Saturday, December 1, 2018

Fanny Crosby: Khuaruahhar Krihfa Hlaphuahtu

"Lungpi chungah ka thlarau a thuh" timi hla hi ka duh bikmi hla pakhat a si. Thazaang a ke pe bikmi hla pakhat zong a si. Houston in Detroit ah vanlawng in ka rak zuan lio ah, khua a chia tuk. Khuadawm a chah tukmi chungah kan vanlawng a luh lio ah thlichia kan rak tong sual i, cu lio ahcun vanlawng cu lungphahmi lamcung i a tlimi motor babtuk in a zuang. A tur bak in a tur. Tihnak le phannak in kan um lio ah, mah hla hi choir sak bantuk bak in sau tuk ka hnatlam ah ka rak theih. Ka khuaruah a har. 

Mah choir sakmi ka theih cang ka in, ka lungthin chungah daihnak le hnangamnak in a rak khat i, tihphannak vialte an rak lo dih. Inn ka phak tik ah, hi hla a phuahtu kong hi ka va rel. Hlaphuahtu kong ka theih chinchin tik ahcun, lunglawmhnak in ka khat. Pathian ka thangthat chinchin. A nunnak nih tam tuk thazaang a ka pek. 

Tang 5-6 ka si ka in, vawleicung minung tampi kong ca ka rel khawh mual ka rel hna. Ralbawi lianlian, hruaitu minthang hna le mifimmi hna kong ka rel hna. Cu hna vialte hna lakh, "Lungpi chungah ka thlarau a thuh" timi hla a phuahtu nu tluk in, khuaruahhar a simi minung kong ka thei rih hna lo. Zeicatiah hi hla a phuahtu nu hi, vawleicung ah a mah bantuk nihin ni tiang an chuah lai ka zum lo. 

"Lungpi chungah ka thlarau a thuh" timi hla a phuahtu nu cu, Fanny Crosby (1820-1915) a si. Amah chan hi Nitlaklei ram ah thanghphawhnak a rak tlun siling a si. Krihfa hlapi tam deuh cu, mah lio caan hrawng phuahmi an si.  

A mah hi March 24, 1820 Brewster, New York ah a chuak. February 12, 1915 ah a thi. Kum 94 a nung. Amah hi thla ruk a si ah, a mit a fak i, sii an toih ruang maw a si? Surgery phun deuh dek si? a mit a caw. Khua a hmumi a si lo. A mah hi Puritan timi Krihfa thianghlim aa timi chung in a rami a si. A mit a cawt bu in bible tampi a rak ciah. A mah hi "missionary" a tuanmi a si tiah an ti.

A mah hi biazai a thiam. Solfa a thiam.  Krihfa hla tam bik a phuahtu pakhat a si. Krihfa hlapi le Pathian hla (gospel song) 8,000 tluk a phuah, a tial i a aw a tuah. A mah hla hi million 100 renglo an nam cang ti a si. A mitcawt bu in missionary rian tuan. Ca a chim pah. Thawngtha a chim pah. Cucaah kum zabu 19 a donghnak ahcun a mah hi an rak uar tuk i, minung zong nih a min hi tampi an rak i sak ti a si.

Hla a phuahmi le a tialmi a tam tuk caah, a min ah "Queen of Gospel Song Writers" tiah an ti pin ah, "Mother of modern congregational singing in America" tiah an ti. American ram Krihfa hlapi tam deuh hi a mah phuahmi a rak si. A hla hi revival hla deuh lawngte an si i, mi tampi nih an duhmi le thlarau thazaang an laknak hla an si caah, tu chan tiang in an lar peng ko rih. 

Ira Sankey nih a rak timi cu, Evangelist minthang Moody le Sankey hna Pathian thawngtha chimnak campaigns a rak tlamtlin khunnak cu, Crosby phuahmi revival hla pawl ruangah a si tiah a rak ti. A hla pawl hi, a mah chan ah an rak sak taktakmi an si. A rak lar tuk caah, cauk chuahtu pawl nih hin, a mah min in phuahmi hla rumro cauk chuah kha a tha lai lo an ti caah, hla fung 200 tluk cu minhleng in an bunh ti a si. Cucu bunh khawh a si mi a si. 

