Wednesday, October 31, 2018

Pittsburg Khua Judahmi Nih President Trump An Donh

US ram Pennsylvania Ramkulh ummi Pittsburg khua hi khua dawh ngaingai le khua tha taktak a si. Cu khua ah Judahmi tampi an um. Cu khua Judahmi cu dai tein an um ko hna nain, "Nikhat caan khat ahcun Judahmi thahnawnnak hi kan tong te kho men" tiah an lungthli tein an rak phan ngaimi cu, kan hnu October 27 (Rinni) ah, Judahmi biakinn "Tree of Life Synagogue" ah a chuak taktak cang.

Cu synagogue cu Squirrel Hill borough sang ah a ummi a si. Hi sang hi, Jews (Israel) miphun tambik an umnak sang a si.

Mithat lainawngtu pa hi, Judahmi huatak (anti-Semitism) a ngeimi, Robert Bowers (K.46) cu a si. A kahnak hna meithal hi, AR-15 Assault Rifle le pistol pahnih a si. Hi AR-15 hi USA ah mithahnak ah an hman cemmi riffle a si an ti. Hi pa nih hin, Sabath ni Pathian biami cu a va kah hna i minung 11 a thah hna. Cu  a kah hna hlan ah, mizapi relmi ca (social media) ah Judahmi le miphudang huatralnak kong kha a tialta. Cu Mirang pa nih, "Judahmi vialte hi thah ding ding an si" tiah a au pah, a kah ciammam hna i, biakinn chung cu thisen in a khat ngacha. Hihi, US tuanbia ah Judahmi tambik thahnak an ton a si.

Minung 11 chungah, pakua cu k. 65 nak upa deuh an si; pakhat cu kum 80 fai a si. Pakhat cu 97 a si. Mino an i tel lo. Judah biaknak zong hi an tumchuk ngai ve i, aa pummi hi upa deuh lawngte an si. An tartoi ah a tu bantuk in meithal kahnk in an thih tikah, an ngaihchiat le lungfah a zual taktak.

Judahmi huatnak hi hlanlio chanpi in Europe ah a rak um cang. Judahmi hi an umnak ram kip ah huat an rak tong. A voikhatnak Crusade Ral 1096 in Judahmi huatak a karh i, Crusade ral aa thawknak in AD 1500 kar ah hin, England, France, Austria, Ukraine, Spain le a dang Europe ram in tam taktak an rak dawi hna. Ralpi Pahnihnak lio ah, Hitler nih million paruk renglo a rak thah hna. US zong ah hin, Jews pawl hi an huat ngai hna i, hihi thil pawi taktak a si.

Judahmi huatak hi, a ruang tampi a ummi lak ah, Jesuh thattu an simi zong hi a ruang aa tel. Cun Judahmi hi an fim. An thluak a tha. Ca an thiam. Sipuazi an thiam. An umnak ram kip ah, mi cungcuang an si zungzal. An lungthin aa rual caah, a hlum tein an um i, mi nih an hnahchuah hna i an huat hna. Judahmi huatu hna hi, Krihfa deuh an rak si. Catholic nih an rak huat khun hna. Miphun in chim ahun German cithlah nih an huat khun hna.

Tree of Life Synagogue 
USA tuanbia zoh tik ah, Judahmi a hua cemtu hna hi, Mirang an si. Minak an si theng lo. Cu Mirang pawl cu, Mirang a silomi miphun paoh an huat hna. "America hi Mirang ram a si i, Mirang lawng kan um awk le Mirang nih uk awk a si" an ti. Cu bantuk ruahnak le lungput ngeimi cu USA ah an karh chin lengmang. Cu hna cu "White Supremacist" asilole "White Nationalist movement" timi an si. Tuan deuh lio i, USA ah miphun dang um a duhlomi KKK pawl ruahnak a ngeimi an si.

