Khuachia Nih Minung A Lak

Baibal zoh tikah, khuachia hi minung chungah a taktak in rian a rak tuanmi an sinak tampi kan hmuh. Biakam Thar ah kan hmuh khun. Khuachia hi minung harnak petu sinak kong hi, Baibal ca le biaknak dang (Buddhist , Hindu, Judaism le Islam) cauk hna ah tampi kan hmuh. Nunphung kip ah, khuachia kong hi hmuh viar asi caah, khuachia hi a um taktak mi thil (real) asi ti lo awk a tha lo. Buddhist le bang ahcun, khuachia hi an zumh taktak.

Krihfa si hlan ah, Laimi pipu hna cu, fingtlang, lungpang, tupi le thingkung a chawnbia mi an rak si. Khuachia cu chiatnak chuahpi khotu a si tiah an zumh caah, an tih hna i, an lung a tluannak hnga ding caah, an rak biakchonh tawn hna. Khuachia  nih minung hi a zawtter khawh, a hngawng a merh khawh, a thah khawh, a molhter khawh tiah an rak zumh. Cu lawng silo in khuachia nih minung a lak i a zampi (kidnap) khawh tiah an rak ruah.

Kan chuah hlan ah, Thau khua ah Al Bik timi pa cu a rak tlau. 1945 hrawng ah asi men lai. Cucu a tlau ning cu hitin asi.

Al Bik cu, a hawile pa 4 kuakap he an nu le pa kan dong hna lai tiah, Thau in meng 3 tluk a hlatnak Sertawk tiva tiang an vang kal. Zanlei pah asi cang. An donmi an tlung ti lo. A hawi le nih capo in kan zamtak hna lai i kan thih hna lai tiah an rak ti. An zamtak i, lamkikuai pakhat hrawngte khi asi. A hawi le nih cun an thuh tak i, an hngah ko. Cucun a tap i a ai. Cun a hawi le nih cun lamkam in an hngah peng nain, a ra ti lo. An va zoh tikah cun a um ti lo.

Thaumi nih an timi cu, khuachia nih a lak tiah an ti. Asinain khuachia nih a lak cu ahohmanh nih an hmu lo. Sa nih a seh ahcun a thidawr a um hnga. A thidawr le a nehnang pakhat hmanh a um lo. A kalpinak nehnang zong pakhat hmanh a um lo. Khuapi tein a zarh zarh in Ciriang Tlang le a tlaunak hrawnghrang vialte cu an kawl nain an hmu thai lo.
Cuticun daite in a tlau thai. A thih a nun zong theih a si thai lo.

Kum tampi aliam hnu ah, a thiam taktak timi Tei Zam khuavang an rak hal i, "Sia le vok in Ciriang khuachia nih kan chawn hna sehlaw kan rak chiah ko lai tiah an ti" ti a si. An chungkhar cu an si a fah caah, an rak ti kho lo. Cuticun a tlau thai. A caan caan ahcun ramvai mi nih an hmuh tawn i, a taksa vialte a hmul dih cang ti ah an rak ti tawn. Asinain a ho hmanh nih kan hmuh tiah atimi cu an um lo.

Khuachia nih minung a lak timi hi, ka rak zum kho setsai lo. Thil pakhatkhat ruangah an tlau bia asi ko lai; cakei hna nih a seh ko hna lai tiah ka rak ruah. Asinain, college ka kai lio ah, kan khua ah thil pakhat a cang thanmi aum. Cu thil nih cun ka khuaruah a ka harter taktak. Zei dah asi hnga timi a ka ruahter tawn.

Asinain naite taktak, High School kan kai lio 1981/82 kuakap ah, Thau le Ruakhua karah, thil a cangmi nih ka khuaruah a ka harter ngaingai. A caan cu February hrawng asi.

Voikhat cu kan khua pa Pu Chan Thawng timi nih, a tunu te Par Khun (kum 6 kuakap) asimi cu, Ruakhua ah a va lak. Ruakhua in Thau tiang an rak tlung. Thau khua hauka sianginn tiang an phan cang.

