Bill Gates nih, "President Trump nih, World Health Organization bawmhnak pek rih lo ding in, kan um rih hna lai tiah, bia a khiahmi hi tih a nung taktakmi hmurka a si" tiah a ti. Pre. Trump nih hin, WHO hi kan pe hna lai lo timi a si lo. Ni 90 hrawng cu tangka kan hren rih lai a tinak tu khi a si. A ruang cu WHO nih Tuluk biapi tuk ah na chiah (China-centric) na si; nan tangka hman ning a hman lo; Tuluk nan tanh, kan nih na kan tanh lo..." timi ruahnak ruangah a si.
Tuan deuh ahcun Pre. Trump nih WHO hi a rak thangthat ko hna. A cawisan ko hna. Voi tampi thangthatnak a chim. Asinain, zawtnak hi USA ah a karh tuk caah le mithi an tam tuk caah, hi tin a tinak a si. Microsoft dirhtu le CEO Bills Gates nih a timi cu:
"A tu lio ah hin, WHO hi kan herh tuk hna. An mah riantuannak thawngin Covid-19 hi a karh a fum deuh. An mah hi an riantuan an ban ahcun zei bantuk bu hmanh nih a chawng khotu ding hna a um ti lo. Vawleipumpi nih cu hlan vialte nakin a tu ah hin WHO hi kan herh khun hna" tiah ati.WHO nih hin, Covid-19 hi January ah Global Health Emergency a si tiah an rak thanh. Cu ti an thanh cangka bak in, Bill le Malinda Gates nih $100 million an hlut colh hna. Cucu Covid-19 a karh tukmi fumter deuhnak ding caah riantuannak caah WHO an hlutmi hna a si. Cu tangka cu, "kakuaise chuahnak caah kawlnak, virus karhlonak ding caah khamnak, a zawmi chiahnak thanchoternak le mizaw thlawpnak caah" tiah an pekmi a si.
Million 20 cu US Center for Disease Control and Prevention le WHO caah an kuat hna. Bill Gates te nupa nih atu lawng hi an hlut a si lo. 2009 ah Tuluk ram ah TB zawtnak a karh than i, mah cu dohnak ding ca le TB kakuaise sernak caah $10 billion (Million thawng-hra).
Bill Gates hi mifim taktak a rak si. March thla chuakka ah, USA hi a zawmi 100 kuakap lawng an rak si. Cu lio ahcun, "khualak ah lamnai tuk um lo ding" timi upadi hna hi a fum tuk deuh a rak ti. Cun ram pumpi hi khar a hau. State-le-state an mah ciote kharmi cu, a hman lai lo. A si kho lai lo. Ram pumpi khar a hau tiah a rak ti. Cun Coronavirus hi April thla dih lai ah a zual bik a si te lai" tiah a rak ti i, a chimmi hi an dik dih ko. 2015 ah a rak chim rihmi cu, "USA hi kan i ralrin deuh a hau. Puul rai chuak sual sehlaw kan i ti kho lai lo. Sizung le sii le thilri le a system ah hin kan i ready lo" tiah a rak ti. Cu kong cu voi tampi a chim caah, tutan ah pandemic timi tlangrai taktak kan van ton tik ah, USA hi sizung ah siseh, sii le thilri ah pakhat hmanh a rak i ready ti lo ti a si.
President Trump nih a timi cu, "WHO nih hin an riantuan ning a hman lo; coronavirus a karh ning hi, an thuhnawh," tiah a ti. Cun "WHO nih hin a thiamhngal pawl Tuluk ram ah luhter in, an vawlei taktak ah rian tha tein an va hlat in an tuan maw? China hi tliang tein rian a tuan lo; WHO nih an riantuan hna sehlaw, virus aa thawknak ka theng tein an hren lai i, hi vialte zawtnak hi a karh hnga lo" tiah a ti. A chimmi hi ruah awk tampi a um ve. US hi UNO zong a dirkamh cemtu a si i, a re zong a thei bak. Ramdang nih hin tam deuh cu an chuah cio awk bak cu a si. UNO budget dihlak i 22% hi USA nih a thawh i, hihi USA caah khing a rit tukmi a si. President zong hi a mawh bak lo.
