Khamhnak Theology

"Theology" timi cu "Pathian lei he aa pehtlaimi fimthiamnak" tiah a tawinak in leh khawh asi. Laimi cheukhat nih theology timi biafang hi, liberal phun ah kan ruah i, an rem theng lo. Asinain zei bantuk phung kan chimmi paoh ah siseh, kan pawmmi bible kong kan chim paoh ah siseh, bible kan hrilhfiahmi paoh siseh, kan chimmi vialte hi, "theology" pakhatkhat cu an rak si ko.

Cucaah "Khamhnak theology" ti tikah, Pathian nih Jesuh Krih min in zeitindah khamhnak lam a ser timi kong kha a chim duhmi asi.

Minung cu misual viar kan si. Kan mah tein kan sualnak in aa thian khomi kan si lo. Kan mah tein sualnak in aa khamh khomi kan si lo. Sualnak ruangah kan mah kha biacaih ding kan si. Mawhphurhnak le dantatnak co ding kan si. Asinain, Pathian nih Jesuh Krih in khamhnak lam hitin a kan serpiak.

Kan sualnak ruangah kan mah kha, bia caih lo in, kan sualnak kha, Jesuh cung tu ah a chuan. Jesuh a tlinnak thawng in, Jesuh a zummi le Jesuh he aa pehmi paoh kha, Pathian nih mitling ah chiah kan si. Mi sual kan si; kan sual ciami cu a thiang kho ti lo nain, Jesuh thawng in ngaihthiam kan si caah, sualnak ngei lo ah Pathian nih a kan canter nak kha, "Khamhnak theology" cu asi ko. Phun dang in chim ahcun, "Jesuh nih kan sualnak kha a in, a tuar. Kan mah aiawh in Jesuh cungah ah, kan sualnak kha aa khing. Jesuh nih mawhphurhnak kha a in i, kan nih kha thiam kan co."

Lairam ka um lio ah, khamhnak theology kong hi keimah pumpak nunnak in ka ton ve lo caah, a theih lawng ka theih i, a zumh lawng ka zumh i, ka nunnak taktak in cun tehte in chim ding ka tong loh. USA ka phanh hnu, ECBC pastor ka tuan hnu in khamhnak theology hi ka fiang chin lengmang. Zeicatiah keimah pumpak nih ka in caah le ka tuar caah asi.

Ka tonmi thil tampi lak ah, thil pakhat in "Khamhnak theology" kong hi fianter ka duh. 2008 ah Columbus ah kan i thial. 2009 in ECBC ah pastor ka tuan. University Baptist Church kan hlan. Alakka in a kan hlanh. Kan fale cu mi an neng ngai. Chimh zong an har. An tli, an i dawi, thilri an hrawh, hnawm an hlonh, khaicek an khai, tii an i celh, coka mei an on ti in a phunphun te asi. Mawhchiatnak tete khi kan tong ngai. Kan fale te zeitluk mawchiat ding an si zong ah, keimah kha auh i sik ka si. Keimah kha mawhchiat ka si. Mithmaichiatnak aum zong ah keimah nih in asi.

Voikhat cu Rev. Za Thio crusade tuah kan sawm. Nilini in Zarhpini tiang kan tuah. Kan i nuam tuk. Zarhpini zanlei ahcun tipil innak zong tuah u sih law tiah a tlacawp in kan khan. Caan aa tet tuk cang caah, kan buai ngai. Cu hlan cu Zarhpini paoh pumh dih ah inn ka chekta viar. Cu ni ngelcel cu ka check manh ti lo. Mino lawng ka rinh hna. Kan buai tuk caah, ka philh ve. Upa dang zong nih an philh ve.

Nikhatni ah, UBC zung in telephone a ra. Telephone a rat bak in "Zeidek thil pipa pakhatkhat a cang ko cang" tiah ka ruah colh. Pastor Tommy Faris nih a van ka auh. "A rannak in ra law, meeting tuahta a hau. A pawi tukmi um le" tiah a ti.

Ka va kal. Mirang mifim pi asi ko nain, a hmai a chia ko. A ka auh. Zunput le ngakchia chiahnak room chung a ka zohter. Camera in hman zong an rak thlak dih cang.

Ngakchia room ka van zoh. Ka lau ko. A ar bak in ka ar.  "Tornedo" thli nih inn a hrawh i a merh viarmi tluk in, ngakchia khan cu kan fale nih an leh dih. Nau ihkhun, nau todan, nau thuinak le ngakchia rawl einak cabuai vialte an leh dih. Ngakchia lentecelhnak vialte an khiah zahzat; an hlonhmi zahzat in tuang ah an ril lulh ko. Vam i hmanthlak le baibal cang aa tarmi zong an dawh dih. Telephone zong an zam viar. Cauk, lentecelhnak, ngakchia motor, ngakchia thutnak le ngakchia lenhmi tete cu tuang ah aa in pong thup ko. Zoh ah hin a zoh hmanh ka zoh ngam lo.

Pastor Tommy "Sorry taktak asi. Ka church member hna aiawh in, fakpi in ngaihthiam kan hal. "I deeply appologize" tiah ka ti. Mirang cu "Appologize" timi biafang hman ahcun, kar an hlang ngam ti lo. A hmai a chiat tuk. "Thil aa phahmi vialte ka char dih lai; cauk zong tha tein ka chiah dih lai. Aa rawkmi vialte cu a thar in kan thlen dih lai. Rak kan ngaithiam ko. Kan sual fam cu teh. Mah ni ngelcel kha crusade kan tuah le mino lawng ka rinh hna le an rak zoh ngelcel lo le asi" tiah ka nawl.