"Khua kan phan ko cang le nangmah te in inn ah va tlung ko ne law, kei sia a hruaimi ka bawm hna lai" tiah, a pu nih cun a ti tak i, a kirtak.

Sianginn cu khua he aa tlai. Sayate inn zong cu sianginn kam ah a um. Khuachung taktak he certual le Hauva timi nih a dan hna. Hauva cu khuachia a ruh taktaknak tiva asi.

Apu cu, zanlei inn a rak tlun tik ah, a tunu te cu inn a phan ti lo. Mitchuak in an kawl i an hmu ti lo. Khuapi tein thinghual vialte, khuapawng tiva vialte, meithal he, dahmei he, dahpi he dei tiang an rak kawl. An hmu ti lo. A thaizing chun nitlak an rak kawl. An hmu lo. An kawl peng rih. An hmu hlei lo.

Anih thil a rak cangmi cu hitin asi.

Apu nih sianginn pawngte a van chiah hnu ah, thil pakhatkhat nih alak i, Ruakhua ah a kirpi than. Ram riakmi nih cunu te cu Ruakhua khualu Thau Tlang pawng ah an hmuh i, "Ziah, tu zing ah pei a pu he an kal ko kha. Ziah zanlei sang ah amahte lawng Thau tlang pawng ah a um ko hnga" tiah an ti i, an rak lak. A thaizing ah, Ruakhuami nih Thau ah an van chiah than.

Cu nu te nih a chimmi cu, "Sianginn pawng a phak ah, an uico tum nak a nganpi nih a ka phurh i, Ruakhua lei ah a ka kirpi than" tiah ati. Cu uico nganpi cu cakei maw asi hnga? Vom maw asi hnga? Uico taktak dah ti cu kan thei kho lo. Ngakchia nu te nih cun an uico tumnak pi hmuh in a hmuh ko. Zei bantuk saram asi hmanh ah, cu saram chungah a thawnnnak a ngeimi thlarau a um hrimhrim timi cu a fiang. Khuachia cu vok chung zong ah an rak luh khawh (Mark. 5:12) bantuk in, uico chung zongah a lut kho ve ko.

Khuaruahhar taktak asi mi cu, a pu nih Thau khua siangin pawngah a chiah hi, zanlei suimilam 3 hnu deuh ah asi. Par Khun cu Ruakhua khualu Thau Tlang pawngah, zanlei suimilam 4 hrawng ah ramvaimi nih an rak hmuh hi a si.

Rhuakhua le Thau cu meng 7/8 hrawng aa hlat. Lam a chukchoh caah zingka in zanlei 3 hrawng kuakap kal asi. Ruakhualei kal hi a choh lei asi caah, a har deuh i, sau deuh kan rau fawn. Cu tluk a hlami cu, suimilam 1 tling hlanpi ah, a va phak than. Thil khuaruahhar asi. Cawitu le phurtu a ngei hrimhrim timi cu za ah za in a fiang ko.

College sianginn an khar hnu ah, Thau ah ka tlun tik ah, cu kong cu an rak ka chimh. Ka theihka ahcun ka zum setsai lo. Ka hlat than tikah asi ko ti a si.

Kan pipu hna nih khuachia nih minung a lak timi an rak chimmi hi, a dik tak ko lai tiah ka zumh ve. Cu hlan ah ka pa nih khuachia nih a ka vuak a rak timi kha, zuu a rit tuk ah asi ko lai ti sawhsawh in ka rak ruat pah ko nain, Par Khun a tlau hnu le an hmuh thannak tuanbia vialte ka ruah ah, khuachia hi zumhnak sawhsawh lawng si lo in, a taktak in rian a rak tuan vemi thlarau phun khat pei an si hi, ti fiannak a ka pek.

Theihternak:
Hi tuanbia hi a theihngalmi hna sin in ka lak chinmi asi. A ni le thla hi tha tein kan thei kho ti lo.