Midang Rawlhrawn Sawm Tikah

Vawlei miphun kip nunphung kan zoh tikah, "rawlhrawn sawm" hi pakhat le khat i cohlannak ah an hman cio zungzalmi thil asi. Dawtnak, siaherhnak, tlaihchannak ruangah pakhat le khat rawlhrawn hna i sawm asi tawn. Rawlhrawn sawm tikah, acheu cu chungkhat an si; a cheu cu hawikawm an si; a cheu cu kan zeihmanh an silonain siaherh ruangh ah sawm an si. A cheu cu bawi si ruangah, an mah sinin ruahchanak he sawm asi. A cheu cu ruahchannak zeihmanh um lo tein lungthiang tein sawm asi.

Zeibantuk rawlhrawm asi hmanh ah, zei bantuk minung kan sawm hna asi zongah, sawmtu (innngeitu) hna nih kan ruah awk a herh taktakmi thil an um. Cu kan herh taktakmi thil cu kan rak philh tawn i, dawtnak in timhtuahmi tirawl hi, a caan ahcun lungnuamhlonak hna a chuapitu tirawl ah an cang kho tawn. Mualphonak tu ah an cang kho tawn.

Mi rawlhrawn sawm tikah, inngeitu nih ruah awk, tuah awk an um bantuk in ruah lo awk, tuah lo awk hrial le sum a herhmi an rak um ve. Hika zawn ah hin, tuah awk cu a tam tuk lai caah, ka tial cawk lai lo. Mah le ti khawh tawk tein tuah kha a za ko. Meh tam a hau lo; eidin a thawt le atha, a thawt lo zong le a pawi lo. Abiapimi cu mah le ti khawh tawk te, mah le ngeih khawh tawke, mah le siantawk te kha aza. Siaherhnak tein thiam khawh chung tein chumhchuanmi kha a za tuk cang. Rawl hrawm sawmmi hna nih, "Cucu kan dang u, kan pe u ti a um lo. Nan pekmi paoh kha an ei ko lai."


 Rawlhrawn sawm tikah hihi theih a herh (Ref. www.google.com)

Ka chan chung ah kum 40 fai rawl ka hrawng cang. Ka philh khawhlomi rawlhrawnnak tampi a um. Acheu cu chiatnak lei in ka philh kho lo i, a cheu cu thatnak lei in ka philh kho lo. Thatnaklei in ka philh khawhlomi cu um ko sehlaw, chiatnak lei in ka philh khawhlomi thil tlawmte tial ka duh

Voikhat cu khual ka rak tlawng. Dawngkhat nih ka hawi le he rawlhrawn a kan sawm. Nu cu kan hawikawm asi. Pa cu lamhlatpi minung asi. Inn kan va phan. Bia kan i ruah. Rawlei kan tim. An nu nih an pa cu, zei a tuahmi poah a sawisel peng. Rawl cu van suak hme? Ziah na dir ko? Na ka bawm lo? Nang cu hiti theu in na si? Cucu tuah kan timi na tuah tung lo?  Keimah lawng na ka rinh? ti in a phunphun in ati thluahmah. An pa a hmai ka khap lo taktak. Ka sia a rem kho ti lo.

Cabuai ah kan thu. A kan dawt i, meh cu heh a kan suah. Mileng a kan usa tuk nakah an pa cu heh tiah rian a fial peng; a caak peng. An pa cu atha. Zeihmanh a let lem lo. Rawl kan ei ka a thaw ti lo. Rawl ei hmanh khi huam asi ti lo. Ka ning a zak. Ka lungsi a vaang. Hi innngeitu nu hi, khualtlung mileng cu a daw ko nain, "Rawlhrawn sawm tikah, tuah lo ding le hrial awk?" ti pei a theih lo hi tiah ka ruat. "Zeitik ah dah rawl kan ei dih lai i, kan i lim lai i, hnadai tein kan lawi lai?" ti lawng ka ruat ko. Cawnpiakta hrep ka duh nain a caan a rem fawn lo. "Zing khat nih zing hra tluk" ti kan chuak.

Kawlram kan um lio ah asi. Voikhat cu dawngkhat inn ah rawl ka hrawng. An i thianhlim tuk. Kan ke a thlan i, kan luhnak keneh a van i thei. Kan luh cangka in ka keneh cu puanchia in an nu nih a hnawh colh. Inn thiang te tuah cu a tha ko nain, hnawh caan zoh deuh a herh. Khapin cu a cawl zong ka cawl ngam ti lo. Zunzun thawh hmanh ka ngamh ti lo. Todan cung ah "Lim bang ka kual ko cang." Rawlhrawn cu ka caah thawngtlak bantuk asi.

Voikhat cu inn pakhat ah rawl ka hrawng. An nuva in bia a i el, an i si peng. An innchung um cu a har ka ti tuk. Thawng fate tlak tluk asi. Ka va luh cangka in, ka khing a rit. Mithmai a chia; nih thlam a leng kho lo. Cubu in cabuai cung rawl hrawm cu, a har ngaingai. "A rak sual ngaimi Kawl ralkap he, rawl dumti bantuk asi" ka ti. Ka philh kho lo.

Rawlhrawn na sawm hna tikah, inn zoh, dumhau zoh, meh le buh thaw ei ah ran ra theng lo; minung len ah an ra timi theih a herh. Cucaah na rawl chumhmi zeitluk in dah a that? Meh zeitluk thaw le zeitluk tam dah na tuah? Zei bantuk aa dawhmi cabuai le kheng dah na hman? Na inn zeitluk in dah na tamh? Na inn zeitluk in dah a nuamh? timi nakin, mileng zei bantuk in dah na pehleih hna? Na chonhbiak hna le zeitluk in dah an thinlung aa nuamh timi tu khi, biapi deuh an si.

