Hakha Viewpoint Hi Himbawm Tein Chiah A Herh

Nov 27, 2017 ah Hakha Viewpoint ah "Tlangval pawl tam ngai an i vel" tiah ca an tialmi ka rel. An i velhlio ah video ah ka van zoh. Ka lau ngai.

 Aa velmi hi a tlawmbik ah phu thum si hna sehlaw a dawh. A i velhning a fak ngai. A ho dah a palh hmasat i a ho dah sual phawt ding a si hnga timi cu video chung cun theih khawh a si lo. Aa thawknak cu, "zu din le zu rit" ruang ah si seh law a dawh. An i thawknak cu, Viewpoint i an sakmi inn kam in aa thawk. Cu a velmi mibu pawl cu an i velh lio ah, Viewpoint innfate chung in bu dang an rak i vel ve. A dang in bu dang an rak chuak than i, hawihlan aa velmi kha an hei fuh ve hna. An tam chin lengmang.

An velhmi pa cu a cai ngai. An kal hnu zong ah a ril ko. A cawl kho tuk lo. A tho kho lo. Zu a rit ca maw a si? An vuakden ning a fah caah a lung a mih bia dah a si hnga timi cu theih khawh a si lo. "Hi velhnak zoh tikah, Hakha khua hi rammui taktak a si rih ko" timi a lang. Hahkha a dawhtertu hmun pakhat cu Hakha View a si i, Lai tlangval pawl nih i velhnak hmun a um lo ti bang, aa dawhnak cem hmun hi velhnak an hmanmi cu, Hakha muisam chiattertu ngaingai a si. Midang ca zongah Hakha View hi, a himbawm lo timi a langhter caah, thil pawi taktak a si.

Hakha a dawhtertu Hakha Viewpoint

 A bu in an velhmi pa, tuang i a tlumi cu minung 6-8 kar nih an bawmh in a lang. Cu lio ah, Lainu pakhat a rak tli i, aa velmi cu a rak nam chih len hna. Cu Lainu cu thangthat a tlak tiah ka ruah. A ral a tha. A tih hrimhrim hna lo. A nam chih hna. Pa zong a va velh chih len ve ko hna. Ka ruahnak ah, kha nu kha nutung a si lai dah ka ti. An velhmi pa kha an chungkhat a si hnga maw? A va chanh maw a si hnga? A va then bia hna dah a si hnga ti cu ka thei kho lo. Kha nu kha um hlah sehlaw, cu an velhmi pa cu an thah phah lai.

A velmi pawl ka zoh hna tikah an thilhruk, an cawlcangh, an lumeh, an i velh ning, an umtuning le sining vialte zoh tikah, USA Gangster sining he an i lo ko. Gangs an si le si lo cu ka thei hna lo. Gangs an si ti zong ka ti kho lo.

USA Gangster zong Hakha Viewpoint i aa velmi bantuk in a bubu in an i vel ve tawn. Tih an nung taktak. Gangs cu zaangfah timi an ngei lo. Voikhat cu, aa ralmi gangster pawl, Las Vegas khualaili bak ah, chunlaicer ah meithal he, motor cycle in an i dum i an i kap hna. Gangs tam ialte an rak thi.  Palik hmanh nih an zuanhnawh ngam hna lo. Hi Hakha Viewpoint i a bu in aa velmi zong, USA Gangster bu pawl he an sining aa lo ko. Meithal an ngeihlomi lawng an i dang.

An umtuning le sining zoh ah lungrawk taktak a si. Zei ruang dah khika ah an i velh hnga? An piahtana zeidah a si timi ruah a herh. Lairam ah mino tampi cu rian an ngei lo. Rian um hmanh ah an tuan huam lo ti a si. Riantuan a huam lo mi le rian ngeilomi cu, an thinlung a chia. An um a har i, nuamh le buaibai hi an rian ah an i chiah. Cucu ram kip sining a si. Lairam kan thancho ning hi, ramdang le cozah bawmh chawm in thancho a si i, a diklomi thanchonak a si. "System umlomi thancho a si caah, tih a nung ngaingaimi thancho a si." Hi bantuk thanchonak nih, minung thinlung sualnak a chuahter khawh. Gangs zong an chuak kho caah, ningcang tein kan thancho a herh.

