Ka Thlarau Ca A Tha (Is It Well)

Kan Nunnak ah hitin tilet a tho tawn

Vawleicung thil vialte- nunnak ngei he ngeilo he-zungzal hmunmi an si lo. Nikhat caan khat ah aa rawk ding le a lolak ding lawngte an si. Caantawi (temporary) an si. Cucu kan hngalh ko nain i fiantaktak le thinlung ah nunpi cu a rak har tuk. Cucaah thihnak, sunghbaunak, rawhralnak le chiatnak kan ton tikah, lungthin kuaikek in kan um i, acheu cu mahthahnak tiang tuarmi an um. Acheu cu kan zumhmi Pathian lei ah zaangdernak le tluknak ah kan rak hman tawn.

Ataktak ahcun, hlaphuahtu nih "Zinglei tahnak, zanlei lunglawmhnak" tiah ati mi hi minung kan siningte asi. Tahnak le nihnak, ngaihchiatnak le lunglawmhnak hna hi an i chawhkanh lengmang. Phungchimtu nih cun, "Zeizong vialte caah caan a um cio. Tah caan a um, nih caan a um; ngaihchiat caan a um, lawmh caan a um" a ti bang in, ngaihchiatnak le lunglawmhnak hna hi, caan an ngei cio i, an mah le caan phak ahcun hrial khawhmi an si lo.

Cucaah, a caan ahcun nuamh silingpi ah kan thi i kan lolak ko. Mitthep karah kan lo ko. Job chungkhar tuanbia zoh tikah, an fale hna cu an i nuamh siling, nulepa (parents) zong an hnangam siling te, ngeihchiah le innlo remte an um lio ah, ni nikhat ah an lo viar. Anmah nupa lawng an tang. Cuticun minung nih thil tha bik ruahchan lio ah, thil chia bik kan tong theu tawn. Kan kalnak tii hi a dai ko rua kan ti lio caan ah, vanchiatnak tilet thomi cung ah kal kan rak i thawk khi asi.

Minung nunnak lam hi tilet bantuk asi

Cuticun harnak kan tong viar. Kan tonmi le tonning bel aa lo lo. Acheu cu chuahka thih tiang, nuamh mui hmu bak lo in thlankhur an liam hna. Minung sining ah, kan donghnak cu ngaihchiatnak le mitthli tlaknak in dongh asi. Nuamhnak le lawmhnak in a dong kho lo. Khawika hmun ah, zeitik caan ah le zeitin dah kan tongh lai ti bel minung nih chim khawh asi lo.

Minung nih hmailei zeitindah asi lai timi chim chung awk a tha lo. Zeicatiah a caan ah khawnden kan tong. A caan ah kan sipuazi ruahlo pi in a tla. A caan ah chungkhar kan i rawk. A caan ah taksa rawhnak kan tong. A caan ah thlawp khawhlomi khawhlomi zawtnak phunphun nih a kan tlunh. A caan ah hmurka te hmanh chawn manh lo in, kan i thihtian hna. Minung nunnak ah, hnangamnak tling a rak um lo. Kan i nuamh siling ah accident in kan thi theu tawn.

Cucaah, Jesuh zummi Krihfami kan caah zei bantuk ngaihchiatnak le lungkuainak ton tik le mitthli rual he kan um lio caan zongah, Jesuh bochan bu in,  "Ka Thlarau Ca A Tha Dih Ko" timi ruat kho u sih law, zumtu caah cun a tha bik asi. Kan tem-innak paoh ah, Jesuh tem-innak ruah ve a herh.

Keimah zong, ngaihchiatnak le lungretheihnak ka ton caan ah, hi hla hi ka hnemhnak asi tawn. USA ah kum 19 ka um; work permit lo in kum 12 khua ka sa. A har ngaingai. Driver license a thi i nunter khawh asi lo. Work permit ngeih hnu zongah kum khat voikhat in work permit athi. Work permit a thih bak in driver license a thi ve. Tangka a dih tuk fawn. Lungretheihnak le harnak tampi ka tong. Zeibantuk harnak ka ton caan zongah, "Ka Thlarau Caah An Tha Dih Ko" tiah ka ruat than tawn. America ah million 11 tluk zeihmanh ngeilo in pei an um cu? Kei cu ka zia tuk tiah ka ruat i, thluachuah tu ka rel than tawn.

