Sunday, October 2, 2016

Kawlram Ngaktah le Tourism

Pathian zumh, tihzah ruang le a bawlbia zulh ruangah, dawtnak lungthin taktak tein "ngaktah cawm"" cu Pathian thuachuahnak asi hrimhrim lai. Zeicatiah Bible ah kan hmuhmi cu, "nuhmei, pahmei, mi zawfak le ngaktah zohkhenh hi, Pathian nih a mah dawt asi" timi kan hmuh. Cucaah ngaktah cawm cu Pathian riantuan taktak pakhat asi.

Asinain, ngaktah hna min hmang le sining hmang in sipuazi le pawcawmnak phun in, ngaktah cawm cu Pathian duhmi asilo kho men. Buddha bata ca zong ah, Buddha cawnpiaknak asi ve lo. Cucaah sipuazi caah ngaktah cawm cu, thil thalo asi. Ngaktah an paw a khim hmanh ah, a chungmuru thil sining a dik lo.

Kawlram cu socialist uknak le ralkap uknak nih kum 50 renglo a kan uk i, kan si a rak faak tuk. Hi kum vialte chung hi ramdang tourist zong kan ram ah luhter a rak senh hna lo. Nihin ni ahcun kan ram aa ong cang i, tourist zong duhpaoh in an lut ve cang. A chia he a tha he. Pathian a duh taktakmi le a sual taktakmi zong an lut ve hna. Tourist a phunphun an lut.

Culak ah tourist pakhat cu "ngaktah tourist" an si. Kawlram an kalnak hmun kip ah, ngaktah cawmnak inn i va kal i, va bawmhchanh kha an i tinhmi asi. Cu tourist bawmhnak le adang ramdang bawmhnak hmuhnak ding caah, Kawlram ah ngaktah cawmnak inn hi tam tuk a chuak i, paleng keuh in an keu ti asi. Acheu ngaktah cawmnak cu Krihfa nih an tuah i, a cheu cu Buddha bata nih an tuah hna.

Krihfami nih an tuahmi ngaktah cawmnak hna hi, sipuazi in an tuahmi a um sual lai ti phan a um tuk. Zeicatiah ngaktah taktak si tung lo in, ngaktah ah ser riangmang i sipuazi bantuk in ngaktak cawmnak tuah cu, titsa caah cun thatnak a um hmanh ah, Pathian mithmuh ah a hman kho lo.

Oliver Holmes nih a tialmi ca zoh tik ah, Kawlram ngaktah cawmnak inn i a ummi ngaktah tampi cu "ngaktah taktak an si lai lo" timi a fiang. Oliver Holmes nih a tialmi ah, hitin a tial. UNICEF chimnak ah, Kawlram ah cozah ah hmatpung tinmi ngaktah 17,322 an um i, cu chung ah 27% lawnglawng hi, ngaktah taktak cu an si tiah a ti.

"Of the 17,322 children at registered orphanages in Myanmar, only 27% are actual orphans, Unicef found. It fears that the growth of orphanage tourism could separate many more minors from their families."

Acheu ngakchia cu ngaktah taktak siloin harsat ruangah an va lakmi hna an si. Acheu cu chungkhar sinak in siaherh an simi ruang le Yangon tibantuk ah dirhmun tha deuh hmuhnak ding caah lakmi an si tiah an ti. Acheu cu sianginn zong kaiter lem lo in, riantuan an za lo nain rian hna an tuanter hna ti asi. Ngakchia tampi cu aphunphun in hleithawi an tong i, lungthin in harsaknak tampi an tuar ti asi. Paw a khim hmanh ah, "ngaktah kan si" timi min hmang in, tourist he va ton lengmang zong cu, ngakchia caah ningzah zong an tuar ti asi. An psychology a rawk kho.

Tourism le ngaktah cawknak zong hi aa pehtlai ngaingai cang i, Kawlram zong hi ralrin ngai kan herh. Ramdang tourist hna khi, Kawlram i ngaktah zoh hna ah an rak tlawn peng ding khi, Kawlram mi nih kan duh awk le i timh awk asi lo. Zeicatiah "Ngakchhia hi, tourist nih nuamsul phun in va zoh dingah hman ding an si lo." 

Kawlram ralkap cozah, abik in Gen. Khin Ngunt chan ah, "Visit Myanmar Year 1996" ti in tourist sawilemnak an rak tuah. Cu i lung a faak tukmi cu, "Padaung miphun le a dang tai-zintha miphun pawl hna zong, tourist zoh nuam ding ah an rak piahmi hna kha, zoo bantuk asi." Sipuazi mit in zoh ahcun thiltha alo nain fimnak le psychology mit in zoh ahcun, minung kha saram bantuk ceu, zoh-nuam ceu ah a kan ser i a pawi taktak."  Atanglei hmanthlak bantuk in, ngakchia hi tourist pawl caah, nuamsul i hmanthlak ding, saram bantuk in zohnuam le tuanbia chimnuam ah ser ding an si lo. Hi bantuk ah kan fale tel ding khi ruah khawh asi lo. 


Image result for orphanage tourism in cambodia
Padung ngakchia (www.tourismconcem.org.uk)

Cambodia zong hi, ngaktah cawmnak zoh duh ah a tlawngmi tourist tam tuk an um. Tourist nih ngaktah zoh kha, an caah thil phundang (htu-san) asi caah, an kal duh ngai. Cucaah Cambodia mi tampi nih, ngaktah cawmnak kha sipuazi ca bantuk in an hman. Tha tein a zohkhenhmi hna an um i, a cheu cu tha tein an zohkhenh hna lo ti asi. Tourist an rat caan lawngah tha tein an zoh hna ti asi. Acheu cu ramdang ah cawmtu nih an rak lak hna i an i kalpi hna. Cucaah an tuabia a chia tuk cang i, 2014 ah UNICEF in tuanvo ngeimi upa pawl zong Cambodia an va zoh. Kum 15 chung ah ngaktah cawmnak an tuahmi ruangah Cambodia tourism sipuazi zong buainak nganpi a chuahpi. Ngaktah cawmnak nih thiltha a chuahpinak a um bantuk in, chiatnak zong tamtuk a chuahpi chih ti asi.

UNICEF nih an tuaknak ah, Cambodia ah tourist kalnak deuhnak area he aa naihnak paoh ah, tourist a phanmi 75% an karh tik ah ngaktah milu 75% an karh ve ti asi. Chim duhmi cu, tourist nih an hlutmi tangka, eidin, thilri, cauk le zeikip tiang hmuhnak ding caah, ngaktah cawm kha siapuazi in ah an hman tinak asi. Cu thil nih Camboadia i tourism riantuannak hi tampi a hrawh i, tourist pawl Camboadia an luhnak hotel le airport kip ah, tourist pawl rel ding ca an tialmi cu, hitin asi:-

"Ngaktah cawmnak inn ah leng hlah u" 

Cambodia le Kawlcam cu, kan ram uknak, nunphung, biaknak le miphun zong kan i lawh ngai caah, Cambodia sining zohchunh in Kawlram zongah khuaruah le tuaktan chung a herh. Tourist tam deuh an phanh paoh ah ngaktah hna kan karh ve sual ahcun, Cambodia bantuk ah kan i chuah sual lai ti phan aum. 

Yangon airpor hna ah, "Tourist pawl ngaktah cawmnak inn ah len lo ding" ti maw asiloah Tourist pawl Chin State nan kal tikah ngaktah cawmnak inn ah kal lo ding" ti phun hna kan phanh lo ding a biapi tuk. Rakrin kan herh. Kan sifahnak le santlaihlonak hi, "sipuazi ah kan hman ahcun, kan Kawlram miphun zeitikhmanh ah kan thangcho kho lai lo." 

Image result for orphanage in cambodia
Cambodia ngaktah pakhat (Rf. www.eturbonews.com)

Oliver Holmes nih atialmi ah, Christian pastor pakhat sinah ka va leng i, amah nih a kan chimhmi cu ngaktah cawmnak hi kum 18 ka tuah cang. Kawlram hmun kip in ngaktah ka khawmh hna ati. Innchung ah ka va lut i, thilri cu a pawn in aa pawng. Thing in rawlchumhnak tappi pakhat te, zunput pakhatte, khan fate pakhat chungah ngakchia 16 an it; tourist nih tangka tam ngaite an pek hna; thilri, eidin an pek hna. Facang tun zong tam ngaite an pek hna i, tuangah an hrilh ko hna" tiah a ti. Hi pastor hi Lai asi le miphun dang asi a chim lo. 

Bible ah Pathian nih ngaktah zohkhenh ding le dirkamh ding a kan fial. James nih a kan cawnpiakmi cu, "Pathian kan Pa nih, a cohlanmi a thiang le sawisel awk umlomi biaknak cu, ngaktah le nuhmei hna an harsatnak ah zohkhenh khi asi" tiah ati (James 1:27). Exodus nih "Ngaktah le nuhmei kha na serhsai hna lai lo"  (Ex. 22:22) tiah kilvennak a kan chimh rih. Isaiah nih cun, thil ding ah a chiahmi cu, "ngaktah le nuhmei dirkamh hi asi" (Is. 1:17). Cathiang nih ngaktah zohkhenhnak hi tha a pek taktak i, biapi ah kan chiah zong a herh. Ngaktah dawt, cawm le zohkhenh cu a herhmi asi i, cawmtu ngeilo le zohkhenhtu ngeilo mi hna, lungthin thiang taktak tein, an mah ngaktah zawnruahnak bak in tuahmi cu thiltha asi.

