nakin na nunnak kha a let tam tuk in a biapi deuh. Cun zan ah lam hmemi va zul hlah; burbuk tamnak le lam mei a muimi va zul hlah. Mifir cu burbuk le amuihnak ah um an duh khun. Aherh tuk lehpek lo ahcun, zan tlai hnu ah leng chuak hlah; dawr kal hmanh hlah. Dawr na kal hmanh ah innka he aa naihnak bik ah motor va park. Motor chung na luh cangka in motor vialte va hrenh dih colh. Cun zan ah na innhmai i "security light" va ceuter zungzal. Nan chungkhar himnak caah a herh tuk.

22. Motor Mawngh Tikah Ritnak Din Lo Ding

USA ah zurit bu motor mawngh ruangah kum khat ah million in minung an i khawng; thawng tampi an thi. Motor tam tuk aa rawk. Cucaah "Motor mawngh ahcun zu din lo a hau i, zu din ahcun mawngh lo a hau." Cucu motor mawngmi hna caah chinchiah dingmi bia asi. Kan mah kan rit-hai ruangah midang amah tein dai tein a ummi harnak va pek cu, a pawi taktak. Zurit bu motor mawngh ahcun mithah lainawn khawh asi caah, motor mawngmi kip nih ritnak sii paohpoah hrial a herh. Ohio pa pakhat cu, American citizen asi nain atu le tu OVI in an tlaih caah a thih hlan lo license an phih. Voikhat cu interview an tuah i, "Kei cu nung nain ke ngei lo bantuk ka si ko cang" tiah a ti phah. Zu le si-ai rit bu in motor mawngh i harnak ton sual ahcun, thih hlanlo "Nung nain ke ngeilo bantuk si khawh asi."

23. Kum Tlinglo He Suallo Ding

USA ah ngakchia thah, tlaihhrem le ngakchia fir a tam tuk caah, ngakchia he pehtlai in an phunglam a reng taktak. Dantat zong a fak tuk. Nu zong, pa zong nih kum tlinglo he ihti a ngah lo. Aa duhmi si zongah, aa duhlomi si zongah ih-ti a ngah lo. Hi ruangah saya te, sayama te tiang harnak a tongmi an tam tuk cang. Acheu cu thih hlan lo thawng hna an pek hna. Acheu cu kum 20; 30 te hna thawng an pek hna. An kum aa no-can tuk ahcun tlaihhrem ah an chiah. Tlaihhrem i chiah hnu ahcun, tih a nung tuk cang. Tazazuai, thawngthlak, dantar, computer ah online in "tlaih-hrem hmang a si" tiah a hmanthlak he cuanter khawh asi i, minung nung nain thih tluk in an tuah khawh hna. Cucaah nu si ah, pa si ah, kum tling lo he ih-zau le uar hman lo ding hi, a biapi taktak. Nun chung harnak ton khawh asi. Ohio pa pakhat cu, kum tlingmi nu 3 a inn chung ah kum tampi a hren hna i, a ihpi hna ruang ah, an tlaih i, kum 1000 thawng dan an rak pek bal. Cutluk cun tlaihrem hi tih anung.

24. Online In Sualnak Hmanthlak Kuat Lo Ding

USA hi a luat ngaimi ram alo nain a muru ah upadi an rengh taktaknak ram asi. Huaha lo te ah thil pipa taktak ah aa chuah khomi ram asi. Nihin ni ah minung tampi an i chuahsualnak cu Online in nu le pa sualnak hmanthlak le video te hna i kuat ruang ah a si. Computer cung ah "kum tlinglo mi nu le pa sualnak tuahmi hmanthlak le video zoh khawh asi lo." Cucu upadi he aa ralchanhmi asi. Hi ruang ah, Columbus Children's Hospital Medical doctor zong (2014) ah harnak a tong; a rian an phuah i, thawng an thlak. Nu le va zong an i then phah. Hi ruangah sianginn saya/syama tampi zong harnak an tong cang. Abik in "Child pornography" timi ngakchia kum tlinglo mi hna, sualnak he aa pehtlaimi ngakchia hmanthlak le video tuah sual citcet ahcun lohnak asi. Zeicatiah FBI nih suimilam 24 chung "Child pornography" hi an venmi asi. Na download bak in khawika computer in dah aa download ti kha theih khawh asi caah, FBI he i ton sual a fawi tuk. A cheu cu palik an si nain, aa zuarmi pungsan hna in an i tuah i, mi an hlen hna i, an rak tlaih tawn hna. Cucaah catang sangsang le medical doctor hmanh sur i nga a awh bantuk in a awhmi an um theu.

25. Mipi Hrawmmi Hmunhma

USA ah mipi hrawmmi hmunhma (public area) hi mah duhpaoh in nunnak ah va hmang hlah. Nangmah ca lawng asi lo ti kha theih a hau. Mipi area cu zapita asi caah upat a hau. Tahchunhnak ah,pangpar dum, parking lot, sianginn, dawr parking, saram dum, nuamhnak, lamkam, sizung tibantuk zapi hmuhnak le hrawmmi hmun ah, zuu din khawh asi lo; nu le pa sualnak tuah khawh asi lo; ritnak sii tongh khawh asi lo; zunzun le ek-ek khawh asi lo. Cil chaak hmanh an duh lo. Zapi hrawmmi area ahcun na motor chung hmanh ah, beer le zudin a ngah lo. Parking i zudin ruangah Laimi tlaihmi an tlawm ti lo.

26. Thil Fate Zohchia Ngaimi

US le Kawlram hi kan nunphung aa lo lo. An nih cu rawi ei lio hnaphnih hna pawi ah an chia lo nain, "mi hmuhnak  le mi hmaika i cil thukthuk chak cu fihnung le hruh ah an ruah." Cilchak tikah, "mi hmuhnak le khengtawlnak ah chak lo ding asi. Khak zong thangtuk in chak lo ding asi. Khualak ah cakuakbul le hnawm hlonh lo ding asi. "No littering" tiah an tialmi ca cu hnawm thlak lo ding ti asi caah, cu hmun hrimhrim cu dantat khawh asi. Pa nih cn lungzi pi he hna khualak chawh lo ah a tha i aa dawh. Nu le pa kemh ah rel sual a fawite. Ralrin a hau.

27. Chungkhar US I Auh Duh Tikah

US ah chungkhar auh ning a phunphun a um. Refugee le asylee asimi nih cun I-730 submit ding asi. Citizen asiloah Green Card in a ummi nih cun I-130 hmanding asi. An i lawh ngai caah palh sual khawh asi. I-730 cu fee a um lo nain I-130 cu fee a um mi asi. A fee cu kum chiar in an duh ahcun an danter khawh.

28. Rian Thial Tam Tuk

Na riantuan a tlamtlin ko le na nuamh ko le na lung a aw ko ahcun rian va thial tuk lem hlah. Rian thial tuk hi credit chiatnak ngai asi. Mi zong a lem i, rian voikhat thial ahcun thial than lengmang asi. Na riantuannak kha 401K hna a um ahcun pension tiang tuan i zuam law, tampi na hmuh lai. 401 K hna a umlomi le benefit umlomi rian na tuan ahcun K.65 hnu ah food stampzung ah cai ko in thutnak asi. Mifim cathiam ti zong aum lo. Na riantuanmi ah tangka na khawn khawh fawn lo, na riantuanmi ah 401 K zong an ngeih fawn lo ahcun, tangka khawnnak ding a lam a har ngai.

