Sunday, January 10, 2016

Iraq Ram "Mithla Ralkap"

Voikhat cu sizung ka lennak ah cauk pakhat ka hei char. Cu cauk i capar an tialmi pakhat cu "Ghost Army in Iraq" ti asi. Cucu Laiholh in leh tikah "Iraq ram Mithla Ralkap" tinak asi. "Mithla ralkap" timi cu a um balmi asi lo nain, catialtu nih an phuah cawpmi asi kho men.

Mithla ralkap nih a sawh duhmi cu, "Amin lawng in cauk cungah ralkap asi i, sakhan zong ah kal lo in le meithal zong tlai lo in le ral zong tuu tung lo in, lahkhah a thoh lengmangmi ralkap" kha a chim duhmi asi.

Iraq ram ah hi bantuk ralkap hi an rak tam tuk. Hi ralkap pawl hi, Iraq cozah nih lahkhah a pekmi hna an si. Cu lahkhah tambik aratnak ahrampi cu "U.S tax petu hna tangka" timi U.S cozah tangka asi. Cu cozah cu Pre. Bush cozah uknak khan aa thawk i Obama chan tiang aa pehmi asi." Phaisa le hriamnam tam taktak an pek hna. Asinain "Mithla ralkap pawl nih cun, lahkhah lawng an lak; an hriamnam hmanh tha tein an kilkawi duh lo i, a donghnak ah ISIS kut ah tam tuk an luhter." Cu bantuk ralkap cu million hmanh in um hna sehlaw, ram kilveng khotu ding an si lo.

Hi ralkap an i thawknak cu hitin asi. A tampi cu U.S ralkap nih 2003 i Iraq an tuk hnu i, training pekmi pawl an i tel. Cu ralkap cu Iraq ah zeizat dah an rak um? Zeizat dah tangka lahkhah an rak pek hna? US cozah hi zeizat remruam dah an ei-daat i an tangka hi million zeizat remruam dah hi hna nih a lakkka in an ei hnga  timi theih khawh asi lo. Ahodah tuanvo ngeitu asi ti zong an thei kho lo.

Mithla ralkap pawl sining cu, an min lawng cauk cungah an um. Min an thut i, sakhan ah an um lo. Ral tuk cu chim ding aum ti lo. Lahkhah an thoh i, an bawi le te zeimaw zat an pek hna. Cuticun chun nitlak , mithla tlau in an tlau i, an duhmi rian paoh an tlai.

Mithla ralkap pakhat pa cu, bia an hal i alehmi hna cu hitin asi: "Ka min ka va thut, lahkhah ka lak i, zeimawzat kha upa te ka pek hna i, chun nitlak taxi ka mawng ko. Zanlei chiarte camp ah um in min ka va thut than i, cuti ka tuannak cu kum 3 fai asi cang" tiah a ti. Cucu Bush cozah nih "Iraq ralkap trainig kan pekmi hna" tiah heh ti tin, tangka avorh bak in an rak vorh hnawhmi hna ralkap cheukhat cu an rak si. A va pawi hringhran dah. Zeicatiah cu U.S cozah tangka cu nangmah le keimah tax zong aa tel ve caah asi.



Iraq i raltumi U.S Ralkap an i dinh lio

Hi bantuk hi Iraq ram ah "Mithla ralkap" tam tuk an rak um. 2003 in 2015 deng tiang a tawr in an rak tawr. PM hlun Nouri al-Miliki cozah lio ah an zual khun. Hi cozah hi vawleicung ah a dikcaklo (corrupt) cemmi cozah pakhat ah aa tel. Cucu U.S cozah nih Iraq i a theipar a chuahtermi cozah pakhat asi.

Iraq cozah nih "Mithla ralkap" tam tuk aa ngeih tikah, ral zong tha tein an tu lo. Ram zong an veng lo. Camp ah an um ti lo. An itzau sawhsawh. Cucaah March 2014 ah ruah lo pi in, ISIS pawl an rak chuah tikah, meithal zun khat puak lo in, sakhan hna an zaamtaak.

Iraq ram khua lianbik pahnihnak asimi Mosul khuapi ISIS nih an lak ning hna cu khuaruahhar asi. Mosul khua ah Iraq ralkap 30,000 tluk cazin cun an um. Helicopter an ngei; raltuknak tank le Humvee tam tuk an ngei. Miakpi le zeidang American hriamnam tam tuk an ngei. Asinain ISIS ralkap 1,500 he ni (4) chung an i kah hnu ah, Mosul cu ISIS kut ah atla; vanlawng ralkap sakhan zong an ISIS kut ah a tla colh. Cutin ISIS nih fawi tuk in an laknak aruang cu, hi "Mithla ralkap" nih khua an rak hngah caah asi. Mosul cu nihin ni tiang Iraq cozah nih an tei kho than ti lo.

