Wednesday, February 28, 2018

Mei Kutdonghrolh Timi "Ring of Fire"

Ring of Fire tiah timi hi, Lai holh cun "Mei Kutdonghrolh" tiah leh khawh a si. Mei Kutdonghrolh tiah an tinak a ruang cu, "Kutdonghrolh bantuk in a pum i, lihnin le meitlang tam taktak a umnak, Pacific Rilikam hmunhma hi chim duhmi a si.

Hi Mei Kutdonghrolh timi hmun ah hin, nichuahlei ah Japan, Taiwan,  Philippines, Indonesia, Papua New Guinea in New Zealand tiang an i tel. Nitlaklei ahcun Alaska in, Canada in, USA rampi in, Mexico in a a zuang lengmang i Chile ram ah a dong. Meng 25,000 a sau i Pacific Rilipi nichuahlei le nitlaklei area ah a ummi a si (Atanglei hmantlak ah ah ummi hi a si). Hi ka hmun hi vawleicung ah lihnin tambik umnak a si i, vawleicung lihnin dihlak i 90% cu hi ka hmun ah hin a chuak.

Ring of Fire hi, vawleicung ah meitlang tambik a umnak hmun zong a si. Indonesia ah a nungmi meitlang 120 tluk a um i, Japan ah 100 fai a um. Philippines ah a nungmi 23 tluk a um. Hawaii Tikulh ah hin a nungmi meitlang 5 an um ve. USA ram pumpi ah hin, a nungmi meitlang hi 169 a um i, a tam bik cu Nitlaklei Pacific Rili he aa naihniam deuh ah an si ve. Hi lak hin, Indonesia hi meitlang puah a tam bikmi ram pakhat a si. Atu le tu ti tluk in a puak i, minung tampi harnak an tong.


Ring of Fire 

February 20, 2018 ah, Indonesia ram Sumatra Tikulh ah pe 8,071 a sangmi, Mount Sinabung timi meitlang cu a puak ciammam i, meikhu cu van ah meng 10 tiang aa kap. A linmi vacam pe 16,400 tiang a kai. A dawh zong aa dawh tuk i, tih zong a nung tuk. A pawngkam thingram le minung umnak innlo tam ialte a hrawh. Minung 30,000 renglo himnak hmun ah an zam.

Indonesia hi "Mei kutdonghrolh" timi hmun a thlanglei deuh ah a um i, lihnin zong a tam i, meitlang a nungmi 120 tluk a um. Atu lio ah hin Indonesia ah meihang a chuak cuahmahmi meitlang pathum an um lio a si. A linmi mei an chuahter cuahmah ko. Sinabung Meitlang hi 2010, 2014 le 2016 ah fak taktak in a rak puak bal cang i, minung 30,000 renglo an rak zam.


Sinabung Meitlang a puakmi
January 13, 2018 ah Philippines ah Mount Mayon a puak than i, minung 75,000 an rak zam. January thiamthiam ah Tokyo in nitlakchaklei meng 100 hlatnak ummi Mount Kusatu-Shirane timi a puak i, hawhra tlang a cim i ralkap pakhat a rak thi. Indonesia ah Mount Agung timi zong November thla in a tu tiang meihang a chuah peng i, minung zong aa khawngmi an um len.

Mei Kutdonghrolh timi ah hin meitlang lawng siloin lihnih zong a tam chin lengmang. February 16 (Ningani) 5:39 PM ah Mexico ah 7.2 lihnin nih a den hnu ah, minutes 57 hnu ah 5.8 nih a den than. Nikhatni ah 5.9 nih a den than. Mexico in Pacific Rili khatlei ral ummi Taiwan ah Nikhatni ah 3.3 lihnin a chuak ve than i, inn tam ngaite a hrawh i mithi le aa khawngdeng zong an um len. Hi hmun hi vawleichung a thuh taktaknak hmun i, lungdar lianlian an i sudeng i a kuaiman mi ruangah a cangmi an si.

Naite aa hninmi 7.2 lihnin hi, 2017 September 8 i a hninmi 8.2 lihnin a chuahnak le September 19 i aa hninmi 7.1 lihnin pahnih karlak hmunhma ah a chuakmi a si. September 19 aa hninmi lihnin ah Mexico ah minung 230 an rak thi.

Kan hnu January thla chungah 6.1 lihnin nih Indonesia khualipi Jakarta i nitlakthlanglei meng 100 a hlatnak ah a den ni bak ah, 7.9 lihnin nih Alaska State i rilikam ah a den ve than. Cu le bang cu a fak ngaingai i, US nitlaklei rilikam cu Tsunami a chuak lai tiah ralrinnak zong an rak thanh nain, an let than. Cu tluk cun Ring of Fire timi zawn ah hin, lihnin le meitlang puah hi a karh chin lengmang.

Taiwan lihnin inn rawkmi pakhat 

Lihnin a tam deuh i meitlang puakmi zong a tam deuh chin lengmang ve. Scientists hna nih an ruah tikah, "Lihnin le meitlang puakmi hi an i pehtlai ko rua" tiah an zumh. An i pehtlaihnak kong an hlat cuahmah lio a si. Zeicatiah lihnih fak tuk a um tik ah, vawlei chung kha fak tuk in a tlirh i, vawlei tang meihang tuamtu lung kha an kak asiloah an i thawn i, cuticun meitlang puah hiu a fawiter deuh tiah an ruah. Tahchunhnak ah, 1960 kum ah Chile ram ah 9.6 lihnin a rak chuak i, suimilam 38 a raoh bak ah Puyehue-Cordon Caulle meitlang a rak puak colh ve.

Mexico lihnin (Sept 19, 2017)
Cucaahcun lihnin tamnak hmunhma abikin "Ring of Fire" timi hmunhma ahcun vawlei chungmuru a cawlcangh ning zoh chungnak thilri hi tampi chiah i catlo tein zoh peng a  herh. Khatlei ah lihnin fakmi a um tik ah, meitlang zong a puak ve sual lai maw timi zong rak ngiat le zoh chih an hau.

Pathian nih vawlei hi a rak siam tik ah, zeidah tinhmi a ngeih timi cu minung hngalh phak a si lo. Vawlei chungmuru taktak hi zeitin dah a ser? Hmailei ah kan vawlei chung hi zeitindah a um lai timi zong theih khawh a si lo. Khuaruahhar bik thil cu, hlan chan vawlei le a tu chan vawlei hi a lengphaw cu aa khat ko nain, lihnin le meitlang puakmi an tam chin lengmang. Cun lihnin le meitlang puakmi zong hi, a caan aa naih ngai tawn. Zeicatiah lihnin le meitlang puakmi hi a hnuhmai in aa naih ngai tawn hnga? Zei ca dah lihnin le meitlang puakmi hi a tam chin lengmang hnga timi cu, scientist pawl caah, ruah le tuak a hau dingmi biahalnak nganpi a si ko.











No comments:

Post a Comment

Hmurhuh Huh Lo Ruangah February Ahcun 500,000 An Thi Kho

Covid-19 zawtnak U.S a phanh ka tein CDC doctors le scientists le NIAID (National Institute of Allergy and Infectious Diseases) director Dr....