29. Caan Liam Theih Manh Asi Lo

USA bantuk ram nuam ahcun caan liam theih manh asi lo. Ruah lo kar ah kum kuahra an liam ko. Cucaah na caan kha tha tein hman i zuam. Va ngeih za na si ahcun va ngei; nupi thit za na si ahcun nupi thi; te le fa ngeih za na si ahcun te le fa ngei. Culoahcun na nunnak ah ngaichih a fawite. Ngaknut le tlanval cu vuai ti a um lo i, na theihlo karah "apyo-gyi le lupyo-gyi" ah na chuah colh lai i, na tarlei ah lungretheihnak le ngaichihnak in na khat sual lai.

30. Yes & No

Laimi cu van chonh paoh ah, fian setsai lo zong ah, "Yes" ti kan hmang. Na theih fian lo ahcun "Yes" va ti hlah. "No" zong va ti hlah. "Na chimmi ka thei lo" tiah va ti ko. Zeicatiah "Yes" le "No" nih chim na palhmi nih harnak nganpi an pek khawh.

31. US Ah A Fiangmi Thil (2)

US ah a fiang bakmi thil (2) a um. Cucu nan nun ahcun (1) Tax na pek hrimhrim lai; (2) Na nun ahcun na thi hrimhrim lai. Cu (2) cu aa fiangmi bikmi an si. Cucaah na nun paoh ahcun Tax hman tein va pe law na caah a tha lai i, na lung aa lawm lai. Tax hman tein na pek lo ahcun, "Na thih hnu zong ah an in cawh thiamthiam lai. Na va pek le pek lo cu kong dang." Na nun ahcun na thi te hrimhrim lai" timi aa fiang. Na thih ko lai caah, "Na thlarau vanram phan ding in va zum ko. Zeitik hmanh ah na chir lai lo."

32. Upadi Atam Tuk

US hi upadi a tam tuk ti va philh hlah. Upadi sertu hmanh nih an hngalh cawk lo tiang in upadi an ser ti zong va philh hlah. Cucaah Democracy ram asi? Zalawnnak ram asi ti in va chawiper tuk hlah. Upadi na buar ni ahcun, demoracy le freedom an um ti lo timi va thei zungzal. A ngaingai tiahcun "Democracy le Freedom timi hna hi, upadi chung ah a ummi democracy le freedom an si" timi va philh hlah. 

33. Tlum Lo Khawh Asi

Mitha caah cun vawlei vialte hi an ram a si. Mitha lo caah cun vawlei ah hmuhma a um lo. Mitha cu an ram a kau tuk i, mithalo cu an ram a bi tuk. Hihi tha tein va ruat hmanh. Minung hi abuaktlak in kan pum area hi, pe 1X6 kan si. Acheu cu pe 1X5 kan si. Kan minung pumsa area tuak tikah a fa tuk i, vawleicung hi kauhkauh hmunhma ahcun tlum lo nak ding hmunhma a um lo.

Sihmanhsehlaw, kan sual, kan thatlo, mi he kan i tlaklo, hawi he kan i remlo, midang duhnak zoh thiam lo in mah duhnak lawngte in khuasak, midang siarem le remlo zong ruat lo in, mah siarem ning lawng tein um ahcun, aho he hmanh i umti khawh asi lo. Cu bantuk a sualmi caah  cun khawika hmanh ah i tlum khawh asi lo. Kan pum cu pe 1X5 te hmanh va si ko sehlaw, USA pumpi nih tlum lo khawh asi. Vawlei pumpi nih tlum lo khawh asi. USA zong nih tlum lo, Vawleipumpi zong nih tlum lo ahcun Vancungkhua zong nih tlum khawh asi ti lo. Cucaah cu bantuk minung hna caah cun tlumnak hmunhma pakhat lawng a um. Cucu "HELL" lawng asi. Hell hmanh nih tlum khawh lo ahcun tlumnak ding a um ti lo!!!

34. Welcome Tu Pahnih

Zei bantuk minung na si zongah va porhlaw hlah. Na ruam va kai hlah. Tuang va khawng hlah. Va puarhrang hlah. Mi zeirel lo in va um hna hlah. Na rumnak, na dawhnak, na larnak, na fimthiamnak, na thawnnak hna kha dongh an thiam timi va philh hlah. Zei bantuk minung na si hmanh ah, na taksa cu, "atanglei thil" te nih a ka don peng ko timi va ruat zungzal. Cu thil te nih suimilam 24 chung an don peng ko ti va philh hlah. Cucu "Thihnak Thlan" (grave) asi.



                                           

Asinain hihi va chinchiah zungzal. Thihnak thlanmual pin lei ah, Jesuh zummi hna caah cun ruahchannak hmun a um rih. Cu hmun cu zungzal nunnak vanram asi. Cu vanram nih cun, Jesuh zumtu dihlak cun a don zungzal ko hna ti zong va ruat zungzal.

                     
                                              Zumtu dihlak hi vanram nih a hngah ko hna

Rungtlang Theology

Rungtlang hi Lairam tlang dawh bik asi lo nain, Lairam khualipi Hakha umnak tlang asi caah, aa dawh khun le rem khun in hmuhmi tlang pakhat asi. Asang bik zong asilo nain a min  athang bikmi tlang asi. Hakha cu Siangbawi te nupa nih mission riantuan an thawknak hmunhma asi caah Laimi Krihfa tuanbia ah a biapi bikmi khua asi. Hakha a min than rup in, Runtlang zong cu a thang ve.

Hlan deuh ahcun, Rungtlang par ah vailamtahtung nganpi an rak bunh. Cu vailamtahtung nih Hakha hi a rak dawhter tuk. Cu lio Rungtlang cu dawhnak in akhat; rumra a ngei; mi thinlung a hlang. Alang in van hmuh bak in, Hakha khua cu Bawipa dawtmi khua asi timi kha hmuh khawh asi. Rungtlang le vailamtahtung nih Hakha an rak dawhter taktak. Cu vailamtahtungpi an phurmi cu, kan Lai miphun caah thil pawi ngaingai pakhat asi.

Rungtlang kong hi tang (3) ka kai lio in ka rak theih hmasat. Ka unu Nawn Nawn cu tang 3 ka kai lio ah Kakha a kum in a rak um. A rak tlung i Hakha a lianh ning, a nuamh ning le Rungtlang dawhnak kong kha a rak kan chimh lengmang. Hakha hmuh ka ngaih tluk tein Rungtlang hmuh zong cu ka rak i ngaih. "Zeitik dah ka hmuh khawh te hna lai?" ti khi ka ruat lengmang.

Ni le caan an liam ziahmah. 1980-81 ah Thantlang ah sianginn ka kai. Sianginn khar cangka in Thau kan um lio i ka hawipa Za Thawng he Hakha cu kan rak tlawng. Anih cu Hakha ah sianginn kaimi a rak si. Thantlang ah a rak tlung i, Hakha lei ahcun kan rak kalti. RTC lutawi kan rak i cit. Cucu a voikhatnak bik RTC ka cit le Hakha ka tlawn cu asi. Lam hlun lio arak. Vankhamtlang tuanbia hna ka rak theih tukmi asi caah, hmuh lai ka ngaih tuk. Thil ka hmuhmi paoh hi ka caah an thar i, a nuam tuk in ka rak thei.

Hakha ah zarh (2) ka rak cam. Kan chungkhar Tleicia Pu Lai To le Pi Iang Chin te inn ah ka rak i thum. An rak ka dawt i, ka rak i nuam ngai. Rungtlang kai cu ka duh tuk i, Khuathar Thla Thio nih a rak ka kaipi. Rinni zingka tein chuncaw kan i funh; tidur kan i ken i, Rungtlang cu kan rak kai. Paliklen lei in kan kai. A cho ngai nain tlangpar phak le vailamtahtung an phunnak hmuh lai, Hakha le adangdang khua cuanh lai ka ngaih tuk caah, thadit ka rak thei lo. Tlangpar phak zawkzawk rumro ka rak duh. A hngah bak ka hgnak kho lo. Kan thaw a suk in aa su nain tlangpar phak duhnak thinlung ruangah, baat kan rak thei tuk lo.


