Tuesday, September 15, 2020

Chikkhat Ah U.S Nih Kokek Ral Hmun Hnih A Tu

Kokek ral timi cu vawlei ah a chuakmi "tii, thli, mei, lihnin.." tibantuk kokek thil nih a chuahpi ral tihnung hi an si. Minung hi zeitluk in fim zong ah, hi kokek ral doh hi a har taktak. Tei awk zong a har taktak. Minung le minung dohnak ahcun vanlawng, miakpi, tilawng, tank le atom bomb tiang an siam ko nain, kokek ral hi cu tei a rak har tuk. Minung le minung hi cu, i do khawh a si nain, kokek ral hi cu minung nih tei khawh a si theng tawn lo.

California meikang nih inn a kangh lio 

Mit nih a hmuh khawhlomi, thlichia te hna hi ven awk a har taktak. Mit nih a hmuh khawhmi tilian le mei te hna hmanh hi, tei khawh a rak si lo. USA ah kan umnak a sau cang. An fim tuk ko nain, hi kokek ral tuknak ahcun U.S zong an sung ve ko. Cu thil nih a langhtermi cu "Pathian hi kokek thilri zeizongte sertu a si i, zeizongte uktu zong a si." Cu kokek thil ahcun Pathian thawnnak le sunparnak hi a lang. Zeicatiah kokek thil hna an thin a hun ahcun, minung hi zeihmanh kan rak si ti lo. 

Nihin ni ah Covid-19 hi kan i nek bantuk a lo nain, kan tei taktak rih lo. Nizan ah cazin an chuahmi ahcun Nikhatni ah Covid-19 zawmi 34,000 an si i nizan Nihnihni ahcun 52,000 an phan ti a si. Thla khat chungah mizaw an tam bik a si. A fakmi le faklomi he an si hna. Cu tluk in Coronavirus zong hi tei khawh taktak a si rih lo. 

Nihin ni ah U.S Nitlaklei ah ramkulh 10 tluk ahcun ni a lin tuk i, fak taktak in mei a kang. Tu zing tiang ah minung 34 an thi tiah National Interagency Fire Center nih an ti. Mei kangmi vialte hi 4.7 million acre a si an ti. Cu California, Washington le Oregon cu a hlei in thli a hnawmh tuk caah state leng minung rak ra hlah u ti a si caah, kan mah zong Oregon tlawn kan i tim nain, kan vanlawng tiang kan cancel. 

Bobcat Fire zong vanlawng in hi tin an doh

Nitlaklei i meikangmi ruangah, California ahcun 3.3 million acre tluk thingram a kang cang i, Oregon ah 1 million acre tluk a kang i minung 500,000 an zamter hna. Washington State ahcun 626,000 acres a kang ti a si. Thli a chiak tuk caah "thaw dawp khawh a si lo" tiah an ti. Meikhu a chah tuk caah, nika ceu hmanh a lang kho setsailo ti a si. A zapite kangmi hi 4.7 million asi i, a kau kho taktak. Hihi Climate change timi khuacaan thlen ruangah a si i, hi pin ah a zual lai. Hi bantuk thil nih hin, ramchung ah minung thialkamnak le pemvahnak hi tampi a chuahter lai ti a si.

September 20 (Sunday) ah Los Angeles khuapawng Juniper Hills timi ah Bobcat Fire timi a kangmi nih tu zanlei tiang ah ram acre 100,000 a kangh than hawi tiah Los Angeles Times ah September 20 ah an tial. US nitlaklei meikang hi a tu ahcun million 5 tluk a si cang. California State lawng ah hin, meikang a fakmi 27 tluk a um i, cu ka ahcun meihmittu 19,000 nih mei hmih ding an i zuam cuahmah lio a si. Meihmittu zong a thiammi, a cakmi le hmuhtonmi tampi ngeimi an sinain an ti kho bak lo. An baa tuk cang hna. 

Hurricane Sally a hrannak ding le tilian chuahnak ding hmun

Cu tluk in Nitlaklei state 10 tluk ah nilin khua-al le meikang kong an buai lio ah, US nichuahlei ahcun Hurricane Sally timi a van hrang cuahmah i, thaizing Nithumni ah Louisiana le Alabama hrawng cu fak ngai in a hranh lai ti a si. Hurricane Sally hi suimilam pakhat ah meng 80 in, thaizing zingka asiloah chunhnu deuhvak te ah tlang a phan lai. 

Hi ruangah ah hin, a cheu hmun ahcun ruah hi a tuk taktak lai i, lehmah 10-20 a sur lai i, a cheu hmun ahcun lehmah 30 a sur lai ti a si. Thlichia a hrangmi nih rili tilet hi 3-5 karlak a kaiter lai caah, rili kam khua a niam deuhnak cu tii nih tam ngai a khuh lai ti a si. Ruah hi Mississippi thlanglei le Georgia tiang phan lai ti a si. A tu zong ah tii nih khua cheukhat cu a khuh cang hna. Hurricane Sally hi tii tam tuk a van i ken caah, tilian kong ah ralrin an pek hna. 

