Caan Suai Khawh A Silomi

USA ahcun midang he ton duh tikah "Ka schedule ka van zoh ta lai" a kan ti tawn. "Ka manh maw, manh lo" timi caah Calendar zohta hmasat a hau zungzal. "Schedule" timi cu "caan suaimi" ti a si ko. Vawleicung ah thil tampi cu "schedule" suai awk an tha i, suai ning tein tlamtlin khawhnak zong um tawn.

Asinain, schedule suai khawhlomi thil pakhat a um. Cucu "thihnak a si." Zeicatiah thihnak cu minung nawlngeihnak le thil ti khawhnak chungah a ummi a si lo i, schedule suaipiaktu a um caah a si.

Thihnak cu mifim le mihrut, mirum le sifak, mider le mithawng, cathiam le thiamlo, midsawh le muichia, Krihfa le Krihfalo, misual le miding, caan hman thiam le thiamlo, zei bantuk minung hmanh nih "schedule" suai piak awk a tha lo. Amah schedule caan teah a ra ko. "Cozah nih cu ni, cu caan ah kan thah lai" ti in ri khiah piakmi dah ti lo cu, a ho hmanh nih "Thihnak cu schedule suai piak awk a tha lo." Thihnak nih kan zapite in "schedule" a kan suaipiak.

Thihnak hi a thatnak pakhatte a um. Cucu "A kan suaipiakmi schedule a kan chimhlomi khi a si. A kan theihter lo. Zeitluk kan zawt hmanh ah, a kan suai piakmi schedule te khi a kan chim lo. Cucu thihnak a thatnak cu a si. Cucaah kan thih lai le kan lungtur a daih lai te tiang hmanh khi, nun kan duh i, ka nung men ko lai timi ruahchannak te khi a kan pek tawn. Cucu thihnak a thatnak cu a si. Cun thihnak a thatnak pakhat cu, "Zeitik ah dah kan schedule a si lai? Khawika hmun ah dah? Zei kan tuah lio dah a si lai?" timi a kan chim fawn lo.

Cucaah thihnak i a sining kha mifim taktak a simi Mirang nih cun hitin an ti: "Thihnak nih hmunhma le caan a thimlo" an ti. An khen taktak. Cucaah thihnak nih cun, a kenkip ah a kan ton. Zaamtak awk le hrial awk a tha lo. Ka duh lo, ka manh rih lo ti khawh a si lo. Nawl a ngeimi a si caah, el khawh a si lo.

Cucaah schedule a kan serpiakmi hmun le caan paoh ah a kan auh i, kan lo ko. A cheu cu sualnak tuah cuahmah lio ah kan schedule a tling.

Cucaah a cheuceu pawcawm kawlhawlnak, vahvaihnak le riantuannak ah thihloh kan tong. Cucu a phung ngai a si. Lai phungtluk ah, "Zute thi kaw rawl vangah, vate thi kaw rawl vangah" ti a si. Tirawl pawcawm kawlhawlnak ahcun thih phung ngai a rak si.

Asinain, thihnak nih thil pawi ngai a chuahpi caan a um ve. Ruah lo pi ah, tuaklo pi in, zawt zong zawn fawn lo in, mah innchungkhur ah, meithal hma maw, vanlawng tlak hnawh in maw tibantuk a thimi hi vawlei ah tlawm ti lo. Cubantuk thih ko cu, a pawi ngaingaimi thihnak a si.

Kan hngalh khawhlomi belte cu cu bantuk ruahlo pi in, mah innlo tang teah dai tein in um lio caan ah, sarthih thihnak hna nih a kan phak tik ah, "Thihnak nih schedule a kan suai piakmi maw a si? Suai piak lo in dah a chuak sual mi a si?" timi a si. Cu ruah phaklopi thihnak kong tlawmte van tial ka duh.

2016 Christmas lai ah Chicago ah pakhatpa cu innchung ah a fale he TV an zoh cuahmah lio ah, meithal in an rak kah i, a thi. Innchung ah hnangam te le himbawm tein ka um a ti lio ah a nunnak ruahlo bak in a liam.

Naite January 19 ah, "Washington State i ummi SeaTac khua ah, tarpa kum 74 cu a ihkhun a ih lio ah a thi" tiah Seatle Times nih an tial. An van zoh tikah, hmun khatkhat in a rak leumi kuan nih a khen sual caah a thimi a si an ti. USA ah hin private kut ah meithal million 270 tluk a um ti a si i, ihkhun cung hmanh ah hin kan him ti awk a tha ti lo. Hnangam tuk awk a tha lo.

September 22, 2013 ah Jonathan Gardner le a hawinu te cu, Zarhpini a si i, Jonathan nu chuncaw eipi ding in kan va leng lai tiah an i timh cuahmah lio ah, kuan a leumi nih an apartment vaam a van pemh i, a tang ah a khen. A hawinu Ashley Armstrong nih 911 a auh i, Mt. Carmel sizung ah an tlik pi i, cuka ahcun a thi. Jonathan an kahnak hi, I-70 le Fedrer Rd karlak ah a si i, kan inn in minute 5-8 mawng lawng a si. A hawinu le a nu caah zeitluk ngaihchia lungfak dah a si? Um hmun te ah ruah phak lo ah thihnak nih a phak ve. Cucu ni dang zong ah va thih awk. Cucu ngaknu he nuam tein nu le dawtnak in len timh lio le lunglawmhnak ton silingte ah thih cu a pawi taktak. Hi tiatia Columbus khua i kuanfang hngete par ngaw te nih tlaknak tampi um ko nain, cu pa tang ngelcel i va tlak cu?

