Tuesday, September 8, 2015

Russia Sipuazi Phih Cu EU Caah Vom Rem

EU Farmers pawl lam an zuh lio

Science ahcun "Action and Reaction" cu aa an umti peng ti asi. Cucu Newton nih a hmuhmi theory asi. Cucu science lawngah siloin vawleicung minung nunnnak sipuazi le politics tiang huap in aa hmang kho viar.

March 2014 ah Russia nih Ukrain ramkulh Crimea cu an ram i a chiah caah le Ukraine nichuahlei tapung thomi na bawmh hna timi ruangah, US le EU bloc ram-28 nih Russia company le corporation cheukhat cu sipuazi phih hram an thawk. Cu hnu ah Russia cozah he naihte in a ummi mirum milian pawl le ralbawi le cozah uktu hna zong sipuazi an phih hna. Canada zong nih sipuazi a phih ve i, Japan nih cun an bank i Russia tangka vialte chuah khawh lo ding in a phih.

Cuticun Russia cu sipuazi phih i tluk ding kha an policy asi. A phichuak zeidah asi te lai timi cu thuk pin an rak ruat lem lo. USA nih a ti chih tuk hna caah le Crimea ruangah an thin a hun tukmi tu kha biapi ah an rak chiah caah asi. Russia thluk ding timi policy cu an i ruahning bantuk in an tlamtling maw? A phittu teh an sung ve maw?

Russia sipuazi phih hi biatak tein an thawk i, July, 2014 ah asi. US, EU le Canada hna nih, Russia bawi upa tampi an ram luh an kham hna. Ralbawi le milian tampi visa an phih hna. Russia in company tampi an lak than hna i, company tam tuk an chuak. Russia nih tangka a cawi hna zongah EU nih tangka an cawih duh ti lo. Russia ram thilchuak zong cawk an duh ti lo. Meiti nih le a man a tla fawn. Russia tangka a man a tum i, US dollar he thlen tikah tam tuk an rak sung.

Hi sipuazi phihnak hi US nih a forhfialmi hna le hruaimi deuh an in an kal. Russia le US cu sipuazi an i pehtlaihning a tlawm ngai caah US nih sipuazi aphih ruang ah Russia zong a fak tuk lo i, US zong fahnak a um lem lo. Asinain EU le Russia cu 2012 hmanh ah Euros 270 billion thil aa cawzorhmi an si i, cucu EU caah risk tam taktak lak asi.

Sipuazi an phih ka ah, "Russia cu a tlu te ko lai" tiah mi tampi nih an rak ti. Asinain kei nih ka rak chim tawnmi cu "sipuazi phih ruangah Russia te pawl cu aa rawk kho dingmi ram an si lo" tiah ka rak ti tawn. Laimi tampi zong nih Russia sipuazi an phihmi cu an rak i lawm ngai i, Russia tluuk ding hi hmuh an rak duh ngai cio. Asinain ka rak ti tawnmi cu "Vawleicung sipuazi that ah 7 nak i a ummi ram, hi tluk ram kau le hi tluk in leicung leitang thilchuak a tammi Russia ram hi, sipuazi an phih ruangah a har cu an har deuh ngai lai nain a tlu kho lai lo" tiah ka rak ti lengmang.

Atu kum khat a van liam cang. Russia ah an tangka man a zor; eidin a har; rian zong a har deuh taktak. Minung tampi nih khim tein rawl an ei kho lo tiah an ti. An sipuazi that aa timh siling teah meiti man a tum tik le sipuazi phih aa ton tikah an har ngaingai ko. Asinain Russia nih cun cucu aa in ve ko ti lo.

Russia zong nih lehrul an cham ve hna i, "US, Canada le EU ram in eidin-cawsa, voksa, nga, thei, anhringso le zeidang eidin vialte- cawk an kham ve." Russia ah EU eidin a thli lutmi cu atanglei hmanthlak bantuk in cozah nih an hrawh dih hna. Ramdang tu ah cawknak lam a kawl pin ah, Russia ram chung i satil zuami le lo tuahmi pawl kha amiak ruah ah an tang ve ciammam i, phundang in aa mer diam.


