A thannak Nazareth khua le bang hi cu, thingtlang khua a si i, Jerusalem hrawnghrang khualipi khuasa le bang nih cun, "Nazareth in zei thiltha hme a chuak?" tiah an ti salam mi khua te ah Jesuh zong a rak thang ve.
Nazareth Khua
Palestine ah AD 1 in 33 tiang kuakap hi vawlei ah khua a sa. Minung sinak in, rawltam tihal a thei ve ko. Ingpuan le thinhun a hmang ve. Biafak chim zong ahmang ve. Thintawi zong a hmang ve i, theipi kung zong chiat a serh phah ve. Palestine ram nilin khua-al zong a tuar i, ruahsur le thlichia zong a ing ve ko. A caan ah Galilee rili ah tilet thawh zong a tong ve.
Mission riantuannak caah "hmun laili" (center) a laknak zong hi Galilee hrawng hrang, Gentiles mi an tam ngai nak asi, Judahmi nih an nautat ngaimi hna Gentiles voksa ei pawl umnak deuh ah mission rian a rak tuan. Hmunpi Jesusalem bantuk hna ahcun mission center a rak ti kho ve lo. A ruang cu mifim cathiam, mirum, bawi, uktu le ralkap tampi umnak asi caah asi. A ngaingai tiahcun Galilee hrawnghrang hna cu, Jesuh chan ahcun ngatlai pawl khuasaknak le raifanh hna a tam ngainak hmun a rak si i, Jesusalem hmunpi khuasa hna nih cun, "rammui" tiah timi khi a rak si.
Jesuh Mission Center laknak Galilee Rili kuakap
Minung a sinak in hawi he zong an i kawm i, nupi thitnak puai te hna zong ah a kal ve. Cana khua hna le bang ahcun tii kha mitsurhang ah a canter caah, amah thawng in puai sunlawinak taktak a rak um. Biaknak puai lanhtak puai hna zong Jerusalem ah a hmang ve tawn. Mary le Martha bantuk in dawtu zong tampi a ngei i, Farasi le Sadusi tibantuk le biaknak hruaitu tampi Tlangbawi hna bantuk huatu zong a ngei ve. A caan ah hawikawm tha Lazarus bantuk hna an thih tikah mitthli zong a thla ve mi pa pakhat asi.
Minung asinak in baat caan a ngei i, a baat caan ahcun aa zuk diam i, lo ko in tlang hna ah a kai i, thlacam ah lo daih in a kal ve. Apa Pathian sinah thazaang a va la ve tawn. Minung sinak ah khuaram tlaihchannak le chungkhar tlaihchannak zong a ngei ve i, a thannak khua Nazareth zong a va tlawng ve lengmang.
Minung sinak ah chuahnak khuami hna le innpa chakthlang hna nih upat hmaizahnak hi a tong tuk ve lem lo. Minung sining cu, naihniam tukmi minung akonglam theih tukmi hi cu, i ngamh tuk le i nel tuk asi tawn i, upat pek hnga tluk in upat hmaizah pek a um tawn lo. Jesuh zong a thannak khua Nazareth a tlawn tik ah, "A unau le a nu le pa cu kan theihmi hna kha an si lo maw? Khua zei ah dah mah tluk fimnak hi a va lak hnga?" tiah an ti sawhsawh men i, an zum lem lo. Cucaah Jesuh zong nih a chuahnak khua Nazareth ah hin thil khuaruahhar a tuah bak ve lo. Mifim tampi zong midang khua caah cun rian tampi tuan khawh asinain mah khua caahcun man ngeih asi tawn lo caah riah zong tuan khawh asi tawn lo.
Minung asi caah Jerusalem kong a ruah ah a ngaih a chia. Khi khua ah ka thi te lai ti zong a rak theih chung. Khi khua khi Prophet hna a thattu khua asi tiah a ti i, "Mitthli tla in a rak tah bal." Zumtu hna thisen tamtuk luantermi khua cu Jesuh caah ngaihchiatnak chuahpitu khua asi.
Minung asi caah lunglen zong a rak hmang ve. A thih lai ahcun ka thi deng cang ti kha aa theih caah, lung sivang in a rak um ve lengmang. An rawi zan i lanhtak puak zanriah an ei lio le bang ahcun, a zultu sinah rovuih bia a chim ve.
"Hi chang hi ka sa can ah ei u...nan caah ka khuami ka pum asi..Keimah philhlonak ah run hmang u." tiah ati hna. Mitsurhang zong a lak i, "Hihi Pathian biakamthar, minung vialte sual ngaihthiamnak caah hletmi thisen asi; hi hrai nan din fate keimah philhlonak ah run hmang u" tiah a ti hna. Amah zong a ngaih a chia, a lung a leng ve. Zanriah an ei dih in, "hla an sa pah i Olive tlang lei ah an rak kai." Olive tlang cu Jerusalem nichuahlei ah a um i, tlang dawh ngaite a si i, a zultu pawl he an rak kal lengmangnak asi caah, a thih lai te i a lunglen le ngaihchiat a celh lo lio caan zongah Olive tlang cu an rak kainak asi.
