Sunday, November 3, 2019

U Waithura: Buddhist Phungki Rerrorist Timi Tangka An Khalter

Time makazine nih "Buddhist Terror" tiah timi Phungki U Wirathu hi, Kawlram cozah nih tlaih ding le thawng thlak ding in nawl (order) an chuahmi phungki a si. Hi pa hi, Buddhist biaknak kha ramkongkau (politics) ah ningcang lo in a hmangmi le Muslim huatralnak a chuahpitu a si.

Kawlram-Rakhine ramkulh le Meihtila te pawl hna i, Buddhist pawl nih Muslim innlo an khangh hna i,Muslim tampi an thah mi hna vialte a hrampi a ruang le buainak chuahnak cu, U Wirathu forhfialnak bia ruang bak ah a si tiah an ti. A dang a bawmtu phungki hawi zong an i tel hna i, a cheu cu an tlaih cang hna.Hi hna pawl hi, "miphun kongah Buddhist tuklehpek" (Buddhist ultra nationalist) timi an si. Muslim zong hi, an mah biaknak a karhnak ding rumro an ruah ve tik ah, Buddhist pawl he an i rem kho bak lo. A sualmi zong an tam tuk ve caah a si.

2013 Meiktila khua Muslim inn pawl an khanghmi

Buddhist cu daihnak a tanhmi biaknak a si. Cu daihnak a tanhmi biaknak hruaitu a simi U Wirathu nih cun daihnak tanh lo in huatnak, vuakdennak le mithah lainawnnak kong lawngte a aupi caah le a mah biachimnak le riantuannak ruangah, Muslim tampi thihnak a chuak. Cucaah, Time Makazine nih cun, "Buddhist Terror" tiah an tinak a si.

Amah Wirathu zong nih, a mah a dotu Muslim pawl nih, "Burmese Bin la Den" tiah an ka ti a ti. A mah tu nih cun, "terrorism" le thahnawnnak (violence) hi ka huat tiah a ti. Asinain Kawlram i Muslim pawl thahnawnnak le dawinak vialte hi, amah Wirathu ruangah a si tiah an ti.Cucaah Bumese Bin la Den tiah an ka ti timi zong hi, a si ning a si pah ko tiah a timi an tampi ve.

Wirathu hi phungki puan sen sawhsawh aa hruk I, Buddhist biaknak kha a lengphaw i khuh riangmang in biaknak politics a tuahmi a si. Cucaah, vawleicung Buddhist vialte nih pa can ah an chiahmi Nobel Peace Prize a hmumi Tibet phungki Dalai Lama nih cun, Wirathu le a hawile cawnpiaknak hi, "Buddhist cawnpiaknak a si lo. Buddhist taktak an si lo" tiah a ti hna.

Vawleicung ahcun zei biaknak le zumhnak zong hi, politics he cun aa then kho lo. Aa cawh lengmang. Cucaah Wirathu a dirpitu Buddhist an tor i, politician zong an tor ve ko. Cozah nih tlaih an timh ko nain, a bawmchantu le thuptu an tam tuk ve caah, nihin ni tiang an tlai kho rih lo. Kawlram thohhlanzi pawl zong hi maw a mah cawngtu hna an rak si ziar timi hi ruah awk ngai a um cang.

Hi bantuk in Time Makazine hmanh nih "Buddhist Terror" tiah an timi pa, NLD cozah nih tlaih an timhmi pa hi ho dah a si?

Amah hi 1968 ah Mandalay khuapawng ah a chuak (Catialtu keimah nakin kum 3 a no deuh). Kum 14 a si ah sianginn in a chuak i, phungki ah a lut. 2001 ah 969 Movement timi (Ma-Ba-Thah) ah a lut.  2003 ah a sermon ruang ah an tlaih i, kum 25 thawng an rak pek. 2012 ah thawngtla dang he ramkongkau thawngtla luatnak pek lio ah a rak chuak ve. 2011 in Kawlram cozah kha tam nawnte a van i thleng i, amah hi YouTuber le a dang social media in bia tampi a chim.

September 2012 ah hin Pre. Thein Sein nih "Rohingya Muslim pawl ram thumnak ah kuat ding an si" tiah a buai ngaimi thil a rak tuaktan lio ah, cu ruahnak cu tampi a dirpitu le aupitu a rak si. Thla khat a rauh hnu ah, Rakhine ram ah Muslim buainak fak taktak in a rak chuak colh. Minung tam ial an rak thi.