Ka philh khawhlomi cu, MIT ah BD (II) ka kai lio harnak asi. Chim awk thalo in lungretheih vansannak ka rak tong. Khualei cu kan pam tuk. Ka chungkhar an i cawmnak ruah ah, lungdong taktak asi. Krihfabu nih keimah sianginn kainak khim cu an ka bawmh ko hnga nain, ka chungkhar nunnak ruah ahcun asi kho ti lo. Cucaah khua ah sau um lo in, sianginn kai hlan ah Maisho ah ka va kalta. Maisho a that tuk lio asi caah, ka nu le ca zeital ka hmu manh hnga maw timi ruah ah a si. April le May thla chung te ka va hlawhfa ta ve lai ka ti.

Maisho ka va phak tikah, ka tangka a dih. Eidin le tirawl a dih. Furpi a tla i riantuan awk a har. Lam a chia fawn. Ka tlung kho zawkzawk ti lo. A nica lawng in rian kan tuan cang. Lungretheih le harnak phun zakip lakah ka zi. Cuka zong ahcun, "Ka thlarau caah a tha dih ko" ti ka ruat thiamthiam.

Cuticun MIT kai ka tlai tuk cang le ka kai kho sual lai lo ti phan ah, a tha nalo in June thla canceu ah Yangon lei tlun ka khawh. Maisho in Namsam kar kan tlunnak lam cungah, Pathian hi Jehovah Jireh Pathian asinak voi tampi kan ton. Cuticun, June thla a dih bak te ah Yangon ka phan.

Yangon kan u le Pu Siang Uk te inn ah ka thum. Inn ah tlawmpal ka din i, MIT ahcun ka va kal colh.  Sianginn ka lut kho ti hnga maw tiah ka va hlat lai tiah ka va kalmi asi. MIT ka va phanh bak ah, MIT Saya/sayama vialte meeting an rak tuah i an dih bak he kan i tong. Acheu cu meeting khan in an chuak rih lo.

MIT 

Meeting khan in Rev. Dr. Sang Awr a rak chuah lio le MIT ka phak lio kha aa tong ngelcel. Sangpui Pa nih, "Pa Vung, thla khat bak na tlai cang. Na kong zeihmanh kan theih ti lo caah, atu bakte kha 1993 kum cu dinhter si ko cang seh tiah bia kan khiah. Sayamagyi zong a chuak rih lo. Cucaah meeting khan ah kal u sih law, bia kan khiah hlan ah a rak phan cang ko" tiah tha tein kan chimh hna lai i, na lut kho than ko lai" tiah a ka ti.

"Pu Awr, bia an khiahmi cu an khiah ning in si ko seh. Ka chungkhar zong an har tuk le tu kum cu ka din ko lai. Pathian remruat asi ko lai" tiah ka ti. Bia kan i ruah i, ka kir than. Ka kir pah cu ka ngaih a chia. Ka lung a nuam lo. Tangka le a um fawn lo. Zeitindah ka tuah lai timi zong ruah awk ka thei lo.

Inserin in Yangon lei a kalmi bus pi cu ka cit. Bus cungah ka ka lung ah a chuak tukmi hla cu, "Ka Thlarau Caah A Tha Dih Ko" timi hla hi asi. MIT kai ding in ka kal ko nain, ka tlai ruangah an ka chuah i, ka duhmi le tinhmi cu a tlamtling lo nain, hi zong hi "Ka Thlarau Caah A Tha Ko" tiah ka ruat than. Cucun ka khing a zaang ziahmah.

Lungvar tampi chuahnak Mokok khua

Ka tlung. Ka tlun pah ah Mokok ah ka lan. Ruah a sur tuk caah lungcawhnak a tha lo. Thil a tlamtling lo i ka kir than. Mandalay ah ka tangka vialte a dih dih i, tlunnak ngeilo ngacha in rak um lio ah, midang nih an rak ka khamh. Kalay-Kalaywa karlak ah meiti (yenan) ka va co. Asi kho lo i, Laitlang ah ka lan. Fak taktak in ka zaw. Pam le eidin har asi. Zawt asi. Phaisa ngeihlo asi. Ka nu nih a tar tuk fawn. Sianginn kai tlamtlin lo asi. Sunghbau le zatlak phunkip te aa tong.

Cu lio harnak phun zakip ton lio zong ahcun, "Ka Thlarau Ca A Tha Dih Ko" timi hlate hi ka thazaang petu asi. Tangka ka cawi i, khual ka tlawng. Leiba zeimaw ka chamta. Ka nu le zeimaw zat thazaang ka chanhta manh hna. Sianginn kum khat ka banmi zong, kan chungkhar caah thatnak tu a rak si ve than ko. Minung mithmuh ah chiatnak alo nain, Pathian mit hmuh ahcun thluachuah tu arak si.