Asinain mah pumcawmnak, amiak ruah le sipuazi phun in tuak i pawcawmnak caah an ngaktah sinak kha zuar ding asi lo. Ngaktah asilomi kha ngaktah an si tiin an min le sining zong zuar ding asi lo. Cucu minung man ngeihnak buar piak asi. An paw kan cawm hna, thiltha pei kan tuah ko cu" ti zong in mah le mah thian i cheh ding asi lo. Thil tha kan tuah piakmi hna asi hmanh ah, an sining kan zuar lo ding a herh. An sining (identity) kan zuar hna ahcun, an tuanbia a chia lai i, an upat tikah ruahnak chia ngeih khawh asi. Ngaktah hna sining le thinlung cawisan a biapi tuk. Tourist hna kan zohtermi nih cun an sining le thinlung a cawisang kho hna lai lo. Cun ngaktah cawmnak tuah tik zongah, asi khawh zinpan ahcun, hmuhmi tangka te in zunput, ihzaunak, an sianginn kainak, an ngandamnak biapi taktak ah chia in, sersiam piak zong a biapi tukmi asi fawn. Tourist sin in phaisa le laksawnglawng cohlan lengmang i, an thuttonak le ihzaunak zong zei hmanh khan piak lo in, ningcang lo taktak chiah zong thil diklo asi.

Cucaah zeibantuk miphun kan si hmanh ah, "Krihfa asimi paohpaoh nih kan tuahmi le tuanmi rian hi Bawipa hmai ah dotla asi hnga maw?" timi ruat bu tein riantuan a herh. Tourist sin phaisa hmuhnak le sipuazi bantuk in ngaktah cawmnak hna kan tuah sual ahcun, Pathian hmai ah zeidah kan lawh lai timi khi, mahte nih i tuaktan cio ding a herh. Cupinah Kawlram cozah zong a thang kan chiatter sual lai maw? Buddha bata pawl nih teh zeitindah a kan hmuh lai? timi zong ruat bu tein ngaktah cawmnak hi tuah ah a tha ding asi.

Kawlram i tourist an rat tikah, tiram, khua hna tlawn ruah i rat lo i, "Ngaktah hawng zoh ruah hna an rat ahcun, Ngaktah Tourism ah kan kalter sual lai?" timi phan a um i, Kawlram mi vialte nih ralrin a herh.

------------------------
Chinchiah

1. Oliver Holmes, Dala, Myanmar nih a tialmi, "Orphanage tourism: Fears of child expploitation boom as Myanmar opens up" timi capar chung zoh chin in tialmi capar asi. 

https://www.theguardian.com/world/2016/sep/29/orphanage-tourism-fears-of-child-exploitation-boom-as-myanmar-opens-up

2. Cambodia ah Ngaktah sin ah tourist len lo nak kong fiang tein an tialmi tampi a um i, a tanglei website ah pakhat rel khawh asi. Interview an tuahnak asi. Atlangpi cu "Why you should avoid orphanage visit in Cambodia" ti asi. 

http://grantourismotravels.com/2014/06/17/why-you-should-avoid-orphanage-visits-in-cambodia/

Syria Ah US Zei Can Dah Aa Taap (Stuck) Than Lai?

2003 ah USA nih Iaq a tuk caah nihin ni tiang, Iraq ah caan saupi aa taap cang.
Iraq ah US aa taap bantuk in, Syria zong ah saupi taap khawh asi ve cang. Zeicatiah Iraq le Syria buainak hi, "sectarian" timi "biaknak buu raltuknak" phun in a kalmi asi caah, fawite ah a dai kho dingmi a si lo. ISIS hmanh hi dih hna sehlaw, an buainak hi a dih kho ding asi lo.

US nih Syria ah ralkap tampi cu a kua lo nain, Free Syrian Army le Kurdish tapungpawl bawmtu caah, zeimawzat cu a kuat. Syria cozah a dohtu Syria tapung phun kip thazaang a pek rih hna. American sermi tankka kahnak BGM-71 TOW meithal tiang in a bawmh hna i, Syria tankka tampi an hrawh piak hna. Syria ram ISIS vanlawng in bomb a thlak hnawh rih hna. Nizan (October 1) zongah Syria ram Euphrates Tivapi i hlei kha zeimawzat US le hawikawm ram nih bomb an thlak i an hrawh piak hna.

Cun Turkey le Jordan ah ralkap tampi a chiah hna. Aliamcia ni 10 ah German News Kolner Stadt-Anzeiger nih an chuahmi ah, "Syria ram i Al-Qaeda tapung he aa pehtlaimi Al-Nusra Front ralbawi pa Abu Al-Ezz nih, "American hi kan mah lei tangmi an si. Miakpi le tank tiang, ram 3 nak hmang in a kan bawmh" tiah a ti. US nih cun, "Kan si lo. Kan hawikawm tapung dang nih an pek khawh men hna" ti asi. "Russia zong nih UN meeting ah nan pek ko hna" tiah an ti ve. Ahodah biadik a chim ti zong theih khawh an si lo.

Syria cozah hi US nih i rawk seh ti a duh. Assad cozah aa rawk ahcun, Syria ram tapung phu 100 renglo hi an i kap lai i, "terrorist" tam chinchin an chuak lai i, vawlei cungah harnak tam chinchin a chuak lai timi hi Russia nih a ruat ve. Cucah Syria cozah a dirpi ve. Russia nih cozah a dirpi, US nih tapung a dirpi hna tikah, Syria khi zeidah a lawh te lai timi cu tuak awk a tha ti lo.

Nihin dirhmun zoh ahcun, Syria hi zeitik ah a dai te lai timi hi chim awk a har bantuk in, US hi Syria ah zei can dah aa taap te lai timi zong chim awk a har ve. Syria cu Russia nih a dirpi caah, Lybia le Iraq bantuk in duhpaoh tuah khawh ding asi fawn lo. Libya bantuk in,  "No Fly Zone" hmanh ser ngam ding asi lo. An ser ahcun Russia le Syria he kah ding an si hnga. Cucu NATO ca zong ah asi kho lo.

Apawi bikmi cu, Syria daihnakcaah  vialte, theipar a chuak kho lo. UNO nih an tuah zong ah, Russia-US nih an tuah zong ah, Arab ram pawl nih an tuah zong ah, theipar an chuak kho lo. Zeicatiah an tanhmi le dirhmun aa dan tawn caah asi. Ahnubik Russia-US Ceasefire hnatlaknak ni 6/7 chungah aa rawk cawlh.

Aruang cu, US le hawikawm ram pawl nih Syria ralkap bom an thlak hnawh hna i, ralkap 62 an thi; 100 leng hma an pu. An hriamnam tam ngai a rawk. Russia le Syria an thin a hung tuk. US le Hawikawm ram nih cun "Kan palh sual. ISIS ah kan ruah hna caah asi" an ti nain, "Syria le Russia nih cun an kah hramhram hna" ti asi ve. An pawm kho hna lo.

Nihin ahcun lehrul cham kan ti hnga maw? Syria khua lian bik Aleppo khua nichuahlei tapung ukmi area ah, aa taapmi mipi eidin chanh ah a kalmi, UN bawmtu hna truck 18-31 kar cu, vanlawng in bom an thlak hnawh hna caah, UN lei bawmtu minung 12 an thi ve. Russia le Syria nih kan mah kan si lo an ti. Nitlaklei ram nih an mah an puh thiamthiam hna.

Nihin ni ah, tapung ukmi nichuahlei Aleppo khua cu Syria ralkap nih an kulh cang. Russia-Syria nih heh tiah bawm an thlak hnawh hna i, a rauh hlan ah Aleppo tapung pawl hi an tei hna lai i, Aleppo in aa thawkmi Syria ram dothlennak cu a dong kho men. Aleppo nichuahlei ah innlo rawk nelnul ummi lakah, minung million in an i taap rih. Tapung pawl nih minung lak i an um ve tik ah, mi sawhsawh zong tam ngai an thi ve. UN zong nih zeihmanh an tuah kho lo.

Image result for aleppo syria
Syria ram khua lian bik Aleppo (1993 lio)
Image result for aleppo syria
Nihin Aleppo Khua
Syria ramchung kahnak hi, a fawi lo. Zeicatiah hriamnam tlaimi tapung phu100 renglo an um caah asi. Abuai chinchin rihmi cu, Turkey, Jordan, Iraq, Iran, Lebanon, Russia, Afghanistan le Arab Ram pawl in, ramdangmi tapung tam tuk an i telmi nih a buaiter chinchin.

Cun a cak taktakmi le Israel cozah hmanh harnak a pe pengmi, Lebanon ram Hezabola tapung zong an i tel ve rih. Hezabola cu US le Nitlaklei ram nih Terrorist bu ah an chiah hna nain, Syria le Iran hawi an si. Lebanon ah coah uknak ah aa tel vemi ramkhel Party pakhat an si.

Thil buai taktakmi cu, Turkey, Iraq le Syria ram ah, "Independent a khelmi miphun-Kurdish hriamnam tlaimi pawl- hi USA nih hawi ah aa sermi hi asi. Zeicatiah Kurdish cu Turkey nih a raal taktak hna i, cucu a buai taktakmi asi. Syria ram cozah, tapung le politics map a fiannak ding caah, a tanglei hmanthlak le tapung hna kong hi, a tawinak in fian hmasat a herh caah, ka van tial hmasat.


Kurdish Hriamnam Tlaimi Bu Pawl

Vawleicung ah zalawnnak a khelmi tapung tampi an um i, Kurdish tapung hi a cak bik, sikan a ngei bik le "quality" ngei bik ah an chiahmi hna an si. Iraq, Syria le Turkey ah tam bik a ummi miphun an si i, miphun ngan bik pakhat an si nain, ram a ngeilomi miphun an si. Ram ngeih ding hi an khel lio asi. Cucaah Iraq, Syria le Turkey cozah nih an doh peng hna.