Mosul khua ISIS nih an kah lio rawkmi 
Parliament biachimtu, Usama al-Nujafi, nih "Mosul i thil cangmi cu, zeibantuk dirhmun in cuanh zongah rawhralnak asi ko. Iraq ralkap "an daithlang tuk" tiah a rak mawhchiat hna. Mosul ummi mirum pakhat nih cun, "Mosul khua cu engine aum lomi vanlawng a tlak bantuk in, a tlu ko" tiah ati phah. "An meithal kha tlitu lakah an kah i, an mah (ISIS) cu pakhat hmanh an kap hna lo cu te" tiah ati. Reuter catialtu nih cun, "ISIS cu an rak chuak i, an tlau colh" tiah ati. Cu tluk rang in, Mosul khua cu an rak lak.

Mosul lawng si lo in, Tikrit le Ramadi le Fallujah te hna zong ram a daw taktaklomi Iraq ralkap tam tuk nih an rak hngah.

ABC News Journalist Terry Moran nih U.S ralkap nih an rak sermi Kirkuk Vanlawng Rankap sakhan, Iraq ralkap nih an zamtaakmi kong a chimmi cu, lungfak taktak asi. Hi ralkap sakhan cu Kirkuk hrawngah a lian bikmi vanlawng ralkap sakhan asi. U.S cozah nih million tam tuk dih in a tharchuahmi asi.

Terry Moran chimmi cu a tawifiannak in tialmi cu atawinak in hitin asi: 

"Iraq ram chaklei meiti tambik a chuahnak khua Kirkuk khua i vanlawng ralkap Sakhan cu US ralkap a thawng leng an rak umnak khua asi. Cu sakhan cu US ralkap nih an sermi asi caah, amin ah "Krabtown" tiah min an sak. Kirkuk khuakam ah a um. US cozah nih tax petu hna tangka (tax payer money) in an rak sakmi asi. Cucu 2011 ah US ralkap nih Iraq ralkap ah an rak up hna. Chaklei Iraq ah American Ralkap tambik an umnak ralkap sakhan pakhat asi."

2014 i, Sunni tapung ISIS an rak chuah tikah, Kirkuk i Iraq ralkap pawl cu a kah zong i kah hlan in, Kirkuk Air Base cu an zamtaak. An zaamtaak hlan ah, thilri fir awk tha cu an firta dih. Laak awk athami paoh cu an lak dih. Inn vialte an boah dih i, hnawmtam bantuk in an chiahta. Humvee motor chia remhlomi zong tampi an zamtaak. Innchung cu electic le telephone hri vialte aa dawk dih; inn pawng cu thilri hlonhmi hnawm pawn in aa pawng. Cu ralkap sakhan cu hnawm pung bantuk asi. Ralkap thilri hlonhta mi aa phah tluk ko. Zoh ah hin, "zumh awk a har" tiah ati."

Zoh tikah "lungthin a kehkuai pinah thinhung taktak zong asi. American tangka dihmi vialte, an nunnak an pekmi vialte, an ruahnak le thluak an chuahmi vialte---hnawmtam lawngte ah an cang dih; cu hnawntam vialte cu- hlanlio chan pi in aa thleng kholomi Mesopotamian leidip lakah, hlonh dih an si ko. Thi sining a rak theilo tukmi kan si ko.

"Cu sakhan lawngpi cu, Iraq ralkap an zaam cangka in, training tha taktak in pekmi Kurdish Peshmerga ralkap nih an rak luh hnawh  colh i, nihin ni tiang Kurdish ralkap tu nih an hngah." 
Kirkuk Air Base ummi Russia MIG vanlawng rawkmi
Terry Moran catialmi le video zoh tikah, American ca ahcun lungthin fak taktak asi. Kha vialte tangka, kha vialte minung nunnak lomi, kha vialte hma pumi, "hnawm bantuk" an si dih ko ati. American G.I an teminnak le an thilri chiahtami hnawm bantuk in an zamtaakmi zoh ahcun, US caah lungthin kuai taktak asi.