Hi hna pawl hi, USA ah Mirang an zormi le miphun dang an karhmi ruangah a thinhungmi le Mirang sinak (identity) ven a duhmi an si. US cozah chuahmi milurelnak an tuak tikah 2000 ah hin, USA ah Mirang hi 69% an si i, 2017 ahcun 63% lawng an si cang. 2043 ahcun 50% tang an tum lai ti asi. Mirang kan lo sual lai tiah phannak a ngeih caah, hi Mirang phuntanh pawl hi, US politics ah an tang chin lengmang i, US politics hi a ngan a dam lo chin lengmang.  

Hi hna pawl ruang ah, US ah miphun huatnak le remlonak an karh. Khua tampi ah, hi Mirang pawl hi lam an zul; thingtan le lungtum he an i chawk. KKK bantuk in mei an i van i tihnung taktak in uniform lukhuh rang a zummi an i hruk hna.

An mah a duhlotu pawl zong lam an rak zul ve i, minung vuakdennak, hmaputnak le thihlohnk zong a chuak len cang. Nikum ah Charlottesville, North Carolina ahcun, nu pakhat thihnak tiang in buainak a rak chuak. Cucaah hi Mirang pawl nih, USA ah "political violence" tampi an chuahpi tiah ti  si.

Charlottesville i Mirang Phuntanh pawl lamzulh lio 
Hi White Nationalist pawl hi, 2016 thimnak lio ah Pre. Trump a tanhmi an si. Pre. Trump biachimi le politics i a lungput nih, hi Mirang pawl hi a puarhranter chin lengmang hna ti a si.

Tuan deuh ahcun, President Trump nih, hi Mirang phuhtanh pawl hi, hlawtnak bia a rak chim duh lo. Mi tamtuk nih an ti hnu lawngah, "Nan mah hi, mithat lainawng le misual (evil) nan si" tiah a ka cun a ti hna. Asinain khatlei ah a mah dirkamhtu an si cah, Mirang tanh hleinak lungput a langhnak khi a um than lengmang i, za ah za in a hlaw hna lo tiah an ti. Cucu Judah pawl zong an lung a fahmi a si.

Pre. Trump le First Lady nih hi tin an hnemh ve hna
Hi bantuk in White Supremacist pawl ruang ah, Judahmi huatnak hi a karh khun. 2016 nakin 2017 ah hin Judahmi huatnk hi 57% a karh ti a si. A can ahcun online in an hrocer hna. An thlanlung an hrawh piak hna. An biakinn ah nihsawhak ca a tial; hmanthlak an suai. University le college campus tampi ah Judahmi huatnak ca an tar. Cucaah hi hna pawl ruang ah, Judahmi hi an thin a phang i an ning a ti. Nikhatkhat cu thahnawn kan tong te ko lai tiah an rak i ruah ciami pengmi kha, nai Rinni ah Pittsburg ah a taktak in  van can tik ah, an lungfah le ngaihchiat an celh lo.

Mi an thih zanlei in nihin ni tiang, Tree of Life Synagogue ah thlacamnak an tuah. Nihnihni ah a pakhatnak bik mithi ruak an vui. Pittsburg khuami tampi nih an tuarpi hna. Zunngaihpar tam taktak an rak chiah hna. Ruak thlah ah biakinn tlumlo in an chuak hna.

Phazawngdan an van; thlacam pumhnak le ngaihchiatnak langhternak mi tampi nih an rak tuah. Tah bu in mitthli he thla an cam. Rabbi minthang thang nih, mitthli he bia an chim. A thimi 11 lak ah hin, an bu caah aa pumpe taktakmi upa 3 an I tel I, Rabbi pakhat nih cun, "Suttung pathum nih tutan ah mual a kan liamtak. Kan lungthin cu a kekkuai tuk ko nain, ka rawk lo" tiah a ti.

Hi Judahmi 11 thihnak nih vawleicung hmun kip ah Israelmi hna caah ngaihchiatnak le thinphannak a chuahter. Jerusalem Cabinet meeting ahcun ngaihchiatpinak in an dir i lukhunnak an tuah. Tel Aviv khua ahcun Israel le USA aalan kha an tarti hna i "US le Israel cu kan dirti ko" timi lungkhahnak ca an tar. Vawlei hmunkip ah ngaihchiatnak in thlacamnak an rak tuah cio.