A hla lak ah a rak lar bikmi cheukhat cu: "

1. Pass Me Not
2. Blessed Assurance
3. Jesus i tenderly calling you home
4. Praise Him
5. Rescue the Parishing
6. To God Be the Glory
7. O Gentle Savour

Krihfa Hlabu (Laiholh) i number pakhatnak "Pathian cu thangthat si ko seh" timi hla khi a mah phuahmi a si. Hla minthang taktak a si. 

Crosby nih hin vawlei lei biazai zong 1,000 tluk hi a tial. Biazai uk li a chuah. Tambik zuarmi cauk-minung tuanbia cauk zong a tial. Vawleilei hla zong hawi he a bawm in an phuah. Ram le phuntanhnak hla (patriotic song) zong tampi a phuah. A biapi a tuanmi cu Missionary hna riantuan bawmh hi a si. 

A mah hi, minung a si aa theih hlan in, khua a hmu lo. Vawleicung le van hi zeidah a lawh timi zong a thei lo. Minung hi zeidah an lawh timi zong a thei lo. Thingkung ramkung le saram hi zeidah an lawh timi zong a thei lo i, vawlei hi zei dah a si timi hi a hmu lo hrimhrimmi a si. Cu bantuk minung a si caah, khuaruahhar minung cu a si ko. 

Cucacaah catialtu cheukhat nih a kong hi tin an tial:

A nu hrinnak mit cun khua a hmu lo nain, a thinlung in khua a hmumi a si. Minung hi zeidah an lawh? Minung hmai hi zeidah a lawh?" timi a hmu kho lo nain, Pathian hmai hi zeidah a lawh tiah a hmu khotu a si. A nunnak hi, harnak in a khat nain, Pathian he naih tein  a um, Pathian hmai a hmumi a si."

Amah cu a mit a caw ko nain, mitcawmi sianginn ah sayama rian a tuan. Lam hlat le lam nai ah, vawlei khuazakip ah hawikom tha a ngei. A hla tampi cu, tu chun Lai Krihfa Hlabu zong ah an um hna i a tu tiang kan sak rih hna. Hla pakhat a phuahmi cu hi tin a si:

"Ka nun chung vialte mitcaw ding in, thluachuah petu Pathian nih a ka timh piak ko rua.....A khuakhannak ah Amah cu ka lomh......Hi vawlei a tlingmi mit hi thaizing ah ka pe hna sehlaw, ka cohlang lai lo..... Keimah kong  i uar awk a ummi thil hna le ka dawhnak hna nih, ka thinlung an ka pialter lai i, Pathian thangthatnak hla ka sa kho hnga lo."
Mah tluk mitcawt bu ah lomhnak in Pathian a thangthat khawhmi le aa lomh khawh rihmi ruah ah, khuaruahhar in a thawngmi zumhnak a ngei. Hi bantuk zumhnak ngeimi cu vawleicung ah an tlawmte lai. Hi nu zumhnak hi, Krihfa vialte nih zohchunh a tlakmi le kan i zohchunh dingmi zumhnak a si.

Minung tampi cu nuhrinnak minung mit kan ngei ko nain, Pathian sining kan hmu kho lo. Mitcaw Fanny Crosby phuahmi hla hna nih hin, Pathian umnak kong an langhter. Pathian hi hnem khotu a sinak an langhter. Hi bantuk zumtu caah cun vanram phak hi ngaih a um tuk ding a si. Zeicatiah "Vancung ahcun mitcaw an um ti lo caah a si."








No comments:

Post a Comment

Hmurhuh Huh Lo Ruangah February Ahcun 500,000 An Thi Kho

Covid-19 zawtnak U.S a phanh ka tein CDC doctors le scientists le NIAID (National Institute of Allergy and Infectious Diseases) director Dr....