YPG, KDP, PUK=Iraq ram i, Kurdish miphun hriamnam tlaimi an si. ISIS tuknak caah, USA nih hawikawm ah aa sermi hna an si. Kurdish Miphun luatnak caah Saddam Hussein cozah zong a rak dohtu an si. Saddam Hussein ralkap nih gas in an rak kah hna i, minung thawng tam ngai a rak thimi miphun an si.  


PKK= Turkey ram chungah Kurdish miphun zalawnnak a khelmi an si. Turkey le US nih "Terrorist" tiah atimi an si. YPG, KDP, PUK le PKK hi miphun khat an si an si. Kurdish miphun ram ser ding in aa timmi an si. Iraq Kurdishtan ram ah PKK an um caah, Turkey nih voi tampi bomb a va thlak tawn hna.

YPG=Syria ram ummi Kurdish tapung an si. An mah le tapung dangdang komh in, SDF (Syrian Democratic Forces) tiah buu an ser i, cu hna cu American nih a bawmh hna.  


Image result for ypg fighters
YPG Nu Ralkap Pawl (Ref. Ladakhexpress.wordpress.com)

Lai phungthluk ah "Ka kawi ka ral cang" timi hi USA dirhmun ah a dik kho ngaingaimi asi. Zeicatiah "A raalmi hriamnam tlaimi tapung pawl le cozah kip hawi i tlaih hna caah, acheu nih an zum kho ti lo." YPG hna nih, "US nih Turkey sinah a kan leirawi" tiah an ti cang.

Jesuh nih, "Aho hmanh nih, Bawi pahnih an ngei kho lo. Pakhat khat kha cu an huat lai i, a dang pakhat cu an dawi lai" (Matt 6:24) ah a ti bantuk in, USA zong nih Syria ah hawi taktak pahnih a ngei kho ve lo.

Tahchunhnak ah, US vanlawng nih bom thlaknak in a bawmhnak hna ruangah, August 12, 2016 ah SDF tapung nih, Euphrates Tivapi nitlak lei ummi Mambij khuapi cu ISIS kut in an lak i, lamcungah mipi lunglawmhnak in an rak i nuam. Mambij cu 2014 in ISIS (ISIL) kut ah a tlami khua asi. Minung 1,700 tluk an thi i, misawhsawh 400 tluk an i tel. Adang a thimi cu, ISIS le SDF ralkap an si.
A Syrian Democratic Forces (SDF) fighter helps civilians evacuated from Manbij
Manbij khamhtu SDF ralkap nih mipi an khamh lio


                              ---------------------------------------------

Syria ah hin, Syria cozah adirpi tu tapung le cozah adohmi tapung ti'n phun (2) an um. Hezabollah le Iraq le Iran in Shiite Militia timi zong 1,000 leng an lut i, cozah lei ah an tang ti asi. Iran nih ruahnak petu le ralkap thatha tam lak a kuat fawn rih caah, Syria ramchung kahnak hi, fawite ah a dong kho ding asi lo.

Nihin ni Syria ah US nih biapi bik ah aa chiahmi ral cu ISIS le Al-Qaeda he aa pehmi Al-Nusra Front timi an si. Naite ah hi tapung phu (2) hi, US-Russia bawm in kan doh hna lai tiah hnatlaknak an ngei.

ISIS hi vanlawng in bawm thlak lawng cun, tei khawh ding an si lo. American ke ralkap thlah an duh fawn lo. American bawmhmi FSA cu, ISIS tei kho taktak ding an si fawn lo. Cucaah, ISIS dotu ding caah SDF pawl hi, USA nih hawi ah aa tlaih hna.

Iraq ah cun Kurdistan Regional Government tang ummi DPK (Democratic Party of Kurdistan) le PUK (Patriotic Union of Kurdistan) zong, USA nih a bawmh hna. Hi ralkap buu pahnih hi, ISIS dohtu ah abiapi taktakmi ralkap an si. Cun USA nih Kurkey cu NATO hawi tha taktak ram ah aa sermi asi fawn.

Turkey nih hin, an ram chung independent a khelmi PKK hi terrorist ah a chiah hna. PKK a dirkamhtu YPG, KDP le PUK zong cu, Turkey nih a duh hna lo. An ram PKK an bawmh lai i, kan ram a kuai lai timi a phang. Cuticun USA hi aa huami ralkap buu hna kha, hawi ah aa ser veve hna i, a karlak ah tartahak in a um tawn. Atanglei map ah, US le hawikawm pawl pehtlaih ning kan langhter.



Syria ah a buai i a pawi taktakmi cu, American nih hawi ah aa tlaihmi pawl hi pakhat le khat an i huatmi hi a si. Zeitindah an umtuning asi timi kan zoh ta lai.

Abuaimi cu hihi asi:-

1. YPG cu Turkey ral an si. YPG cahter Turkey nih a duh lo.

2. YPG le FSA cu an i rem lo.  US hawi veve an si. Ral daih tikah an i kap kho.

3.  DRK le PUK hi PKK bawmtu an ruah caah Turkey nih a duh hna lo.

4. Turkey nih-YPG, DPK le PUK-cu "terrorist" ah an chiah hna i an kah hna.

5. USA hawi asimi FSA le YPG cu ISIS an dih hnu ahcun, an mah hi ramri aa cuh kho dingmi le aa kap kho dingmi dirhmun ah an um.

6. YPG cu DPK le PUK nih an dirpi ve. Miphun khat an si caah asi.


Kawi Raal Ah A Cang Kho

SDF hi Kurdish miphun hruai deuhmi tapung an si. Syria ram ah Independent an hmu sual lai i, cu thil nih Turkey ram chung Kurdish miphun an lung a thawhter ve hna lai i, harnak a chuak lai timi kha Turkey nih a phan cemmi asi. Cucaah Turkey ramri ummi, Kurish khuapi Kobane hna, ISIS nih an kulh i duhpaoh in an kah lio zong ah, Turkey cu dai tein a um i, a zoh ko hna nak asi. Cun Turkey ram ah ISIS duhpaoh in an rak luhchuah caah, ISIS a dirpi hna an rak ti phah. 

SDF nih Manbij khua an tei tik ah, Turkey a lau cang. Jarablus le Mambij cu Euphraitis Tivapi nitlaklei, Turkey ram naihte ah a ummi Kurdish khua an si. Cu khua in, SDF ralkap vialte Euphrates Tivapi nihcuahlei ah tawn dih hna seh, tiah Turkey nih a ti i, miakpi le vanlawng in a kah hna. Raltuknak tank in a luh hnawh hna i, Kurish tapung pawl cu a dawi dih hna. Har le fe in an rak tukmi Manbij khua zong in Kurdish cu an dawi hna. Manbij zong Turkey bawmhmi Syrian tapung dang nih a chuh than hna. Zaang dermi cu sungh asi tawnmi a pawi ngai.

US nih ISIS dohnak ahcun, YPG cu hawi ah aa tlaih ko hna nain, Turkey nih YPG a kah tik hna ahcun, US cu dai tein a um. US Sect of State John Kerry zong nih Turkey a tlawn lio ah, "YPG nih Euphrates Tivapi nitlak lei ah an um awk asi lo. Nichuahlei ah an kir viar than ding asi. An kir duh lo ahcun, Washington bawmhnak cu a dih colh lai tinak asi ko" tiah a ti. A ngaingai ti ahcun, Turkey nih "ralkap le tankka he Syria a luhmi khi, international laws a buar asi." Asinain cu zong cu US nih kaa khat hmanh mawhchiatnak atuah lo. Hawikawm ram sualnak cu US nih pipa ah ruat bal lo. Thleidan a ngei ve ko. Turkey nih YPG pawl a dawimi hna zong an mah umnak Syria ram chung asi i, a dik lo taktakmi thil asi. Cucaah YPG pawl cu USA nih "A kan dirpi taktak lo" tiah an ti i, an lung a fak ngaingai. "Ka kawi ka ral cang" ti an chuak.


Turkey tank pawl Jarablus lei an kal lio
Russia cu "Syria cozah ka dirpi" ati i a tliang lawlaw. USA cu Turkey le hriamnam tlaimi buu kenkip he an i kawm i, aa ralmi tapung le cozah je zong an i komh caah, laklawhnak tampi a um.

Nihin ni ah ISIS cu an lo rih lo. ISIS dohnak ahcun, Kurdish tapung pawl le USA zong an tang ti ko nain, ISIS a dih in cun zeidah an lawh te lai theih asi lo. ISIS aa rawk hmanh ah, Syria, Turkey le Iraq ah "mahte uknak a khelmi hna-Kurdish hriamnam tlai- pawl he pehtlai in buainak aa peh peng rih lai.

Cucaah Syria hi zeitik ah dah a daih lai? Zeitindan a dongh te lai timi chim a har bantuk in, USA zong Syria ah zei can dah aa taap te lai timi zong chim awk a har cang!!
                                 
                                       ------------------------------------


Chinchiah.
1. Syria ah hin hriamnam tlaimi tapung hi, phu 100 renglo an um. Iraq in Shiite Muslim hriamnam tlai pawl tampi an lut. Thawng tam ngaite, um lai tiah ruah asi. Iran ram in ruahnak petu Shiite muslim ralkap tampi an lut ti asi. 

2. Syrian Democratic Forces (SDF) timi ah hin, Kurdish, Arab, Assyrian, Armernian, Turkmen le Circassian timi miphun hriamnam tlaimi "Aa bawmmi bu" an si. Syria ram ah Federal in uknak le hruainak chuak seh tiah ral a thomi an si. Syria ram chaklei Kurdish area ah Autonomous Uknak a thanhmi buu an si. SDF ralkap i 60% cu Syria ram Kurdish ralkap an si i, cu hna cu YPG tiah ti an si. YPG cu SDF i bochan bikmi a ralkap bu tengnge pakhat an si. YPG lawng hi, ralkap 50,000 tluk an um. Nu zong tampi an i tel. 

