Bible zoh tik ah, Genesis le Siangpahrang David te hna chan kar ah, minung nunnak a tawi deuh ngai cang ti kan hmuh. Moses cu kum 120 a nung (Deut 34:7). Siangpahrang David cu kum 70 kuakap lawng a nung (2 Sam.5:4). Cucaah David nih minung sining a tuak i, "Kan chan cu kum 70 asi; kan thazaang thawn deuh le 80 a si ko" (Psalm 90:10) tiah a ti. Hlanlio Judah siangpahrang hna hi kum 50 fai deuh lawng an rak nung hna. .
Psychologist Walter B. Pitkin nih "Life Begins at Forty" timi cauk 1932 ah a rak tial. Hi lio ah, minung nunnak hi kum 60 tluk lawng a rak si. Cu lio ahcun American minung nunnak kha "ruahchanmi kum" (life expectancy) rang ngai in a kai lio caan asi caah, a cauk chuahmi zong a rak lar ngai. Cu cauk 1933 ah "the#1 bestselling book" le 1994 ah #2 Bestselling book a rak si tiah, Publishers Weekly nih an ti.
Life Begins at Forty timi bia hi Kum zabu 20 hnu chuakmi asi. Kum zabu 20 hlan ah ahcun "Thihnak hi 40 ah aa thawk" ti tluk a rak si. A ruang cu minung tam deuh cu kum 40 kuakap ah an rak thi. Tahchunhnak ah Chanlai (medieval) timi AD 500-1500 kuakap, England ram nunnak hi abuaktlak in kum 25 lawng a rak si. Hi lio ah England ram minung hna an nunnak caan a rak tawi tuk. An nungak tlanval ka in an thi ti tluk a si.
Kum 1500 hnu in minung nunnak hi duhsah tein a sau deuh. 1932 lio ah, Psychologist Walter B. Pitkin nih "Nunnak cu 40 in aa thawk" tiah a ti tik ah, a ra laimi chan ah, "Nun ding tampi kan ngei rih; caan saupi kan nung rih lai" tiah minung kha ruahchannak a rak pek duh nak hna a rak si.
Bia hi thawnnak (power) a ngei. Bia nih minung nunnak a thawiter khawh i a sauter khawh. "Life begins at 40" timi nih hin minung kha saupi kan nung kho rih i, rian kan tuan kho rih timi zumhnak le ruahchannak a pek hna. An tha a nuamter hna i, an lungthin a lawmhter hna. Cu tikah minung nih a tha lei (positive) in thil an ruat i, an nunkhua a sau chin lengmang. A sau lawng silo in an tar hnuzong ah an thinlung le an thazaang khuaruahhar in a thawng. Kan ti khawh, kan si kho ko lai" timi mah le mah bochannak an ngei i, cu thil nih tar bekbareu zong rian tampi a tuanter khawh hna. Zeicatiah minung cu a thinlung le a khuaruahmi nih hmai a mawngh caah asi.
Cucaah America ahcun kum 90 asimi motor mawngmi an tam tuk. Bus an i cit; vanlawng an i cit i an duhnak hmun paoh ah khual a tlawngmi an tam tuk rih. Kum 80, 90 asimi hna bawlungchuih an zoh; casino an i celh i, nuam taktak in an nunnak caan an hmang rih hna. Acheu kum 75 kuakap asimi hi biakinn, sizung le sekhan ah volunteer riantuanmi an tam tuk.
Cucaah na sam a par tik ah na tha chia hlah; na hna a cheh tikah na thachia hlah; na mit a cawt tikah na tha chia hlah; na tar tik le na umkal khawhlo tikah na tha chia hlah. Kum 65 ka na si pin cu, na kum tu kha a lettalam in chim lengmang ko.
Kum 75 na si tikah, "Kum 57" ka si va ti; kum 85 na si tikah kum 58 ka si va ti; kum 95 na si tikah kum 59 ka si" tiah va ti law, cu biafang nih na lungthin an lawmhter lai i an thawnter zungzal ko lai!!
Zeicatiah "Na nunnak taktak cu kum 40 ah pei aa thawk ko cu." Kum 40 na phak bak in atu ceu ka life aa thawknak asi ti in va ruat ko. Hi pin ah caan tampi na ngei rih i, riantuan ding tampi ka ngei rih. Cucaah kum 40, kum 50, kum 60 na phak tikah ka tar tuk cang va ti hlah. Ka upat tuk cang va ti hlah. Hmailei ah ruahchannak he kal ko. Cucu na thawnnak asi ko lai!!
Ref. wwww.google.com
No comments:
Post a Comment