Ka tonmi harnak hna nih thlarau in fim aka chimh. Acaan ahcun thil chia le thil tha lo ah kan ruahmi hi, kan nunnak caah thiltha hna an si tawn ko timi ka fiang. A caan ahcun titsa harnak le ngaihchiatnak hna hi, kan thlarau caah thil tha deuh hna an si tawn ko. Cucaah Horatio Spafford nih vawleicung ah tuar a harbikmi ngeihchiah sunghbaunak le telefa thihnak a rak ton tik ah, a ruat lengmang i hla a phuahmi cu "It is well" timi asi.

Atlantic Rili Tlami tilawng

Hla bia tialtu hi zumtu fek taktak asi ve ko nain, vawlei asi caah a nunnak ah harnak le ngaihchiatnak fak taktak a tuar. Cu atonmi chung in hi hla hi zumhnak in a phuahmi asi. Phillip Bliss timi nih hla-aw a bunh. 1876 ah Sankey le Bliss nih Krihfa Hlabu No.2 ah an chuah chih. Hi hlaphuahtu nih a phuah tikah, atonmi tuanbia ruat bu tein a phuahmi asi. Atuanbia cu hitin asi.

Spafford hi a tlamtling ngaingaimi sihni minthang pakhat asi. Zumtu tha zong asi fawn. Chicago area ah innlo leiah tangka tampi hram a rak chiami asi.  A nunnak ah harnak puicimh a ton hnu ah hi hla hi a rak tial. Pathian a thei tukmi asi ko nain, a nunnak ah tuar khawhlo dingmi ngaihchiatnak nih a tlun hnawh ve.

A ton hmasatmi cu a fapa dawt kum (2) a thihmi le 1871 Chicago Meikang Ngan timi asi. A fapa a thih hnu ah Chicago Meikangmi nih a innlo vialte a rak kangh thlu dih nawn. Sipuazi tumchuk he aa tong i, 1873 ah a riantuanmi sipuazi vialte fak taktak in a tumchukter chin hawi. Sunghbaunak tampi a tong.

Cu lio caan ah, an chungkhar tein Europe tlawn a rak i tim i, SS Ville du Havre tilawng nganpi cit ding in an rak i tim. Asinain Chicago Meikang Ngan nih innlo a hrawhmi ruangah vawlei kong (zonning) kongkau ah, a nupi le fale sin ah kal thiam lo i, hnu ah a van tangta i, a nupi le fanu le kha a kalter chung hna.

Atlantic Rilipi cung a kal lio ah, tilawng dang Loch Earn timi he an i pah sual i, an tilawngpi cu Atlantic Rilipi chung ah a pil. Spafford fanu (4) cu an thi i, Atlantic Rilipi chungah an tla. A nupi pakhatte lawng a him i, anupi nih thirhri a hei tukmi ca te cu, "Saved alone" (Keimah-lawng ka him" ti asi.

A nupi ton awk ah Atlantic Rilipi ah khulrang in a va kal. Aa citmi tilawng nih, a fanu pali an thihnak hmun zawn avan pal cuahmah lio ah, a thinlung ah a chuak tuk i, "Is it well" timi hla te cu, Atlantic Rilipi cungah a rak phuah i a rak tial.

Zumtu taktak nih cun, a fate a thih, a innlo  kangh dih, an bank tangka a tlau dih le a fanu 4 an thih tik zong ah, "Ka Thlarau Caah A Tha" tiah an ti khawh ko. Job zumhnak bantuk taktak asi. Job nih cun, "Ka nu pawchung in tak lawng in ka chuak; taklawng in ka kir than lai; Bawipa min thangthat in um ko seh" ati bang, zumtu taktak nih cun, ngaihchiatnak tonni zongah Bawipa min an thangthat khawh ko. Zeicatiah an tonmi thil vialte hna hi, Jesuh thawng in "Ka Thlarau Caah An Tha Dih Ko" tiah an ti khawh caah asi.

Atlantic Rilipi

Hla-aw tuahtu Bliss nih a hla key (tune) min ah tilawng min "Ville du Havre" tiah min a rak pek. Spafford fanu (4) an thihnak tilawng min asi.

Spaffords cu zumhnak a thawng taktakmi asi. A tonmi thil kip ah, "Ka thlarau ca an tha dih ko" timi kha aa fiang tuk.