Wirathu nih a timi cu, "Rakhine ram buainak hi, naite Kawlram laifang Meiktila i Muslim buainak ruang ah a chuak ve mi a si" tiah a ti. Hi Meiktila buainak ah hin, Muslim sui dawr in aa thawk. Muslim dawr vialte an bauh dih. Muslim inn zong an khangh dih hna. Minung 14 an thah hna. Tam ialte hma an pu. Minung tamlak an am i, cozah nih an ven hna. Khualak bak ah uico dawi bak in an dawi hna I, tanbo le lung in an den hna. Tih a nung kho taktak.

Cucaah hi hna pawl hi, Buddhist kan si tiah an timi hi cu a lengphawthual taktak a si. An nunnak le tuahsernak ah "daihnak" (peace) hrimhrim hi a sem in aa sem lo





Cun hi hna pawl hi tangka zong an rak ngei tuk. Buddhist cawnpiaknak ah hin, "lawba" timi hakkauhnak hi ngeih lo ding aa tel. Asinain phungki cheukhat cu vawlei chawva suingun ah an hak a rak kau ve ko. A rum hmanh an rum tuk. A buaktlak in tuak ahcun Buddhist phungki hi Krihfa pastors nakin a let in an rum deuh lai.

Mandalay college kan kai lio ah, Phungki pawl an rumnak hi, Kawl ka hawi le nih, an rak chim tawn. A bik in Payakyi uktu Phungki cu a rum taktak. A rum ning hi chim awk a tha lo tiah, Kawl ka hawile pawl nih an chim tawn.

Krihfa pastor vialte hi an si a fak ngai tung hna le zei ca dah Buddhist phungki cu an rum hnga? An rummi cu zei dah an tuahnak hnga timi ka rak ruat tawn.

U Wirathu zong hi a rum ngaingai ko. A mah rumnak kong ca an tialmi ka rel tik ahcun, a liamcia kum 36 lio hrawng i, Payagyi uktu phungki a rum tuk timi kha a dik lai tiah ka hei ruat than. Phungki hi an rak rum taktak ko hna (Sifak zong cu an um ve ko lai).

Zeicatiah U Wirathu cu 2018 ah tlaih ding in nawl an chuah caah a zam. An hmu ti lo. An tlai kho ti lo. Cucaah October 30, 2019 ah Wirathu i bank tangka a chiahmi vialte an khalter (freeze) dih.

"Khalter" timi cu Mirang nih "freeze" tiah an ti i, bank tangka kha chuah khawh zong a si lo. Hman khawh zong a si lo. Ka dang ah kuat khawh zong a si lo. Chek an tial zongah ka dang nih an rak chuah kho ti lo. Computer in ka dang i an kuat zong ah, tangka kha an lanhter ti lo. An pek ciami chuah rihlomi vialte kha an khirh (cancel) than dih. Tikhal cu hman awk a that lo bantuk in, cawlcang kho lo in an tuah tinak a si.

Hi a tangka hi a dang ah a um rih lai ti a si. Hi vialte a ngeihmi zoh ah, U Wirathu hi Kawlram Buddhist tampi nih an rak uar. An rak tanh i, tangka zong tam taktak an rak hlut lai timi a fiang ko.

A umnak khua hi Mandalay a si. Maha Aung Myay Peng, Mandalay, hi aa thuhnak le a kenkip a zamnak a si. Cu ka peng palki nih, "Wirathu nih tangka a ngeihmi hi Myanmar Economic Bank Branch No, 3 ah, 12.5 million a ngei I, Ayeyarwady Bank Branch No.11 ah 4.3 million a ngei ti a si. A zapite 16.8 million a ngei i, cucu an khalter dih.

"Palik nih an timi cu, hi bank pahnih lawng hi biapi ah kan chiah rih. Cu bank tangka vialte cu kan khalter dih i, khawika hmanh ah hman le kuat khawh a si lo. Bank in tangka zong chuah khawh a si lo" tiah an ti.

Phungki pa hi, cozah minchiatnak le huatralnak bia a chim timi ruang ah sualnak hmuh 124 (a) in May thla ah khan taza an cuaimi a si. Hi pa hi huatnak biachim a hman caah, Facebook zong in an khammi a si. Muslim huatralnak sermon bia tam taktak a chimmi a si. A  chim zong a thiam. Capo saih zong a thiam taktak.

"Wirathu a riantuannak phungki kyawng ummi thilri hna le motor hna cu, a mah min in an um lo. Phungki Kyawng min in an um caah lak piak khawh an si lo" tiah palki nih an ti.

