Friday, August 26, 2016

2016 Thimnak Ah Ahodah Teitu Asi Lai? (Donald Trump Vs. Hillary Clinton?)

1997 in USA ka phan i, Election voi (4) ka ton cang. Aa zuammi hna cu hitin an si. Teitu hna hi anakmi in tialmi hna hi an si. Campaign an thawkka in ka zoh lengmang hna i, tu kum cu a nih nih a tei lai timi hi, ka rak khanhhman tawn theu. Hi voi (4) thimnak chung ah hin ka ruahning tein an tling peng rih.

1. 2000 ahcun George W. Bush (R)-Al Gore (D)
2. 2004 ahcun George W. Bush (R)-John Kerry (D)
3.  2008 ahcun John MacCain (R)   -Barak Obama (D)
4. 2012 ahcun  Mitt Romney (R) -Barak Obama  (D)

2016 Election i aa zuam dingmi hna cu-Donald Trump (R) le Hilliary Clinton (D)- an si. An sining le ruahning aa dang taktakmi minung pahnih aa zuam. Cucaah, 2016 Election hi, phun dang in chim ahcun, USA ah nu le pa zuamnak election asi i, USA tuanbia a thlengtu ding thimnak asi.

2008  Election lio ah minak cihlah-Barak Obama-president a tlin tikah USA ah vunhawng a nakmi zong President an si kho ve ko timi tuanbia a rak tial. 2016 Election ah, Hillary Clinton a tlin ahcun "USA ah nu zong President tuan khawh asi. Nu le pa kan i ruang ko" timi tuanbia a tial than lai. Cucaah "2008 le 2016 Election nih USA tuanbia thlengtu Election an si kho veve. Democratic nih an tei veve ahcun, minung ruannak (equality) timi lei ah, Democratic Party cu US ah tuanbia tialtu Party zong an si than lai.

Image result for election map 2016
2016 US Election hitin a si lai tiah an ruah (www.foxnews.com)


Lungthli Ruahlo Vokke

Donald Trump hi Hotel le Reas Estate sipuazi a tuanmi rian asi. Miss Universe Pagient ngeitu asi. A rum taktak ve. Chicago, New York, Las Vegas le khua dangdang ah Trump Tower timi inn sangsang tampi a ngeitu asi. Mi ropui le lianngan taktak cu asi ve. Mi men lo taktak asi i, mi tampi nih cun USA sipuazi zong a thatter ko lai i, Terrorist zong a kham khawh deuh hna lai tiah an ruah.

Asinain cu hlan a sining ruah ahcun, "Ngaknu dawh zoh le ngaknu he umti lawngte a rak tuaktanmi khan asi ko." Ruahlo taktak in Republican Party in President caah a tling sualmi asi.
Image result for trump tower
Trump Tower (Las Vegas)
Image result for trump tower new york
Trump Tower (New York)

Image result for trump tower
Chicago Trump Tower
Trump nominee a tlinnak ruang pakhat cu, George W. Bush santlaih lo ruangah an party an vaivuanh tuk caah asi tiah ka ruah. Zeicatiah 2003 Iraq Tuknak ruangah le US sipuazi a tlak tukmi ruangah Republicn Party hi an tuanbia a chia tuk. Pre. George W. Bush hi Republican Party vaivuan in a tuahtu asi. Bush Cozah nih US hi "Regime" bantuk a rak hruai hna. Lih an rak chim i ramdang ah raltuk an duh tuk. Cu ruangah Tea Party a chuak. An mah cu Republican Party ah an um ko nain, Tea Party pawl cu, Republican Party he an ruahnak aa kalh ngai tawn. An theipar cu an party ah lungruallonak le zaang dernak tampi a chuak. Cucaah 2012 zong ah Obama a chuahnak aruang pakhat asi.

Trump a tlintertu thil dang pathum cu-(1) Terrorist ruang; (2) Illegal Immigrant; (3) US ah Muslim an karh tukmi ruang asi. Cu pinah, USA ah Mirang milu an tumchuk deuh ziahmah i, Mirang hi an thin a phang. An thin zong hung chin lengmang. Cu lio caan ah, Donald Trump hi puarhrang ngai in a rak chuah tikah, Mirang tampi nih an dirkamh. Amah a dirkamhtu hi "convervative" ngaimi le a cian deuhmi lawngte an si. Republican mipi tam deuh nih, Trump bantuk in a cianmi president hi USA ah hruaitu siseh ti an duh caah, Republican Party ah Trump a tlinnak asi.