3. "American hi kan mah lei tangmi an si" tiah a chimtu Al-Nusra Front ralbawipa kong hi hi website le a dang website kipah rel khawh asi. 
https://www.rt.com/usa/360700-syria-nusra-state-department/


Tuesday, September 27, 2016

The DESTINY of ISIS Terrorist Organization

The world's known history or early civilization started around 8,000-10,000 years ago in Mesopotamia, India, China, Maya and some parts of the Middle East as hunters/gatherers. Empires and kingdoms were established by various Emperors and kings. The Egyptian Empire which was the first known empire in human history was established by Pharoahs in the Nile River Valley around 3100 BC. And then other powerful empires such as Assyria, Media, Babyblonian, Persian, Greek, Roman, Byzantine, Ottoman and British Empire arose in the world's history and many countless wars were fought among different countries and people.

There were many cruel leaders during the time of Roman Empire like Emperor Nero who persecuted and murdered many Jews and Christians. Many powerful and cruel leaders like Adolf Hitler, Joseph Stalin and Saddam Hussein arose in the 20th century. They ruled their citizens with tyranny and terror.

At the same 20th century, there were more than 15 cruel terrorist groups like Taliban, Caucasion Front (Chechnya), FARC (Columbia), Black Eagle (Columbia), Marfia Gang, Al-Shabaab, Boko Haram and many Maxican Drug Cartels etc., in the world. They are the worst of the worst international terrorist groups and most of them are still operating in different countries.

Image result for isis capital city
ISIS Ukmi Area
Aboe all, the ISIS, Al-Qaeda, Boko Haram, Al-Shabaab  and Taliban are the most evil and horrible terrorists in the world who killed innocent civillians in the name of Allah and their religion. They misinterpret and misuse Koran in the wrong way.  Their theology and religious ideology are wrong. They practice their faith incorrectly. Therefore, they are truly false believers and cult who misuse their religion and god incorrectly. Their behavior in unacceptable in international norm by Christians and Muslims and other religious believers.

In fact, the term "Islam" is derived from Arabic "salema" which means "Peace or purity or submission" but all these groups hate "Peace." So, many good Muslims see them as "false Muslims." One of my Muslim friends used to say "ISIS, Boko Haram and Al-Shabaab are not the real Muslims." That is true. These terrorist organizations are doing the things that Koran and Islam never taught.

ISIS, Daesh or ISIL are the worst of the worst terrorist organization under the sun thourgh out human history. They are the most conservative, evil, cruel, barbaric, savage, filthy, rude and ignorant militants on earth under the sun from the time of creation of the universe until the present day. They are the worst regime and tyranny of all times. They threaten and rule their citizens by arms and explosive bombs. They use psychological warefare of cruel punishment to rule their own fellow citizens. They are worst than Roman soldiers and Hittler's soldiers.

Image result for gruesome beheading ISIS
Victims of ISIS crucifixiion (2014, Syria)
Moreover, the ISIS are the most violent terrorists who enslave many Yazidis women as their concubines. They also murdered many Christians. They think themselves very religious and spiritual but are truly bigotry. They are, in fact, the most oppressive and abusive terrorist orgatnization in the world who persecuted any persons who love democracy, freedom and human rights. The ISIS abuse their own people in the name of their religion and their God. God never abuse his people but Daesh do not realize about the mercy of God. ISIS promote Sharia Laws which limit the right of women and human right in many ways.

ISIS terrorists not only abuse women and girls sexually but sale them as sex slaves in the market in Al-Raqqa in Syria. Al-Raqqa is one of the most beautiful cities in the Middle East before the ISIS took control of the city in 2014, but the ISIS made it as the "Evil Capital" and "the rape capital of the world" where they raped many unknown Yazidis girls and women. They made Al-Raqqa as the "capital of Hell" for many people.

Many journalist and historians believe that over 5,000 Yazidis, mostly women and children, were murdered by the Daesh (ISIS) in 2014. They terrorized Yazidis community-destroying homes, villages, cities, gardens- in Northern Iraq. From 2014 to the present day, ISIS made Al-Raqqa as the "capital of murder and rape." Therefore, all the people in Al-Raqqa need to fight agaist ISIS in any means like the brave woman who killed two ISIS militants afew weeks ago.

ISIS also made Mosul as their killing field and Murder City. Mosul was one of the most popular cities before the time of ISIS but it became one of the most dangerous cities on earth because of the Daesh. "They transformed the city into the city of the Dark Age" said by one journalist. But the liberation of the city of Mosul is closer and closer day by day. All Daesh will be cleaned and wiped out from the city soon becasue Peshmerger and Iraqi forces and near the city now. God has a plan to liberate the city from the terrors' hand.

The religious philosophy of ISIS is outdated badly. Their political philosophy of "establishing a new caliphate" is unreasonable and is just "a day dream." No one or no people can establish any society or government without "good moral and ethics." Daesh has tried to establish the modern Caliphate but their Caliphate became the "Evil Empire" for their own people. Their cities are like "fox holes" filled with murders, killing, terrors, lies, pains and cries. All citizens live under great FEAR in Daesh territoris because they are like Foxes which have no kindness to anybody.

Image result for isis behead a man
Gruesome Beheading by an ISIS
ISIS made public executions such as beheading, burning alive, crucifying, shooting, stoning, piercing by nife etc., which are the most cruel forms of public punishments. Some victims were hung for days in the city streets. Some of their heads were hung on the wall for weeks. Some were killed by nitric acid. ISIS committed unspeakable crimes against the innocent civillians. "The killings by the ISIS were horrible and gruesome" said a person in Raqqa. All people live in constant fears and terrors. Life in Mosul is also hell for its citizens.

The Caliphate of the ISIS is horrible and terrible place. It is filled with "No."  It is a "Country of NO." Many people who went to their territoris regret for their mistake. Their is no enough food, no school, no governing body, no good hospital, no garthering, no freedom, no bank, no park to enjoy, no entertainment, no sport, no electricity, no running water, no bus, no train, no factory to work, no good street, no job, no dating, no freedom of wedding, no big store, no movie and no partying. They have good airport with no airlines or no air plane.

There is no freedom of choice, no peace, no love, no kindness, no sympathy, no hope, no furure, no vision, no plan and no program for their citizens. Technically there is "NO LIFE" in the Caliphate of the ISIS. Therefore thei country is like a "CALIPHATE of NO." Their dreams are gone in the fast pace. Their policy and ideology don't work in the modern world. Their dream of creating the modern Caliphate is like "speaking in the air." Why?

Image result for Yazidis women in Al Raqqa
Is there freedom of choice in Raqqa for women?
One of the reasons is that ISIS are the most mentally ill people on earth today. Anybody who joins ISIS are psychologically sick and mentally ill in some respect. They are not fit for any offices, institutions and governmental administration positions. They are the most superstitious and narrow-minded people on earth. How can mentally ill people create the Caliphate? It is an impossible dream.


Image result for isis fighters being executed
ISIS Excuted Iraqi soldiers in Tikrit (2014)
Their behavior of the killing sickened all kinds of religious believers including Christian, Muslim, Hindu, Budhist and Jews. ISIS, Boko Haram and Al Qaeda don't like anybody who are not a part of their group. Anybody don't like them either. Even their children and wives hate ISIS members and Boko Haram. So, the closest enemies for Daesh are their own wives and children because they know ISIS the best and who experienced the barbaric actions of the Daesh.

One brave woman even shot and killed two ISIS militants in Al-Raqqa last week. It showed nobody like ISIS in their own city and socity. This could happen more and more in the "Evil Empire of ISIS" because no one is happy and has life in their "rape capital." "Living in Al-Raqqa is like living in Hell" said one of the person who joined ISIS in 2015. Who could like these cruel militants? The answer is "No One" on earth except Satan who is the great father of the ISIS.

One day ISIS will be destroyed by the armies Coalition Air Forces, Russian Air Forces, other moderate rebels and the army of Syria and Iraq. Their days are numbered. ISIS has no place to hide and to go. They have no escapte route from their "evil empire." No one will welcome them. The only person who might welcome them is Satan himself.

Abu Bakr Al-Baghdadi
The days of ISIS are numbered. The fate of their Caliph "Abu Bakr Al-Baghdadi" is numbered. Most of his powerful deputies and leaders such as Omar Al Shishani (minister of war) and Abu Hayjaa Al-Tunsi (senior Commander) were gone in the face of the earth due Coalition Air Strikes. ISIS members excuted its own members for suspicion of informants and spies. Some are ISIS officials. Sometimes ISIS leaders suspect each other which led to executions its own members. Yes, terrorists never believe their own members!

Image result for isis fighters being executed
ISIS mass execution June 2014 (Salahudin Provicne, Iraq)
For these many reasons, all members of ISIS will be wiped out and punished for their great SINS, committed in Syria and Iraq. Iraqi government already executed 36 ISIS members for their genocide in of an estimated 1,700 soldiers from Speciher military base, north of Tikrit, when it was overran by ISIS in the summer of 2014. Human right group protested it this execution but Iraqi government did not listen to them. Therefore, all ISIS members will be wiped out and punished like Iraqi governnent did one day at a time by other government who love democracy, human right and freedom.

Today, the members of ISIS have no place to hide or live on earth or in ocean or in the air or the skies. All will be hunt down by other forces. The good citizens in the ISIS territories hate all ISIS members. The people in their cities and country hate them. Even the wives and children of ISIS hate their own fathers who are ISIS members. Their own families do not want to be ISIS members!

Therefore, the ISIS have no place on earth to go. God might forgive their spirits but not by government forces in Iraq and Syria. They might have only one place to go which is "The Buring Fire of Hell" which is prepared by the Creator for the sinners like ISIS and SATAN. That is their only DESTINY.