Voikhat cu Columbus pa pakhat cu an coka ah mei a toh lio ah, kuan a leumi nih a inn vaam a van bauh i a khen sual i, an coka bak ah a thi ve hawi. Cu ngelcel cu. Nuam tein mah um tein a um komi, mah innchung bak i kuan leumi i van khen cu ka ti. Kuanfang pial sualmi nih thahmi hi Columbus hmanh ah hin a tlawm ti lo. USA

Kawlram ka um lio ah, thohhlanzi cauk pakhat ka rak rel. Karen tarpa a thi. Cu tarpa cu a tappi hram bak ah a lukheng bak ah kuan in an kah i, a ril ko ti a si. Tarpa cu raal le huatu a ngei lo. An thanak hi a ruang bak a um lo ti a si. An ruat lengmang i, kuan a leumi a si theu lai tiah an ruah i, a inncung ngaidi aa cihmi an va zoh. A thutnak cung zawn bak in kuan a rak lut ti a si. Tuanbia sau ngaimi kha an van hlat tik ah, sakap pa nih an khua a chaklei ah lungpang ah zawng a kah i a nganh i cu kuan cu a lan i, cu tarpa lu ah tlak ti a si. Cu kauhkuah ram le cu kauhkauh khua ah, kuanfang hngete ngaw nih tlaknak maw a ngeih lo? Cu tarpa lungcung ngelcel va tlak cu. Khuaruahhar a si.

Hi bantuk in ruahphaklopi kuangfang leumi nih khen sual le thah sualmi mi hi USA ahcun an tlawm ti lo ti a si. Kan tial cawk lai lo. 2013 ah USA ah meithal in minung 75,505 hma dintuai an pu i, 33,636 hi meithal hma in an thi. Hi chung ah kah sualmi thawng tampi an um ti a si.

Thihnak nih cun kan coka, kan ihkhun, kan innchung tiang zongah a kan luhhnawh. Amah le schedule tein a rami a si. Tuanbia dang a cangmi cu kan tial cawk lai lo. A donghnak ah Jacksonville, Florida i a cangmi tuanbia cu mi thinlung a suk ngaingai. A ni le caan cu February 7, 2017; zan 10:00 a si.

Nu pakhat (k.66) cu a innchung ah dai tein TV a zoh ciahmah ko. Cu lio ah Lincoln Navigator SUV cu tha tein a mawng kho ti lo i, cu nu inn vam cu a van pah. Cu motor nih cun nu cu a pah hnu ah, khatlei vam a bauh than i, inn hnulei dum ah a tang. Driver cu a tli i a zam. Palik nih an zoh tik ah, cu SUV cu Rinni ah an rak firmi a si an ti. Nu cu a innchung ah a thi. A tupa kum 43 cu khan dang ah a um i, aa khawng lo.  A thimi nu tuanbia van ruah tikah, "TV nuam tein zoh lio ah sarthih thihnak schedule cu pakhat hmanh aa suai hrimhrim lai lo."

Asinain, schedule a kan suai piaktu thihnak nih cun, cu nu cu a mah innchung te ah daite in um lio caan zongah a luh hnawh ko. Thihnak nih a suai piakmi schedule cu a innchungte ah a tling. Cu schedule tlinnak ding caah ka dang kal le vah zong a herh lem lo. Khawika hmun le zeitik caan paoh ah, kan schedule ning tein a kal ciahmah ko.

Careltu hihi ruat hmanh. Nang zong schedule suai piak cia na si. Kei zong schedule suai piak cia ka si. Thil a thatnak cu, cu ka schedule ka theihlo mi a si. A pawimi cu, cu ka schedule cu "Khawika hmun ah dah a tlin lai? Zeitik caan ah dah a tlin lai? Cu caan ah ka manh lo sual te lai maw? Ngaichihmi thil le siaherhmi thil ka ngei sual te lai maw?" timi a si.

Cucaah schedule a kan suaipiaktu nih, "Nang na caan a tling cang. Appointment kan tuah piakmi a phan cang?" tiah zeitik paoh ah a kan ti khawh. Cucaah kan thlarau caah Jesuh zumh bu tein, timhcia tein um ding lawng kan rian a si. Nang careltu teh "Na tim cang maw? Na schedule a phak tikah nang na manh te lai maw? Hi vawlei ah ngaichih ding le siaherh ding thil tam tuk na ngei ve sual te lai maw?"

Cucaah minung nih "Caan suai khawh a silomi thihnak" kan phanh hlan ah, hihi ruah a hau.

Hi vawlei ah hin zeicadah ka rak chuah? A ka sertu nih zei ca dah hi vawlei ah a ka chuahter? Zeicadah saram hna si lo in minung ka rak si? A ka sertu nih zei dah a ka tinh piakmi le duh piakmi a si hnga?" timi ruat bu tein nun hi, minung caah thil tha bik a si timi ruahnak he!

-----------------
Zohchihmi ca

1. SeaTac tarpa (k.74) thihnak kong Seatle Times ah rel khawh a si.

http://www.seattletimes.com/seattle-news/crime/74-year-old-man-struck-in-head-by-stray-bullet-while-he-slept/

2. Jonathan Gardner thihnak kong kong Columbus Dispacth ah rel khawh a si. http://www.dispatch.com/content/stories/local/2013/09/24/man-shot-as-he-was-leaving-apartment.html