Paradise Bantuk Pangpardum Dawh "Torres del Paine National Park"

Pathian nih minung a rak kan dawt tuknak pakhat cu, kan umnak vawlei hi vawlei dang he lo lo in, dawh tuk le tha tuk le nuam tuk in a rak kan ser piak. Zeizongvialte (universe) ah hi, vawleipum timi hi 800 renglo an hmuh cang nain, minung kan umnak vawlei bantuk hi pakhat hmanh a um lo. "Zeicadah kan vawlei hi tling khun Pathian nih a rak ser hnga?" timi ka ruat tawn. Ka ruahmi cu, "Hi vawlei kan um lio ah hin, vancung kong hi kan fiannak ding caah, tahchunhnak caah a rak kan ser piakmi an si ko rua" tiah ka ruat.

Vawleicung hi hmunkip ka kip hi dawh tuk in Pathian nih a rak ser hna i, cucu kan nunchung ah kan i nuamhpi le lawmhpi dingmi ah Pathian laksawng an rak si hna. Cu lak zong ahcun a cheu hmun cu khuaruahhar khun le dawh khun in a rak ser hna. Cu lak ahcun "Torres del Paine National Park" hna hi, paradise bantuk dawh in Pathian nih a rak ser ko. Paradise hmanh khi hi tluk in aa dawh te hnga maw ti awk tlak in aa dawh ko. 

Torres del Paine National Park hi Chile ram thlanglei Chilean Patagonia ah a ummi a si. Puerto Natales in chaklei km 112 le Punta Arenas in a chaklei 312 km ah a um. Nitlaklei ah Bernardo O'Higgins National Park le chaklei ah Argentine ram Los Glaciares National Park he an i tlai. Paine timi cu ram ngeitu Tehuelche holh a si i, a dum (blue) tinak a si. 2013 ah hin, hectares 181,414 a kau. Kum khat ah minung 252,000 nih an len. 54% cu ramdang khualtlawng an si. Hi pangpardum hi, Mcozah nih an hualmi pangpardum 11 chungah pakhat a si.

Zeitluk pachi dawh hmanh nih tluk khawhlo dingmi pangpardum

Hi area ah hin, national park timi pali a um; cozah ramhual pathum a um; cun cozah nih national monument timi kokek lungphun pathum a um. Cu vialte fonh tikah, hectares 6,728,744 a kau.

rres del Paine ah hin, phundang ngai a simi granite tlangpar zum pathum a um. Kehlei kap in rel tikah, Torres d'Agostini, Torres Central le Torres Monzino ti an si. Pe 8,200 tiang an sang. Hi hmun hi a tling taktak. Tiva, tibual, tlangsang, hawrkuang, lungpang, kokek lungphun, rikhaltlang (glacieir) timi le tupi bantuk zong a um rih. A mak taktakmi hmun a si. Tibual minthang cu Grey, Pehoe, Nordenskiold and Sarmiento timi an um. Glacier timi tikhaltlang ahucun Grey, Pingo le Tyndall an um. Cu hna cu South America Africa thlanglei hriang Southern Patagonia Ice Field he a va tlaimi a si. Hi ka hi South America a va donghnk a si.

Glacier a tit dih dingmi hi scientist pawl nih cun an ui tuk ee

Torres del Paine National Park hmanthlak hi ka zoh lengmang ah, va hmuh ka duh taktak ve. Zeitluk in dah duh a nun hnga le lungthin a daih hnga ka ti. Khuadawm a thiang; vandum a thiang; tii le thli a thiang. A dai tuk ding a si fawn. Zeiltuk in dah mit lung a va awi hnga timi ka ruat. Hi bantuk hna hi Lairam ah ngei kho ve u sih law, zeitluk in dah kan va uanthlar ve hnga ka ti.