                                                Rungtlang le Hakha Khua

Tlangpar kan phak tik le kan thut tik lawngah, zeitluk in dah thazaang kan rak chuah i, zeitluk in dah ka thlan a rak chuah ti kha kan van i fiang. Kan rak baa taktak. Kan kai lio ahcun, tlangpar phak kan duhnak nih a kan tei. "Kan duhnak le huamnak thinlung nih a kan mawngh." Phundang in chim ahcun, tlangpar phak duhnak "thlarau" (spirit) nih thazaang a kan pek i a kan thawnter. Cucaah baat zong kan rak theih lo nak asi.

Cuticun Vailamtahtung hram kan van phan. Kan i din i kan thaw kan chuah. Thal chuakka thlihir a kan chem i kan thlan cu a van dai thliahmah. Tlangpar in khua cu kan cuan. Hakha cu kan tang teah tili dil bantuk in aa dil. Lunginn pi, Paliklen Tidil, Pyidawtha, High School, Sizung, Haihlan, Nawi, Chin-oo-sii le Certual hna kha fiang tein an lang khun.

Chaklei ah, Hniarlawn, Nabual ke khua fatete a dang kan hei hmuh pah hna. Locul pumh lio caan asi i, khawn mawka ah meikhu tete kan hei hmuh hna. Meithang a zaam pah i, lung a rak leng tuk. Falam khua pawng tiang a rak lang. Kan khualu tlang Thau Tlang tiang in a lang i, kan ngakchiat lio i, Hmanleknakbo timi in Rungtlang kan rak cuanh le kan hngalh khawh lo kha ka van thei ruangmang.

Tlangpar kan phak cun kan taksa, thinlung le thlarau aa din ziahmah. Lungthin a dai. Hna a ngam i, a nuam. Zeihmanh ka ruah khawhmi a um ti lo. Lunglawmhnak lawng te asi. Tang 3 ka si lio tein hmuh ka duhmi tlangpi cu ka hmuh cang. Ka saduhthah a tling. Ka thinlung a daih lawng silo in ka nuam i, ka lunghmuih. Ka lungdi a riam. Ka thinlung tein kum tam tuk ka hlam cangmi Rungtlangpi cu ka ketang ah ka van chiah ve cang. Tang 3 kan kai lio i, "Taung-gyi pha-wa oah" timi "Tlangpi cu zeitluk hmanh in sang sehlaw, kepha tang ah a um ko" timi kha a ka nunnak ah ka van theih fiang.

Vailamtah hram kan phak i, Rungtlang nih zumhnak theology pakhat a ka ruahter. Cucu "khamhnak kong" asi.

Vailamtah hram kan phak tik ah, ka sining ka van i hmu chuak. Hi vailamtah hram kan phaknaknak ding caah, tlanghram kan umnak Sizung sang in i thawk a hau; tlangpar phaknak ding caah caan saupi kan rau; lam a chukcho kan hrawng; a kawi i a ngerhmi le a ding taktak in a chomi hrawn an hau; khawn maw ka ahcun ramphur tlaih in kau a hau. Tlangpar phaknak ding caah thazaang chuah le zuam a hau; thlanti a chuah a hau i retheih a herh; rawltam le tihal tuar a hau i, harnak tampi kan ing ti kha ka hmuh. Kan pumsa nih a tuak cikcek hnu lawngah Runtlang par phanh khawh asi ti ka fiang.

Khua ka ruat than. Krihfami hna nih "Khamhnak hmuh ding hi fawi tuk kan ruat sual maw? Jesuh nih Calvary tlang ah vailamtahtung aa punh i vailamtahnak a huah hi a har taktakmi asi.Cu harnak vialte a tuar hnu ah a kan pekmi khamhnak hi man deng tuk le din tuk in kan ruat sual maw?" ti ka ruat.

Keimah le keimah bia ka halmi le fiannak ka pekmi cu hitin asi: "Rungtlang par phaknak ding caahcun kan thinlung nih a duh le a huam a hau i, cu duhnak le huamnak nih kan taksa kha temtuarnak a pek cikcek dih hnu lawngah, Rungtlang par vailamtahtung hram phak khawh asi" timi ka fiang.

Cu ve bantuk in "Khamhnak kan hmuhnak ding caah, duhnak, huamnak le taksa tem innnak pei huah ve a hau hi?" timi ka fiang.  Cu cangka in khamhnak kong ah fiannak thar ka van hmu. "Khamhnak hmuhnak ding caah harnak tampi kan in a hau? Harnak le teminnak um lo in khamhnak hmuh khawh ding arak si lo?" timi ka fiang.

Cucaah Paul nih cun "Pathian Pennak chung luh awh ah harnak tampi kan ton a hau" (Lam 14:22) tiah atinak a si. Rungtlang cung vailamtah hram phaknak ding caah, harnak tampi tuar a rak hauh ve bantuk in, Paul te zong nih Pathian khamhnak an hmuhnak hnga thawntlak le luhhloh tiang in harnak an rak tuar ve. Khamhnak hi theihthiam ahcun a man a rak fak tuk.

Mi tampi nih cun Krihfa si le pianthar hi deng tuk le fawi tuk in kan ruah. Krihfa zumtu si man le pianthar man hi cawi a hau ve timi kan ruat lo. Cucaah kan duh caan ah Krihfa zumtu kan si; kan duh lo caan ah zumtu kan sinak kan kaltak; kan duh caan ah piangthar tiah kan i au i kan piantharnak hi, zaal bai in kan i bai. Kan duh lo caan ah kan pianthar hi zaal chiah in kan chiah tak.  Cucu zumtu dirhmun asi bak lo. Pathian duhning zong asi fawn lo. Pathian pennak chung hi a nuamhnak le fawinak lawng tein luh kan i tim.

Pathian Pehnak chung luh hi a fawi lo caah, Jesuh nih cun, "A hohmanh zulh a ka duhmi cu amah le a vailamtahtung i put in ka zul hna seh" tiah a rak tinak asi hi. Khamhnak hmuh cu kan duh nain khamhnak ca ding ah tem-in cu a rak fawi lo. Rungtlang par phak ding cu kan duh nain mi tampi cu Rungtlang par kai kan huam lo bantuk asi. Rungtlangpar vailamtahtung hram phak duh ahcun, temin, retheih, thlanti chuak in thadirnak tuar a hauh bantuk in, Pathian pennak chung luh awk ah harnak kan ton a hau ve.

Tlangpar kan phak hnu ah kan kai lio kong ka ruat than. "Kan rak baa tuk ko nain kan baa lo" ti in kan rak ruahmi kha, "duhnak le huamnak thinlung ruangah pei asi ko hi" ti ka fiang.  Thlarau khamhnak kan hmuhnak ding caah, vailamhtung hram phaknak ding caahcun, "duhnak le huamnak rak ngeih a herh." Cu caah cun pei, mi tampi cu "Krih dawtnak an rak theih taktak hnu le hrinthan hnu ahcun, Bawipa rian ah duhnak le huamnak an rak ngei i, hi caah pei thadit an rak theih lo hi? Zan an rak dei khawh hi? Zan tampi peh in thawngtha an chim khawh hi? Bawipa caah thawngtlak le thahnawn an rak in ngam hi? Bawipa caah sifah le harsat an rak tuar ngam hi?" ti kha ka ruat.

