--------------------------
Samaria mitha tuanbia nih biapi ah a chiahmi cu, "Minung hawi dawtnak le zawnruahnak hi thukpi in a chim duh. Cun innpa dawt lo ahcun, Pathian hi direct in dawt khawh a si lo" timi kha a langhter.
Judahmi nih an zumhmi cu, "khual hna dawt" hi hmuhlomi vancungmi dawt a si tiah an ruah. Sifak santlailo, hmeinu hmeipa le ngaktah buangro dawt hna hi, biaknak taktak a si tiah an ruah. Harnak a tongmi mizaw, mifak, thawngtla le tirawl ei awk ngeilomi te hna dawt i, Pathian dawt ah an ruah. Pathian a dawmi poah cun, a minung hawi a dawt hrimhrim awk a si tiah an ruah. A minung hawi a bik harnak tongmi le hremtuar ingmi hna dawt lo cu, "Pathian dawtlo" ah chiah a si. Sodom le Gomorrah a rawknak a ruang hmanh hi, "Khual an serhsat le dawtlo ruangah a si" tiah tiah Bible thiami hna nih an ti.
Samaria Mitha tuanbia a cannak hmun hi, Jerusalem-Jerichok lampi ah a si. Cu lam cu Rome ralkap le uktu pawl zong nih an zulhmi lampi a si. Mi sawsawh zong nih an zulh vemi a si. Judah biaknak ah a biapi taktakmi tlangbawi le Levi mi zong nih an zulh ve mi a si. Judahmi nih an nautatmi Samaria mi zong nih zulhmi lampi a si. Khualtlawng le chawlet zong nih an zulh ve mi lam a si. Cun cu chawlet chawhrawl pawl thil a fir piaktu hna le damiah a taihtu pawl hna zong nih an zulh ve mi lam a si. Cu lampi ahcun khualtlawng lamli umnak caah riahbuk (hotel) umnak zong a si. Chim duhmi cu miphun kip zulhmi lampi a si timi kan hmuh.
Damiah taihmi pa cu "mipa" pakhat a si. Judahmi zong a si kho i, Israel ram ummi mipa pakhatkhat a si kho. Chim duhmi cu a ho poah an si kho tinak a si. Mipa a puan a phawihtu, a veltu, thilo nunglo in a vuatu hna cu, "damiah" (robbers) an si. Hi bantuk damiah hi hlanlio Judah ram ah hin an rak tam ngai. Rome cozah zong nih an ral hna i, vailam zong an rak tah tawn hna. Jesuh pawng i vailamtahmi misual pahnih hna zong kha "Damiah" an si tiah tuanbia ah an tial. Cun Jesuh aiawh ah an thlahmi Jesuh Bar-abbas zong kha, an tuanbia zoh tik ah "damiah" an si timi kan hmuh (John 18:40). Luke nih cun, "khua chungah buainak chuahpitu le lainawng a si" tiah a ti (Lk. 23:19).
Cu nih a langhtermi cu Judah ram ah hin, damiah le mifir hi an rak tam ngai ko lai tiah a lang. Zeicatiah Jesuh an thah lio ah minung pahnih thahmi hna hi, mifir bak an rak si. Ni dang ah an rak thahmi bible le tuanbia ah tiallomi an tampi lai.
Damiah nih a thilri le a puan an chuh i, an vuakden i, thilo le nunglo in an kaltakmi pa hi, a thi le daw he an chiah lai timi a fiang. Midang tampi zong nih an zoh duh lo. Pathian a bia taktakmi tlangbawi le Levi zong nih an hrial tikah, tongh ngam lo ding tiang in, fihnung teifiak in thi le daw he a um lai timi a fiang. Cu lio ah, a mah a rak chartu, a hma a tuam piaktu, tluninn ah a kalpitu, khualbuk kha zohkhenh a fial hna i a dihmi tangka paoh liam piak ding tiang in dawtnak a ngeitu pa hi, "Samaria Mith mi" a si. Pathian bia taktakmi Judah mit ahcun, Samaria cu nautatmi, kahpia le hell kal ding tluk ah ruahmi an si. Tlangbawi le Levi mi nih fihmi miphun an si. An ram hmanh pal an duhlo. An ti din hmanh an duhlomi miphun-Samaria mi a si.
Hi Samaria pa lungput hi khuaruahhar a si.