Amithmai a chia ngai nain, "Ra hmanh kan piah hmanh lai?" tiah a ka ti i, vam ah aa tarmi cate a ka piah. Cu ca cu hihi asi:

 "A zulh awk asimi lam kha, ngakchia cu cawnpiak law, a upat tikah mah cucu a pialtak ti lai lo"  (Phung 22:6)

An nih Mirang fa cu zeitindek an si hnga? An dai tuk. Kan nih Laifa cu an dai kho lo. Tliklek, chawiper, dai, turcawl, dawi, aukhuan" in an i la. An zia aa dang tuk.

"Asi kan i zuam ko lai.Kan ngaithiam ko. Hi pin cu hitin a um hrimhrim ti lai lo" tiah biahrennak ka tuah. Thilri vialte cu kan char dih; aa rawkmi vialte cu kan hlonh dih. Amah nih aka bawmh i, tha tein kan remh viar.

Cu hnu zong ah mei kong ah maw, innkhar kong ah maw, ngakchia kong ah maw, hnawm kong ah maw, aphunphun telephone cu auh lengmang asi. An ka auh zat in ka nawl lengmang hna. Cuticun ngaihtiam kan si lengmang i, 2009 in 2014 a dih tiang kan i pum.

Cu cancan kan i pumh khawhnak cu, kan mah dinfelnaknak, zuamnak, thiltha tuahnak, thatnak, dawt hlawhnak, santlaihnak, thilti khawhnak le thawnnak ruang ah asi hrimhrim lo. UBC Krihfabu nih dawt awk tlak lo le dawt hlawh lo kan si ko nain, a kan dawt caah le velngeihnak kan cungah an ngeih ca bak ah asi ti kha, ka fiang.

Hi thil ka tonmi nih khamhnak kong theology fiangte in a ka fianter. A sualmi cu keimah ka si lo. A sualmi cu kan fale ngakchia an si ko. Asinain an hruaitu ka si bantuk in ka Krihfabu member nih thil an tuahsualmi paoh kha keimah cungah a tla. Zeibantuk mawhphurh ding a um zong ah, keimah tu nih mawh ka phurh. Midang aiawh in keimah nih ka tuar. Keimah tu kha member aiawh in sual phawt ka si. Keimah nih ka tuarnak thawng in, a sual taktakmi cu tuar asi ti lo. UBC an dawtnak le velngeihnak ruang ah, a palhmi zong kha, keimah nih mawhphurhnak ka huah cang caah, ngaihthiam an si ve i, miluat ah an cang.

Church member hna caah keimah nih ka tuar i sual phawtnak viale ka huah bantuk in, Pathian hmaiah a sualmi cu nang le keimah kan si. Jesuh cu a sual lo. Asinain nangmah le keimah sualnak tu kha, Pathian nih Jesuh cungah a chuan. Jesuh tu misual mi kan mah ruang ah sual puh asi. Jesuh nih kan sualnak a phurh. Kan mah ai ah, Jesuh tu bia an caih. Aruang cu Profet Isaiaih nih hitin a rak chim chung:

"Zawtnak, nganfahnak, temhnak, dantatnak, hma le tuknak a in mi cu, kan thatlonak ruang ah asi; cu vialte a in mi cu kan mah luatnak ca le an tuknak vual in kan damnak ding caah arak si" (Isaih 53:4,5).

Sualnak chung in lutnak lawng silo in zungzal nunnak kan hmuhnak ding caah, a donghnak ah kan mah aiawh in Jesuh tu nih thihnak a tuar i, kan nih tu kha sual biacaihnak le thih dantatnak in kan luat. Krih nih kan sualnak vialte a phurh i a tuar dih.  Cucaah kan nih cu Pa Pathian biacaihnak in kan luat i, sualnak ngeilo ah chiah kan si. Cucu Pathian dawtnak le velngeihnak ruang ah asi.

Cucaah 2 Cor 5:21 ah, "Krih cu sualnak zeihmanh a ngei lo. Sihmanhsehlaw, kan mah ruangah Pathian nih kan sualnak kha a hrawmter i, cucaah amah he kan i peh ahcun, Pathian dinnak kha kan i hrawm ve lai" tiah Paul nih atinak asi.

Keimah nih cun biakinn caah chiatnak (sualnak) cu ka tuah lo. Sihmanhsehlaw, kan fale hna tuahmi chiatnak (sualnak) kha an ka hrawmter ve. Kan church ngakchia zong, keimah he an i peh caah, keimah cung i mawhphurhnak le sualphawtnak an tlunter cang hnu ahcun, ngakchia cu an thiang. Thiannak an co i, UBC ngakchia thiannak an i hrawm ve. Misual an si ti lo. Cucaah kum tampi kan i pum kho.

Cu ve bantuk in, kan sual ko nain, a suallomi Jesuh nih kan aiawh ah a thihnak thawng in sual ngaihthiam kan si cang. "Krih Jesuh a thawh than bantuk in, amah a zummi paoh cu, Pathian nih Krih sin ah a ratpi than ve hna lai" (1 Thes 4:14). Cucaah Jesuh a zummi paoh cu Pathian dinnak kha kan i hrawm kho ve. Cucu "Khamhnak Theology" cu asi.

Careltu dihlak ah, "Khamhnak theology" finnak Bawipa nih in pe ko hna seh.