Athli in Russia ram an luhpimi eidin cozah nih an hrawh lio
EU ram in eidin an cawk ti lo caah thil man kai i harnak zeimaw zat cu an tong nain atu ahcun Russia ram chung chuak ngasa, voksa, cawsa, anhringso, theihai le phunphun te tam tuk a chuak i, EU van an hai ti lo. EU nih sipuazi an phih nain Russia nih a van phih ve than hna tikah, EU ramchung lo tuah le zuatkhalh in aa cawmmi pawl tam tuk an sung cang ti asi

Pumpak asimi "Austrian Institute of Economic Research in Vienna (WIFO) nih an hlathlainak ah, " Russia sipuazi an phih ruangah EU hi Euros 100 billion an sung cang i, EU ram dihlak ah rian 2,000,000 sungghnak a chuahpi" tiah German daily newspaper DIE Welt timi an tial ti asi. Hihi aruang cu Russia sipuazi an phihmi ruang le Russia nih a phih ve mi hna ruangah asi tiah an ti. Cucaah EU ram chungah hin Russia sipuazi phih a duhmi le duhlomi hi an i el lengmang cang i, meeting zong an tuah lengmang. Russia nakin EU tu hi an fak deuh tiah atimi zong an um ti asi.

Russia ah market a um ti lo caah hi hnu kum tlawmpal ah, Switzerland ah mi tam ngai rianlo in an um cang lai ti asi. Switzerland nih Crimea ramkulh he sipuazi pehtlaihnak a phih i, Russia cozah bawi upa 27 le company tam nawn kha sipuazi a phih hna. Cucaah Switzerland ramchung minung 40,000 hi an rian sungh khawh an si i, tihnung ngaimi dirhmun ah an um ti asi.

Russia ah tourist an kal ti lo ruang ah le Russia ah thilzuar an khap caah EU ram chungah rianlo ummi tampi an chua ve lai ti asi. EU ram chung ah hin a tanglei ram hna hi rian sunghnak fak bik in an tuar lai ti asi: Germany ah minung 465,000; Poland ah 335,000; Italy 215,000; Spain le France hna zong hi asung dingmi tambik ram nga chung ah an i tel ve i, Spain cu 160,000 le France cu 145,000 rian an sung lai ti asi. UK zong nih 110,000 rianlo in an i chuah lai tiah WIFO nih an tuak.

Ramdang thil zuarnak in an hmuhmi ngunkhuai zong ah hin sunghnak an tong lai ti asi. Germany hi ngunkhuai ah 1.6% a zawr lai i, Italy, Spain, France le Uk hi 1% cio a zor lai tiah WIFO nih an ti. EU ram fatete nih fak khun in an tuar i, tahchunhnak ah Estonia ram fate cu 2013 i Russia sipuazi an phih hlan le 2014 i sipuazi an phih hnu ah, an ngunkhuai 16% a zawr ti asi.

EU nih hin Russia sipuazi phih ruangah an ram sipuazi a tonghtham ve timi hi zapi theih tein an chim rih lo nain, Russia President Putin le Prime Dmitry Medvedev zong nih hin, EU ram tu harnak an pek hna lai tiah an rak ti cang. Medvedev zong nih hin Russia sipuazi phih ruangah Russia harnak kan tong timi cu nikum ah a rak chim bal ve. Mah hlan ah hin, Russia nih a rak ti tawnmi cu EU nih sipuazi na kan phih ahcun Asia ram le South America he kan i pehtlai lai tiah an ti ve tawn.

Cucaah Asia ram, abik in Tuluk he, zong an i peh than i $400 billion man Russia gas kha Tuluk nih cawk ding zong 2014 ah cachoh an tuah cang. Tuluk company lianlian Russia ah an lut. Turkey ram zongah Gas zuar ding cachoh an tuah. Russia ramchung lo tuahtu nih eidin tam deuhdeuh an chuah than i an harnak kha a van zia rup. Cucaah Pre. Putin nih cun "Kum 2 chungah Russia sipuazi tlaknak hi a kai than lai" tiah a ti ve. Asinain nihin tiang Russia sipuazi cu a tla thiamthiam rih i, cho lam a panh kho ve rih lo.