Zeicadah khuaruahhar a si? A zohmi pa hi a ho si zong a thei lo. Mitha le michia a si zong a thei lo. Misual le mi tha a si zong a thei lo. Sifak le mirum a si zong a thei lo. Judah le Gentile a si zong a thei lo. Khawika khuami le rammi si zong a thei lo. Bawi le sal a si zong a thei lo. Mifim cathiam le mihrut si zong a thei lo. A theihmi cu a mah bantuk in khual a tlawng vemi, mifir nih an fir i, an vuakdenmi minung hawi a si" timi lawng a theih. Cu a minung hawi bawmh duhnak, zohkhenh le thlawpbul duhnak, a dihheimi vialte liam piak duhnak thinlung a ngeihmi cu, minung sawhsawh thinlung in a rami siloin, mit hmuhlo Pathian a zumhnak ruang in a chuakmi lungput a si timi a fiang.
Jesuh mit ahcun vancung kai ding bak ah aa ruatmi hna, Judahmi hna, Tlangbawi le Levi hna hi thiam a coh hrimhrim hna lo. Miding tuk le mitha tuk ah aa ruatmi, hi Judahmi hna hi Jesuh hmai ahcun "lenglei in aa dintermi" sawhsawh an si. Lenglei in a ding sawhsawhmi nih cun zeitik hmanh ah "An minung hawi siaherhnak, zawnruahnak le dawtnak le zaangfahnak" an ngei taktak bal lo.
Samaria mi pa hi Judah mit ahcun Judahmi bantuk in Pathian biami a si lo nain, chunglei lungput zohtu Jesuh nih lung a rak tongtu taktak cu "tlangbawi le Levimi" si lo in Samaria mi pa tu a rak si daih. Nihin ni ah hin, Pathian tanh tuk ruang ah Pathian nganh khawh a si. Jesuh tanh tuk ruangah Jesuh lungton lo khawh a si timi kha "tlangbawi le Levi" nun in theih khawh a si.
Zeica dah Samaria Mitha pa nih Jesuh a lung a ton? Samaria Mitha pa cu, mi cungah dawtnak, zawnruahnak, zaangfahnak, tanpi duhnak, mibawmhnak le mi zohkhenhnak" timi Krih duhmi lungput kha a rak ngei. Cu vialte cu, minung sinak cun ngeih a har tuk. Hi lungput hi, Pathian zumhlo le ruah lo ahcun a chuak khomi a si lo. Pathian theih taktak lawng ah hi bantuk in midang cung ah zaangfahnak le dawtnak ngeih khawh a si.
Hi tuanbia hi Phungbia cawnpiaktu sayapa le Jesuh karlak i, "Zungzal nunnak hmuhnak ding caah ah zei dah tuah a herh?" timi biahalnak an i lehmi in a chuakmi tuanbia a si. Cucu biahalnak tha tuk a si. Phungbia cawnpiaktu nih hin, "zungzal nuncang hmunhnak hmuhnak ding caah, tuahsernak in cawk a timh. Jesuh nunnak ahcun, lungthin in Samaria Mitha lungput ngeih i, tuah lawng ah hmuh khawh ding in a chim."
Jesuh nih hin, "Zungzal nunnak hmuhnak ding caah, hihi tuah a herh, cucu tuah a herh..." tiah dingteu in a bia let lo in, tuanbia tu in a fianter. "Damiah nih a puan an chuh i, thi dengmang in an vuakmi pa a zohkhenhtu Samaria Mitha pa tuahsernak in" Phungbia cawnpiaktu sayapa bia hi a fian in a fianter.
Cucaahcun "Zungzal nunnak hmuhnak ding caah, mah i dawt bantuk in inn pa dawt hi a si ko" ti kha Jesuh nih Samaria Mitha pa tuanbia in a chimh. Jesuh nih Phungbia cawnpiaktu sayapa bia a luphihnak ah a lehmi cu, "Samaria Mitha pa nih a tuah bantuk in va tuah ve" (Luke 10:37) ah a ti.
Jesuh bia hi phundang in chim ahcun, "Zungzal nunnak hmuhnak ding caah, Pathian zumhnak kha tuahsernak in minung hawi sin ah langhter ding" timi khi a si.
Samaria Mitha pa nih Pathian rian a tuannak hmun hi, Judahmi hna Pathian biaknak Jerusalem khua le Temple theng kha a si lem lo. Samaria miphun nih Pathian an biaknak Gerizim tlangpar khi a rak si lem lo. Mi zapi hmuhnak khuachung lampi ah a si theng lo. Jerusalem-Jericho lampi mi um setsailonak hmun, damiah tlawnlennak hmun ah, harnak a tuarmi pa sin tu khi a rak si. Cucu missions taktak cu a rak si ko. Voi tampi cu missions hi kan nganh tawn bang, Tlangbawi le Levi mi nih an mission an nganh bak. Mithurhnawm ah ruahmi Samaria Mitha tu nih Pathian mission a rak tuan si.