Wirathu nih tangka a rak bawmhmi sianginn, Ohn Chaw khua sianginn he pehtlai in minung 7 zong Patheingyi Peng cozah nih taza an cuai hna. A ruang cu cu sianginn cu cozah vawlei cungah an sakmi a si tiah an ti.

Palik nih an chimmi cu Wirathu a zultupa U Myo Oo nih hin, 1.72 acre vawlei hi a si lo ning in a rak lak.Cu vawlei cun Urban and Housing Development Department nih million 5 in an rak cawk I an zohkhehmi vawlei a rak si ti a si.

U Wirathu zultupa U Hla Shwe zong hi tlaih ding in August thla ah nawl an chuah cang. Cu zong cu a zam lio a si. Amah case zong hi Yangon Nitlaklei tazacuainak zung ah, November 7 ah tazacuaitu sihni nih a bia an caih lai ti a si.

Hi Wirathu bantuk in kaa lawng in paya paya a timi le an lungchung taktak in huatnak le ralnak lawngte a chuahpitu Buddhist Terror le a hawile pawl hi, Kawlram cozah nih biatak tein an tongh chihmi hna hi, kan ram caah thil tha a si.

Hi Buddhist kalsual pawl hi, duhpoh in umter ahcun Kawlram ah Muslim biaknak zong khua an sa kho lai lo. A hnu ahcun Krihfa zong khua kan sa kho lai lo. Muslim an dih cun biaknak dang a kan tongh thiamthiam lai. Kan luat lai lo.

Cucaah NLD cozah nih, hi Buddhist Terror timi U Wirathu le a hawile pawl, tlaih ding in an tuahmi hna le a kenkip lo te ah an zammi hi, thil tha taktak a si. NLD hi, hi zawn ah hin upat le thangthat an tlak.

Hi Buddhist tuklehpek le kalsual pawl hi, Pre. Thein Sein chan ahcun an sual taktak. An zoh sawhsawh ko hna. Kawl holh in chim ahcun, "An tawngcian" taktak. Kawlram chung lawng silo in, Thailand tiang in an kal i, Muslim huatnak bia an rak chim. Duh poh in an rak nung. Biaknak le nunphung lei huatnak le ralnak bia tam taktak an rak chim. An rak sual taktak.

USDP cozah nih, an mah miaknak ruah ah, an rak zoh sawhsawh ko hna. Hi hna bia le hla ruangah, Rakhine ram ah siseh, Kawlram laifang Meiktila le ka dangdang zong ah Muslim buainak tam taktak a rak chuak. Nihin ni tiang a dai kho thai ti lo.

Cucaah Kawlram cozah tiang UNO ah mawhphurhnak a tong. Aung San Suu Kyi tiang minthatnak a hmuhmi vialte an chuh dih dengmang. Ralbawizik Min Aung Hlaing zong ICC timi International Criminal Court tiang in taza cuai an timhnak a si.

Cucaah Kawlram chungah U Withura te bantuk in biaknak min chalh in a sual taktakmi phungki hna tha a rak pe pengmi le a zoh sawhsawh komi, USDP cozah an tlakmi hi Kawlram caah thil tha a si. Rak sung hna hlah sehlaw, hi Buddhist Terror ruangah, Kawram ah Muslim lawng si lo in, biaknak dang zong fak pi in harnak ton kho men. Hi bantuk a si caah, Wirathu hna a rak tanhmi party phunphai cu, Krihfa nih cu dirpi lo ding an si.

Hi pin zong ah, 969 Movement (Ma-Ba-Tha) phunphai le Buddhist Terror hi an chuak than kho. Cucaah 969 Movement phun tha a pemi party cu, tlangcungmi nih cun tha pek bak lo ding a si. A bik in Krihfa a simi paoh nih cun, Ma-Ba-Thah bantuk tha a pemi party paohpaoh cu, kan caah a tha lomi party an si timi kha ruah ding a si ko. Culoahcun Kawlram biaknak hmemi nih cun kan cel hna lai lo. A tu a tangka an khar piakmi zong hi thil tha taktak a si.

----------------------------------

Chinchiah

1. "Ashin Wirathu" at Wikipedia

2. "Myanmar Court Freezes Bank Accounts of Fugitive Mont U Wirathu" at www.Irrawaddy.com/news









No comments:

Post a Comment

Hmurhuh Huh Lo Ruangah February Ahcun 500,000 An Thi Kho

Covid-19 zawtnak U.S a phanh ka tein CDC doctors le scientists le NIAID (National Institute of Allergy and Infectious Diseases) director Dr....