Vailamtah hram kan van phan. A rak sang ko. A hram ah ka dir i Hakha khua le a chehvel khua cu kan cuan hna. Hman thlatu a rak um i, cuka ahcun hman kan rak i hla. Color a rak um rih lo caah anak le rang lawng a rak si. Cucu a voikhatnak bik hman ka thlak asi caah ka rak i lunghmuih tuk. Ka philh kho lo. Cu ka ahcun khua ka rua than. Harnak, retheihnak, thlanti chuahnak vialte a donghnak pin lei ah pei, "lunglawmhnak, lung sinak, lunghmuihnak le hnangam daihnak taktak cu an rak um ko hi" ti hi asi. Kan thadit man a sunglawi tuk ti ka van i fiang!

Rungtlangpar tiang khi "dat-hleka" um sehlaw, "veu" tiah kan cawi sehlaw, Tlangpar khi thlanti chuak lo, rawltam tihal tuar lo le rethei lo tein, kan phan kho ko hnga. A fawi tuk hnga. Asinain kan mah nih temtuarnak zeihmanh um loin, tlangpar vailamtahtung hram kan phak ahcun a sunlawi lai ka zum lo. Rungtlangpar phaknak ding cah thathut a ngah lo. Thathut bu in phanh khawh asi lo. Krihfami zong nih thathu ngai, fawi ngai le achawngkhu bu in khamhnak hmuh timh cu lunghmuih ding asi lem lo. Cucu aa deng tukmi khamhnak asi.

Tlang kaimi cu kan mah lawng kan rak si lo. Siangngakchia picnic tuahmi phun hnihthum an rak um. Apikpak in kan mah bantuk in kaimi an rak um. Ngaknu tlangval an mah te lawng a kaimi an rak um. A cheu abubu in hla an rak sa; a cheu cassette thang ngai in an rak i chuah i an rak lam. A cheu sanpioh an chuang; a cheu thingkung cung ah an kai; a cheu cu ngaknu tlangval thingkung tang ah dai tein khuacuanmi zong an rak um hna. Cu hna vialte zoh tikah, lungthin a rak nuam tuk.

Nu he pa he an mah sining cio tein an rak i nuam. Hawi hngarnak a um ti lo. Zeicatiah Rungtlang an phak ciocio hnu ahcun an mah le sining cio tein lunglawmhnak an rak hmu cio. An mah le sining tein an i lawm i, an mah le sining tein nuam tein caan an hmang cio hna. An nih vialte zong, direct in Runtlang par ah cawi i chiahmi an rak si ve lo. Kanmah bantuk in harnak, retheihnak, rawltamnak, thlanti chuahnak, thaditnak le taksa baatnak tampi an tuar hnu lawngah, Rungtlang nuamhnak a tep vemi le aa hrawm ve mi an si.

Khua ka ruat han. Vailamtah hram kan phak tik le khamhnak hmun kan phak cio tik ahcun, hawi hngarnak a um ti lai lo. Van Jerusalem thar ahcun mi vialte kan mah le sining le thluachuah kan tinco ning cio te in in pei, Pathian pennak chungah kan i nuamh ve cio te ko lai hi, ti ka ruat. Rungtlang par phaknak ding caah, kan mah le sining cio tein tem-innak a phunphun te kan tuar cio hna. Cu ve bantuk in Pathian peknak conak ding caah kan mah sining cio in harnak kan tuar ve a hau. Pathian pennak co a duhmi nih, a fawinak in thathut in co a ngah lo. Harnak tuarnak pinlei ah, lunglawmhnak a tingcomi lawngte kan si awk a si.

Tlangpar kan hrawn lio ah, minung cu a bubu in kan hmuh thluahmah hna. Thla Thio cu ka hal. "Hi mibu hna hi kan mah hlan pi ah an rak phanmi hna an si; pinic tuahmi an si" a ti. "Acheu cu, Cawbuk lei in an kai; a cheu cu Pyidawtha chaklei in an kai; kan nih kha a chohnak bik Pailiklen in kan kai" tiah a rak ka ti. "Kan tlunlei tu cu Cawbuk lei in Dawrthar in Sizung sangah kan tlung te lai" tiah a rak ka ti.

Rungtlang cungah ah cun khua ka ruat than. Rungtlang par ahcun a kai kho paoh kai asi. Nu le pa thleidannak aum lo. Upa ngakchia theidannak aum lo. Rungtlangpi cu mi vialte caah kai khawh asi bantuk in Vancung Pennak zong hi, nu le pa, ngakchia le tar, Kawl le Lai timi miphun thleidannak um lo in, mi vilate caah asi ti ka fiang.

Rungtlang par phaknak ding caah, lam tampi a rak um. Lam pakhat lawng a rak si lo. Paliklen in kai khawh asi i, Pyidawtha chak in kai khawh asi i, Cawbuk lei in kai khawh asi." Khawika lam kan zulh zongah, kan i tinhmi hmun cu Rungtlang par cio asi. "Rungtlang par phaknak ding caah, lam pakhat lawng silo in lam tampi a rak um ko" timi kha ka fiang than.

Cu ve bantuk in Jesuh Krih khamhnak conak ding caah le Jesuh sin phaknak ding caah, Krihfabu pakhat theng te lawng in lam asi tung lo? CJC in kai khawh awk asi i. AG le UPC in kai khawh awk asi i, Sabbath le RC in kai khawh awk asi i, Baptist, Methodist, Lutheran le Presbyterian in kai kawh awk zong asi ko" ti kha ka fiang. Rungtlang par ah an mah le lam cio tein an rak kai khawh cio bang in, kan nih zong mah le Krihfabu cio tein Pathian nih khamhnak lam a kan ser piak ve ko hnga lo maw ti ka ruat.

Rungtlang par in Hakha van cuanh tikah cun Sang timi rihma le Krihfabu timi a um ti lo. Khua pakhat lawng in a lang. Minung kan hei hmuhmi vialte zong, CJC, Sabbath, UPC, Baptist, AG< Catholic timi an um ti lo. Hakhami tilawng kan hmuh cang hna. Vancung in hi vawlei van cuanh tik zongah Kawl le Lai, minak mirang timi a um lo i, vawlei kha pakhat lawng asi i minung zong minung lawng an ve ko. Pathian nih vawlei a cuanh tik zongah miphun kip a kan hmu lem lo. Vawlei i sermi minung vialte "A fa le viar" kan si timi lawng ahmuhmi a rak si. Rungtlangpar in Hakha khua cuanh tik ahcun, Kawl, Lai, Kachin, midawh, dawh lo, mirum, sifak an um ti lo. CJC, AG le Sabath ti in then lengluang in hmuh awk an um ti lo. Hakha khua cu pakhat, minung zong pakhat lawng in hmuh asi cang.

Khua pakhat ka ruat than. Rungtlang par i kan hmuhmi mibu vialte cu, tlang tang Hakha khua chung an um lio ahcun, Sizungsang, Dawrthar sang, Pyidawtha, Dawrhlun, Khuathar ti in, i then lengluang ko hna hmanh sehlaw,  Rungtlangpar ahcun thennak a um ti lo; mirum sang, sifak sang aum ti lo. An dawng tein bu khat an si i, an i nuam kho cang hna. Lunglawm tein zatial kut tlaih in an leng kho cang hna.

Cu ve bantuk in Bawipa Tlang thiang, Van Jerusalem thar ahcun, CJC, AG, UPC, Baptist, RC, Presbyerian, Methodhist le Lutheran an um ti lai lo. Zeicatiah, "A tlang thiang bik ahcun, cawtum le chindaih hmanh lungrual in an tlawng ti lai" ti pei asi kha? Khi Atlang thiang bik ahcun bu a um ti lai lo i, pakhat le khat sawiselnak zong aum ti lai lo. Lung rual tein kan leng ti cang hna lai" ti kha Runtlang Theology nih a kan hmuhsak duhmi asi.