Therefore, all the ISIS members need to repent from their evil behavior and leave their Evil Organization when they are alive so that their spirit can have salvation today. God might forgive their spirits but not by government forces in Iraq and Syria. They need to lay their weapons and uniforms and surrender to governments forces in Iraq and Syria or choose to die in the hands of governments forces there or U.S and coalition forces there.

They need to pray and ask God for forgiveness of their crimes and salvation for their souls. Unless "The Destiny of ISIS members will be Hell only." No one welcome them in this world but the king of Hell might welcome their soul from fire of hell!!

--------------------------------------------------
Notes:

Ref. http://www.independent.co.uk/news/uk/politics/daesh-isis-cameron-syria-air-strikes-a6757241.html)

1. ISIS= Islamic State in Iraq and Syria
2. Daesh=It is an Arabic acronym derived from the phrase “al Dawlah al-Islameyah fi Iraq wal-Sham" or literally, “Islamic State in Iraq and al-Sham”. In the same manner we refer to Isis or Isil, Daesh is the Arabic equivalent.

Friday, September 16, 2016

Thantlang Ah Buuvel Rul An Tlaihnak Kong

"Rul vialte lakah tihnung bik rul hi zeidah asi hnga?" tiah Laimi hi kan hal hna sehlaw, Buuvel kan ti dih cio lai dah tiah ka ruah. Zeicatiah Buuvel cu a cah tuk pin ah, a khul a rang tuk i a ral a that tuk caah asi. Cucaah rul dang zong nih an tihmi rul pakhat asi.

Ahmulomi zong nih a tuanbia theihnak in kan tih cemmi rul cu Buuvel rul asi. Lim hna hi an lian tuk ko nain, a si-ai a cah lo pin ah, a ngammi le a nun a thami an si i cuk a hmang tuk lo. Azia a that caah, minung tu nih fawi tein an thah tawn.

Buuvel cu a si a takmi asi. A rul a sau duh ngaingai. A dawh zong aa dawh. A khul a rang tukmi rul asi i, mi a dawi tik ah a kah bak in aa kap. A chawiper manh hi hmuh khawh asi lo ti tluk asi. Tih a nun khunnak cu, thingkung ah duhpaoh in aa ngerh kho i aa khap khomi asi caah, Buuvel nih a dawi hna ahcun zaam hi a fawi ti lo ti asi. Ruachawknak in a let in tih a nungmi rul asi.

Vawlei ah siseh, thinkung ah siseh buu a tuah khawh. Atam deuh cu vawlei ah buu an tuah. Buuvel hi a har ngaingai cangmi rul asi i, mi tampi nih an hmu kho ti lo. Lairam zong ah hin tam a um ti lai lo. Kan mah khua Saiphungphuhlung tiva timi ah lungpang tam ngai aum i, cuka ahcun Buuvel a um an ti caah, a kal hrimhrim kan rak kal ngam lo. Kan rak tih tuk. Buuvel hi a phin caah, mi nih hmuh a fawi lo.

Buuvel hi tih a nunnak cu, mi a ngerh hna i, an hngawng a dih hna le minung hi cawl kho lo in a tuah hna ti a si. Rul fim taktak asi caah, mi a ngerh hna tikah, minung zunpi zunnak tawka hi a raal ti asi. Tuanbia an rak chim tawnmi cu, "Buuvel rul nih mipa pakhat cu a tawka lei in a mei a hrawlh i, a kaa tiang chuak lak in a ril vialte a ngerh dih" tiah an rak ti. Cubantuk in tuanbia a um caah, Buuvel a um an tinak paoh cu, minung nih kal ngam a rak si lo. Tih a nung tuk. Meithal in kah dah ti lo cu, minung fa nih zeiti hmanh in tii ngam ding asi lo tiah an rak ti. Cu tluk tihnungmi rul cu a ho dah a tlai ngam hnga?

Image result for thantlang
Buuvel thahnak khua Thantlang (Rf.panoramio.com)
Cu tluk i tih a nungmi rul cu 1986 ah Thantlang ah minung pa pahnih-Pu Mang Bik (Kap Lian pa) le tleicia Pu Sui Ling (Ceu Uk pa)  nih an rak tlaih. Cu an tlaihnak kong i tih a nunnak, an thih dengnak le an tuarnak vialte a ka chimh tik ah ka tuk a sum. Zeitluk in dah an ral a that? Atu chan bantuk in video chan sisehlaw zeitluk in dah zoh nuam ava si hnga? timi ka ruat. Ca in tial lo a paam tuk ka ti caah, Pu Mang Bik interview ka tuah i, ka tialmi asi. Biahaltu hi keimah ka si.

Pu Mang Bik  volunteer rian

A ka chimhmi cu hi tin asi:-

1. Buuvel nan thah kum le hmuhma na ka chim kho hnga maw? 

Mang Bik: Chim kho ee. A caan cu 1986 asi. Ahmun cu Thantlang khua pawng, Vailamtlang lamthlang, Tumzungva kam i, Pu Tin Nawl dum kam te ah asi. Cu dum kam cu an tam tampi an cin i, Buuvel an hmuh caah antam tii an toih ngam ti lo. 

2. Buuvel cu aho dah a hmu hmasat? An hmuh hnu ni zeizat ah dah nan va kawl cu asi? Khuami nih teh an tih tuk maw?

Rul cu Dawn khua tlangval (3) nih an hmuh hmasat. Khuami nih an tih tuk i, cuka tiva hrawng cu a kal zong an kal ngam ti lo. Buuvel cu Nihnihni ah an hmuh i, ahnu ni thum a raoh Ningani ah kan va kal. Ralkap le palik zong nih an ti ngam lo. Rul cu kan kawl i kan hmu lo. Hla kan sa. Kan au pah. Zam seh kan ti. Tiva kam kan hrawng. Hi rul hi atu le tu an hmuh caa, a buu a um hrimhrim lai. Anu hi a tlumh lai i, a pa a um rih lai tiah kan tuak. 

3. Nan thah ningcang le nan kawl ningcang zeitin dah asi? 

Heh tiha ka kawl. Kan hmuh ti lo hnu ah tiva kam kan va kal. Cu tivakam ahcun innhmun ngaw rawn pakhat aum. Cuka rawn kan van kal cu, Ngalbu bantuk in buu lian taktak a rak i tuahmi kan hmuh. A pawng hrawng cu thiang hirhiar tein a tuah. Lungtekem hmanh a um lo. Abu cu thingnge le hnahchawk lawngte asi.

Kan tih ngai ve caah, zureu ri chupchap in kan i din. Kan thih le thih ti, kan nun le nun ti. A hohmanh kan i zaamtak lai lo tiah bia kan i kam veve. 

Abu cu kan van phan. Abu cu kan van hel. Athlanglei kam ah a khua luhchuahnak a um. Ahmeilei nichuahlei ah a kua puampi a um than. 

Thlanglei kap kua in Falam ka hawipa Sui Ling nih a bawmh. Kei nih khatlei kua in ka bawh. Abu cu tanbo in voi 4 ka van tuk. 

Cu vial ahcun Buuvel cu thlanglei kap kua in a rak chuak. A kah in aa kap cang. Tanbo cu aa hmang kho ti lo. Ka hawipa zong nih atu kho ti lo. Tuk manh ding zong asi lo. Rulpi cu a sau tuk i, cu tluk a sau na cun a kah in aa kah caah, minung fa nih zeiti ti manh awk a tha lo. Cucun Sahriatkung ah a va ngerh. A hrawm cu lian taktak in a puarter. A vunhawng arawng hi aphunphun in aa thleng. Rul a hrang tuk cang i, tih a nung taktak cang.

Cu vial ahcun Sui Ling cu a hngawng le thapek in a van ngerh i, cawk kho lo in a tuah i a tengh. Sui Ling cu cawl kho lo in a hrilh. A van cawl deuh paoh a cuk i, a hnakhaw hram ah voi 4/5 a cuk. Asinain a rulpi cu aho aa kuaih tuk caah a cuk lawng a cuk le a ho a pil kho lo. 

Kan i zaamtak lai lo kan ti kha te tiah bia kan i kam caah, ka hawipa hi ka chanh lai ka ti. Rul cu a hngawng in ka va tlaih. Asinain a lianh tuk pin le a thawn tuk caah ka teng kho ti lo. Cucaah a tlaih lawng ka tlaih. 

Sui Ling cu "Nang van seh ceumau ko ne" tiah ka ti. Rul hngawng cu duhsah tein a ka in a tlawh ceumau. Cuti ti lo ahcun a zeiti hmanh in kan tei khawh ding asi ti lo. Voi tam tuk a tlawh hnu ah a rul cu a tha a hong zor deuh. 

Ka tha a um ve lo. Sui Ling cu a tha a dih tuk ve cang. Rulpi cu alu ah din tete in ka kiu (elbow) in ka tuk ceumau. Voi 400/500 tluk ka tuk lai. 

Cu hnu ceu ah rulpi cu a tha a um ve ti lo. Ka van ka van thlah le vawlei ah a lu cu ka huai chih. Voi tampi ka huai hnu ah a rul cu a thi. Athi nain a ruang cu a nung rih i, Sui Ling cu fawite hlek ah aa phawih kho lo. 

4. Rulpi cu a nu maw asi? A pa dah? Ati hna um maw? Fa hna a ngei maw?

Rulpi cu a nu a rak si. A pa a rak um lo. Rak um sehlaw a kan hloh cikcek hnga tiah ka ruah. Abu cu kan van hlai i, rulti pum 18 a rak um. Pum 4 cu an keuh cang i, an kal kho cang.