Khatlei ahcun EU ram fatete zong Russia sanction ruangah tampi an tuar ve hawi. Abik in lotuahtu (farmers) pawl an temtuar khun. Zeicatiah EU ram pumpi i ramdang i an zuarmi eidin 10% cu Russia nih an cawk. Tangka in pound 11.5 billion man tluk asi. Abik in Greece hi tambik an cawknak ram asi i, Greece ram i meitei 60% le strawbeeries 90% cu Russia nih an cawkmi asi. Cucaah 2014 chung lawngah hin Greece ram i eidin hi Russia nih an cawk ti lo caah Euro 178 million an sung cang ti asi.

Atu hi Russia sipuazi an phih ruangah US cu fahnak a tuar lo nain EU ram cheukhat cu an fawi ti lo. Zeicatiah Germany hna cu an ram energy 30% hi Russia ah aa hngat. 2013 ah Germany nih Russia ah thil a zuarmi hi Euros 38 billion ($51 billion) a phan. Italy zong hi tam deuh cu Russia ah aa hngat. Hlan lio Soviet ram chung ummi ram fatete tam deuh cu Russia energy ah 100% aa hngatmi an si caah, Russia hi sipuazi an phih a sau deuhdeuh le an sunghmi a tam deuhdeuh ve tinak asi. "Action le Reation" an hrial kho ti lo. 2014 in 2015 tiangah EC le Russia sipuazi an i phih veve ruangah $100 billion an kap hnih an sung cang ti asi. Hipin ah zeizat sungh dah an huah rih te lai?

EU Headquarter hmai ah an lotuahtu pawl an buai lio                             

EU zung hmai ah EU Farmers Pawl an buai lio
 Russia nih EU ram zong lehruk a cham ve hna i, EU ram in eidin cawk a kham. Cucaah EU lo tuahtu pawl zong an tangka hmuhmi a zor ngaingai caah harnak tampi an tong. Cucaah September 7 2015 ah EU zungpi umnak Brussels khua chung lam ah, UK, France, Spain, Italy le a kenkip in lotuahtu pawl minung 7,000 tluk an au i lam an zul. An leithuannak sehpipi an i mawngh, an muko an tum, thilri an hlonh, faphal phun lam ah an thlet i mei in an duah i palik he fakpi in buainak a chuak. Cucaah European Commission nih Euros 500 million ($558 million) dih in, EU ram lotuahtu pawl bawmh ding tiah nizan ah bia an khiah.

EU lothlotu pawl cu an sungh tuk cang caah le an har ngai ve cang caah EU nih Russia sipuazi a phihmi hi an lung a tling ti lo. An thin a hung tuk cang. Cucaah European Farmers Association Copa an president, Albert Jan Matt, nih "Nihin ni ah hin EU nih fak pin in khuaruah ding in kan duh. EU lothlotu pawl nih hin international politics ruangah a man tam tuk kan cawi cang" tiah a ti.

EU nih Russia an hrem tikah Russia an hrem lawng silo in an mah EU ram lila zong an i hrem asi ve cang. Cucaah "Russia sipuazi phih cu EU caah cun, vom rem bantuk asi cang." Russia an rem ve bantuk in, an mah EU zong an i rem ve cang. Zeitik tiang dah an i rem te hna lai ti bel a ho hmanh nih chim khawh asi rih lo.

---------------------------------------

Zohchihmi ca

1. Damien Sharkov nih 6/19/2015 ah a tialmi "Russian Sanctions to cost EU 100 bilion pound" timi ca asi (http://europe.newsweek.com/russian-sanctions-could-cost-europe-100-billion-328999

No comments:

Post a Comment

Hmurhuh Huh Lo Ruangah February Ahcun 500,000 An Thi Kho

Covid-19 zawtnak U.S a phanh ka tein CDC doctors le scientists le NIAID (National Institute of Allergy and Infectious Diseases) director Dr....