Zanlei sang a van phan ziahmah. Ni cu a hung nem sialmal. Locul meikhu cu hmun kip ah kan hmuh hna. Tlang par in tum hmanh kan huam ti lo. Duh sah tein...duh sah tein kan zuang. Bia kan i ruah pah. Khua kan cuan pah. Hakh phanhka asi caah, ka hmuhmi innlo, lamsul vialte a thar an si i, ka caah zoh nuam lawngte an si. Duh sah tein tlangthang lei kan phan.

Tlang tang kan phak hnu ah ka ruat than. Nikhat kan i chawhmi te cu a dih cang. Kan kal lio ahcun har ko hmanh sehlaw, Tlangcung kan phak tik ahcun lunglawmhnak a tam. Lawmhnak lawngte asi cang. Cu ve bantuk in Bawipa Tlangthiang bik lei i kan kal lio ah hin, harnak cu tam ko hmanh sehlaw, khamhnak kan co ni, Van Jerusalem thar luhni ahcun lawmhnak a tam te ko lai. Rungtlang par kan um lio ah a nuam tuk i, Hakha khua lei tlun kha kan huam ti lo bantuk in, Atlang thiang bik cung i kan kai hnu ahcun, hi vawlei hi kan ngai than ti lai lo. Hi vawlei ah tum than kan huam ti lai lo. Rungtlang tum tak kan sian lo bang, Bawipa Thlangthiang cu tum tak kan siang ve ti lai lo!

Cucu Rungtlang nih a kan cawnpiakmi "Rungtlang Theology" asi.

Cyclone Komen Ruangah Kawlram Rawhralnak Achuakmi

Cyclone Komen hi, July thla chuakka in aa sem cang. July 17 ah tlang ah kai aa thawk i, July 24-31 kar ah Kawlram chung aphan i rawhralnak tampi a chuahter.

August 2015 i United Nations refugee agency nih an chimnak ah, Cyclone Komen nih hin a phaknak hmunhma tampi ah rawhralnak fakpi a chuahpi tiah an ti.  Hi thli nih a huapmi area a kau ngaingai. India, Bangladesh, Nepal le Kawlram vialte tiang kau tuk a huap. Cu chungah rawhnak tam tuk a chuahpi; minung 500 leng an thi.


                    Bengal Rilikuai cungah Cylone Komen aa sem lio

Cyclone Komen hi Bengal Rilikuai ah aa sem hmasat. Cun Bangladesh le Kawlram ah a rak lut.


     Bangladesh ram ah Cyclone Komen tlanglei kai aa thawk lio asi




Cyclone Komen hlan ah, Kawlram chung ah refugee camp 24 a rak um cia. Cu camp pawl zong cu tampi an rawk. An hlunh cang caah le thlichia a van ton chap caah an rawhnak asi i, refugee a rak si ciami minung 21,000 hi harnak an tong ti asi. Atambik cu Rakhine ram refugee an si tiah UNHCR nih an ti. Rakhine Refugee lawng hi minung 140,000 tluk an si ti asi.

August 14 tiang, Kawlram cozah nih report an tuahnak ah Ramkulh le ramthen 14 chungah 12 hi tilian ruangah harnak an tong ti asi. Kawlram ah minung 330,000 renglo hi tilian ruangah harnak an tong i 88 an thi; minung 82,000 lawng hi tha tein an ton khawh mi hna an si rih. Minung tampi an tong kho rih hna lo ti asi. Hmun tampi cu motor aluh khawh ti lo caah vokkuanglawng lawng in phanh khawh an si caah a har khunnak asi. Minung 208,000 hi ni fatin nunnak ah tirawl rin ahaumi dirhmun ah an um rih tiah an ti. Tiirawl ca bakbak lawngah thlakhat ah $3 million a hau ti a si.


               Sagaing Taing zong ti nih hitin a khuh

Cyclone Komen ruangah "Kawlram chung tilian nih a khuhmi le a hrawhmi caah a tlawmbiik tangka $47 millions aherh lai" tiah UN Central Emergency Response Fund nih an ti. Atu hi Kawlram hi $9 million bawmh chung ding ti asi. Hihi Rakhine ramkulh, Magwe le Sagaing ramthen pawl i harnak tongmi minung 160,000 caah an hman lai ti asi.

Shan le Kachin Ramkulh tiang in min cim le tilian nih khua, lamsul rawhnak le minung thihnak a chuahpi. Cyclone Komen hi a zulhmi lam a kau ngai; a pum hawih in aa hel caah hmun tampi a va hnursuan. Karen ramkulh zong hmun tam nawn tii nih a phum ve hna.


              Myikhyina khualipi zong hitin a khuh bang


                      Kayin State zongah hitin tii nih  aphum ve hna


Kalay Myo kuakap a hrawhmi zong a fak ngaingai i, minung 8,000 tluk innlo ngeilo in an um. Lamsul le hlei tampi a hrawh; leikung tam tuk le facang ruk tampi a hrawh. Sianginn, biakinn, cozah zung le pura zong tampi a phum hna. Kalay Myo hi ka umkalnak ngai le vahvaihnak hmunhma pakhat asi i, a rawn ngai i tii nih a khuh pah tawn nain, hi bantuk hi cu a um bal lo. Khuaruahhar asi.

Kalay Myo khuasami hna nih hipin cu vokkuanglawng an i ngeih viar ah an caah a tha ding asi timi kha tutan tilian nih a kan fianter. Cun Laimi zong hi Kalay Myo a um ruangah eidin kan hna a ngam ngai awk asi lem lo ti zong a fianter chih. Zeicatiah tutan Kalay le Lairam lamsul rawhnak nih pam a kan phurh khawh timi theih khawh asi.




      Kalaymyo ah church tii nih a phummi (Photo: Cung Cung)



                     Kalay Myo sang pakhat tii nih a khuhmi

Myanmar Humanitarian Response Plan ca i, tu kum caah UNO nih million 190 bawmh ding tiah an rak timi chung ah hin, 39% cu an bawmh cang hna. $47 millions cu tu kum tilian caah a hlei in aa chap dingmi asi an ti.

UN he bawm in riantuan timi agency hna nih, atu ah Kawlram harnak tongmi mi 103,000 caah eidin 387 metric tons an kuat cang i, ti thianternak simum 620,000 an phawt cang hna. UN in siseh, NGO le Kawlram cozah le abu le pumpak in, bawmhnak zong hi pin lei a lut thluahmah ding a si rih. Eidin, si-ai lei siseh, innlo lei siseh, tiantuan cuahmah lio asi i, hika ahcun tlamtling tein kan langhter kho lo.

Ahnu bik theihmi ah minung 106 Kawlram ah an thi; leikung acre 1.4 million tii nih a khuh i, acre 430,000 tluk a hrawh; minung 1.3 million harnak an tong; inn 17,000 aa rawk ti a si. Innlo le khuaram aa rawkmi hi zeitluk man dah asi timi an tuak kho rih lo. Tilian ruangah thirhlei tam tuk a rawk ti asi. Laitlang chung hmanh ah tampi a hrawh ti asi.


                       Kalay Myo hlei a hrawhmi


             Thih tih ah himnak an kawl lio hna

Hakha khua chung lawngah chungkhar 1,592 innlo ngei lo an si; minung 7,417 an si. Lairam pumpi ah umnak ngeilo 9,177 an si. Peng dangdang ah harnak fakpi tongmi hna 1,760 an si ti kha cozah nih report an tuah. Lairam ah motor lam thirhlei donhmi tampi a rawk. Thlanglei Laitlang hmanh ah hlei 7 hrawng a rawk ti asi.