5. Rul nan thah dih hnu ah, zeitin dah nan tuah? 

Rul kan thah dih hnu ah, meithal zun (2) ka puah. Vahla ka thlirh. Mi tampi nih a lang in a kan cuanh i, kan thah dih hnu ah Thantlang tlangval pawl an ra. Laang pahnih an sam i, cu lang cun tlangval (4) an i zawn. Zanlei sang ah khua ah kan tlunpi. A khuapite ngacha in an rak zoh.

6. Minung (4) zonh khim rulpi cu a va lian lai ve! Pe zeizat dah a sau hnga? 

A lian taktak asi. A sau zong a sau tuk. Pe 26 tal cu asau theu lai.

7. Ka Pa, vawleicung rul sau bik timi lim asi i, pe 32 le 10 lehmah lawng asau i, Buuvel ngaingai hi pe 26 cu asi tak hnga maw?

A pe cu kan tah lo. Ka ruahdamhmi asi. Asinain Pu Khua Mang te inn can asi i, Khua Mang te inn cu pe 26 tal cu asi ko hnga lo maw?

8. Asi hrim tak. Na tuaktan ning cu a dik ngai ve. Inn can taktak cu maw asi ko?

Asi ko. Inn a kil in an zam i, khatlei kil a chuak bak cu te. A lian taktak khi asi. Khuaruahhar asimi cu, a rul hi a lu in a meizik tiang hi aa ngaw dih ngacha. A pum bak in a pum. 

9. Cu Buuvel pi cu zeitindah nan tuah?Nan can maw? Nan ei maw?

Can hlah. Ei fawnh hlah. Tiddim Pa Khai timi nih, tangka 365 in a kan cawk diam. A sa an can i, atit lawng bak hi, cuai 3 le tical 10 asi. A ruh le phaw tel lo bak in. 

10. A hmanthlak hna nan chia lo maw?

Thantlang cu hmanthlaknak reprai zong aum lo i, kan chia lo. 

11. Hmantlak um lo cu a pawi tuk. Zeitiawk a tha. Na ka chimhmi vialte ka ruah ah ka khuaruah a har. Nan raal a rak tha taktak. Atu chan sisehlaw, video kan in thlak hna hnga i, Yutube in zoh nuam taktak asi hnga mu?

Mang: Si rulmal hnga teh. Hmanthlak chiah awk hmanh kan rak theih lo. Kan zulung sa-lai in kan rak um le asi. 

Vung: Ka pa tuanbia tha tuk na ka chimh i kai lawm. Hi bantuk nan ton taktakmi le tuah taktakmi tuanbia hi an tlau sualnak hnga lo ding a biapi tuk. Na ka chimh mi vialte cungah kai lawm tuk. Ka blog ah ka tial lai mu. 
                                                      --------------

Chinchiah

Buuvel hi, Lairam ah a har taktak cangmi thil nung pakhat asi. Tih a nungmi le minung harnak ape khotu cu asi ko nain, kan ram ah hi bantuk rul hna an loh dih lonak ding hi a biapit tuk caah, humhak an herh cang.

1912 ah Indonesia ram, Sulawesi ah an rak kah-thatmi rul cu pe 32 le lehmah 10 a sau i, cu rul cu nihin ni tiang a sau cem tiah timi rul asi. Cucu lim asi i, a lianh zong a lian tuk. Anung in tlaihmi ahcun, 2016 ah Malaysia ram i an tlaihmi lim cu 8 metre a sau i, KG 250 a rit. 


Image result for world longest snake
2016 i Malaysia an tlaihmi rul meter 8 a saumi
Buuvel tu hi cu lim bantuk in a lianmi asi lo. Asau lawng a sau. A khul a rang i, minung caah tih a nung taktakmi rul asi. 1986 i an thahmi Buuvel pin ah hin, Thantlang peng ah Buuvel thawngpang kan thei ti lo. Tio, Tipi le Hri-awh va hrawn tibantuk hrawnghrang belte ah a um kho men. Video thlak chan asi cang caah, Lairam ah rul lianmi tlaih lio te hna zong, video thlak le Yutube ah chiah ahcun, Laimi minthannak le zoh nuam pakhat zong asi ve ko hnga.

Pu Mang Bik le Pu Sui Ling hi mi raltha bak an si tiah ka ruat i, hi ca te hin upat hmaizahnak ka pek hna. Hi bantuk tuanbia phun dang tete hi Lairam tuanbia ah a lohtlau sual nak hnga lo ding caah le hi bantuk pa raltha tampi Lairam ah chuah khawh nak hnga, saduhthahnak nganpi he hi ca hi ka tialmi asi.









Wednesday, September 7, 2016

Lairam Ah Zohchunhtlak Mt. Carmel School International

Kawlram zong hi democracy ram muisam te a van len pah ve nak cu private sianginn tete hna an van ummi asi. Democracy ram ahcun cozah sianginn nakin private sianginn hi an tha deuh i, mirum, milian le bawi fa deuh lawngte hna nih kai khawhmi an si. Cu hlan cu Kawlram cu socialist le ralkap uknak in caan sau tuk kan kal caah, zeipoh cozah ah kan rak i hngat. Nihin ni ahcun private riantuannak tete zong theipar an chuak ziahmah cang. 

Cu lakah theipar pakhat cu Mt. Carmel School International (MCSI) hi Hakha ummi hi  asi. A dirhtu cu Rev. Biak Kung (Tlangpi) asi. June 1, 2016 in sianginn  an on cang. Hakha ah siangngakchia 180 an ngei. Saya/sayama 11 an um. Tangcheu in tangriat tiang cawnnak private sianginn asi. Kumvui ahcun tam deuh luh an i timh caah a thangcho chin lengmang lai tiah ruah asi. Hi sianginn hi, Laitlang ahcun private sianginn ca bakbak in sak hmasatmi le thawk hmasatmi asi theu lai tiah ka ruah. A dang cu an um hmanh ah, innhlan chawm in tuahmi an si men lai. 

Mt. Carmel School International hi a thawktu zong pastor asi caah, Krihfa zumhnak kha hrampi ah chia in dirhmi sianginn asi. Cucaah pumhnak le thlacamnak zong ngeih pah asi. Jesuh kha biapi ah a chiami (Christ-Centered School) asi tiah adirhtu Rev. Biak Kung nih a chim. Laimi nih hi bantuk in, Krihfa zumhnak kha hrampi ah a chiami private sianginn thatha hi kan herh ngaingai lio ah, Mt. Carmel School International a dirmi cu, thawngtha taktak asi.

MCSI sianginn hi vawlei fimthiamnak le thlarau thazaang laknak ding sianginn pakhat asi i, Lairam ah a um bal rihlomi thil pakhat zong asi. Krihfa zumhnak aa tlaihmi chungkhar an fanu fapa caah bochan dingmi sianginn pakhat asi theu lai tiah ruahchannak a um. Fimnak hramrawknak cu Pathian asi caah, hi sianginn in hruaitu thatha tampi an chuak te theu lai tiah ruahchannak a um. 

MCSI hi Hakha khuakam deuh ah a ummi asi caah, ferry bus pahnih an suai i, cuticun siangngakchia hi thiar an si. Cucu chun mang a taktak ah a cang ti lo awk atha lo. Zeicatiah 2014 i Rev. Biak Kung USA a rat lio ah, sianginn dirh aa timhnak kong a rak chim lengmang. Culio ah a saduhthah cu a lian ngaingai. Ritkuang Tlang ah vawlei kaupi an ka pek a rak ti. Cu hmun cu khua he aa hlat ngai. Cucaah umkalnak zeitindah kan tuah lai timi kan rak i caih tawn. 

Culio ah saduh kan rak thahmi cu, sianginn hmun hi khuachung in a lam a hlat lai caah, "private bus" 2-3 in abawm in kan suai hna lai; share kan chiah cio lai. Lairam ah bus a um rih lo caah, bus service zong chun ah kan kemh pah lai i, cuticun Lairam thanchonak rian kan tuan chih pah lai tiah kan rak ti. Atu siangngakchia thiarnak ferry bus (2) hna an ngeih tikah lunglawmhnak taktak asi. A saduhthahmi titsa ah Pathian nih a canter.  

Mt. Carmel School International hi sianginn dawhtete 4/5 an ngei. Cabuai le todan thatha an ngei i, chanthar sianginn tling ngaingai pakhat asi. Hmailei ah sianginn hi amah tein aa zohkhenh khomi sianginn siseh timi zong saduhthah asi caah, caw zong 25 a zuat chih. Hi pin zong ah, satil karhter ding hi Rev. Biak Kung saduhthah asi. Hi bantuk in teiman a thluknak cungah lunglawmhnak tampi a cungah ka ngei. 

USA a rat lio ah, sianginn dirh pah in Lairam ah zeidah pawcawmnak kan karhter chih lai timi zong tampi kan i caih. Lairam hi zuatkhalh in cawmnak a remnak hmunhma asi caah, ram kan cin lai kan ti. USA in satil ca a tha taktakmi ram phun (5/6)-Giant Bermuda Grass le Timothy Grass-timi banrtuk hi, Hakha ah kan cin lai i, satil zuat ningcang kan thlen lai tiah saduh kan that. 

USA i satil ca cinmi ram thatha hi, Lairam ah kan luh pi ve lai i kan cin ve lai. Satil duh paoh in thlah ti lo in area bitete ah satil zuat hram kan thawk lai. USA bantuk in Lairam ah tuah ve a herh. Satil kha duh paoh in vahter ti lo in, kulhmi dumchung um kha satil kan cawnpiak hna lai. Cu dum ah ramci thatha kan cin lai. Cuti kan tuah khawh ahcun, Lairam ah satil zuat in pawcawm a fawi tuk lai ti kha kan ruahmi asi. 