Minung asinak in lungretheih le tih zong a tih ve. Ka thi cang lai ti a theih tikah a tih tuk ve. Um awk a theih ti lo tikah, "Gethsemane dum ah thlan hripuak in thla a rak cam." A thlan cu thi bantuk in a rak luang. A hawi le zong "It hlah u; i hngilh hlah u; rak ka hngak ko u" tiah a rak ti hna. Minung sinak in a rak celh ve hrim lo. Bochan awk a tlak tuk lomi a hawi le te zong aa bochan ve cang hna. Hngilhter hmanh a duh ve ti lo. "Caan tlawmte hmanh hngilh lo in nan um kho lo maw?" tiah a rak ti phah ve hna.
Jesuh thlanti chuakin thlacamnak Gethsemane dum
"Nithum hnu ah thihnak in ka tho than lai" ti kha a theih bak i a fiang bak ko nain, Calvary vailamtah cung i vailam khenh chih ding cu a tih tuk ve. Amawh lo. Zeicatiah Jesuh le a hawi le chan hi, Rome nih Palestine an uk lio caan asi. Cozah a dohtu hna le misualmi hna cu vailam an rak tah zungzal hna. Vailam an tah tik hna ah, zapi hmuhnak lampi lam le khuapawng ah an tah hna. An ngal an khiah hna; an ban an khiah hna i, cuticun thi lo nung lo in an thlai hna. A cheu a cakmi cu ni 2 fai hna an nung ti asi. A cheu cu an nung bu in langta nih an mit an rak khawih hna. Mipi nih lam in an zoh hna i, cuticun ningzahnak fak taktak an tuar bu in an nunnak a liam tawn.
Cu tluk tih a nungmi vailamtah cung i thih ding cu Jesuh zong nih a rak tih tuk ve. A tih tuk ve caah, "Ka pa asi khawh ahcun hi hrai in ka luatter ko" tiah thla a rak cam phah.
Asinain "A rian le a mission cu hi vawleicung misual mi hna nang le kei khamhnak caah Pathian nih thihnak lak ah a fak bik Vailamtah cung thih hi a si" ti kha a theih caah, a tih tuk bu tein, "Ka Pa, sihgmanh sehlaw nangmah nawl si ko seh" tiah thla a cam than i, Pa Pathian nawl bantuk tein Vailamtah cungah cun nang le kei caah a nunnak a pek.
Nangmah le keimah ai ah tih tuk bu tein Vailamtah cu a tuar. Alu ah hling luchin an chinh. Fung in an tuk; a hnak ah fei in an chunh. Nilin lakah vailamcungah Jesuh Krih cu thihnak fak bik a tuar. A zohtu minung thawng tam tuk hmai ahm ningzahnak fakbik tuar bu in vailamtah ah aa thlai. "Vailamtah in rak tum sehlaw cu kan zumh ko hnga? Midang vial a khamh tung hna amah vial aa khamh kho tung lo" tiah nisawh nak bia fakfak a in. Cil an chak, capo an saih, nihsawhnak bia fakfak a in bu tein vailam ah aa thlai.
Cu ti aa thlai bu tein lungthin kekkuai in a um bu tein bia lak ah bia sunglawi bik a chim ta. Cu bia cu "Ka Pa, an sualnak ngaithiam hna. Zei kan tuah ti awk an hngal lo" timi bia asi. Hi nakin asunglawi deuhmi bia hi bible ah aum ti lo.
Zeicatiah "Khamhnak cu sual ngaihthiamnak ruang ah a ummi asi." Kan mah nih cawk khawhmi thil asi lo. Kan zumh ruang theng ah asi fawn lo; kan dinfelnak ruang ah asi fawn lo. Kan pianthar ruang le khamh kan i fian ruangah asi theng fawn lo. Khamhnak cu kan phuttawk lo pi in, kan sual ko nanain, ngaihthiam kan simi ruang tu ah hin a rak si deuh. Sual ngaihthiamnak lo cun, thlarau khamhnak a um kho lo.
Cucaah Jesuh nih kum 3 fai rian a tuan chung i, a donghnak bikni ah bia sunglawi bik a kan chimhtami le chiahtami cu "sual ngaihthiamnak" hi a si. Cucaah kum 3 fai mission rian a tuannak ah, atu le tu a chim. Biapi taktak ah a chiah pengmi cu, "Nan nih zong pakhat le khat i ngaithiam u" ti hi a si. Thla nan cam tik zong ah, "Mi nih kan cung i an sual tikah kan ngaihthiam hna bang in kan sualnak kha kan ngaithiam ve tuah" tiah nan ti lai ti zong thlacam ning zong a kan chimh fawn. "Midang sualnak kha nan ngaihthiam hna lo ahcun vancung ummi nan pa zong nih an ngaithiam ve hna lai lo" tiah ralrin zong a kan pekta rih.
Pa Pathian nih kan sualnak a kan ngaihthiamnak hnga ding caah, kan nih zong nih Jesuh nawlbia "Sual ngaihthiamnak" hi zulh le nunpi a herh. Zeicatiah "Sual ngaihthiamnak cu a thawng tukmi thil asi caah asi." Cu thawnnak cu Jesuh nih amah azummi dihlak nih ngei ve hna seh ti a kan duh. Cucaah vailamtah cung zong in a ral hna, vailam a tah cuahmah mi hna le anihsawh cuahmahmi mipi vialte caah, "Ka Pa an sualnak ngaithiam hna" tiah atinak asi. Cucu zumtu nang le kei nih kan ruat bal ve maw?
Zohchunhmi Ca Hna
1. Bible Cauk
2. Photo: www.Google.com