                    Hakha zongah hitin rawhralnak a chuak

Cyclone Komen nih hin Lairam le Kawlram caah thil tampi a kan cawnpiak tiah ka ruah. Cylone Nargis (May 3, 2008) lio ah Kawlram ah minung 140,000 kuakap an thi ti asi. Nargis lio ah mithi an tam deuh nain Irrawaddy Ramthen le Yangon Division lawng ah rawhnak a rak chuak. Kawlram pumpi ah buainak le harnak a rak chuak lo.

Tutan Cyclone Komen ahcun thli nih a huapmi a kau tuk i, ramkulh le ramthen 4 cu "rawhralnak hmunhma" (desaster area) ah an chiahnak asi. Ramkulh le Ramthen 14 chungah 12 ah rawhralnak a chuahpi. Nargis tluk in mithi an tam lo nain, a hrawhmi area hi a let tam tuk in a kau deuh. Cucaah Kawlram mipi tam deuh nih Nargis nakin harnak an tuar deuh.

Hi cylone thli phun hi, Lairam hna nih cun a voikhatnak lawng kan ton asi i, Bangladesh, Japan, Taiwan, Tuluk, Philippines, Sri Lanka, India ti bantuk hna nih cun atu le tu an tonmi thli a si. A din deuh le fak deuh lawnglawng asi. Vawleicung khuacaan hi a lum deuh chin lengmang i aa thlen chin lengmang caah, cyclone zong hi a tam deuh lai i, a cak deuhmi zong a hrang chin lengmang lai tiah. khuacaan lei sceintist hna nih an ti.

Cucaah Lairam zong ah hi bantuk thlipi hi a hrang than kho ve ko timi mipi nih ruah cia le tmh

Chinchiah

 Cyclone Komen nih rawhnak a chuahpimi kong hi atanglei ah rel chih khawh an si:

1. http://www.weather.com/storms/hurricane/news/tropical-cyclone-komen-bangladesh-myanmar-floods-landslides

2. http://www.un.org/apps/news/story.asp? News

Rungtlang Kuai Ko Hmanh Sehlaw

Rungtlang hi Lairam tlang sangbik le dawh bik zong asi lem lai lo. Sihmanhsehlaw, Hakha khualipi pawng i a ummi asi caah amin a thang taktak. Hakha khua cu Siangbawi Rev. Carson te nupa nih mitthli, thlanti le nunnak pek tiang in rian an rak tuannak khua asi caah, Lai tuanbia chimrel le ca in tial asi fate Rungtlang le Hakha hi chim chih lengmang an si.

"Japan Ram le Fuji Tlang then khawh ans i lo bantuk in, Rungtlang le Hakha cu then khawh an si lo." Cucaah Hakha theih zat in Rungtlang hi theih chih asi i, cu ruang ahcun Rungtlang hi a min a thannak asi. Rungtlang a minh tik zongah, tlang dang minh he aa lo lo. Khonutung te hna, Caneddy Tlang te hna min sehlaw, Rungtlang minh tluk in a thang lai lo. Rungtlang minh cu Hakha minh asi i, Hakha minh cu kan Lairam minh asi.

August 2015 i, Cyclone Komen ruang ah Rungtlangpi cu a cim ruangmang. Innlo le lamsul zong tam ngaite a hrawh. Nihin ni zong ah Rungtlang cu cim ding in a um peng rih. Hmeilei zongah kum tampi chung a cim dingmi dirhmun ah a um cang. Tlang tang i a ummi kan khualipi dawh zong cu, tiotak a hau cang i, chuahtakmi khua pakhat ah a um ding asi. Lairam tuanbia ah khuapi chuahtak hmasat bik dingmi khua cu, Hahkha asi cang.

Hi tluk aa dawhmi, duh a nungmi, rumra a ngeimi, uar le zohthla awk a tlakmi kan Rungtlang pi cu a cim ruangmang. Hihi Laimi tuanbia ah kan tonmi a fak bikmi kokek rawhralnak asi.

American minung hna nih 9/11 lio i World Trade Center a cimhmi cu an tuanbia ah philh awk a that ti lo bang in, Hakha a dawhter biktu Rungtlang a cimh mi cu, Lai miphun tuanbia ah philh awk a tha ti lai lo.

Laimi pipu chan in thlang thiang a rak simi Rungtlang a cimhni le Hakha sining a har lio ah Laimi nih zeidah kan ruah awk asi? Zeidah kan i timhlamh awk asi? Zeidah kan lungput asi awk asi? Cucu Rungtlang Theology pakhat biahalnak ruah than ka duh.

Cu biahalnak kan leh hlan ah Rungtlang tuanbia zoh ta a hau.

1. Rungtlang cu Pipu chan in, rai an rak thawinak, an rak tihzahmi le upatmi Laimi kan tlang thiang (sacred mountain) a rak si. An nunphung, ni fatin an chimrelmi bia, an tuannbia, an biaknak, an zumhnak le ni fatin an nunnak ah Rungtlang le Hakha Laimi an i then kho lo. Cucaah Rungtlang a cimh tikah Hakha minung lungthin rawh, lungthin zawt le lungthin kuai a fawi ngaingai.

2. Pipu chan in kan thlang thiang (sacred mountain) asi caah, Krihfa kan si hnu zongah Rungtlang le Laimi Krihfa kan i then kho hlei lo. Cucaah Krihfa kan si tikah ka dang tlang i Vailamtahtung bunhnak cun Rungtlang cung Vailamtahtung bunh cu kan sunhsak deuh ngaingai. Cucaah Rungtlang ah Vailamtahtung dawh taktak an rak phunnak zong asi. Cu Vailamtahtung cu Kawl ralkap cozah nih an kan hau piak tikah, Laimi Krihfa pawl kan lungthin a zor ngaingai than.

3. Cu Rungtlang par ah ralkap an um tik, pura hna a um ti le cozah nih zeitipoah in an kan tuahpiak tikah, Laimi kan caah cun a fak khun tuk. Tlang dang duhpaoh an tuah bantuk asi ti lo. Rungtlang duhpaoh an tuahmi cu Hakha duhpaoh an tuah he aa lo i, Hakha duhpaoh an tuahmi cu Laimi duhpaoh a kan tuah asi ve.

Cucaah tu chun ni ah, cu kan tlang thiang (sacred mountain) asimi Rungtlang pi a cimh ko tik ah, Laimi lungthin kehkuai le lungthin dernak chuah a fawi te. Hi lio caan ah Laimi kan zapite, upa ngakchia thlu lo, nu pa thlulo in zeidah kan ruah awk asi? Zeitindah kan um awk asi? Zei lungput dah kan ngeih awk asi?" timi ruah a herh.

Jerusalem cu voi (2) fak taktak in hrawh a tong; Siangpahrang David Bawi-inn le Solomon Bawi-inn hna zong hrawh dih le chimh dih an rak si. Zion Tlang cung ummi Jerusalem temple le innlo thatha zong an hrawh dih hna. A khuakulhnak vampang vialte ral nih voi tam tuk an hrawh i, an rak khangh dih tawn. Jerusalem cu rawk nelnul in voi tam tuk a rak um. Ral nih voi tam tuk an kulh i, an doh i, an rak lak. Jerusalem tluk in raltuknak aa huahmi khua an um lai lo.