Cu vanlawng ralkap sakhan lawng silo in, Kaywan ralkap sakhan zong Iraq ralkap nih an zamtaak than. Cu sakhan cu chaklei Iraq Kirkuk hrawng ah a lian bikmi ralkap sakhan asi. Cu zong cu, ISIS an phanh hlan pi in, an zamtaak chung. Atu cu Peshmergar ralkap nih an i lak.

Iraq ralkap zamtaakmi thilri (Rf.www.bloomberg.com)

article_update_img.jpg
Kaywan Base i thilri an hrawhtami 
article_update_img.jpg
Iraq ralkap zamtaakmi Kaywan Sakhan (www.tv.news)

Kirkuk khua hi, Kurdish ralkap rak lut hna hlah sehlaw, ISIS nih an lak hrimhrim lai timi a fiang ko. ISIS nih an la kho thai lo. Apawng tiang an laak dih. Kirkuk hi an ngiar len nain, US nih bomb a thlak hna caah le Kurdish ralkap nih an ven caah, a him. Kirkuk hi Iraq le Kirdish an i cuhmi khua asi. Meiti tambik chuahnak hmun asi nain, Iraq ralkap pawl nih an zaam tak. Kurdish miphun caah vanthat taktak asi. 

Hi ralkap sakhan hi Pre. Bush cozah nih Iraq an rak tuk hnu i an rak sakmi sakhan asi. American hriamnam le thilri tampi an kaltak. Cucaah catialtu nih atlangpi tar in ca a tialmi cu "Ghost of U.S Troops Left at Kirkuk Base After Iraqi Army Fled" tiah ABC.news.com ah aa tial.  Laiholh in leh ahcun, "Iraq Ralkap Nih an chuahtak hnu ah, Kirkuk Ralkap Sakhan i an kaltakmi-U.S Ralkap Thla Hna" ti ding khi asi. 

Hi bantuk in Iraq sakhan tampi cu, mithla ralkap nih an rak hngah. Hi bantuk mithla ralkap hi, Iraq ah an rak tam tuk. Cu ralkap pawl nih cawnghmi khua cu 2014 ah, ISIS nih khua khat hnu khua khat in, an lak duahmah ko hna. A donghnak ah, cu ralkap zong cu abubu in ISIS nih an thah ve hawi hna. Humvee le ralkap hriamnam dangdang tam tuk ISIS nih an lak caah, ISIS hi an rak cah tuknak zong a rak si.

US nih Iraq a tuknak le Remhthannak (Reconstruction) caah hin azapite billion 3,000 a dih te lai ti asi. Pre. Bush cozah nih Iraq caah kan dih lai an rak timi in, a let 50 a dih lai. Bush cozah nih, Iraq tuk ding hi, fawi tuk in an rak ruah sual i, an rak i tuak sual bak timi cu, tu chun Iraq buainak nih a fianter ko.  

U.S cozah hi, tangka lawng asung lo. Ralkap nutling patling 4,400 renglo Iraq ah an va thi fawn. Nu le pa, chungkhar le telefa ngaihchiat mitthli tlak le mitthli vialte chim cawk lo. Nuhmei le ngaktah buangro zeizat remruam dek an va chuah hnga? Iraq ah tii lo rawl lo in chunzan raltuk ruangah mithat lainawng an ummi ruangah, thih hlan lo thawngtlak a huahmi zong an tlawm rih fawn lo. Nihin zong ah ral U.S ralkap tampi an um rih. Hmapumi 37,000 kuakap an si rih. Hi hna zohkhenhnak hi tangka tam tuk a dih peng rih fawn lai.

Iraq cozah sermi "Mithla ralkap" kong ruah ahcun, U.S ralkap temtuarnak hi, a sungh tuk ning chim awk tha lo asi. Cu bantuk "Ghost Soldiers" ca i, mah zatzat nunnak liam cu, asung taktak. Ghost Soldiers pawl kong ruah ahcun, Iraq i a thimi U.S ralkap thla hmanh hi, an ngaihchia lai tiah ka ruat. An rak temtuar tuk.

Iraq ralkap zamtaakmi Kirkuk Ralkap sakhan
Iraq buainak cu atu ni tiang aa lim rih fawn lo. Caan a raoh deuhdeuh le adih deuh deuh lai ti asi. 2013 ah an hmuhmi cu, U.S dollar 60 billion hi, Iraq ram ah a tlau ti asi. Airport tiang a phan nain khawika set um an thei kho lo. Cu tluk in Iraq cozah hi an rak hrawkhrawl i, Pre.Bush cozah hi an rak eihmuar. Hi eihmuartu ah hin, "Iraq Mithla Ralkap pawl tampi an rak i tel lai tinak asi.