Image result for whitewater controversy
Clinton  te nupa buaibainak hitin People Makazine ah an tial
Hillary Clinton zong hi caan tha ruangah a tling sualmi asi ve. Thil buai tamtuk a ngei ve. Secretary of State atuan lio ah "pumpak email" a hmanmi kong ah tampi aa chuah sual. Mi nih zumhlonak ah an hman. Libya ram Bengazi i US Embassy an kahmi le riantuantu an thih ruangah "a daithlang" timi in mawh tampi a phur. 2003 ah Iraq tuk ding in vote a rak pek ve mi zong an party chungah mithmai a zortertu asi. Cun "Whitewater Controversy" timi "innlo lei tangka hram an chiahmi" ruangah siseh, Bill Clinton nih nu aa duh timi kong ah siseh, Clinton te nupa hi, buainak fak ngaingai an tong bal. Cu nih cun an tuanbia a ciatter ngai. Asinain Democratic Party ah mi za taktak aa pekmi an um lo caah, a za bik asi i a tlin venak asi.

Cucaah Donald Trump le Hillary Clinton hi, "Lungthli ruahlo vokke" timi ah an chuak veve. Caan tha an i hmuh fuh veve caah, President caah an tlin veve nak asi. US mipi nih cun an duh tuk ve hna lo. USA rampi hruai ding ahcun an i tlak veve lo tiah atimi tampi an um i, 2016 Election cu, aho hmanh vote kan pe lai lo atimi tampi an um cang. An duh veve hna lo caah asi.

2016 Election Aa Dannak

2016 Election hi, USA i election ka hmuhmi vialte lakah a phun aa dang bikmi asi. Tu kum election hi a linh zong a linsa taktak. Zeicatiah American tuanbia kum 240 a kalmi cangmi chungah, nu le pa President an i cuh hi a tu a voikhatnak asi caah asi. Hillary Clinton hi, US i Party lianmi nih President caah a voikhatnak bik an thimmi nu zong asi. Nu ropui taktak asi. Tutan i Hillary a tlin lo ahcun, hi hnu kum 50 chungah USA ah nu nih President an tlai kho ti lai lo tiah ka ruah. Cucaah tu kum thimnak cu a linsa taktak.

linhsatnak bik a ruang tampi a ummi lakah a tanglei hna hi biapi cem an si.

1. US tuanbia kum 240 chungah President caah nu le pa a voikhatnak bik zuam kum asi.

2. An pahnih in biaknak muisam a keng lo cem veve an si.

3. An ruahmi (Issue) a ralkah ve taktak. Tahchunhnak ah, Trump nih Mexico ramri kham ding ati. Illegal minung viatle dawi dih ding le Muslim pawl kham ding ti bak asi. Hillary nih cu vialte cu "Constitution asi lo ati i a duh ve lo." Syria, Ukraine, N. Korea, Russia le Iraq kongah an hmuh ning aa dang ngaingai. Gun control upadi kong zongah ruahnak an i dang taktak.

4. Hillary cu uknak le cozah lei ah hmuhtonmi tampi a ngei. Donald Trump hi cu hmuh tonmi a ngei tuk lo. Business lei lawngah hmuhtonmi a ngei.

5. Terrorist kongah Donald Trump nih USA a ven khawh deuh lai ti asi. Hillary cu nu asi i, a nem deuh caah a kan veng kho lai lo ti asi.

6. Hillary nih Russia hi dohkalh peng a duh. Donald Trump nih komh a duh.

7. Hillary nih North Korea hi dohkalh peng aduh Donald Trump nih komh a duh.

8. Hillary nih "Immigration" lei in mark hmuh aa zuam i, Donald Trump nih "immigration" lei ah rengh deuh a hau timi lei in mark hmuh aa tim ve.

9. Donald Trump nih "Terrorist hi cian taktak in kan tongh hna ahcun an lo lai tiah a ruah. Hillary nih cun an zual lai tiah a ruah."

