Pathian cu Jehovah Shalom Asi

Hlanlio Judah mi hna nih, an mah le tuanbia ton ning hawih cio in, Pathian hi min aphunphun an rak sak i, min (19) tluk an ngeihter. Cu hna lakah Gideon nih a pekmi min Jehovah Shalom hi min biapi taktak pakhat asi. Cucu nihin zumtu kan caah zeidah asullam asi ve hnga? Zeibantuk "theology" dah a kan hmuhsak?

Hlanlio Judah mi nih "Pathian hmuh cu thihnak asi" tiah an rak zumh. Gideon nih Bawipa (Yahweh) a van hmuh tikah, "Ka thi lai" tiah a ruah nain, vancungmi nih amah cu "Bawipa na hmuh ruang ah na thi lai lo. Na cungah daihnak um ko seh," tiah aamah tu an khan. Cucaah "Gideon cu a ral a tha, a hna a ngam i, cu ka hmun ahcun Bawipa Biaktheng asak i, a min ah "Jehovah Shalom" (Yahweh Shalom) tiah min a sak. Mirang holh cun, "The Lord our Peace" (Biacaihtu 6:24) tinak asi. Laiholh cun, "Bawipa kan Daihnak" ti asi hnga.

Gedeon le Bawipa tonnak hmun hi, Abi-ezrites miphun Ophrah khua ah asi. Ophrah cu Manasseh ram ah a um. Abraham a rak umnak Shechem in nitlak-thlanglei meng 6 hlatnak ah a ummi asi. Cu khua ah Gideon le chungkhar zong an um (Biacaihtu 6:11; 8:27,32). Gideon nih Midianites miphun fak taktak in a tei hnu hna ah, a tlaihmi siangpahrang zong, Ophrah ah a thah hna (8:18-21).

Hi caan ah hin, Shiloh (tuchan Khirbet Seilun) hi, Israel mi hna an biaknak hmunpi (center) asi nain, Gideon nih Ophrah tu kha Shiloh bantuk in a ser i, "tlangbawi" bantuk ah aa ser. Cu thil cu Gideon chungkhar cungah "thil nuam lo ngai" ah a cang. Gideon thih hnu ah, a chungkhar cu Ophrah ah an um i, Gideon a fapa Abimelech nih a athah dih hna tiang cuka ah an um (Biacaihtu 9:5).

Judah biaknak hmunpi Shiloh khua Puan biakinn hmun 

Hi Gideon tuanbia ah kan hmuhmi cu, Gideon hlan ah hin, Israel mi nih Bawipa mit hmuh ah thiltha lo an tuh cah Midian miphun kut chungah kum 7 a chanh hna ti kan hmuh. Cu Midian miphun kut in Gideon kha chanhchuahter ding kha Pathian nih tuanvo apek (Biacaihtu 6:1-14). Hi Gideon tuanbia nih, a langhtermi cu, "Pathian nih santlailo minung te zong hi, miphun khamhtu le chanchuahtu ah a ser duh ko hna" timi a langhter.

Cun Gideon tuanbia ah, "Pathian nih minung hi credit pek lo in, amah Pathian tu nih credit co a duh" timi kha kan hmuh. Cucaah "Manasseh miphun chungah ah a derbikmi phun a thim; a thimmi chungkhar ah ahme bik Gideon a thim" (6:16). Pathian nih unau tampi lakah, ahniang bik David a thim bantuk asi. Cucu minung ruahnak le Pathian ruahnak aa kalhnak asi.

Pathian nih zei ca dah Manasseh phun ah phun hme bik a thim? Aruang cu minung caah asi kho lo mi thil, tuahnak in Pathian nih a thawnnak le khamhnak kha minung nih an theih khawhnak hnga ding caah le Amah Pathian kha an zumh i, an i bochannak hnga ding ca kha" a duhmi asi.

Cucaah Biacaihtu 6-8 ah kan hmuhmi cu santlai lo ngai asimi Gideon kha Pathian nih a thimnak kong asi. Gideon cu santlai lo ngai asinain biacaihtu si ding in Bawipa nih a thim.