President Trump zong Nihnihni ah Pittsburg cu a va tlawng ve. Asinain, Pittsburg ummi Judahmi hna nih cun rak kan tlawng duh hlah. Na kan tlawn zong ah Pittsburg ummi Jews nih cun kan in WELCOME LO tiah ca an kuat.  Minung 44,000  nih min an thut i, "Pittsburg na rat ahcun kan in welcome lo. Pittsburg he aa hlatnak ah um" tiah an ti. Cu an catialmi ahcun hi tin an langhter:

A liamcia kum thum chung, na biaholh le policies nih White nationalist cawlcanghnak a karhter i, a puarhranter hna. Nangmah pumpak hrimhrim nih, nizan mithat lainawng pa kha, mithalo tiah na ti ko nain, nizan mithah lainawnnak hi, nangmah nih mi thinlung ah na khuhnenh hna caah dingteo (direct) in a chuakmi thil a si.
Kan mah Judahmi lawng hi na ka tinhmi le ralmi kan si lo.  Vunhawng dang pawl, Muslim, LGBTQ (nu-le-pa kemh) pawl le pum tlamtlinglo hi, lungfim tein na ral hna. Nizan mithah lainawnnak hi, kan ram chung ummi mitlwmtuai cungah nangmah nih a voikhatnak na chuahtermi a si lo, a dang zong na rak chuahter bal cang.
Joshua Friedman timi Bend the Arc's Pittsburg hruaitu Jew upa pakhat nih, hitin President Trump nih Pittsburg tlawn aa timhnak kong ah, hitin ca a kuat:

"Fiang tein chim ka duhmi cu, amah (President) cu Pittsburg nih kan cohlang hrimhrim lo. Min-thumi lawng nih an in cohlan lo siloin Pittsburg mi vialte nih kan in cohlang lo.
President Trump, nangmah nih White nationalist (miring phuntanh) pawl kan hlawt hna na ti hlan chung paoh cu, ka in cohlang lo. 
President Trump, miphun hmetuai na ral chung hna le an caah tihnungmi thil na chuahter chung paoh cu Pittsburg in kan in cohlang lo.
President Trump, refugees le mipem huatralnak le dohkalhnak na ngol hlan chung poh cu, Pittsburg in kan in cohlang lo
President Trump, nangmah pumpak hrimhrim nih, mi vialte te kha upathmaizahnak ngei ding in duhdawtnak le democratic policies tein na sehchih hlan chung cu, Pittsburg in kan in cohlang kho lo.
Hruaitu tampi nih White nationalist duhlonak bia tampi ca an tial. President Trump mawhchiatnak bia zong tampi an chim. Pope tiang nih Vatican a umnak inn in ngaichiatnak bia a van chim. "Minung huatnak a karh tuk caah, hi bantuk thil tiang a chuahnak a si" tah a ti ve.

President Trump policy le biachim holhrel le lungput hi, Judahmi ca lawng siloin a dang miphunhme mi kan ca zong ah tih a nung. A ruang cu, Mirang miphun kha hrampi ah chia in politics a tuah caah a si. Hi ruahnak le policy hi thurhnawmmi politics chiakha taktak a si.  


Israel le Jerusalem cu a tanh ngang nain, American ummi Judahmi hruaitu tampi cu President Trump cungah an lung a tling lo. A policy hi America mipi caah a ngan a dam lo tiah an ti. Mipem, refugees, Minak le vunhawng dang a rem hna lo timi hi, an hmuh caah Soros tibantuk mirumrum nih, Pre. Trump hi an doh peng ve.

USA i University lian bik pakat, Ohio State University i can saupi President a tuanmi Judah billionaire, Les Waxner timi Judah mirum zong, naite ah Pre Trump duhlo ruang ah "Republican in a chuak. "President nih a kalpimi ruahnak le policy hi ka duh lo" tiah a ti. Hi pa hi, Republican Party tangka tam taktak a hlumi le dirpitu a rak si tawn. Judahmi hi American politics, sipuazi le fimcawnnak ah a biapi taktakmi an si President caah Israel miphu he huat cu thil thlo ngai a si.