10. Policy kongah Donald Trump hi "economy siseh, foreign policy siseh fiang tein a ngei lo ti asi. "America Will Great Again" tiah a ti ko nain, "Zeitindah great again asi khawh than lai? Zeitindah economy ka tuah lai timi policy hi a tliangmi a ngei lo" ti asi. Hillary cu policy tliang tein a ngei ti asi.

Hi bantuk in hmuhning aa dang taktakmi minung pahnih-nu le pa- an i cuh caah hin 2016 Election cu a linsa taktak ko.

Asiahcun aho dah teitu asi lai? 

Primary election lio ahcun an mah Party veve chung lawng zuam asi caah, a cak bik dingmi hi theih fawi ngai a rak si. Atu cu USA ram pumpi States 50 ah zuam ding asi tik ah, chim awk a har ngaingai. Poltics timi cu bawlungchuih he an tahchunh. Bawlung hi zeitindah a rilh lai timi theih a har bantuk in politics zong ah hin, aa tluk ngaimi minung pahnih lakah, anih nih a tei lai timi hi chim awk a rak har tuk. Zeicatiah thim lai te ah tum khawh le kai khawh an si veve caah asi. Bia kaa khat chim palh asiloah an sualnak fak nawn pakhat hmuh piak sual ahcun loh khawh asi tawn caah asi.

Nihin ni thil sining zoh lengmang tik ah, a ra laimi November election ah hin, Hilliary Clinton nih a tei lai tiah, politics thiammi tam deuh nih an ruah. Republicn Convention an dih ka le Democractic Convention an dih ka te in thil sining ka zoh lengmang tikah, 2016 Election ahcun Hillary hi teitu asi lai tiah ka ruah ve (Politics cu bawlungchuih he aa lawh caah ka palh kho ko nain a ruang tu ka chim lai)

A ruang?

1. USA ah hin pa nak in nu vote pemi an tam deuh cang. Tahchunhnak ah, 2008 Election lio ah kum tlingmi vote pemi an tuak tikah, nu 70.4 million nih vote an pek i pa 60.7 million lawng nih vote an pek. Kum tlingmi nu 65.7% nih vote an pek lio ah pa cu 61.5% lawng nih vote an pek. Cu chungah 56% nih Barak Obama an pek i, 43% nih John McCain an pek. USA Nu hi "a thlite cawlcanghnak" (Grassroot movement) ah an rak cak ngaingai. Pa cu vote pek an huam ti lo ti asi. 2016 ah hin, nu le nu an i tanh cang. Party nak in "Gender issue" hi tu kum ah tam deuh Hillary nih mark a laknak asi. 2016 Election ah hin, nu nih an tanhmi paoh an tling kho cang.

2. USA ah nu hi, an lahkhah a niam deuh zungzal. An catang le degree aa khah hmanh ah, an rian a niam deuh peng ti asi. Zei rian paoh ah hnamhnawl deuh an si. Biakinn tiang in hnanhnawl deuh an si. Cucaah "nu le pa ruanlonak" cu Hillary nih biatak tein a aupi tikah, mark a kainak asi. Cucu Gender Issue thiamthiam asi. Midland ka tlawn lio ah, Pre. Bush te chungkhar he aa daw taktakmi Midland Republican Secretary nih a rak simi nu ka hal i, "Hillary hi a tha deuh ko lai. Amah hi ka vote te ko lai" tiah a rak timi ka ruah ah, Hillary nih hin party ramri lonh in, nu sinah mee tampi a hmuh te lai tiah ruah asi.

3. Donald Trump cu "Mexico ramri kan kham lai? Illegal ummi paohpaoh ka dawi vek hna lai" atimi ruang ah, Spanish nih an duh huat ngaingai. Trump nih a tuak lo mi cu, USA ah hin Spanish vote lo in President tlin awk a har tuk cang ti hi asi. Illegal ummi a huat ngai hna hmanh ah chim rih lo ding asi. Hillary Clinton cu Spanish pawl vote lak hi aa zuam i, atu i Vice President ah aa thimmi pa zong Spanish asi. Illegal ummi pawl zong dawt ding le path to citizenship tuah piak ding timi Obama Policy kha atak i a tuah khawh lo zongah a dirpi caah, Spanish vote tam deuh cu amah sin ah a kal lai. Chim ngam asi.