Minung tam ngai an zaam cang. A zam kho lomi tampi an um caah, harnak an tong sual lai maw timi an thin an i domh. New Orleans area zong a pal sual lai timi hi an phan. Kan hnu zarh zarh hnih thum chungah Hurricane Marco le Hurricane Laura nih fak taktak in Texas le Louisiana a hranh hawi cang. 

USA cu a ram a kauh tuk ve caah khatleiah nilinh tuknak le meikang zong a rak um i, khatlei ah Hurricane zong tampi a um than hawi. Vawleicung khuacaan thlennak hi, ram kip nih kan ton cuahmah i, USA zong hi a tu lio ah hin fak pi in a tuar ve. Nitlaklei ah meikang ral a doh lio ah nichuahlei ah Hurricane thlichia ral a doh than. 

Sally nih tilian chuahter cangmi 

Hi bantuk kokek ral tuk ding hi, vawleicung khuacaan kan remh khawh lo ahcun kum khat hnu kum khat in a um chin lengmang lai tiah scientist nih an ti. 

Naite Louisiana ka tlawn lio ah, Mississippi Tivapi rili a va chuahnak ah kan kal i, khua a niam tuk ning hi rili tii he aa can hrulh khi a si. A cheu hmun cu rili tilet thomi nih a van cinter i, thetse tun kha an thap hna i rili tii kha an kham. Hi bantuk Hurricane um caan ah zeitluk in dah tih a nun hnga timi ka ruat twn. An khua hrawng ka va tlawn lio ah ka ruahmi cu, "Hi tluk in hurricane le tilian a tamnak ah zei ca dah khua an sak huam hnga? Zeicadah an i thial hnga lo?" timi ka ruat. Mah le chuahkehnak khuaram cu tlaihchan cio a si le si. Nunnak ah risk a tam ko. 

Hurricane Sally nih tilet a thawhtermi

Sally nih a chuahtermi tilian nih inn a khuhmi

Tu zing 5:45 Am ah Hurricane Sally cu Gulf Shores, Alabama ah tlangah a rak tla. Hurricane Category-2 ah an chiah. Hi nih hin tilian tampi a chuahter lai ti a si. Tuan deuh i thli a hrangmi Hurricane Laura ruangah Louisiana ummi minung 12,000 le Texas ummi 5,300 hi inn an hlam kho rih lo. Cu lio ah a tu Sally aa chap than hawi. Hurricane a fummi hi, tilian tam deuh a chuahter khotu a si tawn caah Sally zong nih hin innlo tam ngaite a hrawh te lai tiah an ruahdamh chung. 

Hurricane Sally ruangah, Georgia, Florida le Alabama ah minung 544,598 tluk le Mississippi le Louisiana ah 60,000 i mei aa rawk caah mei lo in an um ti a si. Alabama i Baldwin County minung 90% cu tu chun hi mei an ngei lo ti a si. Pensacola khua hna ahcun, ruah kha lehmah 25 bak a sur caah khualak hi tii nih pe 5.5 thuk in a phum ti a si. Mobile, Alabama zong fak ngai in thli nih a hrawh. Hurricane a fummi hi, ruah tam deuh a zawi tawn i, tilian tam deuh a chuahter tawn ti a si. 

Pensacola khua ah tarpa nih tilian a zoh lio

Hi bantuk in USA hi kokek ral a phunphun te a ton liopi a si. Coronavirus ruangah 200,000 dengmang an thih lio ah, nitlaklei ah state 10 ah mei a kang. Nichuahlei ah Zarh thum chungah Hurricane 3 nih fak taktak in a hranh. Covid-19 zawmi an karh cuahmah rih. 

September 20 (Zarhpini) ahcun Tropical Storm Beta timi Hurricane nakin a din deuhvakmi nih Texas Nichuahlei rilikam cu a van hran hnawh thawn. Tu kum hi, kum dang nain meikang zong a zual deuh i, Hurricane le thlichia zong tam deuh a hrang. 

Cucaah nihin ni ah, thla kan campiak lawng a za lo. Tangka le chawva zong in kan ti khawh tawk tein, harsami hna bomhnak hi kan tuah cio ding a si. Lam a phunphun tein bomh khawh an si. RedCross.Org in Fire le Hurricane Relief timi in bomh khawh an si peng. Careltu zong nih rak bawm ve hna law a tha tuk ding a si ko hnga.

-----------------------------------------------

Zohchihmi ca

Hurricane Sally kong theih deuhnak duh ahcun a tanglei website ah rel le thli hran lio zoh khawh a si. 

https://www.accuweather.com/en/hurricane/live-news/live-sally-gains-strength-as-it-nears-landfall/812608

No comments:

Post a Comment

Hmurhuh Huh Lo Ruangah February Ahcun 500,000 An Thi Kho

Covid-19 zawtnak U.S a phanh ka tein CDC doctors le scientists le NIAID (National Institute of Allergy and Infectious Diseases) director Dr....