Image result for timothy grass
Satil caah a tha taktakmi Timothy Grass
Image result for giant bermuda grass
Hakha ah cin dingmi Bermuda ramkung
Image result for giant bermuda grass
Ei cawk lo ding tluk in a thami Bermuda Grass
Cu ramci cu Lairam i kan kuat khawh i, kan karhter khawh ahcun, Lairam ah satil tampi zuat khawh asi lai i, minung nih satil zuat in pawcawmnak hmuh khawh asi te lai tiah ruahchannak kan ngei. Cu saduhthah a tlamtlin khawhnak hnga ding caah, atu hi keimah zong ramci ka khomh lio asi ve. Lairam ah zeidah a lawh hnga tiah 2017 ahcun cin ding in saduhthah asi. 

Rev. Biak Kung hi khuaram caah saduhthahnak nganpi a ngeimi asi. Laimi thanchonak hi tuah a duh taktakmi pa asi. Laimi hi education lo cun kan thangcho kho lai lo ti a hmuh caah, Kawlrawn Khampat khua zongah Highway Private School (HPS) ti in sianginn a dirh than i minung 70 an um. Kumvui hi cu a lut dingmi an tam ngai lai tiah ruah asi. 

Hi sianginn nih in, Khampat Area le Kale-Kabaw Valley i Laimi caah thanchonak tampi a chuahpi te lai tiah ruahchannak nganpi a um. Kale-Kabaw Valley hi fimcawnnak a niam ngaingai nak hmun asi i, atu bantuk in Highway Private School hna a ummi hi kan Lai miphun caah thiltha tuk asi. 

MCSI le HPS nih aa tinhmi cheu khat cu:-

1). Laimi cathiam sang tampi an chuah khawhnak hnga
2). Christ-Centered School asi bantuk in a chuakmi siangngakchia nih Jesuh an theih 
     khawhnak hnga
3). Hruaitu thatha an chuah khawhnak ding
4). Laimi nih fimnak in ram ser ding
5). Laimi nih fimnak in-ramchung le ramleng ah-pawcawmnak ding 
6). Miphun dang hna he a ruang in fimnak ngeih khawhnak ding

Hi bantuk in tinhmi tha taktak a ngeih caah, MCSI le HPS hi zohchunhtlak sianginn taktak ansi. Hi sianginn pahnih a thanchonak ding caah, Mirang cacawn kha abiapi tuk in an chiah. Mirang ca thiam ahcun Kawlca thiam tuk lo zongah Kawlram ah rian thatha tlaih khawh asi cang caah, Mirang ca kha tha an pek. Laica zong an cawn chih caah, Laiholh le Laica zong a thanchotertu ding sianginn an si.

Sianginn nih atu lio ah a herh bikmi thil pakhat cu "English chim kho tu volunteer" an si. An herh taktak. Mirang le Laica a thiammi hna nih thla khathnih te ca va chimh zong hi an caah a thahnem tuk ding asi. Cucaah USA, Europe ram le Australia ram ummi Mirang holh le ca a thiammi Laimi volunteer tampi an herh ko. Abik in CBCUSA Mino chung le CYO chung in mino cathiam hna nih kum fatin thal caan ah volunteer rian va tuan kho hna sehlaw a tha tuk ko hnga. 

Kawlram ah caan tawite va tlun pah in, MCSI le HPS ah, volunteer riantuan a duhmi nan um ahcun, a tanglei email le phone number ah, a hlankan in Rev. Biak Kung pehtlaih khawh asi. Viber zong in chonh khawh asi. Amah he hin kan i pehtlai peng i, keimah sin zong volunteer tuah duhmi nih cun thawngthanh khawh asi. 

Min: Rev. David Biak Kung
Email. Davidbiakkung@gmail.com
Tel: 959773787713

Atanglei hmanthlak hna hi Mt. Carmel School International asi.


MCSI Inn pakhat

MCSI inn pakhat

MCSI Inn pakhat

Cabuai le thutdan zong ramdang khing tein tuah asi

Sianginn chung ca an i chimh lio

Sianginn dirhtu Rev. Biak Kung


Tuesday, September 6, 2016

IRAQ ah USA Aa Taap (Stuck) Cang?

Babylon umnak Mesopotamia Nelrawnpi hi B.C 2000 tluk lio in, ral an i tuk pengnak hmun pakhat asi. Abraham chan in nihin ni ISIS chan tiang raltuk hi Mesopotamia Nelrawn ah a cat setsai bal lo. Bible tuanbia le vawlei tuanbia zoh tikah, "Mesopotamia ah hin, kum tam daihnak aum bal lo" timi hmuh khawh asi. Kan baibal ca zong hi zoh tikah, Eden Dum thawk in Mesopotamia kong tel lo in cun, "Bible Biakamhlun hi a tlam a tling kho ding asi lo." Cucaah Baibal le Mesopotamia politics, sipuazi, gegraphy, upadi le raltuknak kong hna hi an i then kho lo. ISIS chan tiangah biaknak raltuknak hmun hi Mesopotamia ah asi. 


Image result for mesopotamia
Hlanlio Mesopotamia (Rf.www.livebinder.com)
Cucaah 2003 Iraq Tuk lio ah ca ka rak tial pengmi cu, "Pre. Bush nih fawi tuk in aa tuak sual te lai i, Iraq ah aa chuahsual te lai. Cucaah Iraq in USA hi fawi ah a chuak kho te lai lo. Iraq ah US hi saupi aa taap te lai" tiah ka rak ti tawn. Cucu Mesopotamia ah a rak cang lengmangmi tuanbia zoh chih in le, nihin ni Iraq ram i miphun, biaknak, nunphung, tuanbia, politics le thil sining umtuning hawih ka rak chimmi asi. Bush Cozah nih, Iraq tuk a timhmi zong hi lih le hrokhrol asi i thil dik asi lo tiah, ka rak doh peng. Iraq rak kha tha a pe lo taktakmi pakhat ka rak si.

Pre. Bush hi Iraq dohnak caah lih zong a a rak chim tuk. Cucu thil diklo taktak asi. Cucaah Bush-Saddam Hussein Dialogue ti in ca voi tampi ka rak tial. A ka zawnruattu Laimi upatmi pakhat le bang nih cun, "Na catialmi hi Bush cozah nih an hmuh ahcun deportation an tuah sual lai dah kaw?" ti tian gin ralrin a rak ka pek. "Iraq tuk ruangah US sipuazi zong a tlak phah te lai" tiah mifim pawl chimmi zong a dik tiah ka rak ti i, Laimi cheukhat nih cun an rak pawm lo.

Image result for iraq invasion 2003
2003 Iraq kah lio
Asinain cu ka chimmi vialte cu nihin ni ahcun an dik ko. Zeicatiah 2003 in Iraq ah American ralkap an lut i, caan tlawmpalte an chuahmi dah ti lo cu, atu ca ka tial tiang an chuak kho ti lo. Iraq lawng hmanh ah luh si ti lo in, Syria le Jordan tiang luh a hau cang. Hi pin ah zei can dah an i taap rih lai? Cucu a dongh lei ah kan zoh te lai.

 Ataktak le a ngaingai tiahcun, ISIS zong hi 2003 Iraq Tuknak ruangah duhsah tein aa thawkmi asi. 2003 Iraqk tuk lio ah mithiammi tampi nih an rak timi cu, "Iraq tuknak nih a fak ngaingai ral dang tu a chuahpi khawh" tiah an rak ti. Ataktak ah 2003 in kum 11 a raoh tikah Al-Qaeda in ISIS ah aa chuah daih. Cucaah Bush le Tony Blair nih an rak tukmi IRAQ RAL hi, ISIS chuahtertu hrampi an si. Nihin ni buaibainak vialte a hrampi zong hi USA le Uk ruangah asi ko. Cucu Historian tampi nih an dirpimi asi.

Image result for iraq invasion 2003
Iraq tuknak in kum 11 nakah ISIS an chuak
US sipuazi teh a dawnkhan maw? Iraq rak tu hlah sehlaw, 2007-2008 sipuazi tlak kha tampi an hrial khawh lai. Iraq ralruang ah nihin ni tiang US cozah a sungh cangmi hi billion 3,000 a reng ti lo. Pre. Bush cozah nih billion 65-120 kuakap a dih lai an rak timi cu, a let tamtuk a dih cang.

August 2014 in ISIS dohnak lawng bak ah hin, nikhat ah US$11 million an dih. May 2016 tiang ah a zapite 7.2 billion an dih cang. Cucu an tuak tikah a buaktlak in suimilam pakhat ah $300,000-480,000 karlak tluk in adih ti asi.

Cu lio ah USA ah innlo ngeilo tamtuk lamcung an vak ko i aho nih zoh lo in uico vah in an vak ko. ISIS hlohnak ding caah zeizat dah a dih rih lai? Zei can dah an rauh rih lai? Ahohmanh nih chim khawh asi lo. Cucaah tangka in minung thazaang in zeizat remruam dah an dih rih lai timi cu aho hmanh nih tuak khawh asi ti lo. Cucaah "US hi zeitik ah a dong lai timi theihlomi ral hi Mesopotamia ah a tu cuahmah ko." Zeicatiah, tha tein hmailei cuanh tikah, IRAQ i raltuknak hi fawite in a dih kho ding asi ti lo timi hmuh chung khawh pah asi. A ruang zeidah asi timi kan zoh lai.

Kurdistan Independent 
 Kurdish miphun hi vawleicung ah ram ngeilomi miphun lian bik an si. Iraq, Syria le Turkey ramah independent a khelmi an si. Syria le Turkey ahcun independent hmuh ding hi a fawi rih lo nain, Iraq ahcun a lam a um cang.

Zeicatiah Iraq ram Kurdistan nih "Independent" lak ding hi kum tampi an i timh cangmi le thisen a luang cangmi asi. Cucaah atu ISIS an kah lio asi caah, chim caan asi rih lo i, dai tein an um ko rih. ISIS ral a dih cun Kurdistan Independent kongah Iraq ah buainak a chuak thiamthiam lai.