Cu bantuk a rureu (corrupt) mi cozah cu Bush cozah nih tangka hi a vorh bak in an rak vorh hna. Bush cozah hi Iraq caah an rak i siang tuk lehpek i, an ram sipuazi a tlak hmanh ah zei biapi ah an rak chia lo. Iraq rumro an rak i hruhpi i, cuticun Mithla Ralkap pawl tiang a rak chuahnak asi. Cozah zong an hrawkhrawl; mithla ralkap zong an rak hrawkhrawl le a theipar cu "Tu chun ISIS tiang hi asi."
Iraq ralkap zamtaakmi an thilri cheukhat
Pre. Bush hawi tha asimi Iraq PM hlun Nouri al-Miliki (May 2006-Sept 2014) cozah hi mi lolak le hrawkhrawl taktakmi cozah a rak si. Cu cozah cu Bush cozah nih heh tiah tangka an rak pek hna. An nih nih, US eidatnak ding lawngte khua an rak khang. Cuticun Iraq cozah nih, "Mithla ralkap"  thawng tamtuk an rak ser hna. Khuaruahhar ngai asi.

Iraq PM thar Haider al-Aradi nih Nouri al-Miliki cu a van chawn. Zung a thut hnu, thla (2) chung ah Mithla ralkap pawl kong cu an van hlat colh. November 30, 2014 tiangah Iraq ah "Mithla ralkap 50,000 leng an rak um" tiah amah nih ati. Hi hna hi, ni fatin tein min an thut; lahkhah an thoh peng nain sakhan ah an um bal lo" ti asi.

Cu bantuk ralkap cu US cozah nih hriamnam thatha an rak pekmi hna le tangka billion tam tuk an rak bawmhmi hna an si. A va pawi hringhran dah.

"ISIS tapung nih zeicadah hi tluk in Iraq cozah ralkap an kan tei khawh?" timi hi biahalnak an ruah tik ah, hi "mithla ralkap" an rak tam tuk caah asi tiah hmuh asi. Zeicatiah ralkap sakhan pakhat i ralkap 50 an chiahmi lak ah, ralkap 10 lawng hna an rak um ti asi. Adang 40 cu "mithla ralkap" an rak si. Lahkhah thoh lawng ah a rakmi ralkap an rak si tinak asi.

PM thar "Haider al-Aladi nih, hu mithla ralkap pawl dantat le hi bantuk a cantertu hi fak pi in mawhphurhnak kan ngeih hna lai" tiah ati. Sihmanhsehlaw, a liamcia caan i Mithla Ralkap hna ruangah Iraq mithi le khuaram a rawkmi vialte cu, zeihmanh nih a caw than kho ti lai lo. 

"Miphun a lianhngantertu cu dinnak asi" bantuk in miphun a tumchuktertu zong cu "dinlonak" asi ve. Nihin ni Iraq a tumchuknak le buainak hi, an dinlonak theipar ruang ah asi timi cu,  "Mithla ralkap" hna tuanbia nih a langhter ko cang. Hi dinlonak hi Iraq nih a doh khawh hlan chung paoh ahcun, "mithla ralkap" zong hi a tlawm le tam an chuak peng rih ko lai!!

----------------------------------------

Zohchihmi Ca

1. Iraq Uncovers 50,000 "Ghost Soldiers." 
http://www.aljazeera.com/news/middleeast/2014/11/iraq-uncovers-50000-ghost-soldiers-20141130194439245402.html

2. Not Fighting ISIS: How Iraq's 50,000 'Ghost Soldiers' Run Their Scam by Alexander Smith 
http://www.nbcnews.com/storyline/isis-terror/not-fighting-isis-how-iraqs-50-000-ghost-soldiers-run-n267261
3. Ghost of U.S Troops Left at Kirkuk Base after Iraq Army Fled by Terry Moran 
http://abcnews.go.com/International/ghosts-us-troops-left-kirkuk-base-iraqi-army/story?id=24161191

No comments:

Post a Comment

Hmurhuh Huh Lo Ruangah February Ahcun 500,000 An Thi Kho

Covid-19 zawtnak U.S a phanh ka tein CDC doctors le scientists le NIAID (National Institute of Allergy and Infectious Diseases) director Dr....