4. America ah Minak vote tello in President tlin khawh asi ti lo. Donald Trump cu Minak nih an huat ngaingai. Black Life Matter timi hrimhrim nih cun an huat tuk. Cucah Minak vote tam deuh cu Hillary Clinton ah a kal than lai. Chim ngam asi.

5. "USA ah Muslim pawl luh ka kham lai" tiah a timi nih, US Muslim nih an huat. Donald Trump nih hin, zei bantuk Muslim sin hmanh in vote a hmu lai lo. US ah Muslim hi 3.3 million (2015) an um i, US minung dihlak i 1% an si. Vote tampi an ngei cang. Muslim 99.9% nih cun, Trump an vote lai lo. 0.09% nih cun palh sual ruangah an vote khawh men. Hillary cu Muslim pawl huatmi bia zong a chim theng lo. "Constitution ning in kan kal awk asi" tiah ati caah, mi tlawmtuai asimi biaknak dang pawl nih an duh deuh. Cucu politician taktak lungput cu asi.

6. "Minority" timi, mi tlawmtuai asimi miphun-Minak, Spanish, Asian le miphun dangdang an si. Hi hna hi mi tampi cu US citizen an si cang. Hi hna nih a dan tlangpi in Trump an duh lo. Ka fale hmanh nih Trump cu an huat tuk. Mirang miphun deuh lawng nih an duh. Cucaah Trump nih hin, "minority vote" hi tampi a hmu te lai lo.

7. USA hmun kip ah "pew research" an tuah tikah, Mirang hmanh ah hin "educated" timi "mifim cathiam deuh le khuaruat deuh nih" cun Trump policy hi USA caah tihnung le thiltha lo asi tiah an ruah caah, an duh lo ti asi. Cucaah mifim cathiam vote hi tampi asung lai.

8. Trump hi thilbuai (problem) tam tuk a ngei. A biachim holhrelnak ah, aa chuah sual a tam. Hruaitu pakhat nih chimlo dingmi tam tuk a chim. Tuah lo dingmi tam tuk a tuah. Cucaah a biachim le cawlcangh zoh ah a lungdongmi an tam tuk.

9. A pawi bikmi pakhat cu Republican Party in aa pe ko nain, Republican Party chungin hruaitu upa tampi nih an duh lo mi hi asi. An tanpi lo. Acheu cu Trump dohtu bu hmanh an party chung lila in an i ser than i, Trump a sunghnak ding caah khua an khang. An Party chung hmanh hin Trump duhmi le duhlomi an i then. Party chungah lungthin khahlonak tam tuk a chuahter. Amah a dirpitu ding asimi hna hmanh nih an dirpi ti lo. A doh tu in an doh tikah, cu bantuk dirhmun cun President tlin ding a har tuk cang. Republican tampi cu vote hmanh kan pe lai lo ti a si. Trump zong an duh lo i, Hillary zong an duh lo caah asi.

10. Republican Party an i tuai lio le an buai tuk lio ah, Demoratic cu an rak i hlum diam. Cucu Republican caah thil pawi taktak asi. 2003 Iraq Tuknak lio i, raltuknak lei atang bikmi Paul Wolfowitz hmanh nih Hillary ka vote men lai tiah ati tik ahcun, Republican Party hi an lung aa rual lo taktak ti a lang ko. Republican an dernak cu Democratic caah an thawnnak le vanthatnak ah tla.

11. USA hi politics ah State in an i then. Republican nih an tei zungzalmi state an um i, Democratic nih an tei zungzalmi state an um ve. Cun aa thleng lengmangmi "Swing State" hi thimnak ah bia a khiaktu an si tawn. Ohio, Florida tibantuk pawl hi. Atu lio dirhmun zoh tikah Swing States pawl ah Trump hi an duh tuk lo. Hilliary Clinton hi a mark a sang deuh peng rih.

12. Trump campaign manager zong aa phuak cang. Nihin ni ah Trump a dirpitu hi hruaitu cak ngaingai an um lo. USA cozah uknak ah hruaitu minthang taktak zong an um lo. Republican Party in hruaitu minthang deuh nih an dirkamh lo. Cucu Trump caah zaangdernak bak asi.