Kum zeimaw zat hnu ah, tefa pathum an ngei than. Asinian, Feb 11, 1880 ah a fapa ngeihchun Hratio Goerther Spafford (k.4) cu tlangrai in athi. A fanu le pahnih Bertha Hedges Spafford (March 24, 1878 chuak) le Grace Spafford (January 18, 1881 chuak) an si.

Zumtu cheukhat cu sonhtarh le Pathian dantat timi rumro hi kan zumhnak ah a rak um tawn. Spafford zong cu, an Krihfabu Presbyterian chungtel hna nih, Spafford chungkhar hi tluk in ngaihchiatnak an tuarmi hi, "Pathian dantatnak ah an ruah." Cucaah Spafford cu a ngaih a chia tuk i, bu in a chuah hnu ah Messianic bu a dirh i, American tadinca pawl nih cu bu cu, "Teitu-hna" tiah min an rak phuah.

1881 ah Spaffords chungkhar cu an fanute Bertha le a chuakka Grace he Palestine ah an rak pem. Cu lio ah Palestine cu Ottoman-Turkish nih an rak uk. Jerusalem khua ah an pem i, "American Colony" ti in bu an va dirh. Ahnuah Swedish Krihfa pawl nih an rak pem hnawh hna. Cuticun Jerusalem ummi minung hna caah-Juaism, Muslim le Krihfa- biaknak le miphun thleidang lo in, tlawmngaihnak le pumpek rian (philanthropic work) an rak tuan.

Ralpi Pakhat lio le adih hnu ah, Ameican Colony cu Jerusalem mipi hna caah an harnak chungah bawmtu cak bik pakhat an rak si. Tirawl einak coka an tuah i rawl ei awk ngeilomi tirawl an pek hna. Sizung le ngaktah inn an ser i harsami le ngaktah tampi an rak cawm hna. Cuticun vawleicung ah philh awk thalo tuanbia an rak tial.

Cu American Colony tuanbia cu hrampi lak in, Swedish catial thiam Selma Lagerlof nih a tialmi "Jerusalem" timi in cauk cu "Literature ah Nobel Prize" angahmi cauk ah a rak cang.

Spaffords cu a nunnak a liamnak kum tampi a si cang nain, atonnmi thil hna, a nunnak in midang ca pumpek rian a rak tuannak tuanbia hna cu, vawlei a hmunh chung philh an si ti lo. Aphuahmi hla "Is it well with my soul" timi hla thawng in, minung tam tuk relcawk lo nih, thinlung, taksa le thlarau in hlawknak an hmuhmi cu, tangka billion thawng tam tuk nih a cawk kho lomi a si.

Jesuh Krih min in, zeibantuk harnak, ngaihchiatnak le lungretheihnak kan zong zong ah, Spafford bantuk in, "Ka Thlarau Ca An Tha Dih Ko" ti kho ve u sih law, nang le kei cu vawlei teitu kan si kho ko hnga. Zeibantuk ngaihchiatnak zong nih a kan tei kho ti hnga lo.

Paul nih, "Zeizong kongah Krih thawng in nun zia ka thiam cang" tiah ati bantuk in, kan tonmi thil kip ah, "Ka Thlarau Ca An Tha Dih Ko" tiah ati khomi zumtu si zuam cio hna u sih!

--------------------------------------------------------------------------------------------------
                              Ka Thlarau Ca A Tha Dih Ko  
                                                  By
                          Horatio G. Spafforf (1828-1888)
                         Awtuahtu Philip P. Bliss (1838-1876)

Ti dai ban-tuk in ka lam a daih tik le
Ngaihchiatnak tilet thawh tik ah
Zeikip si hna seh, ka cung a tlungmi kha
Ka Thlarau caah an tha dih ko

         Ka Thlarau... ca a tha
         Ka Thlarau...ka Thlarau ca a tha

Rulhreu tuah hneksaknak ah phan hmanh ning law
Ka zumhnak ka chungah hmun seh
Ka sicannak kha Jesuh a ka hmuh cang
Keimah ca a thi theng kha, a thlet

Maw nunnem dawtu tha kha ka ruah tik ah
Ka sualnak phunkip vialte kha
Hrengkhenh kha a in ca ka sualnak a tlengh
Ka thlarau Jesuh kha thangthat tuah

Tu hnu ah Jesuh thawng lawng in nun ka duh
Ka thih ahcun ka zei poi lo
Ka nun siseh, ka thih siseh ngaihchia lo
Ka thlarau kha biazik na nawh ko