Zumhnak le Chinese Ruakung

Tuluk ruakung Sangsang

Vawleicung ah a sining phun dang taktak asimi cu Tuluk Ruakung (Chinese bamboo tree) timi asi. Hihi thingkung dang le rua dang he an i lo lo. Cucaah Krihfa kan zumhnak he an tahchunh tawnmi ruakung asi. Khuaruahhar ruakung asi.


Vawleicung ah rua hi phun tampi a um. Lairam hmanh ah phun ngaruk aum. Mau, ruangal, pharh, ruami, thalrua, ruacawng, ruapi, ruazam ti in phun tampi a um. Hi rua hna hi kan cin hna i tuan ah an bir colh i, duhsah tein an thang cholh. Cun thingkung timi paohpaoh hi, an ci vawlei ah kan tuh i a keu i, duhsah tein an chuak i a kum lila ah an mui hmuh awk in an thang.

Asinain Tuluk Ruakung hi thingrua dang he an sining aa dang taktak. Hi rua hi vawleichung ah a ci an phum. Kum khatnak in an phum i heh tiah tii an toih. Vawleichung ah a um peng ko. A chuak lo. Cuticun vawlei cungah kum 4 asi tiang a chuak lo. A kum 5 nak a phak tik lawngah vawleicung ah a rak mang. Khuaruahhar taktak asi mi cu, vawleicung i a chuah hnu ahcun chunzan hlan bak in a thang i, zarh (5) chung ah pe 80-90 tiang a thang kho. Hmuh hngan ah a thang ti tluk in a thangmi asi. Ahnah a tha tuk fawn i, nika phen in a bur kho.

Hika ah hin ruah dingmi aum. Ruaci an tuh kain vawleicung ah kum 4 tiang aum. A kum nganak lawnglawng ah vawlei leng ah a rak chuak. Kum 4 chung hram a thla. Ahram thukpi in a thlak ta hmasat. Achuah hlan ah sangpi thang ding kha aa tim cia. Cucaah thli, ruah, nilin zong nih rawk khawh lo ding tiang in, vawleichung in chuak lo in thazaang a la ta hmasat. Hram a sih ta hmasat. Thuk pi in hram a sih hnu le thazaang a lak hnu ah, a hung chuah tik ahcun a cak tuk cang. Khulrang taktak in a thang kho. A kung an lian. an san pin ah an ding tuk. A hnah zong an hring tuk.

Kung lianlian an si kho

Minung kan nunnak le sining zong hi, Tuluk ruakung bantuk a si ve tawn. A caan ahcun thil a tlamtlinnak ding caah caan saupi a rau; theipar a chuahnak ding caah caan saupi hram sihta ahau. Hram sihnak ding caah, caan saupi tii toih a hau. Tuluk ruakung cu vawleicung a van pahnak ding caah kum 4 caan a lak i, kum 4 tidoih a hauh ve bantuk in, thil kan tlamtlinhnak ding ca ah hin kum tampi rauh asi tawn.

Rome khua cu ni nikhat lawng ah an ser lo. USA nih thlapa kainak ding caah rocket voi tam tuk an kah hnu le voi tampi sunghnak an ton hnu lawng ah thlapa an phanh khawh. Wright Brothers nih vanlawng an zuanter hlan ah voi tam tuk a tla. US Cozah nih an cawk nak ding caah kum 3 an nawl hna. Thomas Edison nih electric mei ceuternak ding caah a kum in a rau; Henry Ford nih voi tam tuk aa zuam hnu lawngah US ram ah motor zapi zaran cit khawhmi an ser. Abraham chan in Moses chan in David le Solomon chan tiang harnak le sunghnak saupi le tampi an ton hnu lawngah, thluachuahnak nganpi an co.

Minung hi zei kan tuahnak hmanh ah, Tuluk ruakung bantuk si kan herh. Pathian nih a caan a za ati ahcun, Tuluk rua bantuk chunzan hlan in thanchonak a kan pek khawh. Aa ser kho lo ding minung a kan ser ko; a ka cawisan ko. Hlanlio ah kan khua hrawng cu, "Tio khu nih a khuh hna le an lung a fim lo" timi khua kan rak si. Pathian dawtnak le velngeihnak ruangah USA ah atu cu mi tampi kan phan kho.

Keimah pumpak kong zong ka ruat tawn. Ca ka rak thiam lo tuk. Ka hawi le ka can bal hna lo. Ruah lo pi in tang (5) ka kai ceu in, lungfim ka ot i, cathiam hram ka thawk. Nihin ni tiang tangkhat hmanh ah ka sung bal lo. Kan chungkhar ah harnak, dawnkhantu le tlamtlinlonak atam a rak tam tuk. Lungdong taktak kan si caan a tlawm lo. Cu bu in a tha nalo in sianginn ka kai peng. Pathian dawtnak in harnak phunkip ton hnu ah, BS, BD, MA le D.Miss ka lak ko hna. Midang caahcun chim phu asi lo nain ka caah cun a rak har tuk. Degree pali laknak ding caah, zumhnak ngeih le ruahchannak ngeih hi, zeitluk in dah an biapit timi ka fiang. Tuluk ruakung bantuk in, cung sangpi kai khawhnak ding caah, harnak lakah hram sihta hmasat a herh.

Tuluk ruakung zong vawleitang ah caan saupi aum i harnak a ton hnu ah, khuaruahhar in pe 80-90 sang ah zarh 5 chung ah aa chuah khawh bantuk in, minung zong hi ruahlo pi in nincan hna aa peh; an sipuazi aa tungmer than kho ti lai lo timi zong an van kai than; a dam ti lai lo timi zong ruahlo pin an dam than; nuva an i then te ko lai timi zong an i daw i chungkhar fekfuan an ser kho than. Thil khuaruahhar khulrang tuk in minung nunnak ah an chuak i an thang kho ve.

Khuaruahhar in a mim fawn

Cubantuk asinak ding caah abiapimi thil pakhatte lawng aum i cucu "zumhnak" asi. Cu zumhnak nih ruahchannak aa ngeih chih. Cu zumhnak kan timi cu "thawnnak" a ngei. Cu zumhnak cu zeitluk in dah a thawn ti ahcun, "tlang a thial khomi zumhnak" (the faith that moves tha mountain) asi. Cu zumhnak cu alianpi asi lo. A lianpi zong a herh lo. A herhmi cu "antamci mu tia te zumhnak" lawng asi. Cu antamci mu tia te zumhnak ngeih ding lawng hi, Jesuh nih a kan fial.

Cu antamci mu tia zumhnak na ngeih ahcun, na thinphang hlah. Na lungdong hlah. Lungsau tein a caan zei can a rauh zongah hngak ko. Pathian nih a caan a za ati tik ahcun, chunzan hlan in Tuluk ruakung bantuk in na sining aa thleng kho. Na dirhmun a kai kho. Tuluk ruakung zong kum khat chungah pe 80-90 a thannak ding caah vawleichung ah kum 4 chung aa thuh le hram a thlak ahau ve.

Nang zong Tuluk ruakung bantuk in, cung sangpi na phaknak ding caah kum tampi hram sih ve a herh. Harnak temtuar ve a herh. Cucu va philh hlah. Na tuah duhmi, na si duhmi, na phak duhmi thil kha, na tlamtlinh khawh hlan chung vialte, Tuluk ruakung sining va ruat tuat law, zumhnak he kar hlan i zuam. Cu na zumhnak nih cun na nunnak ah Tuluk ruakung bantuk an si ter khawh ve ko!!!