Image result for dividing iraq into three countries
Iraq miphun aa then ning (Rf. conservativetruth.com)
Iraq ram ah hin, minung 37.7 million tluk an um i, hi chung ah 60-65 hi Shiite Muslim an si. 15-20% hi Sunni Arab (atu ISIS tapung thomi) le Kurdish hi 17% an si. Kurdish zong hi 98% cu Sunni an si; 2% Shiite an si.

Abuai le a pawi taktakmi cu, Iraq ah hin Sunni le Shiite hi ui le me bantuk in an i huatmi asi. An i huatnak hi, 2003 hnu in an zual chinchin caah atu ISIS tiang a chuahnak zong asi. Cun Kurdistan le Sunni Arab zong Saddam chan in fak taktak in aa huami an si hawi. Cun Kurdistan le Shiite Muslim cozah zong 2003 hnu in an i hua chin lengmang. Cucaah an pathum ning tein an i hua. Iraq a kuaitertu le a derthawm tertu asi.

Nihin ni ahcun, ISIS dohnak caah cun, USA nih Kurdishtan siseh, Iraq Shiite Muslim cozah siseh, Sunni Arab hruaitu pawl zong an zapi tein hawi ah aa ser dih hna. Cu a raal ngaimi mibu (3) kha hawikawm ah aa ser chung hna.

A dang a pawi rihmi pakhat cu, Iraq cozah hi Shiite Muslim an si caah USA nakin Iran he aa kawm deuhmi an si than. ISIS tuknak zongah Iran ralkap tampi an i tel lai tiah ruah asi. Iran nih hriamnam, tangka le minung thazaang in tampi a bawmh rih.

ISIS a dih bak in cun, Kurdishtan Ramkulh (Sunni) hi a tuan le tlai deuhvak lawng asi. Independent an khel cawlh lai. "Zeitluk in dah a buai te lai? Zei can tiang dah an buai lai?" timi bel chim khawh asi lo. Shiite hruaimi Iraq cozah nih fawi tein independent a pek ahcun a buai ning a din lai i, a tawi lai. A pek duh lo i ral an i tuk ahcun a buaining a fak lai i a rau lai. Cucaah ISIS dih hnu buai dingmi khi zeidah a lawh te lai timi cu, chim chung awk a tha rih lo.

Kurdishtan hi independent a lak hrimhrim te tikah Iraq ah zeidah a chuak than lai? Iraq nitlaklei ummi, Sunni Muslim (Saddam Hussein biaknak phun) nih Anbar Province ah Independent an khel than khawh. An khel zongah Kurdistan bantuk in nihin ni ahcun tapung an cak lo. Asinain an rum, an thawng, Saudi Arabia le adang Sunni ram thawngthawng nih an tanpi ve lai i, Sunni-Shiite kahnak a chuak than kho mi asi.

Sunni-Shiite kahnak a chuah ahcun Sunni lei cu Saudi Arabia, Turkey, Kuwait, Egypt le a dang Sunni ram thawngthawng nih an tanpi lai. Iraq Shiite cozah cu Iran le Syria nih an tanpi lai. Lebanon ram ummi Hezabollah (Shi'a tapung) nih an tanpi lai. Cucaah Sunni-Shiite dohnak khi Iraq ah fak taktak in a um kho. Khi bantuk caan a phak tik ahcun, atu Iraq cozah khi USA ral asi than lai.

Zei can dah an buai lai? Zeitluk faak in dah an buai te lai? timi bel chim khawh asi rih lo. Cuticun an buai cikcek hnu le kah cikcek hnu ah, IRAQ RAMTHAR hi aluatmi ram (3) ah atanglei bantuk in aa chuah te lai tiah mifimmi nih an tuak chung.

Image result for dividing iraq into three countries

USA hi IRAQ ah zei can dah aa tap lai timi theih chung awk a har. Mifimmi chim bantuk in Iraq hi ram (3) i aa chuah taktak ahcun, US hi IRAQ ah hi ram (3) ah an i then dih hnu le an ram (3) ning te dai tein an um tiang hi IRAQ ah aa taap kho cang. Cu dai tein an um tiang cu kum zeizat dah a rauh te hnga timi cu chim khawh asi rih lo bantuk in USA hi Iraq ah zeican dah aa taap lai timi zong chim awk a tha rih lo!!!

----------------------------------"------------------------------------"-----------------




Sunday, September 4, 2016

Krih Sal maw, Leiba Sal Dah?

Laimi cu leiba a tihmi miphun kan si an ti tawn. US kan phak hnu bel ah leiba nei lo kan um lo. Leiba sawhsawh zong siloin a karh a ummi leiba kan nei dih. Kan inn man, kan mawtaw man, innchung thilri man a karh he a chammi lawng te kan si. 

Mi pakhat nih dollars 2000 cu 19.5% a karh in a cawi hnga. Thla khat ah $75 lawng pek ding a si nain $32.50 hi a karh man a si. Dollar thong sarih na cawi i thla fatin a niamcem pek ding lawng na pek peng ahcun a dihlak na va pek te ding cu dollar thong 20 a si te lai. Inn ting hnih man kha 7.25% a karh in na cawk. Thong 20 down payment na pek. A tangmi 180,000 kha kum sawmthum chung na cham ahcun na pekmi dihlak cu 442,000 a si te lai (Randy Alcorn).

Mirum nih sifak an uk hna, cawitu cu coihtu sal a si tiah Phungthlukbia 22:7-9 nih a chimmi hi US Laimi kan dirhmun a si kho ve. Na herh theng lomi thil $ 80 man kha $ 30 in an sale i nai cawk tikah $50 kan miak tiah vai ruat hlah, $ 30 ka sung ti tu va philh hlah an ti tawn.
Leiba a karh a pe pengmi hna kan va dongh te nak ding kong ah Rod Rogers nih hitin a chim. 

"US minung kum 65 a hung tlingmi 100 ah 85 nih dollars 250 an nei lo. 100 ah 45 cu sahlawh bochan in an nung. 100 ah 30 cu cozah bomhnak in an nung. 100 ah 23 cu rian an tuan i an nung. 100 ah 2 lawng an i khonmi ciami in an i cawm kho. Cubantuk kum 65 minung cu zuar hei siseh law $ 100 an man lai lo."

"Rian a tuan lo ruangah siloin a tuanmi vialte in a hmuhmi tam deuh cu phaisa karh ah a pek dih caah a si. A karh in do a cawi i thilri a cawmi paoh cu mirum cia pawl ca i riantuantu sal kan si tinak a si. A karh in do kan cawi tikah kan cawimi phaisa hram nak in a karh kha an kan chamter hmasa. Kum hra chung inn man kan pek cang caah cheuthum cheukhat ai lim lai tiah kan rak ruah. A si lo, a karh tu cheuthum cheuhhnih kan rak pek hmasa i a hram cu a pelte lawng ai pe."

Mifim Cyprian nih a rak chimmi hi kan zawn ah a chuak ve cang maw: An neihmi thilri nih thircincik bantukin a tem hna i an zumhnak, an thlarau le an ral thatnak vialte a rawk dih. Thilri kan ngei tiah an i ruat nain an thilri nih sal ah an chiah hna i tangka sal ah an i cang.

Leiba ruangah minung thong 50 lengmang kum fatin thong an tla. Nu le va tamtuk lengluang an i then. A karh in biakinn a cawmi khrihfabu tampi an rawk. Leiba sal in kan luatnak ding ah a karh a ummi kan leiba cham hmasa ding. A karh leiba cham hmasa loin thihnak nunnak a silomi kong ah mi va bawmh cu mah le mah i thah he ai lo (Rog Rogers). Cham than khawhnak lam a um lawng ah do cawi ding a si (Phungtlukbia 17:18). 

Hihi pumpak kan ca lawng siloin khrihfabu kan khua khannak zongah a biapi taktak mi a si. Inn na cawk ahcun kum sarih in kum 12 kar ah cham dih i zuam. A dang thilri paohpaoh cu a karh in zei hmanh caw hlah. Credit a ngei cangmi nih mawtaw a karh lo in cawk i zuam ding. A karh lo in cawk lo awk a that lo ahcun kum hnihh chungah cham hmasa i zuam ding. 

Leiba sal in luatnak ding ah Randy Alcorn nih a tialmi chungin chinchiah awk pathum kan hrawmh hna:-

(1) Vawlei nih a kalpimi thilri duhnak in hrinthan i zuam (Rome 12:1F)
(2) Na chawva cungah Khrih kha bawi si ter (Matt. 6:33)
(3) Credit card nai tlaih ahcun plastic surgery tuah (a dihlak in pe law hlawnh). 

Thongkhat hmuh i ai za lomi, do a cawi chapmi nak in thongkhat hmuh i 100 thawhlawm ah a tho i 900 in nun ai zuammi cu Pathian chawkengtu tha a si (Rog Rogers).


Chirhchan: Money, Possession, and Eternity by Randy Alcorm, 2003; Good Stewardship by Rog Rogers, 2006.
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------
                                                                   Chinchiah
Hi capar tialtu hi, United Chin Christian Church, Chicago i pastor a tuan liomi, Rev. Chan Thawng Lian asi. Amah nawlpeknak in ka khumhmi asi i acungah ka lawm. Capar tha ngaingai asi. Nifatin kan nunnak ah kan theih le zulh awk a herh tukmi asi caah, ka blog ah ka van tar. Capaih tlawmte van thenmi dah ti locu, zeihmanh remhmi le chapmi a um lo. 

Hmurhuh Huh Lo Ruangah February Ahcun 500,000 An Thi Kho

Covid-19 zawtnak U.S a phanh ka tein CDC doctors le scientists le NIAID (National Institute of Allergy and Infectious Diseases) director Dr....