Thursday, January 17, 2019

Columbus Khua Nih Thingkung 300,000 An Cin Lai

Columbus khua hi khua lianngan tuk a si lo nain, khuachung hruaitu hna hi an rak men lo taktak. An nih cu sipuazi thanchonak lawng ruanglo in, pawngkam a thatnak ding, tii le thli a thiannak ding, a hninhno i khuacaan a thatnak ding le vawleipumpi linhnak hi zeitindah kan doh khawh ve lai timi hi, tampi khua an ruat. Cucaah sangkip ah thinkung cin le dumhau tuah hi an forh  hna. Bicycle lam tampi an tuah i, mipi hi motor cit lo in bus le cycle cit hi an forh hna. Project phun kip an ser hna i, cu lak ah a tha tukmi project pakhat cu "Greener Columbus" timi a si. A sullam cu "A Hring deuhmi Columbus" tinak a si.

Cu project ahcun khua chungmi hi thingkung le parpang cin an forh hna. Hnawmpung an phawt hna i, khua chung hnawm hi ningcang tein hlonh ding hi an fial hna. Cun cozah hruainak in sangkip ah thinkung an cin i 2020 ahcun thingkung 300,000 kan cin lai ti a si. Tam tuk an cin cang. A cheu cu a thimi zong an um ve. Community dum zong tam tuk an tuah. Tangka million tam taktak an dih. Mipi nih thingkung cin an duh nak hnga caah, Columbus khua lai ummi Franklin Park Conservatory nih pangpar le thinkung phunkip an cin i mipi sin ah a man deng tein le a lakka in an pek tawn hna.

August 2015 in thinkung cin an thawk i 35,718 an cin cang. Cu lio ahcun Columbus Mayor cu Michael B. Coleman a si. Keimah he zong voi hnihthum cu kan i tong bal. Hman zong kan i thlati bal. Dawnkhantu tampi um caah thingkung cin hi 8% lawng a kai i, a tu ah 38,631 an cin.

Ohio State University's Byrd Polar and Climate Research Center nih an hlathlai (study) an tuahmi ah cahmai 125 an chuah i, vawleicung khuacaan lumnak kong an tial. Cu an tialmi ahcun, "Columbus hi USA ram pumpi ah a lumning (heat island) a rang bikmi khua pakhat ah an chiah." "Heat island" timi cu minung riantuan le cawlcanghnak ruangah, pawngkam khua nakin khuapi khualai chung a lumnak khi an chim duhmi a si. Cu a lumnak cu khuachung ah aa erh i, khua kiangkamnak in a sang deuh tukmi khi an chim duhmi a si.

Thingram tampi sernak Franklin Park Conservatory
Cu research tuahtu nih an chimmi ahcun Columbus area hi 2050 ahcun degree 3 in 5 kar a lin deuh lai ti a si. Mipi le cozah tha tein an i zuam lo i, a lumnak thumh an i timh lo ahcun degree 4-6 tiang a kai kho an ti. Khua hi a lianh deuh i, minung le innlo a karh deuh tik le motor le sehzung khu a tam deuh tik paoh ah, khuapi chung hi a lum ning a kai deuh i, thli zong a chia deuh chin lengmang ti a si.  Cucaah thingkung cin hi a biapi taktak.

Columbus hi a mah kokek in thingkung a rak tlawm ngai. A ummi hmanh an hme tuk. An thang kho tuk lo. A khua hi a ningpi in zoh tikah, thingkung a tammi khua a si lo. Cucaah mipi le cozah i bawm in tam deuh cin a hau. 300,000 kan cin lai an timi zong an tlamtlinh rih lo.

Ka dang khau he epchun ahcun, thinkung nih a khuhmi area hi a tlawm ngai. Khua a pumpi dihlak i 22% lawng hi thinkung nih a khuh. Lam naite Pittsburgh hna cu 42% hi thing nih a khuh i, Cincinnati cu 39% a khuh.

Orlando khua zong hi a lin chin lengmangmi dohnak caah, mipi kha thingkung cin dingmi a lakka in an pek hna. An nih khua zong hi 23% lawng hi thing nih a khuh. Orlando zong hi 2015 in an khua ah thingkung 7,000 an cin cang. 2040 ahcun an khua dihlak i 40% cu thingkung nih khuh seh timi hi an program a si. Hi khua hi minung 280,000 tluk an um.

Columbus ummi Franklin Soil and Water Conservation District nih Ohio chung ummi thinkung a cingmi paoh cu laksawng ah $50 kan in pek hna lai ti a si.

Franklin Park Conservatory nih pangpar zong dawh tein an cin

Zeicadah hi tluk in US ram khua lianlian nih thingkung an cin ti ahcun, "Vawleicung khuacaan lumnak dohnak ding caah cun thinkung a herh bik i a tha bik a si. Khua chung thli thiang sehlaw minung kan ngandam seh" timi an ruah caah a si.

Scientist nih vawleicung a lum chin lengmangmi dohnak ahcun "CO2" thumh lawnglawng hi lam a ummi si an ti. CO2 cu motor le sehzung chuakmi "fossil fuel" (meiti le lungmeihol in chuakmi) ruang ah a si bik. Cun CO2 a dawptu thingkung a tlawm tuk ruangah a si" tiah an ti. Cucaah CO2 tlawm deuh kan chuahter hi a biapit tluk tein thingkung cin zong hi a biapi tuk.

Laimi zong vawleipumpi lumnak hi doh ding ah kan i tel ve a hau. Kan umnak ram i thingkung hau hna kan hman lo a  herh. Inn kan cawk tikah thingkung cin le kan umnak hninghno tein chiah hi a herhmi a si. Columbus ummi Laimi zong thingkung cin le thingkung hau lo ding hi, kan i forhfial lengmang bantuk in, ka dang ummi Laimi zong hi thingkung cin zuam le dawt zia thiam hi forhfial cio kan herh.

Columbus nih thingkung 300,000 cin ding timi zong a tlamtlin tik ahcun, Columbus cu vawleicung khua ah a hninghno bik le a hring bikmi khua pakhat ah a tla te ding a si. Cu vision "Greener Columbus" ahcun Laimi kan zapi tein tel ve le kan umnak khua caah thiltha tuahnak ah tel ve kan herh!

No comments:

Post a Comment

Hmurhuh Huh Lo Ruangah February Ahcun 500,000 An Thi Kho

Covid-19 zawtnak U.S a phanh ka tein CDC doctors le scientists le NIAID (National Institute of Allergy and Infectious Diseases) director Dr....