Mi tampi nih cun, "A biapi deuhmi minung tu kha biapi ah chia lo in, a biapi lo deuhmi innlo, kheng le mehhang hna kha biapi deuh ah, kan chiah tawn caah, rawlhrawn kan sawmnak hna a chan te kha sullam a ngei tawn lo."

Hitin thil asi tawn caah, midang rawlhrawn na sawm tikah, eidin timhlamh lawng silo in zeitindah ka cohlan hna lai timi thinlung in timhtuahnak ngeih zong a herh. Culoahcun mualphonak asi kho. Cucaah, rawlhrawn sawm tikah tuah bak lo ding le sum a herhmi a um. Theih a herhmi tam tuk a um. Cucu tlawmpal in tial ka duh.

1. Rawl hrawn na sawmmi hna khi, rawl-ei lawng ah an ra lo ti khi theihfian ahau.
2. Mithmaichia in um lo ding. Na rawl a thawt hmanh ah mithmai a chiat ahcun an ka a thaw lai lo.
3. Siklo ding. Nuleva zong, chungkhar zong siklo ding asi. Nan i sik ahcun an rawk eika a thaw lai lo.
4. Bia-el lo ding. Nan bia-el ngaih ruah ah nan inn ah rawlhrawn an ra lo timi va philh hlah.
5. Porhlawtnak bia chim lo ding. Na porhlawt ahcun an rawl-ei chung a pil lai lo.
6. Mileng lungthian nuam tein chiah ding. Zai lo ding. Na zai ahcun rawl kheng an pur ngam lai lo.
7. Thawngpang hal daithlan lo ding. Nangmah kong tlawm deuh in chim law, an i nuamhnak ding caah an tuanbia tam deuh in va chimter hna.
8. Fihnung an si zongah fih lo ding.
9. Sawmmi kha sik lo ding le cawnpiak lo ding. Cawnpiak caan dang aum ti theih a hau.
10. Mileng sawisel lo ding. Caan tawite ca cu, phungphai hna tamtuk in chimh lo ding.
11. Rawl-ei lio ah an kheng khat tuk lehpek in meh/buh suah lo ding.
12. Na mileng kong thei hna. An sining hawih tein rawlhrawn sawm hna law cohlang hna.
13. Nan harnak le sihfahnak kong chim tuk hna hlah. An thin a phang sual lai i an ka a thaw lai lo.
14. Thil pakhatkhat hal duh ruang ah, duh-chihmi thil he rawlhrawn va sawm hna hlah. .
15. Na sawmmi hna khi va zimuai tuk hna hlah. An sia a rem lo sual lai.
16. An lawi lai ah, lawmhnak chim va philh hlah.
17. Mileng nih thilchia le thil dawh lo an tuah sual zongah va cawnpiak colh hna hlah. Huatnak asi.
18. Rawlhrawn na sawmmi hna nih ka sawm ve te hna seh timi ruahchannak va ngei hlah.
19. Na sawmmi hna an lawi hnu ah va sawisel hna hlah. Cucu thluachuah pihnak asi.
20. Rawlhrawn na sawm tik hna ah, na fale va vuadeng hna hlah. Mileng an i phuhrung lai.
21. Rawlhrawn na sawm hna hnu cu, va khiarcar tuk ti hlah.
22. Na dihmi cazin va chim hna hlah. Zeicatiah an eidin sia a rem lai lo.
23. Uinak va ngei ti hlah. Tii, mei, gas, rawl, juice, thei, napkins tibantuk zong a um lo le um lo ning, a um ahcun hmanter ko hna. Culoahcun mikhiarcar tuk ah mileng nih an i ruah sual lai.
24. Na sawmmi han an i za lai maw zalo ti tuak lo in, mi tam tuk in va ko hna hlah.
25. Na sawmmi hna an i zatnak cu tuaktan ah atha. Culoahcun na mual a pho lai.
26. Dawtnak asi pat ti in, eidin phupha rumro in rawlhrawn sawm hna hlah. Nihsawh ah an ruah lai.
27. Na sawmmi hna lungthin nuamlo dingmi bia va chim hlah.
28. Na va, na nupi, na tefa upatlonak nun pakhat hmanh va langhter hlah.
29. Rawlhrawn na sawmmi hna zong dawtnak he siaherhnak tein an ra ve timi va philh hlah.
30. Thluachuahnak tirawl kha vanchiatnak tirawl aa can sualnak hnga lo ralring tein um philh hlah.

Hi hna hi na zulh ahcun rawlhrawn na sawmmi hna cu an lung aa lawm ngaingai lai. Hihi va philh hlah: "Dawtnak umnak hmun ahcun, zeizongte a thaw" timi kha. Rawlhrawn na sawmmi hna an ka thaw seh ti na duh ahcun, "dawtnak" dah ti lo cu, zeihmanh a herhmi aum ti lo. Dawtnak aa tel hnu ahcun, zeizongte a thaw i, na rawlhrawn sawmnak kha, chiatnak silo in thatnak lei in an philh kho ti lai lo. Cu philh khawhlo dingmi rawlhrawnnak na ser tung lo ahcun, rawlhrawn na sawm chan hi sullam ngeihlo ngai khawh asi!!