WHO hruaitu bik nih, WHO nih Tuluk ram ah rian an tuannak le an i telnak a ni le thla vialte le an tuahmi vialte kha ca in a chuah hnu ah, WHO Director-General Tedros Adhnom Ghebreyesus nih hitin a ti:
"Virus hi politics caah hmang hlah" tiah a ti. "Ruak tampi bag ah khumh na duh lo ahcun, virus hi politics ca i hman hi, na bia i sum. Bia tawite chim ka duhmi cu: Zangfah tein Covid-19 hi politics ca hman hi i sum. Covid-19 hi politics hman lo ding in hreng ko. Hi virus nan tei khawhnak ding caah, nan ram (USA) lungrual tein nan dir a herh hih" tiah a ti ve.Pre. Trump nih "USA nih hin, kum chiar tein WHO hi million 400 in 500 tiang kan bawmh peng hna. Tuluk nih hin $40 million lawng a bawmh" tiah a chap rih ve.
President Trump nih "WHO kha bawmhnak kan pe rih hna lai lo. Kan tlaih chung rih lai" a ti bak in, Bill le Malinda Gates nih WHO nih Covid-19 a dohnak ding caah $150 million kan hlut chap lai tiah an ti ve." A zapite an hlut dingmi hi $250 million ding a si i, minung pumpak in tambik a hlutmi cu an mah nupa hi a si.
Pre. Trump le Bill Gates hi mirum ciocio an si nain, an thinlung put hi aa thlau tuk. Pre. Trump hi sipuazi lei rumnak lei ah a kal. Mibawmhnak ah tlawm a ngaimi a si theng lo. Mirum taktak a si nain, cu hlan ahcun mah bantuk hlutnak leikam ah hin, a min chim awk a um lo. Amah sipuazi thatnak lawngte a tuakmi a si i, Casino business zong a tuahmi a a rak si. Miss Universe ngeitu zong a si. "Mipi caah a lahkhah ka hlut" a timi dah ti lo cu, a hlutmi hi chim phun tuk a um lo. A lahkhah a hlutmi cu a tha tuk ve. Thil tha tuk a tuah a si. Ka dang ah a hlutnak cu tam hmuh khawh a si lo.
Bill Gates te nupa cu ram kip ah sifak santlai lo le zawtfahnak ca le fimcawnnak ca hin, tlawm an ngai taktak. Tambik a hlu zungzalmi an si. Abik in Africa ram ah hin, tangka tampi dih in rian an tuan. American zong ah fimcawnnak caah tam tuk an pek chanh. USA Mirum lakah a pechan bikmi cu Bill Gates le Waren Buffet an si. Bill Gates hi number one a si. Bill le Malinda Gates Foundation hi 2000 in an dirh i, sifak santlai lo le mizaw le cathiammi hi, bawmhnak an tuah lengmang. 2017 tiang ah hin, $4.5 billion bawmhnak an tuah cang ti a si. Hi pin ah hin tam tuk an tuah cang fawn. Vawleicung ah tambik a hlutmi cu an mah nupa an si.
WHO hi Geneva khua ah a ummi a si. USA hi tambik tangka hlutu a si i, 2019 ah million 400 an hlut i, WHO tangka dihlak i 15% a si. USA cu UNO caah tambik fund thotu a si bantuk in nawlngeitu bik zong a si ve. Amah nih fund a pek khawh lo ahcun UNO pi hi a riantuannak a dor kho ngaimi a si caah, a tu lio bantuk caa i bomhnak phih ding cu a tha lo ngaimi thil a si.
-------------------------------------
No comments:
Post a Comment