Mirang nih "Park" an timi hi Kawl nih "Pan-chan" tiah an auh. Lai nih pangpardum kan ti. Asinain park hi a cheu cu pangpar zong  a um theng lo. Kokek in a keumi thingkung, ramkung le ramdang pangpar tlawmte a ummi zong a si ko. A cheu cu lungpang le tisor lawng zong a si ko A cheu cu tupi sawhsawh zong a si ko. A cheu cu tikhaltlang zong a si ko. Asinain min dang hlei kan ngeih lo caah, "Park" timi hi "pangpardum" tiah ka le ko.

Vawleicung ah hin pangpardum dawhdawh an rak um. A cheu cu minung nih sersiam chawmmi an si nain a cheu cu Pathian nih vawlei a rak ser ning in, aa ser vemi kokek pangpardum an si. Vawleicung ah hin Paradise bantuk in aa dawhmi kokek pangpardum (park) tampi a um. Cu lak ahcun Torres del Paine National Park timi hi Paradise bantuk in aa dawhmi pangpardum pakhat a si.

Torres del Paine National Park, Chile

A cunglei pangpardum hi Chile ram ah a min a thangmi pangpardum zong hi, Chile miphun nih an uar taktakmi dum a si. Pangpar cu a tlawm nain fingtlang kokek dawhnak hi pangpar bantuk a si ko. Hi pangpardum a min cu Torres del Paine National Park tiah an ti. Hi hmun hi, South America thlanglei hriang bik ah a ummi a si i, a min ah Patagonia tiah min an sak.

Hi pangpardum hi a kaupi a si. Glacier timi vawlei aa semka in a ummi tikhal (glacier) zong an um. A niam deuhnak ah thingkung tupi zong a um. Pangpar phunkip zong a um. A zungzal tein vur a tlaknak hmun le a khalnak hmun zong a um. Ramtang ah a ummi rang zong an um. Va a phunphun le saram hme tete zong an um. Cu lakah a lar cemmi cu penguin va le Guanacos timi a si.

Pathian nih hin, saram zong hi an nun chung caantawite hi, nuam te le hnangam tein hi pangpardum dawh ah hin, nuamhnak caa a pek ve ko hna. Solomon nih a ukmi Zion ram thianghlimnak hmanh in, aa dawh deuhmi hmun ah, an nunnak caantawite an hman khawh ve mi hi, minung nih kan hmuhmi thluachuahnak hmanh in an caah a sunglawi deuhmi a si ve ko.

Tlangkai thiammi hna caah mitthi tuk a simi tlang pawl

Hi pangpardum hi Glacier zong a um rih caah a sunglawi khun

Vawleicung Paradise a si ko

Hrawn dingah mit a thi tukmi hlei

Kikek lungphun pathum (monument)

Pachi suai chawmmi bantuk in aa dawhmi tibual le fingtlang

Khuadawm, thingram, tibual, vur, tlang he Pathian kutneh dawh

Van Jerusalem thar a lo mi pangpardum dawh

Jesuh hi mah bantuk khuadawm cit bu in a rak tum te kho men 

Hi pangpardum hi tlang zum taktak an le horkuang thuk taktak an um. Tikhal nih a khuh tawnnak hmun a si. Vawleicung tlangkai thiamthiam hna nih, kai an i zuam tawnmi tlang zumzum an um. Hi hmun hi a nuam tuk i, zoh ah hin Paradise bantuk a si ko. Hi hmunhma phak le hmuh ve hi ka duh hringhran ko. Hi ti zoh bak ah, thinlung a dai taktak ko. Paradise chinchinahcun "Zeitluk in dah a va tlin te lai le thinlung a va daih te lai?" 

Lungleng tein fingtlang a cuanmi "Saiva" (Kyat-sin)

Lungthin dai tein nuam chialmal tein a lengmi saram hna

Patagnia hrawng ah a ummi Quanacos saram pawl 

Saram zong nih an nuamhpi ve mi Torres del Paine tiram le fingtlang

Paradise ahcun "cawtum le chindaih zong lungrual in an leng ti lai" ti a si. Minung le saram ca zong ah daihnak a um. Hnangamnak a um. Lawmhnak a um. Minung lawng siloin saram ca tiang in, lawmhnak a tlinnak hmun a si. A chambaumi a um lo. 