Cu tluk in rawhralnak tong ko hmanh seh, Israel mipi hna nih an lung a dong lo; Jerusalem cu an sak than lengmang; aa rawk zat in an sak than lengmang. Cu bantuk in an khualipi sernak ah, an mah le chan hawih tein an rak tang i an tha zaang an chuah i, an kut an rak thawnter lengmang. Ral an doh pah, khua an ser pah. Cu tluk cun Israel mi hna nih an khualipi cu an dirkamh tik le an tanpi tik ahcun, ral kut ah voi tampi i rawk hmanh seh, an ser khawh than lengmang i, an khualipi ah an ser than lengmang.

David chan in rel ahcun Jerusalem hi Judah mi hna nih an khualipi ca ah kum 3000 tluk an hman cang tinak asi. Ralkut ah saupipi kum 2000 dengmang a rak um; kum chung ah hin Jerusalem cu Judah mi nih an chuahtak ti tluk asi ko nain, 1980 in Jerusalem khualipi cu Israel Miphun dihlak caah an khualipi asi cang.

Jerusalem vampang a rak cimh bang in Runtlangpi zong a cim ve. Jerusalem vampangpi a cimh le a kuai zong ah, Judah mi hna an thinlung a kuai lo i an remh than lengmang bantuk in, Rungtlang cu kuai ko hmanh sehlaw, Laimi kan lungthin kuailo i Hakha cu kan remh than lai timi lungput ngeih a biapi tuk.

Rungtlangpi cu kak in kuai ko hmanh seh, Laimi kan lungthin a kuai lo poah ahcun, Hakha zong a thar in kan sak than lengmang ko lai. Kan ser than caan paoh ah, a hlannak in a tha deuh chin lengmang lai. Hakha a thar in kan ser khawhnak ding caah, Laimi nih zeidang nak in a thawngmi lungput ngeih hi atu lio ah kan herh cemmi asi.

Rungtlang a minh lio le Laimi harnak kan ton lio caan ah, kan ngeih dingmi kan lungput cu hihi asi awk asi:

"Rungtlang kuai ko hmanh seh, Laimi thinlung a kuai lo" 

ti asi. Cu a kak kholomi le a kuai kho lo mi Laimi thinlung nih, Greater Hakha hi a ser khawh lai i, a chuahter khawh lai!!!

Rungtlang cu kuai ko hmanh seh Laimi thinlung a kuai lo!

Harnak Tongmi Hakha Mipi Caah Mizoram Bawmhnak

Salai Joseph Sui Uk Lian nih Lawngtlai ummi kan unau hna nih Kawlram lei ummi an unau pawl bawmh a kan timh dingmi kong a van tial tikah, lung aa lawm tuk. A kan bawmh dingmi a dihlak RS in hitin ka van langhter:

1. LADC Cozah--------------------------------300,000.00

2. LADC Cozah Staff Association---------   30,000.00

3. LADC Cozah Officer Association------    20,000.00

4. Lairam Isua Krista Baptist Kohhran----451,100.00

Azapite--------------------------------------RS 801,100.00

Hi bawmhnak hi a tlawmmi asi lo. YLA nih Fund an kawl cuahmah rih. Zeimawzat cu a chuak rih kho men. An hmuhmi vialte YLA nih Hakha tiang an phurh lai ti asi rih. Lawngtlai kan unau le tlawm an ngai taktak ko. Zeitluk dawtnak, zawnruahnak le bawmhnak dah asi? Biatak tein kan tuak a herh.

Mizo le Lai cu miphun chuak khat bak kan si. Kan umnak hmunhma, fingtlang le cozah aa dan caah le kan holh tlawmte aa dan caah miphun dang khan kan lo le asi. A ngaingai tiahcun DNA kan test hna sehlaw, Mizo le Lai cu 99.99 kan i khat lai ka zumh. Kan i dannak ding cu 0.01 bel cu a um kho ve. Cu tluk cun aa naihmi miphun kan si.

Cu tluk aa naihmi miphun hi kan i dawt deuh le pehtlaihnak a that deuh chin lengmang a herh. CYO nih Mami Varte hna an sawmmi kha a rak tha tuk. Kha bantuk in hlasakthiam pakhat nih Mizo le Lai dawtnak hri a fehter khawh bak. Lawngtlai nih hlasak thiam Moe Moe (Van Dawt Cin) hna an sawm ve hawi le a tha tuk hawi. Kha ti te khan Mizo le Laimi unau chuakkhat kan sinak a fehter deuh ngaingai. Hakha ah Mizoram hlaremh bu hna an sawm hna i, an tlunmi cu aa dawh tuk. Uar a um tuk hawi. Hi bantuk in kan i pehtlaihnak thatter chin lengmang ding hi hruaitu caah a biapi tuk.

Cun nai 2015 CBCUSA Civuipi ah Lawngtlai lei kan unau pawl an ra i, khawmpi nuam taktak in a kan hmanpi, Kan khawmpi an sunlawiter tuk. Kan nih Columbus le bang cu, DC an kalpah ah a kan pal pah i, Krihfabu nih chuncaw kan dangh hna. Kan i lawm i kan i lunghmuih tuk. Kan biakinn hmun ah thla a kan campiak i  sunglawi tuk. Bia kan i ruah hna. Kawlram buai lio le kan har lio i, Mizoram abik in Lawngtlai kan unau nhi a kan zohkhenhnak cungah lawmhnak tampi kan chim. 

Chuncaw ei dih in, then siang lo bak in kan i then hna. An i lawm tuk ve i, kan i lawm tuk ve. An kal hnu ah, "ECBC kan i miak tuk" tiah kan ti. Tangka in kan cawk khawh ti lomi hawikawmhnak asi. ECBC tuanbia ah, kan philh kho ti lai lo.  Dawtnak kan timi cu cute cu a rak si ko. Tangka tampi dih lo in minung hi i dawt khawh asi ko timi kan philh lo a hau. 

Lawngtlai kan unau le he ECBC Biakinn hmun ah

Nuam tein bia kan i ruah lio hna

Rev. Dr. Lakpekhlua biachim lio

Lawngtlai kan unau le pawl he

Hi bantuk tete in kan dawtmi le kan i pehtlaihmi nih dah kaw, atu bantuk in siaherhnak le dawtnak le bawmhnak te hna a chuahpi cu! Tangka nak hmanh in harnak ton lio ah, "thlacam piak le bawmh duhnak thinlung ngeih cu a sunglawi tuk hringhran. Cu dawtnak le siaherhnak cu tangka nih a cawk khawhmi asi lo. Kan nunnak le dawtnak lawng nih a cawk khawhmi asi." .

Mizoram zong harnak tong kho an si. Lairam zong harnak tong kho kan si. Mizo le Lai huat kan ngah lo. Kan i dawt chin lengmang tu a herh. CACC in siseh, CBCUSA in siseh, CNF le CYO lei in siseh, kan i pehtlaih that chin lengmang tu hi a biapi. Vision nganpi ngeih le cu vision a hrawm khomi kan si a biapi tuk hringhran.

Lawngtlai kan unau LIKBK an tlunnak hmanh a rau rih lo. Hakha khualipi hna ruah lo pi in harnak le rawhraknak nih a kan phak tikah, unau kan sinak an philh lo. Atu zong an rak chuak cawlh ko cang. Zeitluk lunglawmh awk dah asi?

Mizo le Lai cu kan hme tuk. Kan tlawm tuk i, kan i rem le atu bantuk in kan i bawmh lawng ah, Kawl le Kala sin ah kan hmai a hngal lai. Cucu Laimi dihlak upa ngakchia in kan theih a herh. Laimi hna cu kan hme tuk rih i, Kawlram cozah nih duhpaoh in harnak pek khawhmi kan si rih. Harnak pakhatkhat tong u sih law, Mizoram hi a kan dirkamhtu cem ding cu asi ko timi hi, Laimi nih kan theih a herh.