Hi aa velmi pawl hi, rian ngei lo in umhar tukmi si hna sehlaw a dawh. Hlawhfat awk zong tuaktan lo, zudin saei lawng a tuaktanmi an si kho men. Hi bantuk rian ngeilo, sianginn kai huam lo, riantuan huamlo in vah thlorh in a vaakmi minung pawl hi, Hakha an tam tuk ahcun Hakha khualipi khi tih a nung ngaingai te lai. Hi hna hi Hakha himbawmnak caah ral an si kho. Nulepa lungretheihnak le sang a buaiter khotu an si te kho. Hi bantuk mino hi, cozah le palik nih biatak tein reh lo ahcun, gangsters ah an i chuah lai lo ti khawh a si lo. Hakha khua zongah Gangsters um khawh tuk a si caaah, hihi a dintuai lomi thil a si. Khuanu khuapa nih biatak tein ruah le tuaktan a herh. Daithlanh dingmi a si lo.

Nulepa, sang upa, pastor, mino hruaitu le cozah biatak tein i bawmh i hi bantuk Gangster phun ummi hi tlaih, thawngthlak, cawnpiak le lamhman ah hruai an herh. Pathian dawtnak an theih i zumtu tha an sinak hnga zong a herh taktak. Hi bantuk minung hi Laitlang ah an tam tuk ahcun, kan Lairam thanchonak a zor kho.

Hakha khua muisam a chiattertu Viewpoint velhnak (Ref. The Chin Journal)

Zeicatiah ram thanchonak caah, "himbawmnak" (security le Safety) a biapi tuk. Mipi innlo, dawr, ngeihchiah, thilri, tangka le motor tibantuk hna a himbawm lo ahcun, Lairam ah tourist zong an ra duh lai lo. Tourist an rat duh lo ahcun, Lairam ahcun ramdang tangka a luhnak ding lam a har tuk.

Cucaah Lairam cu a daimi le lungthin hna a ngam i a nuammi ram ah ser lawnglawng ah kan ram ah tourist an kai duh lai. Cucaah hi bantuk zei tuaktanlomi mino, motor cycle i tlaih i ningcanglo in a cawlcangmi le gangs bantuk in vuakden hmangmi pawl hi, Hakha khua cozah nih fak taktak in mawhphurh ding le dantat ding an si.

Cupin ah Hakha cu nuamhnak zeihmanh a um lo. Khuacuanhnak zong a um lo. Khi kan viewpont te khi khual zong an i nuamhnak a si. Ramdang tlungmi Laimi zong nih a nuam an timi hmun a si. A dawh zong a dawh. A that zong a tha tuk. Khi hmun ah khin, chun he zan he, upa ngakchia le nu zong nuamte le hnangam tein an tlawnlen ngam dingmi a herh. Cucaah khi hmun khi, Hakha khua cozah nih Gangster phun zudin saei nak le vuakdennak hmun ah an ser sualnak lo ding caah, humhimnak (security) tha tein tuanvo lak a herh. Mi zeihmanh lungthin dai le hnangam tein viewpoint kai khawh a herh. Hakha ah security a that lo ahcun, Hakha cu a thancho hnga tluk in a thangcho lo hrimhrim lai. Za ah za in chim ngam a si.

USA zong hlan ah khua mithang tampi cu sualnak a tam tuk ruangah an tumchuk. Cucaah khua thangcho seh ti an duh ahcun "security le safety" (himbawmnak) hi pakhatnak ah an chiah hmasat. Cun gangster, ritnak si zuarmi le hlawhlang pawl hi, an tongh hmasat hna. Hakha zong thangcho seh, nuam seh, dai seh ti duh ahcun, zu, ritnak sii le hi bantuk vuakden hmang pawl hi, cozah le mipi nih tongh hmasat an herh. Dimh ding an si lo.

Laimi kan zia "vuakden" kan hmanmi hi a pawi taktak. Thantlang le Hakha zong hi sianginn kan rak kai lio ah vuak hi an rak uar tuk. Khuate mi cu a chawh in chawh ngam a rak si lo. Thantlang sianginn ka kai lo ah,  KEHA kan umnak innchung bak ah, Thantlang misual pawl nih zeihmanh ka sual lo nain an rak ka vuak. Nihin ni tiang ka philh kho lo. A ngaih cu ka ngaihthiam ko hna nain ka philh kho ti lo. Keimah bantuk in vuakmi an tampi lai timi ka ruat. Hakha le Thantlang kan niam tuk nak cu, vuakden phunphai hi kan uar tuk. Hi kan zia hi kan thinh lo ahcun, kan ram khi a than hnga tluk a thang lai lo. Krihfa ram kan sainak muisam zong a leng lai lai lo.

Hi bantuk vuakden a umlonak ding caah, cozah le mipi artlang tein dir a herh. Hakha hi thangcho sehlaw, nuam seh ti duh ahcun Hakha a nuamh biknak Hakha Viepoint hi mi vialte caah himbawm tein chiah zong a herh ngaingaimi thil pakhat a si!!!