13. Trump hi atuanbia a tha lo. Politics ah aa tel tuk bal lo. Experience a ngei lo. Tax kongah, sipuazi a tuahnak kongah, innlo a sak i tuanbia chia tampi a tialmi ruangah, "a tuanbia credit a tha lo." Mi tampi nih an zuum lo. "Bia a chim lio ah, "Believe me" (Ka zum u) tiah voi tam tuk a chimmi kha, zumh awk a tlak lo tuk caah asi tiah an ti ve cang. US ah mi nih zumhlomi President tlin ding a fawi lo.

14. Trump hi a "political strategy" timi "politics tuahning" aa palh. Muslim huatnak a chuahtermi ah a palh. Spanish pawl le Minak pawl huatmi phun a chuahtermi ah aa palh. "Terrorist" lei rumro in thih-phaih rumro in aa lakmi hi aa palh. USA ahcun "fear" (tihphannak) politics phun hi Pre. George W. Bush nih a rak hman tuk cang le an rem tuk ti lo. Cucaah "fear tactics" le "Scare tactics" phun cu rian a tuan ti lo. Anih hi "Mi nih tih hna seh law ka duh hna seh" timi phun rumro a chim i, cucu 2016 Election ah rian a tuan kho dingmi idea asi lo.

Cucaah a cunglei thilri tampi ruangah hin 2016 ah Donald Trump sungh khawhnak a lam a um i, Hillary Clinton hi teitu si khawhnak a lam a um. Hillary hi a rak zaa taktak. Amah belte cu "nu" asi caah le USA an nunphung ah "nu" president chuah ding cu a har tuk caah cucu kokek dawntu nganpi a ngei ve. Hillary hi, mi nih an uar khunnak pakhat cu "A pasal a upat. A nihsawh lo. Ava chiatnak kaa khat a chim lo. Cucu mi nih an thangthat tuknak asi."

Hillary Clinton hi experience tampi a ngei. Senator zong asi. Secretary of State zong a rak tuan bal. Ramkhel kongah, Trump he an experiene aa thlau tuk. Nu nih an duh. Hlasak thiam le minthang thang nih an duh. Nu le pa kemh pawl nih an duh. Spanish le Minak nih Trump nakin an duh deuh. Muslim nih Trump an huat caah Hillary lei ah an vote a kal fawn lai.

Keimah pumpak ruahnak ahcun an pahnih in biaknak lei misa cu an si veve lo. Pathian a duh ngaimi an si veve lo. Pre. Obama chan ah hin Krihfa biaknak nih kan duh lo ngaimi "chiatha khat umtinak" te hna hi an fehter tik ah, an luan tuk caah a duhlomi zong tampi an um kho ve.

US President thimnak hi zoh tikah, Party pakhat nih caan hnih an peh ahcun, a adang Party hi an tling ve tawn. Cu kanan in tuak ahcun, tu tan thimnak cu Repbulican caan asi ti awk asi. Asinain Foxnews.com nih an tuaknak ah 2016 ah Clinton nih vote 227 a hmuh lai i, Trump nih 191 a hmuh lai tiah an ruah. Fox News cu Republican lei deuh tangmi asi i, Democractic Party hi a sawiseltu peng an si. Cucu a dik ahcun, 2016 zong hi Democratic Party nih tei dawh an si.

Election tuahnak ding caah caan tampi a duh rih. A karlak ah thil aa thleng kho peng. Poltics cu bawlungchuih bantuk asi. Zeitindah bawlung a rilh lai timi hi theih khawh chung a har bantuk in, 2016 Election ah a hodah teitu asilai timi cu 100% kan chim kho lai lo nain, tu chun ni thil sining in tuak ahcun Hillary Clinton lei ah bawlung a rilh ning cu a hawih ko cang timi kha hmuh khawh asi.

Asinain bawlung a rilh tikah zeidah dawntu asi lai? Zeiti hawih in dah aa mer lai timi cu chim khawh chung asilo bantuk in 2016 Election zong ah USA an politics bawlung hi zeitin dah aa mer lai i, zeitindah a rilh lai timi cu lungsau tein zoh cuanh cio ding asi ko!!!!







No comments:

Post a Comment

Hmurhuh Huh Lo Ruangah February Ahcun 500,000 An Thi Kho

Covid-19 zawtnak U.S a phanh ka tein CDC doctors le scientists le NIAID (National Institute of Allergy and Infectious Diseases) director Dr....