Mizo le Lai, unau khat kan sinak cu atu bantuk kan harnak caan ah a langhmi hi asi. Laldeng ral a thawh lio ah, MNF hi Lairam ah voi tampi an ra i an rak i dor ve. 1988 hnu in Kawlram a buai tikah CNF zong voi tampi an i dornak cu Mizoram asi ko. Laimi tambik kan i dornak zong Mizoram asi. 

Abik in Mizoram khua dangdang hna an buai tik le Burma mi an tlaih tik hna ah kan rak zam tawnnak cu Lawngtlai asi. Lawngtlai hi Laimi a kan huppheng cemtu le rungveng cemtu an rak si zungzal. Thilri tambik kan zurnak, zalawng tein kan i chawhvahnak, hnangam tein kan ih khawhnak le eidin khawhnak cu Lai District hi a rak si zungzal. Cucaah Lawngtlai hi kei nih cun ka philh kho bak lo. An nun zong a tha. Laifa an i theihnak ah, an kan huhphenh tuk. Tutan zong ah Lairam harsatnak kan ton tikah, biatak tein a cawlcang hmasatmi ramdangmi cu Mizoram an si ko. Cucaah hmailei zongah Mizoram he rem tein le daw tein kan um ding cu aa dawh tuk dingmi thil an si. 

Psalm catialtu pa nih Unau rual rem le dawt a thatnak kong kha hitin hla a phuah:

 "Unau rual rem tein khuasak ti hi, zeitluk in dah a that i a nuamh! Aaron luthlung in a khabe ah, a khabe in a angihngawng ah a vung luangmi oliv chiti bantuk asi! Hermon tlang dap Zion tlang cung i a tla mi bantuk asi" (Psalm 133:1,2) 

Uknak le ram aa dan caah dawtnak langhternak caan kan rak ngei kho lo. Ram aa thleng cang i dawtnak langhternak caan a phan cang. Atu Mizo le Lai kan i dawtnak zong hi, "Aaron lucung in a luang thliahmahmi Olive chiti bantuk le Hermon tlang dap Zion tlang cung i a tla mi bantuk asi ve ko." 

Kan har lio caan ah, Mizoram kan unau hna nih a kan chuahhnawhmi cu lung aa lawm tuk. Abik in Lawngtlai kan unau hna nih atu bantuk in a kan tanpimi cu a ropui tuk. Pathian nih thluachuah pe ko hna seh. An dawtnak kan philh kho lai lo. 

---------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Atanglei cakuat le hmanthlak hna hi, Salai Joseph Suiuk Lian tialmi le kuatmi chung in langhter chinmi an si. 

Dear Nu le pa U le nau.

Lai Autonomous District Council nih an kan bomh lai.

August 13^th 2015 ah Lai Autonomous District Council cu, Lawngtlai ah Meeting toin, LADC cozahmin in Hakha le ka dang dang bomhnak dingah hnatlak nak an ngei.

Mah Meeting hi, Lawngtlai, CEM , PU V Zirsanga hruainak in bomhherhmi Myanmar ram kan unau hrangah LADC cozah nih India Rs 300,000.00 bomhnak pe u si law ticu lungtlingte in an pass.

Mah phaisa cu, CYLA, Central Young Lai Association, Lawngtlai, kutah upin, CYLA nih mahbomhnak cu a kalpi laitiin hnatlak nak an ngei.

CYLA, nih hin LADC chung, YLA umnak khuapoh ah bomhnak pe dingin Fund Raising an kalpi cuamah lio asi.

LADC cozah, Staff Association nih India Rs 30,000.00 le  Officer Association nih India Rs 20,000.00 cu CHIN ram chiatnak tongmihrang ah an hlut mah zonghi CYLA kutah an up lai ti asi.

Lawngtlai, Lairam an colh caangnak dang.

LIKBK Assembly nih India Rs 451,100 in bomhnak zong a tuah ve in department dang dang zong an cawlve rih tithawng kan theih.

Mahpinah, hin fund zeimaw zaah CYLA hruaimi, YLA sinin hmuh ruahchanh asirih.

Tutan Lawngtlai, (LADC) kan unau rianttuannak kan theih mi cungah lunglomhnak tampi kan chim.

Ramkip CHIN. Laimi zong kan ii lawm cio lai ti zumhnak ka ngei.

A hleiin  LADC , cozah, CYLA, LIKBK, Lairam Isua Khrista Baptist Kohhran, le a dang dang a cawlmi sinah lunglomh kan chim.

Salai Joseph Suiuk Lian.

Executive Director

GCRO.

Mizoram  I dirhmi, ZGN le GMN nih ankuat caang.

Zofa Global Network (ZGN) le Green Mizoram Network (GMN) I bomin, kan ram harsatnak bomdingin “, Mobile Charity Concert”, cu  an tuah, mah hi Aizawl khualipi ah an tuahi nikhat chungah, India Rs 3,90,865 a hmunh mi cun a tangleiban tuk hin bomhnak cu pek asi.

An hruaitu, Pu Sangzela Tlau nih Vanapa Hawl in hmaiin, mah bomhnak phurmi 407 truck Trip hnihcu August 12^th 2015 khan thlahnak a tuah.

Mah Truck pakhat nih hin Aizawl in Farkawn, Tio, in Thantlang, to Hakha a luhpi lai.

Truck pakhat nihhin, Aizawl in Tio, Rihkhawdar in, Tahan lei a luhpi lai.

Atangleibantuk hin anthill bomhnak cu asi.

1.    Nutrela, Bags 122 le packet 80

2.     Dal, Kalape, Bags 60

3.    Alu Bag 25 le cite, Bag 5

Mah tihin Mizoram lei kan unau cu an cawlcuamah hna in bomhnak phunkip an kan pek cuamah lio asi.

Ramdang Relief sinah nawlkan duhmihna cu, Mizoram kan unau hnanih bomhnak tampi an kan pek lioah, lampi a rak bawmchantu hi CNF/A, kan ralkap le ansi, Tio tiang lawng an chiahtik ah, TIO tiva pi cu liantuk kaw, kan ralkap le thilthiar in an tha a ba ngai ngai tawn.

Mah thiarnak ah hin, Tinbaw hmete, sehmonghmi a um, mah cun a chun a zan dong lo caat lo in Mizoram in bomhnak a lutmi cu kan ralkap le nih an thiar .

Mahtikah, mah tinbaw hi a rawk sualah cun Ti a lian fawn ii, bomhnak zonghi Tio lanhpi khawh lo a fawite. Mah Lawng hrangii she hmete a rawk le, Lawng mongh khawh lo ding asi fawn. Ram leng leiin Kan ralkap le herhmi lawngsi lo, kan CHIN mipi nih kan herh caang mi cu Tio ah tilawng tha deuh, she ttha deuh te kan herh.

Kumpi zeimaw zaah cu India, Mizoram leihin pawcawmnak, ei le din thiar kan haute lai.

Lawngtha deuh te cawknak dingah le bomhnak punghman in an thiar khawhnak dingah, Petrol man, Ramleng lei Relief phaisa a ngeideuh nih cun mah hrangah hin van hlu kho u law kan ii lawmtuk ko hnga.

Mah lawngsi lo, kan Ralkap le zong an tha a ba ngai ngai ve, ei din le tha thiin kan pek khawhfawn hna lo caah an hrangah, kut van samh khawh a zuam kho um hran law, bomhnak, Mizoram in a lut mi te te punghman in an thiar khawh hnga.

Mah lo zonghi Mizoram in a lut ding a umpah len caah, facaang thiar in  kan ralkap le cu an buai in an tha a ba ngai ngai ko.

Salai Joseph Suiuk Lian

CNA ralkap nih chunzan in bawmhnak an thiar lio asi.