Hi Torres del Paine National Park zong ah hin, saram phunkip te hmun khat ah an leng ti ko hna. Hi hmanthlak chung langmi saram tete zong hi, humhakmi an si i thah a ngah lo. Minung le naih tein an um ko hna. Saram le minung kha hawikawm an si ko hna. Zeitluk nuamhnak dah a va si hnga? 

Hi saram le va hna hi, Chile ram ah an uar ngaimi saram an si. A can ahcun a bubu in an um i, 50 hna ti bantuk in an i bu tawn. Tlangpang zong an umkal kho i meheh le sathar bantuk an si. Fingtlang zoh duh le hi saram pawl va zoh ruah ah, tourist zong tampi an kal tawnnak a si.

Kan Lairam ahcun saram cu chim lo, laikeng hmanh nih Laimi a kan tih? Utak le dangte hmanh nih a kan zamtak. Kan Lairam hi Paradise bantuk ser ve ding hi, Laimi zumtu caah a herh hringhran. 

Zoh cim lo Paradise bantuk pangpardum dawh

Bawipa Pathian tuahmi hi zeitluk in dah a that?

Muisam phunphun in aa thlengmi pangpardum

Zanlei nitlak lai pangpardum dawh

Hi vawleicung ah hmanthlak (pachi) dawhdawh ka hmuh tawn hna. Khuaruahhar in aa dawhmi fingtlang pachi dawhdawh an um tawn. 

Asinain, Torres del Paine National Park i aa dawhnak cu zei bantuk pachi dawh hmanh nih an tluk lai lo. Cu tluk in aa dawhmi hmunhma hi vawleicung ah an rak um. Hi hmunhma dawhdawh nih fiang tein langhtermi cu "Pathian tuahmi cu a tha tuk" timi hi a si ko. Pathian nih "Ni ruk" chung thil a sermi hna a zoh tik ah, "A tha tuk" tiah a ti lengmangmi Genesis bia hna kha Torres del Paine Naitonal Park ah tling ko. Bawipa zong nih, "A tha tuk (Very good) a timi hi, hi pangpardum ah hmuh khawh a si. A taktak ahcun Torres del Paine National Park hi, mit hmuh Paradise bantuk in Pathain nih dawh tuk in a rak tamh ko. 

Hi tluk hmunhma dawh zong an lo than te ko lai

Careltu tha tein ruat ve hmanh. Caan tlawmpal te kan nunnak le kan i nuamhnak ca hmanh ah, hi tluk dawh in Pathian nih vawlei hi dawh le tha tuk in a kan ser piak ahcun, zungzal kan umnak ding, kan nuamhnak ding le lawmhnak ding caah a kan ser piakmi Paradise dum dawh chinchin cu, zeitluk in dawh le tha in dah a va ser hnga? 

Cu dum dawh chung ah, Jesuh nih, "Tu chun ah Paradise ah sin ah na um lai" tiah mifir pa lawng a kamh lo. Nang le kei zong a kan kamh ve ko. Torres del Paine National Park hmanh, hi tluk in a va dawh si kaw, cu Jesuh kamhmi Paradise chacha cu zeitluk in dah a va dawh hnga? Cu ka in kan Bawipa nih a kan hngah ko. Torres del Paine National Park hmanh, hmuh kan duh ahcun Paradise chinchin cu zeitluk in dah hmuh hi kan i hngahhlang awk a  si hnga?  

-----------------------------------------------------------------------------------------------------

References

1. Hmanthlak hna hi www.wordpress.com le Google in lakmi an si.

2. www.torresdelpaine.com

3. Torres del Paine National Park at wikepedia