President nih hin, Nikhatni zanlei lawngah Pittsburg tlawn ka tim timi a chim caah, a van a tha kan ti lai. Zeicatiah, lamzultu pawl hi an rak i tim manh lo. Asinain President vanlawng a tum ti an theih bak in, lam an zul ve. A cheu nih, lamlai ah an thu i an kham. Minung zeimawzat an tlaih hna.

President kalnak ding lampi hi tin an kham
President nih aa timh bantuk tein Pittsburg cu a tlawng i, Pittsburg khuami 2,000 fai zong nih, "Kan in welcome lo. Rak ra hlah" tiah an ti bantuk in, lam zulhnak in duhlonak an rak langhter ve. Cu lamzulmi lak ah, ca tampi an tialmi hna cu, "President Trump. Na kut ah thi aa neh" timi a si.

Pittsburg ah mi 2,000 tluk hi tin lam an zul
Tutan Judahmi pawl thisen a luangmi kong ah, Judahmi cu President Trump cungah a lung a fak taktak. Hi thisen a chuakmi hi, nangmah biaholh ruangah a chuakmi a si ti bak in an ti.

Zei thil hmanh va si sehlaw, a suallomi Judahmi minung 11 thisen chuah hi, American Jews pawl caah ngaihchia taktak a si.

Miphun tlawm si chinchap; tar lawngte si chinchap; mibu tlawmte chung in bochanmi minung 11 meithal kut in thih chinchap; cu pinah an ni sunglawi Sabbath Nithiang thengmang i thih chinchap cu, Judahmi caah lung a fak tuk. Ziah Pathian cu khawi dah a um ne? Hi tluk in Bawipa a tanh I Sabbath Nithiang a ulmi cu ziah misualmi pa kut in a khamh ne hna lo?" ti in Pathian zumhnak zong let a fawite mi dirhmun ah an um.
Pathian khuakha lairelnak cu, hi vawleicung kan um lio ahcun theih khawh ding a si lo. Zei bantuk an thisen  chuah zong ah, Judah pawl thisen hi a lakka in a luang lai lo. Zeicatiah Judahmi cu Pathian thimmi miphun an si. Thisen hi, Pathian hmai ah a lakka in a chuak kho lo.

Vawleicung tuanbia ah lainawng hmasat bik, Cain nih a nau Abel a thah lio ah, Bawipa nih Cain sin ah a rak chimmi cu hi tin a si:

"Ngai hmanh! Nangmah nih na chuahmi na nau thisen nih, vawlei in a ka auh lengmang ko" (Gen. 4:10)"

Abel thisen nih Bawipa a auh lengmang bantuk in, hi a thimi Judahmi 11 thisen nih, vawlei in Bawipa an auh lengmang ve ko. Hi a suallomi hna thisen hi a lakka in a luang lai lo.

Pathian nih Cain sin a chimmi bia hi, lehrulchamnak le dantatnak bia si hmanh sehlaw, hi Judah thisen chuakmi tu cu, lehrulchamnak a donghtertu le America ram ah miphun dang kar ah remnak le daihnak a chuahtertu ah, Bawipa nih ser hram ko seh. 

Hi Judahmi 11 thisen luangmi thawng in, America ah miphun dang huatnak tu zor sehlaw, miphun kip kar ah daihnak le remnak a chuahnak tu ah Bawipa nih ser hram ko seh. 

Culoahcun, "America ah, vunhawng dang, miphun hme, refugee le mipem hi, khua kan sa kho hna lai lo" timi phan a um ngaingai!








No comments:

Post a Comment

Hmurhuh Huh Lo Ruangah February Ahcun 500,000 An Thi Kho

Covid-19 zawtnak U.S a phanh ka tein CDC doctors le scientists le NIAID (National Institute of Allergy and Infectious Diseases) director Dr....