Cucaah nihin ni ah khawika dah Samaria Mitha rian kan tuan lai? Jerusalem-Jericho lampi theng lawng ah Samaira Mitha rian va tuan theng a hau maw? Hau hlah. Khawika kan umnak hmun paoh khi, Jerusalem-Jericho lampi bantuk in Samaria Mitha pa dirhmun langhternak a si kho. Bawmhchanh a herhmi hna na bawmhchanhnak hmun paoh khi, Samaria Mitha nunzia langhternak hmun a si. Na riantuannak, sizung, sianginn, warehouse, na innpa, na sang le na khuachung lampi hna khi, Samaria Mitha pa bantuk nunnak in langhter dingmi Jerusalem-Jericho lampi bantuk an si kho dih. Motor accident maw, innkang meitet tuarmi maw, ti-tlami maw, innlo-ngeilo maw, lamkam i tlurilmi zuding sa-ei maw na va bawmhmi hna khi, "Samaria Mitha pa" rian an si.
Samaria Mitha sinak ah, damiah nih thilo nunglo in an vuakmi pa bantuk va zohkhenh zong khi a si kho i, midang ca thil fate na tuahmi zong a si kho. Thil liannganpi zong a si kho. Na pawng ah zeibantuk dah bawmh an herh tiah na hmuhmi na va bomhmi hna khi asi kho. Ralzaam le umnak ngeilo ramdangmi na va bomhmi hna zong a si kho.
Cucaah Jesuh Krih nih a kan fialmi cu, "Nifatin kan nunnak ah Samaria Mitha pa bantuk in a herhbaumi sin ah nunnak langhter hi a si." Cu bantuk nunnak langhternak ding caah, "Nifatin kan nunnak ah Samaria Mitha pa lungput ngeih kan herh." Cu Samaria Mitha pa lungput cu a ho lungput dah a si? Midang lungput a si lo. Kan Bawipa Jesuh Krih lungput a si.
Cu lungput cu hihi a si: "Dawtnak, velngeihnak, zaangfahnak, zawnruahnak, hnakkar-tenhnak, mah tanghma benh thiamnak, toidornak, lungnemnak, mi-ngaihthiamnak, midang caah sungh siannak, mi-bawmh duhnak, hlawm awk tlaklo hlawm duhnak, miphun thleidannak ngeilomi lungput, theihmi lawng siloin theihlomi pa zong va bomh duhnak, a ka bomh ve te lai timi ruahchannak a umlomi dawtnak, zohkhenhtu ngeilo zohkhenhnak, harnak tuarmi zaangfahnak, temtuarmi hna hrawmpi duhnak nun, midang ca thatnak ruah le midang caah temtuar ngamnak nun a si."
Cucu Krih lungput a si i, cucu nang le kei kan nunnak ah a um ve maw? Miphundang harnak a tuarmi hna kan hmuh tik hna ah cu lungput kan ngei kho maw? Ral zaam tampi umnak, Rakhine Ram ah? Shan ram ah? Kachin ram ah? Syria le Iraq ah? Mexico-U.S Border ah nu le ngakchia temtuar taktak um lio ah? Sualnak zeihmanh tuah lo in US ah illegal in um ruangah tlaihkhih thawngthlak le an ram ah kuatmi hna khi zaangfahnak thinlung kan ngei kho ve maw?
Laimi kan tuanbia tha tein ruat u sih. Thailand nih ramri kha rak kham peng sehlaw? Malaysia nih ramri kha rak kham ve sehlaw? Atu US bantuk in an ram i illegal in ummi Laimi vialte kha Malaysia in rak kan dawi hna sehlaw, nihin ni ah USA ah Laimi mah zat kan lut hnga maw?
Jesuh nih a kan fialmi hi kan tuan taktak lai maw? Cucu zei dah a si? "Thlacam le tiphul le thawngtha chim tiang lawng a si lo." Kar hlei lamh a kan fial. Cucu a kan fialmi cu hihi a si: "Samaria Mitha pa a tuah bantuk in va tuah ve ti khi a si" (Luke 10:37).
 |
| Hlanlio Jesuh chan lio Jerusalem-Jericho lampi pakhat |
---------------------------
Bible Cherhchan:
John 4:4-42 "Samaria minu le Jesuh biaruahnak" ah Samariami nu nih a hmanmi biafang cu, "hi tlang cungah" timi zawn khi, Bible thiamsang pawl nih an ruah tikah Mount Gerizim timi a si.
No comments:
Post a Comment