Cu tluk santlai lo mi cu, an mah nakin a let tam tuk in a tam i, a thawngmi, hriamnam a ngeimi Midianites miphun tuk ding le hrawh ding cu Gideon cu  tuanvo apek. Cucu Gideon ca le a mipi hna caah, asi kho lo mi asi. Asinain Pathian mit ah asi kho timi kha Pathian nih tehte piah a duh. Credit lak aduh. Israel mi an tam tuk ahcun "An i porhlaw sual lai" ti a phang.

Harod tikhur (Gideon le ralkap pawl pumhnak hmun) 

Cucaah, Bawipa nih Gideon cu a thawh i, Midian mi doh awk ah a ralkap cu tim hna ati. Harod Tikhur pawng ah an i tong hna. Gideon nih a van rel hna. Bawipa nih, "An tam tuk" deuh ati. "Ralchia le thather kirter hna ati i, 22,000 an kir. Pathian nih atangmi zong cu an tam tuk rih. Tii dinter hna law, uico tidin bang dingmi le khuk bil bu in a dingmi cu kirter than hna asi. Pathian nih a rian alim tik ah, Gideon minung 300 lawng an tang. Raltuk tikah, minung tamnak in, kan lei a tangmi midik, mihman le ralkap tha tam tu kha a herh deuh. Ralbawi ngan Napoleon nih, "Mi tamnak in, raltuk thiam a biapi deuh" tiah a rak timi hi, Gideon tuanbia ah a lang ngaingai.

Gideon ralkap 300 hmang in Midian mi cu Pathian nih Israel kut ah chanh ding aa tim. Ralkap santlai lo tam pinak cun, Pathian tanpimi mihman 300 ngeih hi a rak tha deuh. Krihfabu zong ah, member tam sawhsawh nain, Pathian duhmi tam kha a biapi deuh. Gideon he aa tu dingmi, Midian le Amalek ralkap cu Moreh Tlangtang nelrawn ah an i pum i, an kalauk he an tam tuk ah, "Khaubaawk zat le rilikam thetse zat an si" (Bia 7:7, 12) an si tiah Cathiang ah kan hmuh. Cu vialte cu mi 300 nih an tei hna pin ah, Midian bawi le siangpahrang zong an tlaih viar hna (Biacaihtu 7-8). Hi tuanbia nih Pathian cu teitu Pathian asi timi a langhter.

Moreh Tlang pawng nelrawn

Tuanbia a sau ngaimi kha a tawinak in zoh tikah, Pathian cu amah azumtu hna caah "Daihnak Pathian" (Jehovah Shalom) asi. Amah zumtu nih Pathian cu tih ding asi lo ti kan hmuh. Zeicatiah azumtu hna caah, "Kan ralthatnak Pathian tu asi; kan caah bawmtu, vengtu, tanpitu, dirkamhtu, raltuk piaktu le teinak petu Pathian asi. Kan caah Daihnak (Shalom) Pathian asi. Gideon caah Jehovah Shalom asi i, azumtu ca paoh ah Jehovah Shalom" a rak si.

 Cu lawng asi rih lo. Pathian cu "hnahchuak Pathian le credit lak a duhmi Pathian asi kha kan hmuh. Cucaah Israel mi Cannaan ram an luh lai te zong ah, Pathian nih Moses hmang in a rak cah lengmangmi hna cu, "Innlo tha nan um tikah, nan satil run (tuu, meheh, caw) an karh tikah, nan sui le ngun an karh tikah....keimah thawng in asi ti lai u ci....keimah kutke thawng asi...ti hlah u...hi ram nan comi hi zong hi kan mah difnelnak ruangah asi nan tinak hnga lo i ralring u" tiah voi tampi a rak chimh hna (Deut. 8:11-20; 28:1-16). Zeicatiah Israel mi nih Canaan ram an comi vialte zong hi, "Pathian dawtnak le vel ruangah asi caah asi."

Cu Patian abiami kan nih vialte zong nih, thil kan tlamtlinhmi le tuah khawhmi paoh ah, Pathian credit pe ding asi. Cuti kan tuah ahcun, Bawipa cu kan caah aa lawm zungzal ko lai. Gideon sinah Jehovah Shalom asi bantuk in, kan caah zong ah Jehovah Shalom (Daihnak Bawipa) asi zungzal ko lai. Cu Jehovah Shalom kan lei a tan poah ahcun, "teinak" kan hmu zungzal ko lai!!!